Alvido Vatan...

Bu hafta A'zam Hoshimiyning qalamiga mansub "Alvido Vatan" kitobini oʻqib tugatdim. Asar muallifning boshidan kechirganlarini hikoyasidan iborat. Markaziy Osiyoning ruslar istibdodiga qarshi kurashgani va yengilganini alam bilan yoritib berilgan. Vatandan, ota-onadan, dindan ajralish, xoinlikka guvoh boʻlish va sotqinlik haqida gaplar yozilgan. Tavsiya qilishimga hojat yoʻq, allaqachon mashhur boʻlib ulgurgan. Lekin shunda ham yana bir bor bu kitobni oʻqishingizni istardim.

Go’zal Turkiston senga ne bo’ldi?
Sahar vaqtida gullaring so’ldi,
Chamanlar barbod qushlar ham faryod
Hammasi mahzun bo’lmas mi dilshod?

(Abdulhamid Choʻlpon)

#mutoola_vaqti

@shmirzayevofficialblog

Do‘st tutinmoq bayoni haqida

Bilgil, ey farzandi arjumandim, inson modomiki tirik ekan, do‘stlardan qochmaydi. Chunki do‘stsiz bo‘lgandan ko‘ra, aka-ukasiz bo‘lgan afzaldir, derlar. Darhaqiqat, bir donishmanddan: “Aka-uka yaxshimi yoki do‘stmi?”, - deya so‘ralganida, Donishmand javoban: “Aka-ukaning ham do‘st bo‘lgani yaxshi” debdi.

Shunday ekan, do‘stlik rishtalarini qanday asrash haqida o‘yla. Do‘stga qanday munosabatda bo‘lishni o‘rgan. Chunki kim o‘z do‘stlarining ishi bilan qiziqsa, do‘stlari ham uning ishiga qiziqadi. Agar u parvo qilmasa, do‘stlar ham parvo qilmaydi. Binobarin, do‘stining ishiga befarq bo‘lgan odamga hech kim do‘st bo‘lmaydi.
So‘ngra har vaqt do‘st orttirishni odat qilki, do‘stlaring ko‘p bo‘lsin. Chunki ko‘p do‘stlar orasida insonning ayblari yashiriladi, mahorati, fazilati oshkor bo‘ladi. Ammo yangi do‘st topganingda eski do‘stlaringdan zinhor yuz o‘girma.

Sen bilan do‘stligi chala-yarim, xo‘jako‘rsinga bo‘lgan do‘stdan saqlan. Agar shunday do‘stligi yo‘q odamlarga duch kelsang, ularga yuzaki do‘stlik ko‘rsat, doimo yaxshilik qil, ularning fe’l-atvoriga qarab ish tut. Yaxshi yoki yomon kunlaringda ularga hamroh bo‘l. Ular sendan yaxshilik ko‘rsalar, bu safar balki sen bilan chin dildan do‘st tutinar.

Kaykovusning "Qobusnoma"sidan

#hikmat #mutoola

@shmirzayevofficialblog

Katta shaharlar va ko‘p qavatli binolarni faqat yirik davlatlar qurishi mumkinligi haqida

Qadimgi xalqlar qoldirgan buyuk asarlarni, yodgorliklari va inshootlarni, masalan, Xusravning Qabullar zali, Misr piramidalari, Karfagendagi Malga arklari va Mag'ribdagi Cherchel arklarini maroq va hayrat bilan tomosha qilgan ko'pchilik odamlar ularni qadimgi odamlar o'zlari jismoniy kuchlari bilan xoh yakka holda, xoh jamoa bo`lib qurgan deb hisoblashadi. Ular o'tmishdagi odamlar o'zlari yasagan eski binolar kabi bahaybat bo'lganiga ishonishadi. Ularga ko`ra, qadimgi odamlarning tanalari o`zlarinikidan balandroq, baquvvatroq va og‘irroq bo`lgan. Shunday qilib, ularning tanalari ushbu tuzilmalarni qurish uchun zarur bo'lgan kuchga mos, degan tushunchada edi.

Davomi bu yerda

© Ibn Xaldun, "Muqaddima" asaridan (turkchadan tarjima qildim)

#tarjima #mutoola

@shmirzayevofficialblog

Albatta, Alloh Yaratguvchidir, Al-Musavvirdir...

Alloh taolo mazkur jasad shahrining eng yuksak manzilatiga Xalifa uchun maxsus baland va koʻzga koʻrinadigan ajoyib sayrgoh qurdi va bu yerga “Miya” deb nom berdi. Butun vujudning eng yuqorisiga toj sifatida kiydirib, "Miya"ni xalifa etib tayinladi. Bu sayrgohda Alloh Taolo xalifaga bir qancha deraza va eshiklarni ochdi, xalifa ular orqali o'z mulkiga nazar tashlaydi. Bu deraza va eshiklarga ikki ko‘z, ikki quloq, burun va og‘iz deb atadi. Keyinchalik Qodir Zot (miyada) xazina barpo etib, uni “Tasavvurot [Hayolot] Xazinasi” deb atadi. Miyadagi xayol xazinasi qaror qabul qilish va xalifaga tegishli Badan (Jasad) shahridan olinadigan soliq va yig'imlar yig'ish va 5 sezgi tomonidan berilgan axborotlarning to'planish joyiga aylantirildi. U erda barcha ma'lumotlar yig'iladi. Biz barcha his-tuyg'ulardan olgan ma'lumotlar Tasavvur xazinasiga to'planadi. So‘ngra Alloh Miyadagi Tasavvur xazinasidan ko‘rish, eshitish, hidlash, tatib ko‘rish, teginish va ular bilan bog‘liq bo‘lgan xabarlarni to‘plash uchun joy yaratdi. Uyqudagi odam ko'rgan tasvirlar va tushlar bu xazinadan chiqadi.

Alloh taolo mana shu sayrgoh o'rtasida g'oyalar xazinasi qurdi. Tushdan kelgan narsalar bu xazinaga kiradi va bu xazina tushdan kelgan narsalarni qabul qiladi va buzuq g`oyalarni rad etadi va ularga kirishga ruxsat bermaydi. Miyadagi bu joy Alloh Taoloning Vaziri, ya'ni yordamchisining qarorgohi bo'lib xizmat qiladi. U Vazir, ya'ni yordamchi, AQLdir. Bu yerda Alloh taolo inson ruhini sulton va xalifa etib tayinladi, va unga vazir berdi. Aql ruhning vaziri, ya’ni sultonning vaziri etib tayinlandi.

هُوَ ٱللَّهُ ٱلْخَٰلِقُ ٱلْبَارِئُ ٱلْمُصَوِّرُۖ لَهُ ٱلْأَسْمَآءُ ٱلْحُسْنَىٰۚ يُسَبِّحُ لَهُۥ مَا فِى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِۖ وَهُوَ ٱلْعَزِيزُ ٱلْحَكِيمُ
Ma'nosi: U Alloh Xoliq, Bari’u, Musavvirdur. Barcha go‘zal ismlar Unikidir. Osmonlaru yerdagi barcha narsalar Uni poklab yod etarlar. Yana U Aziz va Hakimdir. [Hashr surasi 24-oyat]

#tafakkur #mutoola

@shmirzayevofficialblog

Sense of Humour

Humor can be likened to salt. Like how a dish can taste bland with too little salt or overly salty with an excess, humor, too, should be used in moderation. It's not suitable to be completely devoid of humor, maintain a perpetually serious demeanor, or engage in constant silliness. A believer exercises moderation in all aspects of life, adhering to the limits set by Sharia's instructions.

Shamaili Muhammadiyah by Imam Termiziy

#mutoola

@shmirzayevofficialblog