አለሕግAleHig ️

የአራጣ ወንጀል ምንድን ነዉ?
☑️☑️☑️☑️☑️☑️☑️☑️☑️☑️⤵️
ገንዘብን በወለድ ማበደር ቀድሞ በነበረዉ ማህበራዊና ሀይማኖታዊ ፍልስፍና ጀምሮ የተወገዙ ናቸዉ፡፡ የሀሳቡ መነሻ መገበያያ ገንዘብ እንደ ንብረት ስለማይቆጠር እና እራሱም ምንም ብክነት ሆነ ጉድለት ሳይደርስበት ለአበዳሪዉ ስለሚመለስ እና አበዳሪዉም ምንም አይነት አስተዋፅኦ ያላበረከተበት ስለሆነ በአበደረዉ ገንዘብ ላይ ወለድ መቀበል የለበትም የሚል ነዉ፡፡ ይህ አስተሳሰብ በእስልምናም ሆነ ክርስትና እምነት የሚያወገዝ ከመሆን አልፎ በማህበረሰቡም ዘንድ ተቀባይነት የነበረዉ ነበር፡፡ እዚህ ጋር ልብ ልንለዉ የሚገባ በብድሩ ላይ ምንም አይነት ወለድ ማሰብ የተከለከለ መሆኑን ነዉ፡፡

ነገር ግን መገበያያ ገንዘብ በኢኮኖሚ ዉስጥ ብቸኛ የሆነ የደም ስር እየሆነ ሲመጣ፤ ይህንን ገንዘብ በባንኮች አማካኝነት ማስቀመጥ፣ማዘዋወር እና ለኢንቨስትመንት ማበደር ሲጀመር በብድር በሚሰጥ ገንዘብ ላይ እንደ ፋይናንስ ገበያዉ ወይም ብሔራዊ ባንኮች በሚወስኑት መሰረት ተመጣጣኝ የሆነ ወለድ ማሰብ ተገቢ እና አስፈላጊ መሆኑ በዘመናዊዉ ኢኮኖሚ መዋቀር ታምኖበታል፡፡ ነገር ግን በዘመናዊዉ የኢኮኖሚ መዋቀርም ቢሆን ከፍተኛ የሆነ የወለድ መጠን ለኢኮኖሚያዊ፣ ማህበራዊ ብሎም ፖለቲካዊ ጉዳቶች ምክንያት ስለሚሆን ሀገራት ከፍተኛዉን የወለድ ምጣኔ ይወስናሉ፡፡ ይህንን ጉዳት ለመከላከል በማሰብም ጉዳዩ በወንጀል የሚስቀጣ ሆኖአል፡፡ በህግ ከተወሰነዉ የወለድ ምጣኔ በላይ ገንዘብ ማበደር በብዙ ሀገሮች ዘንድ ወንጀል ተደርጎ ተደንግጓጓል፡፡ ወንጀሉም አራጣ በመባል ይታወቃል፡፡

በኢትዩጵያ ህግም በህግ ከተፈቀደዉ የወለድ ጣሪያ በላይ ብድር ማበደር እንደ ወንጀል ተቀምጧል፡፡ የአራጣ ወንጀልን አስመልክቶ የተደነገገዉ በ1996 ዓ.ም በወጣዉ የወንጀል ህግ ነዉ፡፡ ይህ የወንጀል ህግ በአንቀጽ 712 የአራጣ ወንጀልን እንደሚከተለዉ ይተረጉመዋል፡፡
ማንም ሰዉ የተበዳዩን ችግረኝነት፣ የበታችነቱን፣ ወይም የገንዘብ ችግሩን፣ ወይም መንፈሰ ደካማነቱን፣ ወይም ልምድ ወይም ችሎታ የሌለዉ መሆኑን መሰረት በማድረግ፡-
1. በህግ ከተፈቀደዉ ወለድ በላይ ገንዘብ ያበደረዉ እንደሆነ፤ ወይም
2. ካበደረዉ ገንዘብ ጋራ በግልፅ ተመጣጣኝነት የሌለዉ ንብረት በምትኩ እንዲሰጠዉ ያደረገዉ ወይም ቃል ያስገባዉ እንደሆነ፤
በቀላል እስራት፣ ወይም እንደነገሩ ሁኔታ ከአምስት አመት በማይበልጥ ፅኑ እስራት እና በመቀጮ እንደሚቀጣ ይነግረናል፡፡
በተመሳሳይ ሁኔታ ማንኛዉም ሰዉ ከላይ በተጠቀሰዉ ሀሳብ መነሻነት በአራጣ ላይ የተመሰረተ መብት የተቀበለ፣ በመከላከያነት የተጠቀመበት ወይም ለሌላ ሰዉ ያስተላለፈ እንደሆነ፣ በተመሳሳይ ሁኔታ ይቀጣል፡፡

የአራጣ ወንጀል መንስኤዎች
አስተማማኝ የፋይናንስ አገልገሎት በሌለበት እና ድህነት በሰፈነበት ኢኮኖሚ ዉስጥ የአራጣ ብድር የተለመደ ነዉ፡፡ ገንዘብ የተበደረዉ ሰዉ ገንዘቡን እንደ ነገሩ ሁኔታ ለፍጆታ ወይም ለኢንቨስትመንት ሊያዉለዉ ይችላል፡፡ ድህነት በሰፈነበት ኢኮኖሚ ዉስጥ ሰዎች እለታዊ ችግራቸዉን ለመቅረፍ ሲሉ ከፍተኛ ወለድ የሚታሰብባቸዉ ብድሮችን ለመዉሰድ ይገደዳሉ፡፡ በድህነት ከሚኖረዉ ማህበረሰብ ዉስጥ ጥቂትም ቢሆን ጥሪት ያላቸዉ ሰዎች የአበዳሪነት ሚና በመያዝ በዝባዦች ሁነዉ ይሰየማሉ፡፡ ከድህነት አስከሚወጣም ድርጊቱ ቀጣይ ይሆናል ማለት ነዉ፡፡
በሌላ ገፅ ድህነት መገለጫዉ ባልሆነ ማህበረሰብ ዉስጥም ሰዎች ለኢንቨስትመንት ሲሉ በአራጣ ይበደራሉ፡፡ በዚህ ሁኔታ ለአራጣ ብድር መንስዔዉ ቀልጣፋና በቂ የሆነ የፋይናንስ አገልግሎት አለመኖር ነዉ፡፡ የፋይናንስ አገልግሎት ሰጭዎች ባንኮችን፣ ማይክሮ ባንኮችን አንዳንዴም የመንግስት ቀጥተኛ ፊሲካል ፖሊሲን ያጠቃልላል፡፡ መንግስት ከፍተኛዉን ግዥ ወይም ኢኮኖሚ አንቀሳቃሽ በሆነበት ኢኮኖሚ ዉስጥ የመንግስት የግዥ እና ክፍያ አፈፃፀም ቅልጥፍና እና ግልፅነት አለመኖር ለአራጣ ብድር መንስዔ ሊሆን ይችላል፡፡ አስተማማኝ የሆነ የፋይናንስ አገልግሎት አለመኖር ሰዎች የአራጣ ብድር መዉሰድን እንደ አማራጭ እንዲያዩ ያደርጋቸዋል፡፡ ምክንያቱም ሰዎች የፋይናንስ ክፍተታቸዉን ለመሙላት በሚያደርጉት ጥረት የፋይናንስ ተቋማት በግዜ ሊደርሱላቸዉ ካልቻሉ በአራጣ ለመበደር ስለሚገደዱ ነዉ፡፡

የአራጣ ወንጀል ጉዳቶች
የአራጣ ወንጀሎች መጠናቸዉና ግዝፈታቸዉ በጨመረ ቁጥር ከፍተኛ የሆነ ሀገራዊ ጉዳት ብሎም ሀገራዊ ህልዉና ላይ ፈተና የሚጋርጡ ናቸዉ፡፡ እነዚህ ወንጀሎች በፖለቲካዊ እና ማህበራዊ ጉዳት ቢኖራቸዉም በጣም የከፋዉን ጉዳት የሚያደርሱት ግን በኢኮኖሚ ላይ ነዉ፡፡
ኢኮኖሚያዊ ጉዳቶች
በአሁኑ ሰዓት የአለም ኢኮኖሚ በአጠቃላይ በሚባል ሁኔታ የሚንቀሳቀሰዉ በወለድ መርህ ነዉ፡፡ በኢኮኖሚ ዉስጥ የሚንቀሳቀስ ማንኛዉም ንብረት ተመጣጣኝ የሆነ የገንዘብ ዋጋ እንዳለዉ ይታሰባል፡፡ ገንዘብም በኢኮኖሚ ዉስጥ ዕቃዎችን ለመግዛት፣ ኢንቨስት ለማድረግ፣ ምርቶችን ለመለዋወጥ እና ግዴታዎችን ለመወጣት አይነተኛ ካልተጋነነ ደግሞ ብቸኛዉ መሳሪያ ነዉ፡፡ ስለሆነም ይህንን ገንዘብ በኢኮኖሚ ዉስጥ ተዋናይ ለሆኑ አካላት በማቅረብ የማይተካ ሚና ያላቸዉ የፋይናንስ ተቋሞች ናቸዉ፡፡ ዋነኞች የፋይናንስ ተቋሞች ባንኮች ሲሆኑ ባንኮች ይህንን ስራ በሚሰሩበት ወቅት የሚመሩት ገንዘብ በሚበደሩት እና በአስቀማጮች ላይ በሚሰላ ወለድ ነዉ፡፡ ሆኖም ይህ የባንኮች የወለድ መጠን መሬት ላይ ያለዉን የኢኮኖሚ እንቅስቃሴ(ገበያ) መሰረት የሚያደርግ እንጅ በዘፈቀደ የሚወሰን ወይም የተጋነነ አይደለም፡፡ የወለድ መጠኑ የተጋነነ (አራጣ) ሲሆን የሚከተሉት ጉዳቶች አሉት፡፡

የመጀመሪያዉ ጉዳት፣ የአራጣ ወንጀል ከመነሻዉ በወንጀል ህጉ በተደነገጉ ምክንያቶች ያልተገባ የወለድ ስሌት ተበዳሪዎችን በማስከፈል የሚፈፀም ነዉ፡፡ እነዚህ ተበዳሪዎች እንዲከፍሉ የሚጠየቁት የወለድ መጠን በጣም የተጋነነ ስለሆነ ብድሩን መልሰዉ ሲጨርሱ ወይም በመካከል ተበዳሪዎች ያላቸዉን ሀብት ወይም በብድሩ ገንዘብ ሰርተዉ ያገኙትን ትርፍ አበዳሪዉ ስለሚወስድባቸዉ ለኪሳራ ይዳረጋሉ፡፡ በዚህም ቀድሞዉን እነዚህ በኢኮኖሚ ዉስጥ አምራች የሆኑ ሰዎች ጥሪታቸዉን ሁሉ ለአበዳሪያቸዉ አስረክበዉ ተሰብረዉ እንዲቀመጡ ያደርጋል፡፡ ምርትም ይቆማል ማለት ነዉ፡፡ ተበዳሪዎች ግዚያዊ ችግሮችን ለመቅረፍ ብለዉ በተበደሩት ገንዘብ ድህነትን ሸምተዉ ድሀ ሆነዉ ሲቀሩ፤ አበዳሪዎችም ምንም እሴት በኢኮኖሚ ዉስጥ ሳይጨምሩ ሀብት የሚሰበስቡበት ሁኔታ ይፈጥራል፡፡ ይህ ክስተት(ኢኮኖሚያዊ ጉዳት) በግብርናዉ፣ በኢንዱስትሪዉ እና በአገልግሎት ክፍለ ኢኮኖሚዎች ላይ ሁሉ የሚሆን ነዉ፡፡
ሁለተኛዉ ጉዳት የሚያያዘዉ ገንዘብ ያላቸዉ ሰዎች ገንዘባቸዉን ባንክ እንዳያስቀምጡ ከማድረጉ ጋር ተያያዘ ነዉ፡፡ ይህ ጉዳይ የሚከሰተዉ ጥቂትም ቢሆን ገንዘብ ያላቸዉ ሰዎች ገንዘባቸዉን ወደ ባንክ በማስቀመጥ ፋንታ አራጣ በማበደር እንዲሰማሩ በማድረጉ ነዉ፡፡ ይህም ገንዘቡ በባንክ ተቀመምጦ ለኢኮኖሚዉ ሊያበረክተዉ የሚችለዉን አስተዋጽኦ ያስቀረዋል፡፡ ወደ ባንኮች የሚሄደዉ ተቀማጭ እየቀነሰ መሄዱ በመጨራሻም ባንኮች አቅም እያጠራቸዉ እንዲሄዱ ያደርጋቸዋል፡፡ ባንኮች ለብድር የሚዉል ተቀማጭ ገንዘብ እያጠራቸዉ ሲሄድ በተዘዋዋሪ አራጣ አበዳሪዎች የብድር አማራጭ እየሆኑ ይሄዳሉ፡፡ ይህ መሆኑ ደግሞ በተመጣጣኝ ወለድ መጠን ገንዘብ ተበድረዉ ስራ ሊሰሩ የሚችሉ ሰዎች ብድር ሳያገኙ እንዲቀሩ በአራጣ ቢወስዱም እንኳ ዉጤታማ ሳይሆኑ እንዲቀሩ ያደርጋል፡፡

5.4K viewsLawyer Mike 🔊የህግ ባለሙያ, 05:45