Farengeyt Press nashriyoti o’smirlarning moliyaviy savodxonligini oshirish yo‘lida Anorbank bilan hamkorlik kelishuvini imzoladi.

Hamkorlik doirasida “Usborne” nashriyotining mashhur “For Beginners” turkumidan “Pul: boshlang‘ich saboqlar” kitobi o‘zbek tilida nashr etiladi. Ushbu kitob bolalar va o‘smirlarga pulning mohiyatini, iqtisodiyotda qanday rol o‘ynashini, tarixini, valyutalar, ularning banklar va boshqa moliyaviy tizimlardagi o‘rnini sodda va qiziqarli tushuntirib beradi.

Bolalar va o’smirlarda moliyaviy savodxonlikni erta yoshdan shakllantirish muvaffaqiyatli moliyaviy kelajak sari pillapoyadir.

📘 Kitob sentabr oyida sotuvga chiqadi. Yoshlar uchun — bilimga moliyaviy eshik ochildi!

#FarengeytPress #Anorbank #BoshlangichSaboqlar #MoliyaviySavodxonlik

Dovud va Goliaf: teng boʻlmagan tomonlar haqida

Bugun bir maʼmuriy sud ishida qatnashishga toʻgʻri keldi. Daʼvogar - fuqaro, javobgar - davlat organi. Yaʼni, fuqaro davlat organi ustidan sudga ariza kiritgan. Ishning va sudya chiqargan qarorning mazmuni haqida hozir yozmoqchi emasman, lekin bir soatdan kamroq davom etgan ishdan chiqargan umumiy xulosalarim haqida yozmoqchiman. Alohida eslatib oʻtaman: quyida yozilganlar - shaxsiy fikrlar.

Garchi mantiqan ham, qonun boʻyicha ham tomonlar sud oldida teng boʻlishi kerak boʻlsa-da, maʼmuriy ishda tomonlar amalda teng emas. Sababi - javobgar tomon - davlat organining shtatida yuristlar va soha mutaxassislari bor. Va davlat organi sudda oʻzining nomidan qatnashish uchun ularni yuboradi.

Daʼvogar tomon - fuqaro esa oʻz manfaatlarini himoya maqsadida advokat yollamoqchi boʻlsa, mablagʻ toʻlashi kerak. Va fuqaroning bu mablagʻni toʻlashga imkoni boʻlmasligi mumkin. Har xil normativ-huquqiy hujjatlardagi formulirovkalarning nyuansini unchalik tushunmaydigan (zero u bunga majbur emas, chunki yurist emas) fuqaroni davlat organi shtatida oʻtirgan yurist "yanchib tashlashi" mumkin. Paradoksni qarang: soliq toʻlovchilar hisobidan moliyalashtiriladigan va soliq toʻlovchilarga xizmat qilishi kerak boʻlgan davlat organi huquqini buzgani uchun sudga murojaat qilgan soliq toʻlovchini shu organda soliq toʻlovchilar hisobidan oylik oladigan yurist "yanchib" tashlaydi.

Javobgar tomondan - davlat organi nomidan sudda bir necha kishi qatnashadi. Daʼvogar esa sudga oʻz tarafidan mutaxassis jalb qilmoqchi boʻlsa, sudga iltimosnoma kiritishi kerak va bu iltimosnomani qanoatlantirish yoki rad qilish sudyaning ixtiyorida.

Ishda qatnashuvchi prokuror ham davlat organi tomonda (chunki u ham davlat organi). Sud majlisi oxirida soʻz berilganda u ham davlat organini qoʻllashni soʻraydi (negaligini izohlamaydi). "Mustaqil"ligi xalqaro tashkilotlar tomonidan-da eʼtirof etilgan sudlarimiz prokurorning fikriga qarshi boradigan qaror chiqarishini tasavvur qilish qiyin.

Sudya ham ishni formal koʻradi. Mohiyatga kirishga, daʼvogar keltirayotgan asoslarni oʻrganish, tahlil qilishga unda vaqt (balki xohish ham?) yoʻq. Jarayon oxirida "maslahatlashuv xonasi"ga chiqishi eʼlon qilingan sudya oʻsha xonaga yetib bormasdan (zero buncha qisqa vaqt ichida yetib borib, ish ustida oʻylab, qarorga kelib, qaytishga jismonan ulgurishi - juda bahsli masala) qaytib keladi va qarorni eʼlon qiladi.

Qarorni u Oʻzbekiston Respublikasi nomidan eʼlon qiladi. Va Oʻzbekiston Respublikasida adolatga, adolatni tiklashi kerak boʻlgan oxirgi chora - sudga ishongan daʼvogarning - shu Oʻzbekiston Respublikasi fuqarosining adolatga boʻlgan ishonchiga hukm oʻqiydi.

"Suveren davlat hududini raketa-bomba zarbalariga duchor qilish to‘g‘risidagi mas’uliyatsiz qaror, bunga qanday sabablar keltirilishidan qat’iy nazar, xalqaro huquqni, BMT Nizomini va bunday harakatlarga yo‘l qo‘yib bo‘lmasligi haqida ilgariroq aniq xulosa bergan BMT Xavfsizlik Kengashi rezolyutsiyalarini qo‘pol ravishda buzadi. Ayniqsa, zarbalarni BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a’zosi bo‘lgan davlat amalga oshirgani tashvishli holdir."

Bu bayonotni o'zi suveren davlat hududiga 3 yildan beri raketa-bomba zarbalari yog'dirayotgan va o'zi BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a’zosi bo‘lgan Rossiya tashqi ishlar vazirligi chiqaribdi. Ilgariroq Putin "rus soldatining oyog'i tekkan har qanday joy bizniki" degan edi.

So‘nggi oylarda O‘zbekistonda IELTS imtihonini qog‘ozda topshirganlarning (paper based) javoblari qayta tekshirilmoqda, ayrim natijalar ommaviy bekor qilindi. Bu test javoblarining internetga sizdirilayotgani bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Gazeta British Council va IDP bilan bog‘lanib, vaziyatni o‘rgandi.

https://www.gazeta.uz/oz/2025/06/23/ilets/

Telegram | Instagram | YouTube

"Bu yerda begonalar yurmaydi"

Vikipediya ochiq ensiklopediyasidagi taʼrifga koʻra, nepotizm - bu qarindoshlarga yoki doʻstlarga kasbiy koʻnikma va qobiliyatlaridan qat’iy nazar (masalan, ishga qabul qilishda) imtiyozlar berish tizimi.

Kun.uz bundan bir necha yil oldin, "yangi Oʻzbekiston" endi boshlangan paytlarda qarindosh- urugʻchilik - nepotizm haqida qiziq bir maqola tayyorlagan ekan. Bu maqolada nepotizm korrupsiyaning eng xavfli koʻrinishlaridan biri deb atalgan va "boshlangan islohotlar" bu illatni yoʻq qilishiga umid bildirilgan.

"Tarix - oʻqituvchi emas, nazoratchi. U hech narsaga oʻrgatmaydi, lekin saboq olmaganlarni qattiq jazolaydi".

Vasiliy Klyuchevskiy, XIX asr rus tarixchisi

"Axir oʻlmasman-ku, oʻlmas"

Oleg Tabakov Kashshey rolida, "Qizil qor yoqqanda" filmidan

Umuman olganda, "fin" deya taqdim etilgan darsliklarining Finlyandiyaga aloqasi yo'qligi oshkor bo'lganidan keyin tegishli xulosalar chiqarilishi va "fin darsliklari" haqidagi tezisni eng yuqori minbarlardan yangraydigan nutqlarga kiritganlarning bunday fiasko uchun javobgarligi ta'minlanishi kerak edi, nazarimda.

"Ishonsizlik iqtisodiyoti" haqida yaxshi maqola. Ishonch yoʻqligiga sabab esa, mualliflar fikricha, demokratik institutlarning zaifligi (yoʻqligi?) va nepotizm. Natijada "islohot" deyilayotgan qadamlar "fasadni qayta boʻyash"ga aylanib qoladi va ishonchsizlik, norozilik uygʻotadi.

Alisher Sa'dullayev va uning jamoasining Stenford SEP dasturida qatnashishi xarajatlari soliq to'lovchilar gardanidami?

Na Yoshlar ishlari agentligi va na Alisher Sa'dullayevning o'zi mana bu savolga hali javob bergani yo'q, lekin orada yangi savollar paydo bo'lmoqda.

Eltuz'ning iddao qilishicha, Stenfordning 86 ming dollar (o'rtacha O'zbekistonlikning 18,5 yillik ish haqi!) turadigan "Executive Program" (SEP) dasturida o'qish uchun Alisher Sa'dullayev bilan birga agentlikdan 10 nafar kishi yo'l olgan. Agar ularning ham bu dasturda o'qishini agentlik (ya'ni soliq to'lovchilar) to'layotgan bo'lsa, bu - 860 ming (ya'ni, sal kam bir million) AQSH dollari degani. (Yo'lkira va yashash xarajatlarisiz).

Yoshlar ishlari agentligi va Alisher Sa'dullayevning o'zi Stanfordning asosan yirik biznes boshqaruvchilari uchun mo'ljallangan va shaxsiy portfoliosini kuchaytirishga xizmat qiladigan o'ta qimmat bu dasturida kimlar qatnashayotgani va bu xarajatlar kimning hisobidan moliyalashtirilayotganini ochiqlashi kerak. Zero, soliq to'lovchilar ularning soliqlari nimalarga sarflanayotganini bilishga haqli, davlat xizmatchilari esa hokimiyatning yagona manbai deyiladigan xalq oldida hisobdordirlar.

Yuqoridagi postga izoh.

Alisher Sa'dullayevning yozishicha, Stenford SEP dasturida faqat u o'qimoqda va ha, uning o'qishini soliq to'lovchilar (ya'ni biz-u siz) to'lab bermoqda. Alisher Sa'dullayev o'z postida jamoa a'zolarining Stenfordda yurganiga izoh bermagan. Shuningdek, uning bu dasturda qatnashishi soliq to'lovchilarga nima berishiga ham oydinlik kiritilmagan.

Sa'dullayev, shuningdek, o'z postida PF-77 son farmoniga havola qoldirgan, lekin bu farmonda "Istiqbolli mutaxassislarning xorijiy universitetlar, ilmiy markazlar, kompaniya va tashkilotlarda maqsadli stajirovkasini tashkil etish tartibini ishlab chiqish" 2025-yil iyul oyiga belgilangan. Ya'ni, Sa'dullayevning SEP dasturida o'qishi "El-yurt umidi" tomonidan hali ishlab chiqilmagan "tartib" asosida to'lanmoqdami, yoki uning uchun qandaydir maxsus istisnoli hujjat qabul qilinganmi - bu ham ochiq qoldirilgan.