አለሕግAleHig ️

ስለ ጋብቻ
***
በራህዋ ተስፋዬ ቸርነት (LL B, LL M, የህግ አማካሪ እና ጠበቃ) ( ነገሩን ፍጁት)

ውድ አንባብያን ዛሬም በዚሀ ጽሁፍ ዳግም ለመናኘት ስለበቃን ደስ ብሎኛል። ዞሮ ዞሮ ከቤት፤ ኑሮ ኑሮ ከመሬት አይቀርምና የሞት መልአክ በራችንን ከማንኳኳቱ በፊት ቃላችንን በኑዛዜ እንዴት በተግቢው ማስፈር እንዳለብን ባለፈው ተነጋግረን ነበር። አሁን ደግሞ የህይወታችንን ታላቁን ስምምነት፤ ትዳርን፤ እንዴት ህጋዊ በሆነ መንገድ አስጀምረን፣ በሀገራችን የፍትህ ማእቀፍ መደላደል እንችላለን የሚለውን ጥያቄ በከፊሉ የምትመልስ አንዲት አጭር ጽሁፍ ይዤ ቀርቤያለሁ። የትዳር ጅምሩን ጋብቻን ትዳስሳለች። መልካም ንባብ።
ለመጋባት ወሰናችሁ እንበል። በመጀመሪያ እንኳን ለዚህ ማዕረግ ፈጣሪ አበቃችሁ። ለሶስት ጉልቻ፣ ለስራና ለክብሩ ደርሳችኋል። የፍቅር የትብብር ያርገው። ወይም ውዶችህ/ውዶችሽ እዚህ ስለደረሱ ምን ማድረግ ይኖረባቸው ይሆን ብላችሁ ያሰባችሁ ደግሞ የናንተ ቢጤ ጠባቂ ይቆያችሁ። ስለ ጋብቻ ህጉ ይህን እንደሚል እነግራችኋለሁ።
፩. በመጀመሪያ ለመጋባት ህጉ ብቁ ናቸው የሚለው እነማንን እንደሆነ እንመልከት። ቤተሰብ ማህበረሰቡ የሚደራጅበት መሰረታዊ መገንቢያ ጡብ በመሆኑ ህጉ ጥበቃ እና ክትትል ያደርግለታል። ይህም ጋብቻው ከተፍፀመ በኋላ ብቻ አይደለም፤ ጋብቻው ከመከወኑ በፊት ከሚከሰቱ እና እንዳይፀና ህልውናውን ሊፈታተኑት ከሚችሉ ግድፈቶችም ጭምር ነው። ስለዚህ ወደ ጋብቻ ሊገቡ ያሰቡ ጥንዶች ራሳቸውንም ትዳራቸውንም ለመጠበቅ በእነዚህ መስፈርቶች መመራት ግዴታቸው ነው። ከምንም ነገር በፊት ጋብቻ እንዲጸና ተጋቢዎች ያልተገደበ፣ ሙሉ ፈቃዳቸውን መስጠት አለባቸው። ይህ በመሆኑ በሀይል የተደረገ ጋብቻ ህጋዊ መሰረት እንደማይኖረው ግልፅ ነው። መሰረታዊ ስህተት ተሳስተው የፈፀሙት ጋብቻም ቢሆን እንደሁኔታው ፈራሽ ይሆናል። ቢሆንም የትኛውም ስህተት ትዳር አያፈርስም፤ በህጉ ስር መሰረታዊ ስህተት የሚባሉትም የሚክተሉት ናቸው፡ የሚያገባው ሰው ማንነት አግቢው ከጠበቀው ሌላ ሲሆን፤ ያገባው ሰው ሊድን የማይችል ወይም ወደ ሌሎች ሊተላልፍ የሚችል ከባድ በሽታ ኖሮበት ይህንን ሳያውቅ አግቢው ካገባው፤ ሌላኛው ግለሰብ ግብረስጋ ግንኙነት መፈጸም የማይችል ከሆነና አግቢው ይህን ሳያውቅ ትዳር ከመሰረተ፤ ወይም ተጋቢው ግብረ ሰዶማዊ ግንኙነት የሚፈጽም መሆኑን ሳያውቅ የትዳር አጋሩ ካደረገው ናቸው። እዚህ ላይ አንድ ህጉ በተዘዋዋሪ የሚናገረው ነገር ስላለ ልብ ሳትሉ እንዳታልፉ ልጠቁማችሁ። አንድ ሰው ከላይ እንደተገለጸው አይነት ከባድ በሽታ ኖሮበት ወይም ግንኙነት መፈጸም የማይችል ግለሰብ ሆኖ ለተጋቢው ከመጋባታቸው በፊት ካሳወቀው እና ተጋቢው በጋብቻው ለመቀጠል ከወሰነ ጥንዶቹ የመጋባት ሙሉ ህጋዊ መብት አላቸው። ጋብቻ የፍቅር እና የመተጋገዝ ስምምነት ነው። መታመም እና ወሲባዊ ድክመት ይህንን እውነታ ስለማያስቀሩ ተቻችለው አብረው ለመሆን ለቆረጡ ህጉ ጥበቃ አይከለክልም።
በግለሰቦች ማንነት እና/ወይም ሀጋዊ ሁኔታ ምክንያት የሚሰጡ ከልከላዎችም አሉ። እነዚህም በዘመዳሞች (በወላጆችና ተወላጆች፣ ወንድም እና እህት፣ በአክስቶች እና አጎቶች ወደታች ከሚቆጠሩ ዘመዶቻቸው፣ በትዳር በተፈጠር ዝምደናም፣ ዝምድናው ያልተረጋገጠ ግን በማህበረሰቡ በሰፊው የሚገመት ከሆነ እንኳን) መካክል ጋብቻን መፈጸም፤ በህግ የተከለከለን ሰው ማግባት እና/ወይም ፍቺ ከፈጸመች 180 ቀን ያልሞላትን ሴት ማግባት ህጉ አይፈቅድም። ከፈታች 180 ቀን ያለፋት ሴት ግን በዚህ ጊዜ ውስጥ ከወለደች ከማግባት አትከለከልም።
ደግሞ አንዳንድ ሁኔታዎች ሲሟሉ ስለሚቀሩ ክልከላዎች እናውራ። በፌደራል ህጉ መሰረት የማግቢያ ትንሹ አመት 18 ነው። ነገር ግን እንደክልሉ ህግ ይህ እድሜ ሊበልጥ ወይም ሊያንስ ይችላል። በፌደራል ህግ ራሱ እድሜው ያልደረሰ አንድ ልጅ ነፃ ወጥቶ ራሱን መቻል ይችላል። ይህ ልጅ ላግባ ቢል አይከለከልም። በተጨማሪም ለፍርድ ቤቶች በሚገባ አቤቱታ ይህንን የእድሜ መስፈርት ከሁለት አመት ላላነሰ ጊዜ ማስቀነስም ይቻላል። ሌላው ክልከላ አስቀድሞ ያገባን ይመለከታል። ዋናው መስፈርት ለአንድ ሰው አንድ አጋር ብቻ ቢሆንም በባህል እና በሃይማኖት በሃገራችን ውስጥ ከአንድ ሚስት በላይ ማግባት እንደሚቻል ይታወቃል። ይህ በህጉ እውቅና ተሰጥቶታል። በመጨረሻም በመርህ ደረጃ ጋብቻን በወኪል ወይም እንደራሴ መፈፀም አይቻልም። ተጋቢዎቹ በአካል ቃላቸውን ለመስጠት መገኘት አለባቸው። ነገር ግን ተጋቢዎች በሁኔታዎች የሚገደዱ ከሆነ እና ወካዩም ተጋቢ ፈቃዱን በማያሻማ ሁኔታ ካሳወቀ ጋብቻ በውክልና መፈጸም ይቻላል።
፱. ስለዚህ እነዚህ ጉድለቶች እንዳሉ እየታወቀ ጋብቻ ቢፈጸም ምን ይፈጠራል? በመሰረቱ ግድፈት አለበት የተባለ ትዳር እንዲፈርስ ነው የሚደረገው። ይህ ቢሆንም ግን የሚፈርስበት ሁኔታ በግድፈቱ ይወሰናል። በዘመዳሞች መካከል የሚደረግ ጋብቻ በማንኛውም ጊዜ ይህ ለህግ አስፈጻሚ አካላት ግልፅ የተደረገ እንደሆነ አንዲፈርስ ይደረጋል። በአንጻሩ እድሜያቸው ያልደረሰ ስዎች የሚፈጽሙት ጋብቻ፤ ባለ ጋብቻ ላይ የተፈፀመ ጋብቻ፤ በፍርድ የተከለከለ ሰው የሚፈፅመው፤ በሃይል እና/ወይም በስህተት የተፈፀሙ ጋብቻዎች ፈራሽ ቢሆኑም እንኳ ተጋቢዎቹ ወይም በህግ ይህንን አሳውቀው ማስፈርስ የሚችሉ ሁሉ በተወሰነ ጊዜ ግድፈት መኖሩን ካላሳወቁ ቀሪ መሆን የሚችሉት በፍቺ ብቻ ይሆናል ማለት ነው። ህጉ ይህንን የጊዜ ወሰን በስድስት ወር ቢበዛም በሁለት አመት ይወስነዋል። ለምን እነዚህ ግድፈቶች ስለኖሩ ብቻ ጋብቻው ቀሪ አይሆንም ብለን እንጠይቅ ይሆናል። መልሱ ቀላል ነው። ግድፈት አለበት ሰለተባለ ብቻ ጋብቻን የሚያህል ነገር ማስቀረት ተገቢ አይደለም ብሎ ህጉ ስለሚያምን። ለምሳሌ በህግ የተከለከለው ሰው ወንጀል ሰርቶ ይሆናል። ስለዚህ ወንጀለኛ ማፍቀር ማግባት የለበትም? ወይም ሶስት አመት በሰላም ከኖሩ በኋላ አስገድዶ ስላገባት ትዳር የለም ብሎ የሚመጣ ሰው ፍትሃዊ ጥያቄ አነሳ ማለትስ? እዚህ ጋር በምንም መልኩ የህጉ ሚዛን ሳያዘነብል ቆመ እያልኩ አይደለም። ግን በአብዛኛው ከላይ የተጠቀሱት ሁኔታዎች ጋር ተጋቢዎች መኖር ከቻሉ ህጉ ስለእነርሱ ለመወሰን እንደማይፈልግ እየገለጸ ነው እያልኩ እንጂ።
በሌላ ጎኑ ግድፈት ሳይሆኑ ናቸው ተብለው ስለሚታመኑ ጥያቄ የሚፈጥሩ ጉዳዮች አሉ። ስለዚህ ህጉ በግልጹ ይህን ያስቀምጣል፡ የፈታች ሴት ብቻዋን መኖር ባለባት ጊዜ ካገባች፤ የመዝገብ ሹም የተባለ ሰው ስልጣን ሳይኖረው ጋብቻን ካስፈፀመ፤ እና የጋብቻ የፎርም ወይም የይዘት ጉድለት ትዳርን የሚያህል ነገርን የማስቀርት ብቃት የላቸውም።
፭. አሁን ወደ ገደለው እንዙር። እንዴት መጋባት እንችላለን? ከአንድ በላይ አማራጭ አለላችሁ። በሃይማኖታዊ እና በባህላዊ ስርዓት ወይም አስተዳደራዊ አካል ፊት መጋባት ይቻላል። ብትሉ በቤተክርስትያን ወይም በሼሁ ፊት ፈጣሪያችሁን እያከበራችሁ፤ በባህላዊ ጭፈራ እና ወግ ደምቃችሁ፤ ሲያሻችሁ ደግሞ ቀለል ባለ መልኩ እናነተ እና ምስክሮቻችሁን ክቡር መዝገብ ፊት አቅርባችሁ በማክሰኞ ከሰዓት እንጋባ ብትሉ የሚገባው ትዳር እኩል ነው። ህጉም ጥበቃ ያደርግለታል። ከኢትዮጵያ ውጭ ተጋብታችሁ መጣችሁ? ችግር የሚባል እንደሌለበት የሚጠፋው ያለ አይመስለኝም።

4.1K viewsedited 13:42