#рамазан_2025
#сораў_жуўап

Китаплардан зәкат
#зәкат

❔СОРАЎ: Танысымның үйинде үлкен китапханасы бар. Ондағы китаплардың қуны нысабқа жетеди. Ол да зәкат бере ме?

💫 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Зәкат үш түрли нәрседен бериледи. Солардан бири саўда затлары есапланады. Соған бола танысыңыз китапханасындағы китапларды оқып пайдаланыў ушын алған болса, зәкат бермейди. Егер саўда мақсетинде алып қойған болса ҳәм олардың қуны нысабқа жетсе, зәкат төлейди. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#рамазан_2025
#сораў_жуўап

❔СОРАЎ: Зәкаттың да қазасы бола ма? Болса қандай муғдарда бериледи?

💬 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Зәкаттың да қазасы болады. Бунда берилмеген жылларды шама менен есаплап көрип, нысабқа жеткен болса, қырықтан бирин зәкат қылып шығарылады. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

 СҮМЕЛЕК ИЛАҲИЙ ТАҒАМ БА?

❔CОРАЎ: Сүмелек ҳаққында динимизде не делинген. Оның әтирапына периштелер түседи дейди. Тас яки ғоза салып нийет етилсе нийети әмелге асады және бахты ашылмаған жаслар, талабы жүриспей атырғанлар ҳәм тағы басқалар тилек айтып былғаса тилеги орынланады дейди. Сол ҳакыйқат па?

💬 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
     Сүмелек бәрше тағамлар киби бир тағам. Басқа тағамлардан артықмашлық яки үстинлиги жоқ. Оны илаҳийлестирмеў керек. Ол ҳаққында айтылған барлық гәплер тоқыма. Оның ҳеш қандай динге байланысы жоқ.
     Ҳәр түрли бидъат ислер араластырмастан, ибадат дәрежесине көтерместен писирилсе, витаминлерге бай, әпиўайы бәҳәрги тағам, деп желинсе мақсетке муўапық болады. Ўаллаҳу аълам

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#рамазан_2025
#сораў_жуўап

❔ СОРАЎ: Ҳәзир мойнымда қарызым бар. Ҳәр айда қарызымды бөлип-бөлип төлеймен. Рамазан айында берилген садақалардың саўабы көбейтип берилетуғынын еситип қайыр-сақаўатлар қылып атырман. Қылған қайыр-сақаўатларым дурыс па ямаса алдын қарызларымды төлеўим керек пе? Закат бериўим ше?

💫ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Қарызы бар адам биринши нәўбетте қарызын төлеўи керек. Бирақ, қарыз бериўине тосқынлық етпейтуғын дәрежеде қайыр-сақаўат қылыў да мүмкин. Бул өзиниң ықтыярындағы ис есапланады.
Қарыздар адамның қарызы қолындағы мал-мүлкинен көп болса, қолындағы мал-мүлки өзиники болмай, ҳақылылардики есапланады. Оннан зәкат бермейди. Егер қолындағы мал-дүньясы қарызынан көп болып, шама менен қарызын төлегеннен кейин қалған мал-мүлки нысабқа жетсе, қалған мал-дүньясынан зәкат төлейди. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#рамазан_2025
#сораў_жуўап

❔ СОРАЎ: Зәкатты 2 ямаса 3 ке бөлип берсе бола ма? Мәселен, зәкат бериўши адам есабынан 1,5 млн сум (40/1) ажыратылды. Усыны мүтәжлерден үш адамға 500 мың сумнан бериў мүмкин бе?

🟢 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аўа, әлбетте болады. Ажыратылған зәкатты бир неше адамға бөлип бериў мүмкин. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

ПЕРЗЕНТТИ УРЫП ТӘРБИЯЛАЎ ДУРЫС ПА?
#тәрбия

❔ СОРАЎ: Қудайға шүкир, бир емес еки келиним бар. Оларға қолымнан келгенинше, билгенлеримди үйретип атырман. Тап ана-баладай болыўға ҳәрекет етип атырман. Бирақ, усы киши келинимниң бир исинен кеўлим қалды. Ақлықларымды көп урады. Қанша нәсият қылдым, ҳәтте кейип те көрдим, ҳеш пайдасы болмады. Бәри бир өз билгенинен қалмайды. Себебин сорасам, түсиндирип бере алмайды. Келинимниң ислеп атырған иси дурыс па?

💬 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Баланы урыў бул, тәрбия бериўде уқыпсызлық белгиси есапланады. Себеби, ҳақыйқый кәмил инсанлар перзентлерин шийрин сөзлер менен тәрбиялайды. Перзент надурыс ис қылғанында ескертиў – урысыў-сөгиў тәрбиядағы надурыс усыл.

Инсан заты бәрқулла меҳир-муҳаббатқа мүтәж болады. Әсиресе, балалар бул нәрсеге жүдә мүтәж. Негизинде, меҳир-муҳаббат дини болған Ислам, соның ушын да балаларға меҳир-муҳаббат көрсетиўди ата-аналарға ўазыйпа етип жүклеген.

Әбиў Ҳурайра разыяллаҳу анҳудан рәўият қылынады:
"Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўа саллам өз алдында Ақра ибн Ҳабис Таймий отырғанда Ҳасан ибн Әлийди сүйди. Сонда Ақра: "Мениң он балам бар. Олардың биреўин де сүйгеним жоқ" - деди. Сонда Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўа саллам оған нәзер таслады да, соң: "Мийрим көрсетпегенге мийрим көрсетилмейди" - деди" (Бухарий, Әбиў Даўыт ҳәм Термизий рәўият қылған).

Солай екен биз де Аллаҳ таала бизге инам еткен перзент деп аталатуғын неъматтың қәдирине жетиўимиз, перзентимиздиң әдебин гөззал қылыўымыз, келешекте оны өзи ушын ҳәм жасап атырған жәмийетине пайда келтириўши етип тәрбиялаўымыз керек. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

ТАНДЫР ҲӘМ ОШАҚЛАРДЫ ОРНАТЫЎ
#қысқа_сораў_жуўаплар

❔СОРАЎ: Тандыр ҳәм ошақларды аўзын қублаға қаратып орнатыў мүмкин бе?

🔠ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Бул мәселениң динге қатнасы жоқ. Тандыр ҳәм ошақларды қәлеген тәрепке қаратып орнатыў мүмкин. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

КРИПТОВАЛЮТАЛАР АРҚАЛЫ ТАБЫЛҒАН ПУЛЛАР ҲАДАЛ МА?
#саўда

❔СОРАЎ: Криптовалюта, Биткоин, Ватсмайнер, Майнер арқалы табылған пуллар ҳадал ма?

💬 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Соңғы ўақытлары "биткоин" деп аталатуғын электрон пуллар, яғный, криптовалюталар пайда болды. Оларды доллар, евро сыяқлы басқа валюталар менен салыстырыў мүмкин болса да, олар арасында айырым парықлар бар. Ең тийкарғысы усы пуллар электрон пуллар болып, тек ғана интернет тармағында жүреди ҳәм ҳақыйқый қунға ийе емес.
Биткоинлар арқалы тармақ пайдаланыўшылары арасында финанслық операциялар, электрон имзалар жүргизилип, онда шахслар арасында ҳеш қандай усы операцияларды тәртипке салыўшыларсыз, туўрыдан-туўры шифрлаў арқалы әмелге асырылады. Бунда валюта бир пайдаланыўшының есабынан басқа пайдаланыўшының есабына бирден, ҳеш қандай төлем хызметлерисиз, ҳәтте банк ҳәм оған уқсас дәлдалшылардың қатнасыўысыз өтеди.
Бул хызметлер пүткил дүнья бойлап бар болып, ҳәр қыйлы шәрт ҳәм талаплардан азат ҳәм ҳеш қандай тосқынлықларға ушырамайды. Қашан пулға ийе болынса, оны электрон шыжланда сақлап қойылады. Кейин оларды ҳәр түрли интернет сатып алыўларына пайдаланыў мүмкин. Доллар, евро сыяқлы валюталарға алмастырыў да мүмкин. Бунда биткоинларға ийе болған пайдаланыўшы оларды сатып алмақшы болған ҳақыйқый валютасы бар басқа биткоин алыўды қәлеўши пайдаланыўшы менен келисим дүзеди. Келисим өз ара келисиў тийкарында дүзиледи. Демек, келисиў баҳасын пайдаланыўшылар белгилейди. Соның ушын биткоинлардың баҳасы дәл ҳақыйқый валюта сыяқлы базарға байланыслы өзгерип турады.
Биткоинлар дәстүрий валюталардан парықлы түрде алтын ямаса гүмис сыяқлы қымбат баҳалы металлардан таянышы болмайды. Ал, оларды пайдаланыўшылардың өзлери ислеп шығарады. "Пайдаланыўшы" дегенде интернет тармағына жалғанған компьютерге ийе болып, биткоин менен операция жүргизиў тилегинде болған адам түсиниледи. Бул ис компьютерге арнаўлы қосымшаны жүклеп алғаннан соң әсте-ақырын криптовалюталар шығарыўды (майнинг) баслаў арқалы жолға қойылады. Усы процести пайдаланыў арқалы пайдаланыўшы белгили муғдардағы биткоин электрон пулларға ийе болады. Бул пуллар оған компьютерине орнатылған қосымшаның есаплаў имканиятларын жаңа валюта ислеп шығарыўда пайдалана алыўы нәтийжесинде келеди.
Усылай етип ҳәр бир пайдаланыўшы қасында белгили муғдардағы криптовалюталар пайда болады. Олар пайдаланыўшылар арасында белгили алгоритм тийкарында бөлистириледи, бунда базарда бар болған биткоин валюталарының улыўма қуны 21 миллион биткоиннен артып кетпеўи керек. Сондай-ақ, жоқары өндирис қуўатына ийе болған компьютер ийелерине валюталардан үскенелериниң өндирис шегине сәйкес түрде көбирек тийеди.
Бул жол менен мал-дүнья арттырыў, яғный, майнерлик арқалы пул табыў мәселесине келсек, "ўасила (яғный, бир мақсетке алып барыўшы нәрсе)ге мақсеттиң ҳүкими бериледи," деген фиқҳий қағыйдаға бола, оның ҳүкими биткоинларды пайдаланыў ҳүкиминен келип шығады. Биткоинлар ҳаққындағы ҳәзирги заман уламаларының пикирлерине қарағанда, Мысыр Араб Республикасындағы "Дәрул-ифта" (пәтўа үйи)ниң пикиринше, Биткоин ҳарам есапланады. Себеби, бул пуллар ҳақыйқый таянышқа ийе болмаған виртуал пуллар болыўы менен бирге шахслар ҳәм ҳәттеки мәмлекетлер көлеминдеги қәўиплерден жырақ емес.
Саудия Арабстанындағы "Ҳайъати кибарил-улама" (Үлкен уламалар жәмәәти)не көре де бул валюталар менен операция жүргизиў ҳарам. Себеби, Исламда ҳарам етилген қумар ҳәм түрли қәўипке тийкарланған ойынлардағы алданыў дәрежеси биткоинлар менен операция жүргизиўдеги қәўиптен кем.
Жоқарыдағылардан бүгинги күнде уламаларымыз тәрепинен биткоинлар менен операция жүргизиў бойынша руқсат жоқ екенлиги мәлим болмақта. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

ҚӘБИРСТАНДАҒЫ ТОПЫРАҚ АПАТШЫЛЫҚ КЕЛТИРЕ МЕ?

❔ СОРАЎ: Қәбирстаннан 1 қысым топырақ та үйге кирмеўи керек, апатшылық келтиреди деп еситтим, усы дурыс па?

💬 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Қәбирстан топырағынан бундай етип қәўипсиреў динимизде жоқ. Себеби, апатшылықтың келиўи де, оның кетиўи де жалғыз Аллаҳ тааладан. Ўаллаҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

❓Сораў: Әссәләму алайкум. Айырым ўақытлары намаз оқып болғаннан кейин, неше рәкәт оқылғаны естен шығып, гүмән болып қалғанда сол намазларды қайтадан бастан оқып алыў керек пе? Рахмет!

🟡Жуўап: Ўә аләйкум әссәләм. Бундай жағдайда гүманның кѳбирегине қаралады мысалы, сиз намазда турып үшинши рәкәәт пе, тѳртинши рәкәәт пе билмей қалдыңыз, сол ўақытта сиздиң гүманыңызша кѳбирек үшинши рәкәәтте турған болсам керек болса, онда сол рәкәәтиңизди үшинши рәкәәт деп есаплайсыз ҳәм намаздың ақырында сәждәи сәҳў етип намазды таўысасыз.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы
Пәтўа орайы.

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

ШАМ НАМАЗЫ ТЕЗ ОҚЫЛЫЎ КЕРЕК ПЕ?

❔ Сораў: Шам намазы тез оқылып, және намаздан кейинги тасбиҳ зикирлер айтылмайды екен. Бул пикир қаншелли дурыс?

💬 Жуўап: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Шам намазының ўақты басқа намазлардың ўақтына қарағанда қысқарақ болғаны ушын оны ўақты кириўден-ақ оқыў усынылған. Бул ҳаққында Пайғамбарымыз саллаллаҳу алайҳи ўа саллам былай дейди:
"Үмметим шам намазын жулдызлар шығаман дегенше кешиктирмей оқыса, жақсылықта даўамлы болады" (Имам Ибн Мажа рәўияты).
Бирақ, бул ҳәдистен шам намазын оқып баслаған адам асығып, тез оқыў керек деп түсинилмейди. Бәлким, басқа намазлар сыяқлы хушу яғный, ықлас пенен бәрше әмеллерин кәмине келтирип оқылады. Сондай-ақ, намаз оқып болып, басқа намазлар сыяқлы Аят ал-курсий ҳәм 33 мәртеден тасбиҳ айтыў мустаҳаб саналады. Ўаллоҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы Пәтўә кеңеси

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

❓Сораў: Ассаламу алайкум. Ертең аўызды саат онларда ашыў керек пе?

💫Жуўап: Ўа алайкум ассалам. Яқ, бүгин кеште аўыз ашылғаннан кейин әдеттеги ҳалға өтиледи, ертең сәҳәрде нийет етилмейди. Ҳайыт намазға шықпастан алдын бир нәрсе жеп алыў сүннет. Ҳәдислерде, Пайғамбарымыз алайҳиссалам Рамазан ҳайытына шығыўдан алдын қурма жегени рәўият етилген.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы Пәтўә орайы

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

❓Сораў: Ассаламу алайкум. Ертең екшемби күни Рамазанның 30-күни болыўы керек емес пе?

✅Жуўап: Ўа алайкум ассалам. Әдетте ҳижрий есаптағы айлар 29 ҳәм 30 күнлик болады. Ҳижрий айлардың қайсы бири 29 күн, қайсы бири 30 күн болыўы айдың көриниўине байланыслы. Быйыл Рамазан айы айдың көриниўине байланыслы 29 күн болды.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы Пәтўә орайы

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#Сораў_жуўап

🙄 ҚАЗА ОРАЗАДАН АЛДЫН ШӘЎЎӘЛ АЙЫНЫҢ ОРАЗАСЫН ТУТСАМ БОЛАДЫ МА?

❔Сораў: Қаза оразадан алдын шәўўәл айының 6 күнлик оразасын тутсам болады ма ямаса алдын қаза оразаны тутыўым керек пе?

💬 Жуўап: Бисмилләҳир Роҳмәнир Роҳим. Биринши қаза оразаларды тутып алып, кейин шәўўәл айынан 6 күн ораза тутсаңыз мақсетке муўапық болады. Себеби, қаза ораза нәпилден әҳмийетли ҳәм үстин есапланады. Сондай-ақ, қаза оразаларда нийетти таң атыўынан алдын қылып алыў керек. Таң атқаннан кейин нийет етсе, ораза дурыс болмайды. Ўаллоҳу аълам.

   Өзбекстан мусылманлар басқармасы Пәтўа орайы

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

❓Қәбирстанға қай тәризде барылса жақсы?

   ✔️Дүньялық сөзлерди сөйлемей, күлмей, тасбиҳ ҳәм таҳлил айтып, мәйитке Аллаҳтан мағфират тилеп барылса жақсы.

❓Қәбирстанда қай тәризде жүриледи?

  ✔️Тап тирилердиң арасында жүргендей кишипейиллик ҳәм әдеп пенен, ҳеш бир қәбирди баспай, өзи де ўақты келип олардай қәбирстанға келип жерленетуғынын, ол жерде болатуғын сораў ҳәм есапларды, қыямет күнин, жәннет ҳәм дозақты есине алып, терең ой жүритеди. «Аллаҳым, усы мәйитлерге рейим ет ҳәм гүналарын әпиў ет, мен әззи бендеге таўфиқ ҳәм ҳидаят берип, жақсы әмеллер қылыўды несип ет. Ҳәмме гүналарымды кешир», деп кеўлин жумсартып, көп дуўалар қылыўға қатты ҳәрекет етеди.

❓Қәбирлер қасына барып жеткеннен соң не қылынады?

   ✔️«Әссәәләму аләйкум йәә әҳләд дийәәри роҳималлооҳул мустақдимийнә миннәә ўәл мутә-әххирийна миңкум. Әңтум ләнәә сәләфун ўә наҳну ләкум холәфун ўә иннәә иншәә Аллооҳу бикум лааҳиқуўн нәс-әлуллооҳә ләнәә ўә ләкум аафияҳ».

Мәниси: «Ҳәй қәбирстан әҳли, сизлерге Аллаҳ тааланың сәлеми болсын, Аллаҳ таала дүньядан әўел кеткен сизлерге, кейинде қалған бизлерге рейим қылғай. Сизлер бизлерден алдынғы адамларсыз, бизлер соң қалған адамлармыз, әлбетте,  бизлер де сизлерге жолығамыз. Аллаҳ тааладан өзлеримиз ҳәм сизлер ушын саламатлық ҳәм тынышлық тилеп қаламыз».

❓Қәбирстанға бармастан үйде ямаса мешитте оқып бағышланған Қуранның саўабы оларға жете ме?

Әлбетте, жетеди.


📖 "Ибадати Исламия" китабынан.

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

🙄 ҚӘБИРСТАНДА АЎҚАТ ПИСИРИП ЖЕЎ МҮМКИН БЕ?

❓ Сораў: Қәбирстанда аўқат писирип жесе бола ма?

✔️Жуўап: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қәбирстанға барған адам сол жерде жатқанлардың ҳалынан ҳәм өзи де бир күни келип олардың қатарына қосылыўын ойлаўы керек. Олардың ҳақларына дуўа етиўи, истиғфар айтыўы мақсетке муўапық. Қәбирстан – жеп-ишетуғын, ойын-күлки қылатуғын, орын емес. Ҳәтте, ол жерде бәлент даўыста бақырыўдан да қайтарылған. Адамлар топланып, жәмәәт болып, зыяпат уйымластырыўлар мүмкин емес.
    Бурайда разыяллаҳу анҳудан рәўият қылынған ҳәдисте Пайғамбарымыз алайҳиссалам: «Әлбетте, мен сизлерди қәбирлерди зыярат етиўден қайтарған едим. Енди зыярат етебериң. Өйткени, ол сизлерге ақыретти еслетеди!» Тағы бир рәўиятта: «Жаман сөз айтпаң!» – деген. (Имам Муслим ҳәм Имам Термизий рәўиятлары).
    Муҳаммад әл-Хадимий әл-Ҳанафий «Бариқатул Маҳмудия» китабында айтады: «Қәбирлер алдында жеп-ишиў мәкруҳ есапланады. Сондай-ақ, күлиў де мәкруҳ. Себеби, усы сыяқлы жерлер өрнек алыў, ақыретти еслеў орны. (Қәбирстанда) аўқатланыў ҳәм күлиў болса, ақыретти еслеўге кери келеди. Ўаллоҳу аълам.

  Өзбекстан мусылманлар басқармасы Пәтўа кеңеси

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

Қәбирди зийнетлеў, үстине жай салыў ҳәм атын жазыў

عَنْ جَابِرٍ  قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللهِ  أَنْ يُجَصَّصَ الْقَبْرُ وَأَنْ يُقْعَدَ عَلَيْهِ وَأَنْ يُبْنَى عَلَيْهِ. رَوَاهُ الْخَمْسَةُ إِلاَّ الْبُخَارِيَّ. وَلَفْظُ التِّرْمِذِيِّ: نَهَى النَّبِيُّ  أَنْ تُجَصَّصَ الْقُبُورُ وَأَنْ يُكْتَبَ عَلَيْهَا وَأَنْ يُبْنَى عَلَيْهَا وَأَنْ تُوطَأَ.

Жәбир разыяллаҳу анҳудан рәўият етиледи:
«Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўасаллам қәбирди пор менен сыбаўдан, оның үстине отырыўдан ҳәм оның үстине жай қурыўдан қайтарды».
Имам Шәфеий қәбирди ылай менен сыбаўға руқсат берген. Басқа ҳәр қандай нәрсени қәбир үстине ислеў мүмкин емес. Тек ғана белги ушын тас қойса болады.
Қәбирлер ата-бабаларды еслететуғын бир орын болғанлықтан өткен үмметлердиң адасыўының тийкарғы себеплеринен бир қәбирстан болған. Сол себепли исламда бул мәселеге айрықша итибар қаратылған.
Бул ҳәдиси шәрийфте қәбирлерде мүмкин болмаған ислер саналған:
1. «Қәбирди пор менен сыбаў».
Пор сыбаў ылай сыбаўдан бираз шырайлы, зийнетли, ақ болыўы ҳәммеге мәлим. Соның ушын қәбирге бул исти ислеў мүмкин емес. Себеби бул исте тирилер ушын керек болатуғын нәрсени зая етиў бар. Динимизде ҳәр қандай нәрсени зая етиў ҳарам есапланады. Азмас ақыл жүритилип ойланылса, пор сыбаўдың өзи ҳарам болғаннан кейин оннан көре көбирек қаржы кететуғын қурылыс материалларын жумсақ буннан да беттер ҳарам болыўын түсинип жетиў қыйын емес. Солай екен, түрли басқа сыбаўлар, қымбат баҳалы таслар, шынжырлар, тосықлар ҳәм басқа усындай нәрселер улыўма мүмкин емес.
Екиншиден, қәбир қурыўшыға да, марҳумға да, басқаларға да қәбирге жай қурыўдың ҳеш қандай пайдасы жоқ. Пайдасы жоқ нәрсени ислеў, мусылманға ҳарам болады.
Үшиншиден, қәбир әпиўайы, тәбийий ҳалда турса жаўған қар-жаўыннан, өскен от-шөптен қәбир ишиндеги мәйитке пайдасы тийеди. Қәбир үстин түрли нәрселер менен жаўғанлар болса, мәйитти бул жақсылықтан тосқан болады.
2. «Қәбир үстине отырыў».
Сондай-ақ, тик турыў ҳәм жатыў да мүмкин емес. Себеби бунда қәбирдеги адамға ҳәм оның жақынларына ҳүрметсизлик бар.
3. «Қәбир үстине жай салыў».
Бул қәбирди сыбаўдан да үлкенирек бир ис.
Имам Мәликтиң шәкирти Ибн Абдулҳакам қәбири үстине жай салыўға ўәсият еткен адамның ўәсиятына әмел етилмейди, соның ушын, қәбирлердиң үстине қурылған жайлар бузып тасланыўы керек, деген.
Қәбир үстине жай салыўдың дурыс емес екенине усы дәлиллер жетерли болса керек. Лекин айырым орынларда, әсиресе, бизлердиң журтымызға уқсаған қәбирстанлар қоршалмаған жерлерде қәбирге ҳәр түрли ҳайўанлардың түсип кетиўиниң алдын алыў мақсетинде ағаштан қәбир үстин қоршап қойса болады. Бунда да ҳеш қандай зийнет бермеў керек.
Өкинишлиси журтымызда қайсы бир қәбирстанға кирсек сарайға барып қалғандай боламыз. Адамлар бир-биринен озарға қәбирлердиң үстине жай салып атырғанын көремиз. Бийшара ата-анасына тири ўақтында пайдасы тиймеген перзентлер, енди ата-анасы өлгеннен кейин оларға азар бериў өтип алған. Дос-яранларымнан уяламан, ата-анасына қарамай қойыпты екен деп айтпасын деген ойда ата-анасының қәбирлериниң үстине қымбат баҳалы таслардан үй салып бергенин көремиз. Бирақ бул ислери менен олар өзлери гүнакар болыўы менен бирге ата-анасын қыйнап атырғанын бир ойлап көрсе жақсы болар еди.
4. «Қәбирдиң үстине жазыў».
Жумҳур уламалар қәбир үстине оның ийесиниң атын да, басқа бир нәрсени де жазыў мүмкин емес, деген.
Ҳанафий мәзҳабы уламалары қәбирдиң жоғалып кетиўи яки хорланып қалыўы мүмкинлиги себепли белги қойыў зәрүр болып қалса, белги болатуғын нәрсени жазып қойса болады, деген.
Бул ислерди жақсылап үйренип, шәрият бойынша ис көриўге ҳәзирги күнде жүдә үлкен мүтәжлик бар.

Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#сораў_жуўап

❓CОРАЎ: ҚҮРБАНЛЫҚ ҚЫЛЫНАТУҒЫН ҲАЙЎАН НЕШЕ ЖАС БОЛЫЎЫ КЕРЕК?

💬 ЖУЎАП: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қурбанлық қылынатуғын ҳайўан егер қой болса, ең кеминде бир жас, мал болса, ең кеминде еки жас, түйе болса, ең кеминде бес жас болыўы лазым. Тек қой алты айлық болып денеси бир жас қойдың денеси сыяқлы үлкен болса, сол алты айлық қойды да қурбанлық қылыў мүмкин. Сол ҳайўанлардың еркегин де, урғашысын да қурбанлық қылыў мүмкин (Әл-Фәтәўа әл-Ҳиндия). Ўаллоҳу аълам.

Өзбекстан мусылманлары басқармасы Пәтўа кеңеси.
_________

❓САВОЛ: ҚУРБОНЛИК ҚИЛИНАДИГАН ҲАЙВОН НЕЧА ЁШДА БЎЛИШИ КЕРАК?

➤ ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қурбонлик қилинадиган ҳайвон агар қўй бўлса, энг камида бир ёш, мол бўлса, энг камида икки ёш, туя бўлса, энг камида беш ёш бўлиши лозим. Фақат қўй олти ойлик бўлиб танаси бир ёш қўйнинг танаси каби катта бўлса, ўша олти ойлик қўйни ҳам қурбонлик қилиш мумкин. Ўша ҳайвонларнинг эркагини ҳам, урғочисини ҳам қурбонлик қилиш мумкин (Ал-Фатово ал-Ҳиндия). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво кенгаши.

Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz

#Сораў_жуўап

🙄 ҚУРБАН ҲАЙЫТЫ КҮНИ ОРАЗАҒА НИЙЕТ ЕТИП НАМАЗҒА ШЫҒЫЎ

❓Сораў: Қурбан ҳайыты күни ҳайыт намазына ораза тутып барыў керек пе?

💬 Жуўап: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Ондай емес. Қурбан ҳайыты күниниң әдеплеринен бири ҳайыт намазы оқыламан дегенше ҳеш нәрсе жеместен намазға шығыў болады. Бул әмел Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўа салламның сүннети есапланады.

✅ Ибн Бурайда әкеси Бурайда разыяллаҳу анҳудың былай дегенин рәўият қылады: "Расулуллаҳ саллаллаҳу алайҳи ўа саллам Рамазан ҳайыты күни бир нәрсе жеместен намазжайға бармайтуғын ҳәм Қурбан ҳайыты күни ҳайыт намазын оқыйман дегенше ҳеш бир нәрсе жемейтуғын еди". (Имам Термизий рәўияты).

Айырым адамлар мине, усы гәпти ораза тутып шығыў керек деп түсинип қалған. Себеби ҳайыт күнлери ораза тутылмайды. Шәриятта бес күнде ораза тутыў қадаған етилген. Пайғамбарымыз саллаллаҳу алайҳи ўа саллам еки ҳайыт күни ҳәм қурбан ҳайытынан кейинги үш күнде ораза тутыўдан қайтарған. Әбиў Ҳурайра разыяллаҳу анҳу рәўият қылған ҳәдиси шәрийфте: "Пайғамбар саллаллаҳу алайҳи ўа саллам еки күнниң Рамазан ҳәм Қурбан ҳайыты күнлериниң оразасынан қайтарды", делинген (Имам Бухарий ҳәм Имам Муслим рәўият қылған).

✅ "Фәтаўайы Аламгирийя" китабында бундай делинген:

"Еки ҳайыт ҳәм ташрийқ күнлери ораза тутыў (таҳримий) мәкруҳ саналады". Ўаллоҳу аълам.

    Өзбекстан мусылманлар басқармасы Пәтўа кеңеси

👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

     Бизди социаллық тармақларда бақлап барың!

🥺Телеграм| 🤪Facebook| 🛍Instagram| 😍Youtube

🧐 Интернет сайтымыз: paziylet.uz