ለ ክርስቲያን ህግ አዋቂዎች የተደረገ ጥሪ
#ከ_ካወንስሉ_የተላለፈ_መልእክት
Alternative legal enlightenment (ALE) All in one, for All.
አማራጭ የህግ እውቀት (ALE) ሁሉም በአንድ፣ ለሁሉም።
አማራጭ የህግ እውቀት ማማከር አገልግሎት፣ የተለያዩ ህጎች፤ አዋጆች፣ ደንቦች፣ መመሪያዎች... https://www.youtube.com/@Lawsocieties ሁሉንም ሕጎችና ባለሙያዎች ያገኛሉ🔴
መሰረታዊ የህግ መረጃ እውቀት፤ ሀብትና ሀይል ነው @LawsocietiesBot  lawsocieties@gmail.com
ሼር ለወዳጅ ዘመድ ጓደኛ።

አለ_ህግ Ale_Hig

አለህግ Alehig
@Lawsocieties

@Alehig

👉Telegram Channel 👈
https://t.me/lawsocieties

👉Facebook Page 👈
https://www.facebook.com/lawsocieties/

👉YouTube 👈
https://youtube.com/@Lawsocieties

#የስቶክ_ገበያ እንዴት ይሰራል?

መደበኛ ቁጥጥር የሚደረግባቸው የመገበያያ ገበያዎች ሊኖሩ ይችላሉ (የክፍያ ስርዓታቸው በመደበኛ የፋይናንስ ተቋማት በኩል ሊያልፍ ይችላል)፡፡ ነገር ግን የስቶክ ገበያ (Stock Market) ካምፓኒዎችን ለበርካታ ህዝብ የመሸጥ እና የመግዛት ሂደት የሚመራበት የገበያ አይነት ነው፡፡


ስቶክ ገበያን ለመጀመር በአውሮፓ የቀደሙ ሀገራት ቢኖሩም እንግሊዛውያን የስቶክ ገበያን 1773 (የለንደን የስቶክ ገበያ/London Stock Exchange በቡና ቤት/በካፌ ውስጥ በመገናኘት ግብይት ጀመሩ፡፡ በአሜሪካ የመጀመሪያው የስቶክ ገበያ የተቋቋመው በፊላደልፊያ በ1790 ሲሆን ከ2 ዓመት በኋላ 1792 ገበያው ወደ New York’s Wall Street ተዘዋውሯል፡፡


በመደበኛ ገበያ ገንዘብ/ብር መገበያያ ሆኖ ሲያገለግል በስቶክ ገበያ ግን መተማመኛ ወረቀት/ቦንድ መገበያያ ሆኖ ያገለግላል፡፡ የስቶክ ገበያ በሂደት እየዘመነ በመምጣት በወቅቱ ለገዢ እና ለሻጭ ይሰጥ የነበረው ሰርተፍኬት ሲሆን አሁን ላይ ወደ ዲጂታል ሰነድነት ተዘዋውሯል፡፡


ይህንን ድርጅትን ለበርካታ ሰዎች የማሻሻጥ ስራ የሚሰሩ በህግ እን በደንብ የሚቋቋሙ እና ቁጥጥር የሚደረግባቸው የስቶክ አሻሻጮች/Stock Exchanges ይባላሉ (ለምሳሌ በአሜሪካ መደበኛ የፋይናንስ ሁኔታን ከሚቆጣጠሩት በተጨማሪ ራሱን የቻለ Securities and Exchange Commission አለ)፡፡ የተቆጣጣሪ ድርጅቶች ሚና ለተገበያዮች በቂ ጥበቃ መሰጠቱን ማረጋገጥ፤ ፍትሃዊ ገበያ መኖሩን ማረጋገጥ፤ ጤነኛ የካፒታል ዝውውር መኖሩን ማረጋገጥ፤ ወዘተ ነው፡፡


በዓለም ላይ ታዋቂ የመንግስት፤ የመንግስት እና የግል እንዲሁም የግል የስቶክ አሻሻጭ ድርጅቶች ያሉ ሲሆን! በዓለም ላይ ግዙፎቹ የስቶክ ገበያዎች መካከል ዋናዎቹ የአሜሪካኖቹ (New York Stock Exchange እና NASDAQ)፤ የጃፓኑ (Tokyo Stock Exchange)፤ የቻይናዎቹ (Shanghai Stock Exchange እና Hong Kong Stock Exchange)፤ የእንግሊዙ (London Stock Exchange) ናቸው፡፡


በኢትዮጵያ ስቶክ (ሰነደ መዋለ ንዋይ) ለማገበያየት የሚቋቋሙ ድርጅቶች የ75 ከመቶ የመንግስት እና 25 ከመቶ የግል ባለቤትነት ድርሻ ያላቸው ይሆናሉ።


የስቶክ ገበያ የንብረት ሻጭ እና ገዢን የማገናኘት እና ግብይት እንዲፈጽሙ የሚያደርጉ ተቋማት ናቸው (እንደቀጥተኛ ማለትም ሻጭም ገዢም ቀርበው እንደሚገበያዩበት የገበያ አይነት ይቆጠራል)፡፡ ይህ ገበያ አዋጪ ዋጋ፤ በቀላሉ ክፍያ የመለዋወጥ እና ታማኝነት ያላቸው የነጻ ገበያ ባህሪ አላቸው፡፡


የስቶክ ገበያ እንዴት ይሰራል?

ካምፓኒዎች ላላቸው ድርጅት ተጨማሪ ካፒታል በሚፈልጉ ጊዜ ወይም አዲስ ድርጅት ለማቋቋም ምን ያህል ካፒታል እንደሚፈልጉ እና የት እንዲሸጥላቸው እንደሚፈልጉ ለነዚህ ስቶክ አገበያዮች ያሳውቃሉ፡፡ ከዚያ እነዚህ የስቶክ አገበያዮች ባላቸው ፕላትፎርም በተባለበት ቦታ በሙሉ አክሲዮኑን ለሽያጭ በማቅረብ ከገዢ ገንዘብ በመቀበል የድርጅቱን ድርሻ ስለመግዛቱ ማረጋገጫ ሰርተፍኬት ይሰጣሉ ማለት ነው፡፡


በስቶክ ግብይት ወቅት የአንድ አክሲዮን ዋጋ ከፍ እና ዝቅ ባለ ቁጥር ሻጭ ድርጅትም ሆነ አክሲዮን ገዢ የአክሲዮን ትርፋቸው ከፍም ዝቅም ሊል ይችላል! ይህንን በሙሉ እነዚህ የአክሲዮን ገበያዎች ይመሩታል (አንድ ሰው አንድ አክሲዬን ቀድሞ አክሲዮኑን ከገዛ ሰው ከገዛ ሁለተኛ ገበያ ይባላል! ምክንያቱም ከድርጅቱ በቀጥታ ሳይሆን ከገዢ ስለገዛው ነው፡፡ የአክሲዮን ገበያዎቹ ለሰሩበት ከሻጭ እና ከተሳታፊዎች የአገልግሎት ክፍያ ያገኛሉ፡፡

በቀላል ምሳሌ ለማስረዳት በኢትዮጲያ የስቶክ ህግ እና ስርዓት በአግባቡ ስላልነበር በዚህ ወቅት ባንኮች በውክልና የተለያዩ አክሲዮኖችን እያሻሻጡ እንዳሉት ማለት ነው፡፡


የስቶክ ገበያዎች መኖር ሻጭም ሆነ ገዢ ስለገበያው እና ስለፍትሃዊ የመሸጫ ዋጋው በቂ መረጃ እንዲኖራቸው ያደርጋል፡፡ በስቶክ ገበያ ሰንሰለት ውስጥ የሚሳተፉት የስቶክ ገበያ አመቻቾቹ፤ ሻጮች፤ ገዢዎች እና ደላሎች (ለምሳሌ፡ አንዳንዶች እንደቋሚ ቁስ አክሲዮኖችን ገዝተው ሲወደድ የሚሸጡ አሉ!) ናቸው፡፡


የስቶክ ገበያ መኖር ትንንሽ ገንዘብ ያላቸው ሰዎች ወደ ትርፍ ሊያመጡ ወደሚችሉ የአክሲዮን ገበያ በመግባት ትርፍ እንዲያገኙ፤ የካፒታል ፍላጎት ያላቸው ሰዎች/ድርጅቶች ካፒታል በመፍጠር ኢንቨስትመንትን ለማሳደግ እና በኢኮኖሚው ውስጥ ፈጣን የገንዘብ እንቅስቃሴ እንዲኖር የማድረግ ቀጥተኛ ተጽዕኖ ሲኖራቸው የውጪ ባለሃብቶችን ከመሳብ በተጨማሪ ከተፈጠረው የካፒታል እድገት በሚፈጠር ኢንቨስትመንት ኢኮኖሚው የስራ እድል እና የግብር ገቢው እንዲያድግ ያደርጋል፡፡
Wase belay
Alternative legal enlightenment (ALE) All in one, for All.
አማራጭ የህግ እውቀት (ALE) ሁሉም በአንድ፣ ለሁሉም።
አማራጭ የህግ እውቀት ማማከር አገልግሎት፣ የተለያዩ ህጎች፤ አዋጆች፣ ደንቦች፣ መመሪያዎች... https://www.youtube.com/@Lawsocieties ሁሉንም ሕጎችና ባለሙያዎች ያገኛሉ🔴
መሰረታዊ የህግ መረጃ እውቀት፤ ሀብትና ሀይል ነው @LawsocietiesBot  lawsocieties@gmail.com
ሼር ለወዳጅ ዘመድ ጓደኛ።

አለ_ህግ Ale_Hig

አለህግ Alehig
@Lawsocieties

@Alehig

👉Telegram Channel 👈
https://t.me/lawsocieties

👉Facebook Page 👈
https://www.facebook.com/lawsocieties/

👉YouTube 👈
https://youtube.com/@Lawsocieties

📣 United Nations

Position: Administrative Analyst


📚ትምህርት ዓይነት እና ደረጃ:
Bachelor’s or Master’s degree or equivalent in business or public administration/management, law, social sciences, finance or similar.

🇪🇹የስራ ቦታ ፡ Addis Ababa

🧭የምዝገባ ጊዜ፡ እስከ ታኅሣሥ 8, 2016
ስለ ስራው ሙሉ መረጃ ለማየት  እና ለማመልከት ይህንን ሊንክ ይጠቀሙ👇
https://tikusjobs.com/job/administrative-analyst/

የሃይማኖት፣ የእምነትና የአመለካከት ነጻነት👇👇👇👇👇👇👇👇👇
1. ማንኛውም ሰው የማሰብ፣ የሕሊና እና የሃይማኖት ነጻነት አለው፡፡
ይህ መብት ማንኛውም ሰው የመረጠውን ሃይማኖት ወይም እምነት የመያዝ ወይም የመቀበል፣ ሃይማኖቱንና እምነቱን ለብቻ ወይም ከሌሎች ጋር በመሆን በይፋ ወይም በግል የማምለክ፣ የመከተል፣ የመተግበር፣ የማስተማር ወይም የመግለጽ መብትን ያካትታል፡፡
2. በአንቀጽ 90 ንዑስ አንቀጽ 2 የተጠቀሰው አንደተጠበቀ ሆኖ የሃይማኖት ተከታዮች ሃይማኖታቸውን ለማስፋፋትና ለማደራጀት የሚያስችሏቸው የሃይማኖት ትምህርትና የአስተዳደር ተቋማት ማቋቋም ይችላሉ፡፡
3. ማንኛውንም ሰው የሚፈልገውን እምነት ለመያዝ ያለውን ነጻነት በኃይል ወይም በሌላ ሁኔታ በማስገደድ መገደብ ወይም መከልከል አይቻልም፡፡
4. ወላጆችና ሕጋዊ ሞግዚቶች በእምነታቸው መሰረት የሃይማኖታቸውንና የመልካም ሥነ ምግባር ትምህርት በመስጠት ልጆቻቸውን የማሳደግ መብት አላቸው፡፡
5. ሃይማኖትና እምነትን የመግለጽ መብት ሊገደብ የሚችለው የሕዝብን ደህንነት፣ሰላምን፣ ጤናን፣ ትምህርትን፣ የሕዝብን የሞራል ሁኔታ፣ የሌሎች ዜችን መሰረታዊ መብቶች፣ ነጻነቶች እና መንግስት ከሃይማኖት ነጻ መሆኑን ለማረጋረገጥ በሚወጡ ሕጐች ይሆናል፡፡
ህገመንግስት አንቀጽ 27

Alternative legal enlightenment (ALE) All in one, for All.
አማራጭ የህግ እውቀት (ALE) ሁሉም በአንድ፣ ለሁሉም።
አማራጭ የህግ እውቀት ማማከር አገልግሎት፣ የተለያዩ ህጎች፤ አዋጆች፣ ደንቦች፣ መመሪያዎች... https://www.youtube.com/@Lawsocieties ሁሉንም ሕጎችና ባለሙያዎች ያገኛሉ🔴
መሰረታዊ የህግ መረጃ እውቀት፤ ሀብትና ሀይል ነው @LawsocietiesBot  lawsocieties@gmail.com
ሼር ለወዳጅ ዘመድ ጓደኛ።

አለ_ህግ Ale_Hig

አለህግ Alehig
@Lawsocieties

@Alehig

👉Telegram Channel 👈
https://t.me/lawsocieties

👉Facebook Page 👈
https://www.facebook.com/lawsocieties/

👉YouTube 👈
https://youtube.com/@Lawsocieties

👆👆👆👆👆👆👆👆👆👆
የድሮው ችሎት በአዲሱ የሚያሳይ ሰንጠረዥ ነው።

አዲሱ የቦሌ ምድብ ችሎት ዛሬ ስራውን መጀመሩን በአካል በመገኘት አረጋግጠናል።

ለጎግል ሎኬሽን
👇👇👇👇👇👇👇👇👇
https://maps.app.goo.gl/tKWoGeAuBkFD1vrh9

📣 Bunna Insurance

Position: LEGAL OFFICER


📚ትምህርት ዓይነት እና ደረጃ:
LLB Degree in Law

🇪🇹የስራ ቦታ ፡ Addis Ababa

🧭የምዝገባ ጊዜ፡ እስከ ኅዳር 14, 2016

ስለ ስራው ሙሉ መረጃ ለማየት  እና ለማመልከት ይህንን ሊንክ ይጠቀሙ👇
https://tikusjobs.com/job/legal-officer-4/

ሰነዶች ማረጋገጫና ምዝገባ አገልግሎት ተገልጋዮች ጥራቱን የጠበቀ ፈጣን አገልግሎት እንዲያገኙ በቴክኖሎጂ የተደገፈ ከብልሹ አሰራር የፀዳ እንዲሆን ጥረት እያደረገ ይገኛል፡፡
ይህንን ጥረት ከግብ ለማድረስ ተገልጋዮች ስለሚፈልጉት አገልግሎት እና ማሟላት ስላለባቸው መስፍርቶች በቂ መረጃ እንዲኖራቸው ያስፈልጋል፡፡
ለዚህም ግንዛቤ የሚያስጨብጡ ጠቃሚ መረጃዎችን በተከታታይ በዚሁ ገጽ ላይ የምናስተላልፍ ይሆናል ፡፡
ክቡራን ተገልጋዮቻችን መረጃዎችን ለሌሎች እንዲደርስ ሼር በማድረግ ዜጎችን ከእንግልትና ከሙስና እንዲታደጉ በማክበር እንጠይቃለን፡፡
ውልና ማስረጃ ምን አለ❓https://t.me/EntrustConsultant
በየትኛውም ቦታ ሁነው ሰነዶች ማረጋገጫ(ውልና ማስረጃ) ጉዳይ አላችሁ❓
👉ውክልና
👉 ብድር ውል
👉 የሺያጭ ውል
👉ቃለ ጉባዔ
👉ሼር መግዛት /መሸጥ........ወ.ዘ.ተ
ሌሎችንም አገልግሎት በአካል መገኘት ሳይጠበቅብዎች በአሉበት ቦታ ሁነው መረጃውን ይሰጡና በባለሙያ ተፅፎ  በቴሌግራም፣ ዋትስአፕ ወይም በኢሜል ይላክላችኋል።
ከእናንተ የሚጠበቀው ፕሪንት አድርጎ ወደ አቅራቢያ ሰነዶች ማረጋገጫ በመሄድ ምን ጊዜ ሳያባክኑ አገልግሎት ማግኘት ብቻ።
ስለ አስፈላጊ ሰነድ መረጃ በነፃ ይገኛሉ።
ይደውሉ:- 0909039999
የሰነዶች ማረጋገጫ እና ምዝገባ አገልግሎት (ውልና ማስረጃ) ሲፈልጉ
Emails:-
admin@entrustconsult.com
info@entrustconsult.com
consultantentrust@gmail.com

የመድን ሕግ

የመድን ሕግ የመድን ውልን የሚዳኝ ሕግ ነው፡፡ የመድን ሕግ ብዙ ጥቅሞችን ያየዘና በግለሰብ ደረጃ ብቻ ሳይሆን ህብረተሰቡን ሊጠቅሙ የሚችሉ በርካታ ጉዳዮችን አካቶ የሚይዝ ነው፡፡ የመድን ውል በመድን ሰጪው (Insurer) እና በመድን ገቢው (Insured) መካከል የሚደረግ የሁለትዮሽ ውል ሲሆን መድን ሰጪው በውሉ ላይ "የተጠቀሰውን አደጋ በደረሰ ጊዜ በመድህን ገቢው ላይ የሚደርሰውን የምጣኔ ሀብት ኪሳራ በውሉ ላይ ከተጠቀሰው መጠን ሳይበልጥ የመካስ ግዴታን ሲቀበል መድን ገቢው በአንፃሩ በውሉ ላይ በተጠቀሰው ጊዜ እና መጠን የመድን መግቢያ ክፍያ (አረቦን) ለመድን ሰጪው የመክፈል ግዴታን ይወስዳል፡፡ ጉዳት የመድረስ ነገር ሲታሰብ በማንኛዉም አጋጣሚ ሊፈጠር የሚችልና ከሰው ልጅ ጋር አብሮ የሚኖር ነው፡፡ በመሆኑም በመድን ሕግ ጉዳትን አስቀድሞ እንዳይደርስ መከላከል ባይቻልም በጉዳቱ ሳቢያ የሚደርሱ የምጣኔ ሀብት ችግሮችን ለመከላከል የሚረዳ ሲሆን የተበታተነ ሀብትን በማሰባሰብ ኢንቨስትመንትና ቁጠባ እንዲያድግ ለስራ እንቅስቃሴ ከአደጋ በፊትም ሆነ በኋላ ፍርሀትንና ስጋትን ሊያስወግድ የሚያስችል በመሆኑ ጠቀሜታው የጎላ ነው፡፡ በዚህ አጭር ጽሁፍ ስለ መድን ምንነት፣ የመድን መሠረታዊ መርሆች፣ የመድን ገቢውና የመድን ሰጪው መብትና ግዴታዎችን እንዲሁም የመድንን ጠቀሜታ እንመለከታለን፡፡

የመድን ምንነት

ሃርቬይ ሩቢን ያዘጋጀው የኢንሹራንስ መዝገበ ቃላት ለመድን በሰጠው ትርጓሜ "Insurance contract is a legally binding bilateral agreement between an insured and an insurance company to indemnify the buyer of a contract underspecified circumstance in exchange for premium payment(s) the company covers Stipulated peril." ወደ አማርኛ ሲተረጎም" የመድን ውል በመድን ገቢውና በመድን ሰጪው መካከል የሚደረግ በሕግ አስገዳጅነት ያለው የሁለትዮሽ ውል ሲሆን በውሉም መድን ሰጪው ከመድን ተቀባይ ለመድን መግቢያ የሚከፈለውን ክፍያ (ዎች) እየተቀበለ በውሉ ላይ የተገለፀው አደጋ በመድን ተቀባይ ላይ በደረሰ ጊዜ የተወሰነ ገንዘብ ለመክፍል የሚደረግ ስምምነት ነው የሚል ትርጉም የሚሰጠን ይሆናል፡፡ ከዚህ ትርጓሜ መረዳት የሚቻለው የመድን ውል በመድን ገቢ እና በመድን ሰጪው (ኢንሹራንስ ኩባንያ) መካከል የሚደረግ ስምምነት ሲሆን ይህ ውል በእነዚህ ተዋዋይ ወገኖች ላይ ተነፃፃሪ መብትና ግዴታዎችን ያቋቁማል፡፡

በሀገራችንም በ1952 ዓ.ም በወጣው የኢትዮጵያ የንግድ ሕግ (የነባሩ የንግድ ሕግ 3ኛ እና 4ኛ መጽሀፍ ኢንሹራንስና ባንክን የሚመለከተው ያልተሻረ በመሆኑ) አንቀጽ 654(1) ላይ “የኢንሹራስ ውል ፖሊሲ ማለት ኢንሹራንስ ሰጪ የሚባለው በአንድ ወይም በብዙ የተመደበውን የኢንሹራንስ መግቢያ ዋጋ (ፕርምየም) ተቀብሎ በውሉ የተመለከተው አደጋ በደረሰ ጊዜ ኢንሹራንስ ለገባው ሰው የተወሰነ ገንዘብ ለመክፈል ግዴታ የሚገባበት ነው፡፡” በማለት ትርጉሙን አስቀምጧል፡፡
ከላይ የተገለፁትን ትርጉሞች መሠረት በማድረግ የምንረዳው መድን ወይም ኢንሹራንስ ማለት አንድ ሰው ባልተጠበቀ አደጋ ለመጣበት ህጋዊ የፍትሐብሔራዊ ተጠያቂነትን፣ በንብረቱ፣ በህይወቱ ወይም በአካሉ ላይ ለደረሰው ጉዳት አስቀድሞ ከኢንሹራንስ ድርጅት ጋር በገባው ስምምነት መሠረት የሚከፈለው የካሳ ክፍያ ስምምነት ማለት ነው፡፡ ይህም ማለት የኢንሹራንስ ድርጅቱ አስቀድሞ በተስማማው መሠረት የኢንሹራንስ መግቢያ ዋጋ (ፕርምየም) በመስብሰብ አደጋው በደረሰ ጊዜ ጉዳቱ ለደረሰበት ሰው ካሳ የሚከፍልበት እና ከጉዳቱ እንዲቋቋም የሚያደርግ መንገድ ነው፡፡

የመድ ውል መሠረታዊ መርሆች፡-

ኢንሹራንስ ወይም መድህን የሚመራባቸዉ መሰረታዊ መርሆዎች አሉ፡፡ እነዚህ መሰረታዊ ነገሮች ከራሳቸዉ ተጨባጭ ሁኔታ ጋር በማገናዘብ የሚመደብ ሲሆን ሊያሳካ የሚፈልገዉ የራሱን ዓላማን ይዞ የሚሔድ ይሆናል፡፡

• የላቀ ቅን ልቦና (Principle of Utmost Good Faith)፡- የመድን ውል ከሚፈልጋቸው መሰረቶች አንዱ ተዋዋይ ወገኖች በላቀ ቅን ልቦና ሆነው ውሉን የሚመለከቱ መረጃዎች በሙሉና ተገቢ በሆነ መንገድ መለዋወጥ ነው፡፡ ቅን ልቦና የሚያስፈልግበት ዋናው ምክንያት የቅን ልቦና መጓደል በተዋዋይ ወገኖች ያለዉን ግንኙነት ሊቀይርና ጉዳትን ከአንደኛዉ ወገን ወደ ሌላኛዉ ወገን ሊያስተላልፍ ስለሚችል ነው፡፡ በተለይ ኢንሹራንስ የሚገባው ተዋዋይ ወገን ለኢንሹራንስ ሰጪ ያሉትን አስፈላጊ መረጃዎች በቅንነትና በተሟላ መልክ ካልሰጠው ኢንራንስ ሰጪውን በእጅጉ ሊጎዳ ይችላል፡፡ የንግድ ሕግ ቁጥር 667 “ውሉን በሚዋዋልበት ጊዜ ተጠቃሚው የሚያውቃቸውን እና ኢንሹራንስ ሰጪው ኃላፊነት የሚወሰድባቸውን አደጋዎች ለማመዛዘን የሚያስችሉትን ማናቸውም ሁኔታዎች በትክክል መግለፅ እንዳለበት ግዴታ ይጥላል፡፡ በመሆኑም መድን ገቢው የመድን ውል በሚያደርግበት ወቅት የመድን ሽፋን እንዲሰጥለት በጠየቀበት ጉዳይ ላይ ያሉ መረጃዎችን በግልፅና በትክክል ለመድን ሰጪው ማስታወቅ ይጠበቅበታል፡፡

• መድን ለመግባት የሚያበቃ ጥቅም መኖር፡- የመድን ውል ስምምነት መድን ገቢው መድን ለመግባት የሚያበቃ ጥቅም ከሌለው እንዳልተደረገ የሚቆጠር ውል (Void Contract) ነው፡፡ የመድን ውል ስምምነት መድን ሊገባበት የሚያስችል ጥቅም መኖርን እንደ አንድ ትልቅ ሕጋዊ መስፈርት የሚጠይቅ ነው፡፡ መድን ለመግባት የሚያበቃ ጥቅም የመኖር ዋና ዓላማ የአንድ ንብረት ባለቤት ያልሆነ ሰው በዚህ ንብረት ላይ አደጋ በደረሰ ጊዜ የካሳ ክፍያ እንዲከፈለው ጥያቄ እንዳያቀርብ ወይም እንዳይከፈለው ወይም ያልተገባ ጥቅም ለማግኘት የሚንቀሳቀሱትን ለመቆጣጠር ነው፡፡

• የጉዳት ካሳ መርህ /principle of Indeminity/፡- የመድን ውል ስምምነት የመድን ሽፋን በተሰጠባቸው አደጋዎች ምክንያት የሚደርስን የገንዘብ ጉዳት ለመተካት የሚደረግ የውል ዓይነት ነው፡፡ ይህም በአደጋ ሳቢያ የሚከሰተውን የንብረት ውድመት ወይም የገንዘብ ክስረት የመካስና በተቻለ መጠን ቀድሞ ወደ ነበረበት የመመለስ ተግባር ነው፡፡ መድን ለገባ ሰው ሊከፈለው የሚችለዉ በጉዳቱ መጠን ልክ ብቻ እንደመሆኑ ጉዳት ከሌለ ምንም አይነት የሚከፈል ነገር አይኖርም ማለት ነው፡፡ የሰው ልጅ ጤንነትን ወይም አካልን በተመለከተ በገንዘብ ተምኖ ለማስቀመጥ የሚቻል ባለመሆኑ የካሳው መጠን ኢንሹራንስ ገቢው ከኢንሹራንስ ሰጪው ጋር ተስማምተው በገቡት ውል መሰረት የሚፈፀም ይሆናል፡፡

የመድን ገቢው እና የመድን ሰጪው መብትና ግዴታዎች

በመድን ውል ውስጥ የመድን ገቢው እና የመድን ሰጪው ከሕግና ከውል የሚመነጩ መብቶችና ግዴታዎች አሏቸው፡፡

የመድን ሰጪው መብቶች

መድን ሰጪው በዋናነት ሁለት መብቶች ያሉት ሲሆን እነዚህም በውሉ መሠረት ሊከፈል የሚገባውን የመድን አረቦን ከመድን ገቢው መቀበል እና የመዳራግ መብት (right of subrogation) ናቸው፡:

የመዳረግ መብት የቃሉ ትርጓሜ

በንግድ ሕጉ ድንጋጌዎች ያልተገለፀ ቢሆንም አንዳንድ ምሁራን እንደሚያስረዱት የመዳረግ መብት ማለት መድን ሰጪው በሌላ 3ኛ ወገን ጥፋት ምክንያት በመድን ገቢው ላይ ለደረሰው ምጣኔ ሀብታዊ ኪሳራ ወይም እጦት ተገቢውን ካሳ ከከፈለ በኋላ በመድን ገቢው እግር በመተካት ትክክለኛውን አጥፊ በመክሰስ ለመድን ገቢው የከፈለውን ካሳ (ገንዘብ) በከፊል ወይም በሙሉ የሚያስመልስበት የሕግ መርህ ነው፡፡

የመድን ሰጪው ግዴታዎች

መድን ሰጪ ውሉ ከተፈረመበት ጊዜ ጀምሮ ለደረሰው አደጋ ወይም ለተስማሙበት ሁኔታ መድን እየሰጠ መቆየቱ አንዱ ግዴታው ሲሆን የተፈራው አደጋ በደረሰ ጊዜ በስምምነቱ መሰረት ካሳ የመክፍል ግዴታ አለበት፡፡ (የአትዮጵያ የንግድ ሕግ ቁጥር 663(1) እና ቁጥር 665(1)) ሥር ተደንግጎ ይገኛል)

የመድን ገቢው መብት

ውሉ ከተፈረመበት ጊዜ ጀምሮ የመድን መግቢያ ክፍያውን በተገቢው ጊዜ እየከፈለ የቆየ እና የተፈራው አደጋ ወይም ሁኔታ መድረሱን ሕጉ ባስቀመጠው ጊዜ ለመድን ሰጭው የገለፀ መድን ገቢ በመድን ውሉ ላይ የተገለፀውን ካሣ የመቀበል መብት አለው፡፡ ይህን ከንግድ ሕጉ ቁጥር 663(1) እና ቁጥር 665(1) መረዳት ይቻላል፡፡ ሌላው ደግሞ የመድን ሽፋን የተሰጠው ንብረት በተላለፈ ጊዜ የሚኖር የመድን መብት አንዱ ሲሆን በሕጉ ቁጥር 673 እና ተከታዮቹ ተደንግጎ እናገኘዋለን፡፡

የመድን ገቢው ግዴታዎች

ስለ መድን ገቢው ግዴታዎች ሲታሰብ በቅድሚያ ወደ ኅሊናችን የሚመጣው በውሉ ውስጥ በመድን ሰጪው ሊከፍለው የተስማማው አረቦን በውሉ ላይ በተጠቀሰው መጠን እና ጊዜ የመክፈል ግዴታ ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ አደጋው በተከሰተ ጊዜም የመድን ሽፋን የተሰጠው አደጋ መከሰቱን በተቀመጠው ጊዜ ለመድን ሰጪው የማሳወቅ እና የአደጋውን መመዘኛ ፍሬ ነገሮች በዝርዝር የመግለፅ ግዴታ አለበት፡፡

የመድን አስፈላጊነትና ጠቀሜታ

መድን ወይም ኢንሹራንስ እጅግ ዘርፈ ብዙ ጠቀሜታዎች አሉት፡፡ ከነዚህ ጠቀሜታዎቹ ውስጥ አንደኛው በአንድ ሰው ላይ የሚደርስን የፍትሐብሔራዊ ተጠያቂነትን፣ የንብረት ጉዳትን፣ ሞትን ወይም የአካል ጉዳትን መሠረት የሚደርስን የኢኮኖሚያዊ ኪሳራን በካሳ መልክ የኢንሹራንስ ድርጅቱ ስለሚከፍለው በተቻለ መጠን ኢንሹራንስ ገቢው ወይም ጉዳቱ ሞት ከሆነ የኢንሹራንስ ተጠቃሚ የሆነ ሰው ጉዳቱ ሳይደርስ ወደነበረበት የምጣኔ ሀብታዊ አቅሙ መመለስ ማስቻሉ ነው፡፡ ይህ በመሆኑም ጉዳት አድራሹ ወይም ጉዳት የደረሰበት ሰው የከፋ ኪሳራና አዘቅት ውስጥ እዳይገባ የሚያደርግ እና ማህበረሰቡም ከጉዳቱ በላይ በጉዳቱ ምክንያት ለሚከሰት የምጣኔ ሀብታዊ ቀውስ እንዳይዳረግ ያደርጋል፡፡

በሁለተኛነት ሊጠቀስ የሚችለው የመድን ጠቀሜታው የመድን ድርጅቶቹ ጉዳትን በተመጣጠነ ሁኔታ ማከፋፈላቸው ነው፡፡ ይህም ማለት የኢንሹራንስ ድርጅቶቹ ተመሳሳይ የጉዳት ስጋት ካለባቸው ሰዎች ተመጣጣኝ የኢንሹራንስ መግቢያ ዋጋ (ፕርምየም) በመሰብሰብ ጉዳት ለደረሰበት ሰው ካሳ ይከፍላሉ፡፡

በአጠቃላይ መድን የአደጋ ውጤት የሆነውን ኪሳራና ስጋት በማስወገድ በአደጋ ምክንያት የሚከሰቱ ኢኮኖሚያዊ እና ማኅበራዊ ችግሮችን ለመቀነስ ከፍተኛ አስተዋፅኦ ያበረክታል፡፡ በመሆኑ መድን ገቢም ሆነ መድን ሰጪው ሕግን መሰረት አድርገው በቅን ልቦና ሊሰሩ ይገባል፡፡ በንቃተ ህግ ትምህርትና ስልጠና ዳይሬክቶሬት የተዘጋጀ
Alternative legal enlightenment (ALE) All in one, for All.
አማራጭ የህግ እውቀት (ALE) ሁሉም በአንድ፣ ለሁሉም።
አማራጭ የህግ እውቀት ማማከር አገልግሎት፣ የተለያዩ ህጎች፤ አዋጆች፣ ደንቦች፣ መመሪያዎች... https://www.youtube.com/@Lawsocieties ሁሉንም ሕጎችና ባለሙያዎች ያገኛሉ🔴
መሰረታዊ የህግ መረጃ እውቀት፤ ሀብትና ሀይል ነው @LawsocietiesBot  lawsocieties@gmail.com
ሼር ለወዳጅ ዘመድ ጓደኛ።

አለ_ህግ Ale_Hig

አለህግ Alehig
@Lawsocieties

@Alehig

👉Telegram Channel 👈
https://t.me/lawsocieties

👉Facebook Page 👈
https://www.facebook.com/lawsocieties/

👉YouTube 👈
https://youtube.com/@Lawsocieties

#6 #LAWS TO #WIN IN #LIFE

1.Stop telling people your plans

When you over share, you hurt your own progress. Keep things private and win.

2.Know when to say no

Strong people put their own well being before pleasing others. Practice saying no more often.

3. Make a decision, and commit to it

Too many people lack discipline and go back to their toxic patterns. Make a decision to change, and stick to it.

4. There is power in numbers

Nobody has made it in life all by themselves. You need a team that uplifts and supports you. Stop being a lone wolf.

5. Starve your distractions, feed your focus

Focus on your goals instead of
cheap dopamine. You will achieve anything you ever wanted.

6. Always provide value to others

There is only one secret to success: making other people's lives easier. In business and relationships, providing value will keep you their first priority.
Via AH Gulany
Alternative legal enlightenment (ALE)

አለ

አማራጭ የህግ እውቀት https://www.youtube.com/@Lawsocieties
ሼር ለወዳጅ ዘመድ ጓደኛ።
አለ_ህግ Ale_Hig
አለህግ Alehig
@Lawsocieties

@Alehig

👉Telegram Channel 👈
https://t.me/lawsocieties

👉Facebook Page 👈
https://www.facebook.com/lawsocieties/

👉YouTube 👈
https://youtube.com/@Lawsocieties

አማራጭ የህግ እውቀት  https://www.youtube.com/@Lawsocieties
ሼር ለወዳጅ ዘመድ ጓደኛ።
አለ_ህግ Ale_Hig
አለህግ Alehig
@Lawsocieties

@Alehig

👉Telegram Channel 👈
https://t.me/lawsocieties

👉Facebook Page 👈
https://www.facebook.com/lawsocieties/

👉YouTube 👈
https://youtube.com/@Lawsocieties