گرگ بالان دیده يا باران ديده؟

تقریبا همه فارسی زبانان، حتی بزرگانی از ادب فارسی، اصطلاح "گرگ بالان دیده" را که کنایه از افراد آزموده ، سرد و گرم چشیده و دنیا دیده است به غلط "گرگ باران دیده" میگویند و مینویسند ؟

به کار بردن واژه باران در این اصطلاح اساسا نادرست است، زیرا همه گرگ ها باران دیده هستند و اتفاقا در روزهای زمستانی و بارانی بیشتر از لانه خارج می شوند و به شکار میپردازند و اگر باران دیدن علت با تجربه شدن گرگ باشد، این شامل تقریبا همه حیوانات است نه فقط گرگ ها.

شکل درست این اصطلاح "گرگ بالان" دیده است و معنی "بالان"، دام و تله مخصوص گرگ است و گرگی که چند بار از دشواری و خطر بالان نجات یافته باشد پختگی و آزمودگی لازم را در شکار پیدا کرده است. افراد آزموده و سرد و گرم چشیده نیز آنانی هستند که با اندیشه های عاقلانه از همه دشواری ها و بلاها رهایی یافته و راه و رسم زندگی را فرا گرفته اند.
عامه مردم چون معنی واژه "بالان" را نمی دانستند آن را به باران و بدین ترتیب اصطلاح را به "گرگ باران دیده" تبدیل کرده اند.

برگرفته از فرهنگ #دهخدا

کانال متخصصین گردشگری ایران
https://t.me/itriir
‏

‍ گلونی نشان هویت زن لُر

#گُلوَنی (به فارسی #گلبندی) به گونه‌ای سربند و روسریِ زنان #لر گفته می‌شود.
#گلونی با همین شکل در میان مردم #لک به نام #لَچِک خوانده می‌شود و مردم کرد جنوبی نیز به همین سبک از آن استفاده می‌کنند . این روسری حدود ۳٬۰۰۰ سال قدمت دارد و ریشه آن به زنان #کاسیت (اجداد قوم لر) می‌رسد.و در زبان فارسی به صورت #گُلبَندی تلفظ می‌شود که بر گرفته از واژه گُل بَدن، نوعی پارچه هندی ابریشمی و لطیف، است. گلونی در واقع نوعی تَرهٔ (tarā)[با کدام معنی؟ رنگین است که زنان لر در مراسم جشن و سرور آن را روی تره معمولی می‌بندند. این روسری امروزه به نماد قوم لر بدل شده‌است.

کاربرد :

#گلونی را بیشتر زنان #لر و #لک(با نام لَچِک) در هنگام مراسم شادی استفاده می‌کنند. اما از دوره #قاجار به بعد مردان نیز شروع به استفاده از آن کردند. مردان #گُلوَنی را دور #شوکلاو یا همان #کلاه_لری مرسوم در منطقه #لرستان می‌بستند و به گاه مهمانی یا جنگ، به منظور تزیین یا نگهدارنده کلاه از آن استفاده می‌کرده‌اند. زنان لر در زمان گذشته کت و گُلوَنی را باهم می‌پوشیدند به‌طوری‌که #کَت را جدا زیر گُلوَنی می‌بستند تا موهای سر به‌خوبی پوشیده و مهارشوند.

ریشه ی نام :

#گُلوَنی نوعی سربند است که از واژه #گلبندی
با تبدیل حرف «ب» به «و» و حذف حرف «د» گرفته شده‌است و به نوعی پارچه ابریشمی رنگین اطلاق می‌شود. در گذشته نوعی پارچه ابریشمی هندی به اسم #گل_بدن که سطح روی آن متشکل از فقط دو رنگ (مثلاً زعفرانی و سیاه) بوده، از #هندوستان به #ایران وارد می‌شده‌است. واژه #گلبدن در فارسی به صورت گلبندی و در زبان لکی و لری به صورت گلونی درآمد. به مرور زمان در بین لرهای فیلی واژه گلونی نه فقط برای پارچه‌های زعفرانی، بلکه برای تمام سربندهای رنگی (غیر سیاه) به کار رفت.

#دهخدا در وصف #گلبندی می‌نویسد:

نوعی از جامه‌های رنگین که به #هندی #باندهنو گویند.

#نظام_دست_غیب در بیت زیر به زیبایی این پارچه اشاره می‌کند:

همچو گلبندی که تا افتد گلی بندد بجا
داغ دیگر می‌نهم یک داغ چون بهتر کنم

#ملامفیدبلخی در بیت زیر به این پارچه اشاره کرده‌است:

اگرترا سر آرایش است چون طاووس
لباس گلبدن داغ می‌توان پوشید

#میریحیی_شیرازی نیز در بیت زیر نام این پارچه را برده‌است:

هوایش کار پوشش مختصر کرد
چو گلبن #گلبدن باید به برکرد

کانال متخصصین گردشگری ایران
https://t.me/itriir