🖇تاریخ ما سیاست‌زده شده است/ چرا به دوره ساسانی این چنین کم‌لطفی شده است؟

📝دکتر تورج دریایی
@tarikhandishmag

موقعی که تاریخ خاورمیانه را در غرب مطالعه می‌کنند تا زمان اسکندر مقدونی تاریخ خاورمیانه جالب است. ناگهان یک خلایی به وجود می‌آید انگار که تاریخی وجود ندارد تا آمدن اسلام. دوباره با اسلام است که برای اروپاییان و آمریکاییان تاریخ خاورمیانه جالب می‌شود.
به هر حال دلایل متعددی برای فروپاشی ساسانیان هست. ولی بعد از این فروپاشی هم تاریخ ایران بسیار جالب است و این چنین نیست که فقط اعراب مسلمان آمدند و آنجا حاکم شدند و ایرانیان هیچ نقشی ندارند. در حقیقت سعی می‌کردم با استفاده از منابع مادی مانند سکه‌ها نشان دهم که ایرانیان خیلی کارکرد جالبی داشتند. ‌گاه می‌جنگیدند با اعراب مسلمان و گاه هم در دستگاه خلافت عرب همکاری می‌کردند و هنوز هم قدرتمند بودند. کاملا قدرت از بین نرفته بود.
این نیست که اعراب آمدند و همه را ساقط کردند و فقط سر کار بودند. اوضاع خیلی پیچپده‌تر از آن است. اعراب نمی‌توانستند به راحتی بر فلات ایران از آمودریا تا رود فرات را به این سرعت تقسیم کنند. از بزرگان ایرانی کمک بگیرند که بتوانند قدرت خودشان را نگاه دارند.
در حقیقت از اواخر دوران قاجار تاریخ باستان یک شیفتگی به وجود می‌آورد که این دولت‌ها یا سلسله‌ها از آن برای حقانیت خودشان استفاده یا سوء استفاده می‌کنند. در برابر این استفاده و سوء استفاده مردم و مکتب‌های فلسفی یا مذهبی چگونه عکس‌العمل نشان دادند به این استفاده و سوءاستفاده. ما مثلا درباره دوران پهلوی بهتر اطلاع داریم. ولی این مسئله برمی‌گردد به دوران قاجار. که یک سلسله‌ای خودش را به سلسله‌های باستانی ایران ربط می‌دهد. این ایده اینکه کوروش فرد بسیار بزرگی بوده و سلسله هخامنشی از دوران پهلوی نیست که باب می‌شود با جشن‌های ۲۵۰۰ ساله و سال ۱۹۷۱ سال کوروش کبیر، بلکه می‌بینیم که متفکران دوره قاجار مثل میرزا آقاخان کرمانی و غیره دارند این مسئله را باز می‌کنند و درباره‌اش می‌نویسند.
من فکر می‌کنم اصولا تاریخ ما سیاست‌زده شده. یا هست یا بوده. یعنی ما نمی‌توانیم تاریخ را به صورت یک علم دنبال کنیم. باعث تاسف است در بسیاری از موارد، مخصوصا تاریخ ایران باستان. یعنی یک گروه پیدا می‌شوند که برای اینکه دولتی را یا سلسله‌ای را بکوبند تاریخ دوره باستان را کاملا نفی می‌کنند. یک سری به خاطر اینکه با یک سلسله دیگری مشکل دارند، مسئله سیاسی به پیش کشیده شده و سعی می‌کنند دوره باستان را بیشتر از آنچه واقعیت دارد جلوه بدهند. البته منظورم این نبود که سلسله هخامنشی سلسله بزرگی نیست یا ساسانی... اینکه آریاییان مثلا از ایران آمدند و ایران بستر تمدن بزرگ باستان بوده و بزرگ‌ترین تمدن بوده... این مسائل من فکر می‌کنم بیشتر برمی‌گردد به مسائل عقیدتی تا به مسائل تاریخی. کار تاریخ‌دان اصلا این نیست. کار تاریخ‌دان این است که گذشته را بسنجد، مطالعه کند ببیند مشکلات چه بوده و چطور شده که حالا تاریخ ایران به اینجا کشیده شده و ما الان در این دوران هستیم. چه وقایعی به وجود آمده که منجر به ایران امروزی شده.
@tarikhandishmag

کرونا ایرانیان را سکولار می کند؟

در نخستین بخش از مصاحبه در مورد تاریخ کرونا با دکتر نعمت الله فاضلی از ایشان در مورد تأثیر کرونا بر روند تاریخی تجدد ایرانی با تمرکز بر سکولاریزم سئوال کردم و جویا گشتم که چطور می توان اعمال و رفتار گروه های مذهبی در موضوع بازگشایی بقاع متبرکه و حرم های شخصیت های دینی شیعه را تحلیل و ارزیابی کرد؟

کرونا ایران را جهانی می کند.

در دومین قسمت از مصاحبه با ایشان درباره تأثیر کرونا بر روند تاریخی جهانی شدن ایران یا همان ارتباط ایران با جهان پرسش کردم.

گفتگو با یووال نوح هراری، فیلسوف، مورخ و نویسنده کتاب پر فروش انسان خردمند
@bardegi57

شماره ششم نشریه تاریخ اندیش با نگاهی به تاریخ اساطیری ایران منتشر شد.
@tarikhandishmag

‍ شماره ششم نشریه تاریخ اندیش با نگاهی به تاریخ اساطیر ایران منتشر شد
@tarikhandishmag
در این شماره می خوانید:
کارکرد اسطوره ها در جهان امروز چیست؟
دکتر محمود جعفری دهقی

بختیاری ها و اسطوره آناهیتا
دکتر ساسان طهماسبی

نگاهی به اسطوره های کردی بر اساس کتب مقدس آیین ایزدی
دکتر فاطمه کاتب، سیران چوپان، رحمت نادری

گاهنگاری دودمان کیانیان و دودمان پیشدادی از روز گار منوچهر در عصر آهن فلات ایران
سورنا فیروزی

کهن ترین اسطوره های عاشقانه ایران غربی
آسیه ایزدیار، بهمن انصاری

رب النوع پیروزی نزد ایرانیان و اورارتو ها در قالب ایزد بهرام و خدای خالدی
دکتر مریم دارا

فریدون و اساطیر جهان
اسماعیل پهلوان، شهناز مهری الوار

بررسی اسطوره انسان _ عقرب و ارتباط آن با مرگ زندگی در تمدن جیرفت
سید محمود حسینی

تبرستان و ایرانویچ
دکتر پژمان خسروی
☎️جهت دریافت این شماره نشریه با ما تماس بگیرید: 09115005094
و یا به سایت نشریه به آدرس Www.tarikhandish.ir سر بزنید.
@tarikhandishmag

‍ اتچ بات:
‍ چکیده نگرش ها، تفکرات، دغدغه ها و آرزوهای یک ملت در قالب اسطوره ها تجلی می یابند. این اسطوره ها گاه از زمان های بسیار کهن آمده اند و آنچنان برای یک ملت، پاسداشت آنها ارزشمند بوده است که به تداوم حیات آن در طی زمان های مختلف کوشیده اند تا آن را به عصر حاضر یعنی زمان ما رسانده اند. با مطالعه این اسطوره ها، ما فقط با یک سلسله داستان های ما فوق بشری و یا حماسی و یا تراژدیک و عاشقانه روبرو نیستیم که رنگ کهنگی به خود گرفته و شاید زمان استفاده از آنها تمام شده باشد؛ بلکه با عناصر و مولفه‌هایی روبرو هستیم که هنوز هم بعد از گذشت سالیان سال، جز اساسی ترین دغدغه های بشریت است و انسان امروز با همه ابهامات و سئوالات خود، همچنان در کنار آنها زندگی می کند و در تقابل با آنها تن می ساید.
پیام مشترکی که در این اسطوره ها تکرار می شود، میل به یک امید دائمی است و تاکید این نکته که ، پیچیدگی ها، مصائب و شکست ها در همه زمان ها و برای همه ملل و انسان ها وجود داشته است، اما آنچه در این میان حائز اهمیت است بر خاستن های مداوم پس از شکست هاست. درست به همین خاطر است که در اساطیر ایرانی می بینیم که در تقابل میان خیر و شر و خدای تاریکی و خدای روشنی، پس از شکست های ظاهری، این خدای روشنی یا هرمزد است که بر می خیزد و در نهایت بر خدای تاریکی یا اهریمن پیروز می گردد.
به جهت وظیفه ای که در پاسداشت از این مواریث ارزشمند از نیاکانمان داریم، و اینکه اسطوره ها ارتباط تنگاتنگی با تاریخ سرزمینمان دارند،این شماره نشریه را به موضوع تاریخ اساطیری ایران اختصاص داده ایم. باشد که توانسته باشیم گام های کوچکی در راه شناخت و بررسی های دقیق و علمی این یادگاری های ارزنده از نیاکانمان بر داریم.
آسیه ایزدیار

💢بخشی از دیباچه شماره ششم نشریه تاریخ اندیش با موضوع تاریخ اساطیر ایران
@tarikhandishmag

📌حقوق متقابل شاه و اتباع خود از روایت ثعالبی درباره ی منوچهر پادشاه اسطوره ای:

" شاه در برابر اتباع خود حقی دارد و اتباع نسبت به شاه حقوقی دارند. حق شاه بر مردم آن است که از او اطاعت کنند و او را نصیحت کنند و با دوستان او دوست و با دشمنان او دشمن باشند. از سوی دیگر حق مردم بر شاه این است که مراقب آن ها باشد ، آن ها را در امان بدارد و منافع آن ها را در نظر داشته باشد و از آن ها توقعی بیش از حد توان ایشان نداشته باشد و اگر بلاهای آسمانی یا زمینی پیش آید که در نتیجه آن تولید یا دارایی مردم کاهش یابد شاه موظف است متناسب با آن خسارت از مالیات آن ها چشم پوشی کند".

📝کتاب افول و سقوط شاهنشاهی ساسانی
دکتر پروانه پورشریعتی
@tarikhandishmag

‍ در طرح روی جلد شماره ششم نشریه تاریخ اندیش ، به فراخور موضوع تاریخ اساطیر ایران از نقوش اساطیری بهره جسته شده که تلفیقی از نقوش گیاهی ، جانوری ، انسانی و نیز نقوش هندسی می باشند .
این نقش مایه ها برگرفته از آثار هنری تمدن های شوش، تپه سیلک کاشان،تپه حصار و چشمه علی و لرستان هستند .
تصویر اصلی روی جلد نیز متعلق به نقش برجسته ای از طاق بستان کرمانشاه است که میترا و آناهیتا را در کنار خسرو پرویز پادشاه ساسانی نشان می دهد. همچنین تصاویر کوچک مدور بالا سمت چپ مربوط به سکه گشتاسپ پادشاه اساطیری و نقش پایین روی جلد از نقوش باستانی شوش می باشد .
تابلو نقاشی قهوه خانه ای با عنوان نگاره ی کیخسرو در حال عزیمت به ایران نیز اثری ست که در پست جلد این شماره از نشریه آمده است .
✍احمد عزیز پور طراح هنری نشریه تاریخ اندیش
@tarikhandishmag

✅جهت دریافت شماره ششم نشریه تاریخ اندیش با موضوع تاریخ اساطیر ایران می توانید:

📲 با شماره 09115005094 تماس بگیرید.

💻یا به سایت نشریه به آدرس www.tarikhandish.ir و قسمت فروشگاه آن سر بزنید و نسخه های دیجیتال و یا چاپی نشریه را سفارش دهید.
@tarikhandishmag

سکه متعلق به گشتاسپ، پادشاه اساطیری ایران
@tarikhandishmag

فرم اشتراک سالانه مجله تاریخ اندیش
@tarikhandishmag

📣 با اشتراک سالانه نشریه تاریخ اندیش شما علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ این کشور علاوه بر اینکه می توانید، جدید ترین یافته ها و موضوعات تاریخی را که در قالب شماره های جدید نشریه به چاپ می رسد در سریعترین زمان ممکن دریافت کنید؛ بلکه نسخه های نشریه را با تخفیف های ویژه و بدون هزینه پست دریافت خواهید کرد.

✔ ضمنا از نسخه های شماره های قبل این نشریه نیز بدون دریافت هزینه و تنها به صورت هدیه به شما تقدیم خواهد شد.

💢پس با تکمیل فرم اشتراک نشریه و ارسال آن به ایمیل info@tarikhandish.ir مشترک تاریخ اندیش شوید.
@tarikhandishmag

نشست زنده در اینستاگرام دانشکده ادبیات و علوم انسانی
موضوع : خدایان زرتشتی و غیر زرتشتی در دین سغدی

با حضور دکتر پاول لوریه- رئیس بخش ایران در موزه ارمیتاژ و مدیر پروژه باستان شناسی پنجکنت
دوشنبه ۲۳ تیر ساعت ۱۹
@literature.ut
@rashtiani56

📌جنگ از نگاهِ دشمن
@tarikhandishmag

این عکس از زاویه‌ی دید جبهه‌ی عراق در جنگ هشت‌ساله است، عکس هایی از این دست قرار است زیر سایه‌ی خشونت ذاتی جنگ حس‌های متناقضی را در کنار هم در مخاطب ایجاد کند؛ لطافت در کنار خشونت، احساس قدرت و پیروزی با کشتن و به اسارت گرفتن دشمن و همزمان در کنار آن حس نوعدوستی و مهربانی با اسیر، خوشحالی از اشغال شهر بدون نشان دادن آواره شدن و ویران شدن زندگی مردم آن شهر و مهربانی با مجروحی که با تیر خودت به خون افتاده است.
حقیقت این است که یکی از سخت‌ترین کارهای رسانه‌ای، توجیه جنگ است به‌ویژه اگر طولانی باشد و شما باید مردم را توجیه کنید که سال‌ها زیر سایه‌ی جنگ زندگی کنند.
دستگاه تبلیغاتی صدام برای مردم عراق از برکات جنگ می‌گفت و این‌که «جوهر اصیل عراقی‌ها جز در گرفتاری‌ها ظاهر نمی‌گردد» و «جنگ سبب شده است که مفاهیم متعالی از خانه و مدرسه گرفته تا کارخانه و پشت جبهه، ریشه بدواند و تعداد بی‌شماری از انسان‌های متعالی را پرورش دهد.» (تحلیل تحولات و تاریخ جنگ تبلیغاتی در دفاع مقدس، ص222)
صدام در پیامی به مناسبت آزادی فاو در اواخر جنگ نوشت: «از طرف همه‌ی مردم شریف، خدا را سپاسگزارم و سجده‌ی شکر به جای می‌آورم. سرزمین فاو را می‌بوسم و این بوسه بر عظمت و شکوه اخیر امت عرب است. خون شهیدان ما این‌جا را مقدس کرده است، این سرزمین شهادت را می‌بوسم... درود بر آن‌ها به یاد عظمتشان، هم‌اکنون می‌توانم آن‌هایی را که فریاد برمی‌آورند «الله‌اکبر» تصور کنم. به‌پیش، عقب‌نشینی نکنید، به پیش بروید. در پناه گام‌های مبارکتان و بعد از سایه‌ی خداوند، تحت پوشش هواپیمایی هستید که همچون شاهین‌ها، از سلحشوران دلیر این آسمان هستند. برادران در حالی که این پیروزی را خداوند در فاو به ما عطا کرد، خدا را شاکریم و در حالی که نقش شهدای پرهیزکار را با همه‌ی عظمت و شکوه آنان که برای آزادی فاو به اعراب و عراقی‌ها تقدیم شد گرامی می‌داریم.» (جنگ ایران و عراق در اسناد سازمان ملل متحد، ج‌10، ص351 تا 356)
صدام درباره‌ی خودش می‌گفت فرمانده شده تا فدای ملتش شود؛ «برای من حکومت‌کردن یعنی خود را فدا کردن و در برابر ملت احساس مسئولیت داشتن. در پست فرماندهی‌بودن من، بدان معنی نیست که از امتیازهای قدرت بهره‌مند شده‌ام، بلکه من تمام زندگی‌ام را فدای ملت کرده‌ام و بزرگ‌ترین خوشبختی من هنگامی است که احساس می‌کنم این ملت به من اعتماد دارد.» (تحلیل تحولات و تاریخ جنگ تبلیغاتی در دفاع مقدس، ص192)

پطر کبیر در بخشی از برنامه ی اصلاحاتش پوشیدن لباس های محلی را منع کرده و بر ریش مردان مالیات وضع کرده بود. در غرب آسیا نو سازی فرهنگی آتاتورک در ترکیه و سیاست گذاری های شاه امان الله در افغانستان ماهیتا یکسان بود گرچه در عمل یکی نبودند. این گونه سیاست گذاری ها فرهنگی محدود به دنیای مسلمانان هم نبود. اواخر دهه ی ۱۳۰۰ پیبون نخست وزیر تایلند فرمان داد که مردان باید کلاه و کت و شلوار غربی بپوشند و مردم تایلند باید با قاشق و چنگال غذا بخورند و این که شوهران می بایست پیش از ترک خانه همسران شان را ببوسند.
همه این ها میخواست نشان دهد که مردم تایلند متمدن شده اند. اشتیاق فراوان برای تقلید فرهنگی که اغلب مورد نقد و طعنه ی مورخان دوره پهلوی قرار گرفته به هیچ وجه منحصر به ایرانیان نبوده است.

@tarikhandishmag
🔽بخشی از مقاله دکتر هوشنگ شهابی با عنوان جنگ های فرهنگ و جامعه ی دوگانه در ایران