🔰خصیصه‌های املایی و پیش‌الگوی مکتوب قرآن
#انعکاس_رشتو از #فان‌پوتن
ترجمه: محسن حدادی

چندی قبل از این که مقاله «نعمة/نعمت الله به مثابه شاهدی برای یک نسخه اولیه عثمانی مکتوب» از مارین فان‌پوتن منتشر شود،‌ او یافته‌هایش را در برخی کنفرانس‌ها مثل نشست سالانه انجمن مطالعات قرآنی در سال ۲۰۱۸ ارائه کرد و خلاصه‌ای از آن یافته‌ها را به همراه تصویر اسلایدها، در یک رشته توئیت منتشر کرد که با استقبال قابل توجهی مواجه شد.

در این رشته توئیت، مثال‌ها و نکاتی اضافه‌تر از خود مقاله نیز به چشم می‌خورد که برای تکمیل بحث مفید است.

ترجمه این رشته توئیت را در فایل بالا می‌توانید مطالعه کنید.

🔻 چندی پیش فرهاد قدوسی در جلسه دوم از درس‌گفتارهای خود با عنوان «مباحث قرآنی، جمع آوری و تدوین قرآن»، این یافته فان‌پوتن را بازتاب داده بود که در اینجا می‌توانید مشاهده کنید.

@Inekas

🔰 «واژهٔ الله و کاربرد آن در سنگ‌نبشته‌های پیشا و پسااسلامی»
✍🏻 نوشته ماراین‌ فان‌پوتن
📝 ترجمه علی خمامی

🔶 بی‌گمان مسیحیان و یهودیانِ‌ عرب‌زبانِ‌ امروزی هم خدا را چنین می‌خوانند. اما این نام از کجا آمده؟
درباره‌ کاربردهای‌ «اَلاِلٰه‌» و‌ «الله» در‌ زمان‌ پیش‌ از‌ اسلام‌ چه می‌دانیم؟‌ آیا‌ الله برای‌ خدای‌ یهودی‌ و‌ مسیحی‌ استفاده‌ می‌شده؟‌ کاربرد‌ اَلاِلٰه‌ چه‌ بوده؟
سنگ‌نبشته‌‌های قبل از اسلام به ما چه می‌گوید؟

🔺چندی قبل #فان‌پوتن یافته‌هایی در این‌باره را در یک رشته توئیت منتشر کرد. ترجمه آن را در فایل بالا می‌توانید مطالعه کنید.

#انعکاس_رشتو
@Inekas

🔰 "10 مقاله برتر مطالعات اسلامی در دهه اخیر به انتخاب شان آنتونی"

#انعکاس_رشتو

🔶 شان آنتونی (استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه اهایو استیت) چندی پیش در رشته‌توییتی نوشت:

"خب همون‌جوری که قول دادم ۱۰ مقاله‌ای را که در ۱۰ سال گذشته باعث تغییر طرز تفکر من در رشته تاریخ اسلام شد، معرفی می‌کنم.

البته که این ایده خوبی نیست، چون که لیست من خیلی کوتاهه. و بله من اینجا فقط مقالات انگلیسی رو معرفی می‌کنم، هرچند در صورت درخواست خوشحال میشم به زبان‌های دیگر هم مقالاتی رو معرفی کنم.

در اینجا این ۱۰ مقاله رو به ترتیب تاریخی معرفی می‌کنم:"

🔷 ما در روز‌های آتی به معرفی تک تک این مقالات می‌پردازیم.

@inekas

🔰معرفی کوتاه مارین فان‌پوتن از کتاب تازه انتشار یافته خود: «عربی قرآنی: از خاستگاه حجازی تا سنت‌های قرائت کلاسیک آن»‌

🔸 منبع: رشتوی اخیر نویسنده در توئیتر
📝 ترجمه: حامد علیا

متعجب شدم وقتی فهمیدم که کتاب «عربی قرآنی» زودتر از موعد منتشر شده است!

این نتیجه نهایی سال‌ها تحقیق است و من به نتیجه آن افتخار می‌کنم و قابل دسترسی آزاد برای همه است! همین الان آن را دانلود کنید!

https://brill.com/view/title/61587

در هفته‌های آینده احتمالاً رشتوهایی راجع به خلاصه‌ای از نکات اصلی فصل‌های کتاب خواهم نگاشت. اما در حال حاضر یک خلاصه سریع ارائه می‌دهم.

این کتاب این سوال را مطرح می‌کند که زبان قرآن چیست و ما از کجا آن را می‌دانیم؟

پاسخ سنتی همیشه «عربی کلاسیک» بوده است، اما در کتابم نشان می‌دهم که این اصطلاح بسیار ضعیف تعریف شده است.
و حتی زمانی که مردم این را می‌گویند، تقریباً هرگز آن را به گونه‌ای معنا نمی‌کنند که در زمان نگارش قرآن معنای درستی بدهد.

سپس به روایات قرائت قرآن می‌پردازم: آنها در مورد زبان قرآن به ما چه می‌توانند بگویند؟

همانطور که مشخص است، آن‌ها گزینه‌های زبانی ناسازگار زیادی را ارائه می‌دهند، و صرفاً بر اساس آن‌ها، قضاوت در مورد اینکه کدام درست‌تر است، دشوار به نظر می‌رسد؛

بنابراین پیشنهاد کردم به جای گزینه پیشین، بر آن چیزی تمرکز کنیم که می‌توانیم از قسمتی از متن قرآن استخراج کنیم. قسمتی که می‌شود به‌طور مطمئن به اولین زمان (از تاریخ قرآن) بازگردانده شود؛ یعنی رسم قرآن. بررسی ویژگی‌های زبان‌شناسانه مثل: املا، قافیه و ساختار آن...

ما می‌توانیم این را با آنچه مثلاً در عربی پیش از اسلام می‌یابیم و نیز آنچه دستور زبان‌های قرون میانه برای گویش‌های مختلف گزارش می‌دهند، مقایسه کنیم. با انجام این کار، تصویری کاملاً منسجم پدیدار می‌شود: قرآن تقریباً در تمام ویژگی‌های زبانی خود گویش حجازی را منعکس می‌کند.

این تعجب‌آور نیست؛ چرا که قرآن از حجاز آمده است. و این به عنوان شاهدی اضافی برای این واقعیت، قابل استفاده است.

با این حال، آنچه جای تعجب دارد این است که اگر از روایات قرائت قرآن که دارای ویژگی‌های غیر حجازی بسیاری است استفاده کنید، به این نتیجه نمی‌رسید.

بنابراین به نظر می‌رسد که حرکتی از مبدأ حجازی زبان قرآنی به سمت زبان سنت‌های قرائت صورت گرفته است که (به طور مصنوعی) انواع ویژگی‌های غیر حجازی را در خود جای داده است.

فصول آخر ردپاهایی از این «کلاسیک‌سازی» قرائت‌ها را جست‌وجو می‌کنند.

این خلاصه کوتاهی بود از آنچه کتاب در مورد آن است که در آن، به شماری از جزئیات مهم کتاب اشاره شد...


🔻 دریافت فایل تمام متن کتاب

#انعکاس_رشتو
@inekas

🔰 فرد سوار بر شتر (راکب جمل) در اشعیا، بر اساس تحریر طومارهای بحر المیت و قرائت اسلامی

📝 شان آنتونی (استاد دانشگاه ایالتی اُهایو آمریکا)

منبع: #انعکاس_رشتو ی نویسنده در توئیتر

🔸 تصویر پایین (انتهای پست) مربوط به قرن ۱۴ میلادی (قرن ۸ هجری)‌ و نسخه‌ای از الآثار الباقیة است که در سال ۱۰۰۰ پس از میلاد توسط همه‌چیزدان مسلمان، ابوریحان بیرونی، نوشته شده است. [برای اطلاعات بیشتر راجع به این اثر مراجعه کنید به اینجا. کل نسخه هم، اینجا به شکل برخط در دسترس است.]

این برگه حاوی یکی از تصاویر مورد علاقه من از بخشی از بایبل است و سه پیامبر را نشان می‌دهد: اشعیا (ع)، عیسی (ع) و محمد (ص). اما داستان از چه قرار است؟

🔸بخش مورد بحث، آیات ۶ تا ۷ از فصل ۲۱ کتاب اشعیا از عهد عتیق است. از ابتدا برداشت مسلمانان از این دو آیه، پیشگویی ظهور حضرت عیسی (ع) (روی یک الاغ) و ظهور حضرت محمد (ص) (روی یک شتر) بود. اشعیا (ع) هم، به عنوان دیده‌بانی در برج مراقبت تصویر شده است:

📖 اشعیا ۲۱: ۶-۷:
כִּי כֹ֥ה אָמַ֛ר אֵלַ֖י אֲדֹנָ֑י לֵ֚ךְ הַעֲמֵ֣ד הַֽמְצַפֶּה אֲשֶׁר יִרְאֶ֖ה יַגִּיד
וְרָ֣אָה רֶ֗כֶב צֶ֚מֶד פָּרָשִׁים רֶ֥כֶב חֲמֹ֖ור רֶ֣כֶב גָּמָ֑ל וְהִקְשִׁיב קֶ֖שֶׁב רַב־קָֽשֶׁב

ترجمه:
"زیرا خداوند به من چنین گفته است: «برو و دیده‌بانی را بگمار تا آنچه را که بیند اعلام نماید.
او سوارانی را خواهد دید، سوارانی در کنار هم، سوارانی بر الاغ‌ها، سوارانی بر شترها و او به دقت تمام گوش فرا خواهد داد."

این آیات جزو اولین بخش‌هایی از بایبل بود که مسلمانان آن را به عربی ترجمه کردند –دست کم در میانه قرن هشتم میلادی [قرن دوم هجری]- وعموماً در آثاری که به منظور اثبات نبوت محمد (ص) با تکیه بر متون عهدینی نوشته می‌شدند، آمده است.
این متن عربی، تحریری است که ابن‌قتیبة دینوری (م. ۲۷۶ هـ.ق) از آیات اشعیا در کتاب دلائل النبوة خود ارائه کرده است:

"قیل لی قم نظّارًا فانظر ماذا تری تخبر به.
قلت: أری راکبینِ مقبلَینِ
أحدهما علی حمار والآخر علی جمل"

ترجمه:
"به من گفته شد: برو نگهبانی کن و آنچه را که می بینی اعلام نما!
گفتم: دو سوار می‌بینم که پیش می‌آیند،
یکی سوار بر الاغ و دیگری سوار بر شتر."

📌به تفاوت آشکار بین تحریر عربی و متن عبری بایبل توجه می‌کنید؟
متن عبری آیه جمع است: רֶ֣כֶב (rekhev) = سواران، اما متن عربی مفرد است: راكِب = سوار.

آیا باید فرض کنیم که متن اصلی توسط مترجمان عرب زبان تحریف شده است؟ عجله نکنید...

🔸 شواهد قدیمی بسیاری، مانند طومار معروف اشعیا [از طومارهای بحر المیت] در قُمران، مؤید ترجمه عربی و خوانش רוֹכֵב (rōkhev) به معنای "سوار" به جای רֶ֣כֶב (rekhev) به معنای "سواران" هستند.

قدیمی‌ترین نسخه موجود از ترجمه یونانی عهدین در سنت سپتوآگینتا یا هَفتادگانی)، LXX، نیز این طور ثبت کرده است:
καὶ εἶδον ἀναβάτας ἱππεῖς δύο, ἀναβάτην ὄνου καὶ ἀναβάτην καμήλου (Isa. 21:7 LXXRH)
"دو سوار را دیدم و سواری بر الاغ و سواری بر شتر".

به هر حال تحریرهای عربی با خوانش "راکب جمل" یا "سوار شتر"، آنقدرها هم نادرست نیستند.

———————————-

- تا جایی که من می‌دانم اولین بار این مسئله را جان ریوز (استاد دانشگاه کارولینای شمالی) مورد توجه قرار داده است. (اینجا)
- برای مشاهده برخط طومار اشعیا، به این‌جا رجوع کنید.
- همچنین در خصوص دلائل ابن قتیبه اینجا را ببینید.
@Inekas