پیام‌ ما آنلاین
1.86K subscribers
23.5K photos
3.3K videos
157 files
11.9K links
«پیام ما»؛ رسانه توسعه پایدار ایران

اولویت ما در روزنامه محیط زیست، میراث فرهنگی و مسائل اجتماعی است.

www.payamema.ir
IG: www.instagram.com/payamema
Twitter: www.twitter.com/payamema
Download Telegram
#وزیر_نیرو با اشاره به ایجاد سازه‌ای جدید بر روی #رودخانه #هیرمند به دولتمردان افغان گفته که به فکر #حقابه #ایران هم باشند.

‎در همین زمینه یادداشت «غلام‌رضا میری» استاد دانشگاه آزاد زاهدان با عنوان « نقش #دیپلماسی در تامین حقابه #هامون » را در روزنامه #پیام_ما دوشنبه ۲۶ آبان ۹۹ بخوانید

Payamema.ir

https://t.me/joinchat/AAAAADwNnhp8hZA_s9pC8Q
◻️ حجت میان‌آبادی، پژوهشگر دیپلماسی آب، در گفت‌و‌گو با #پیام‌ما:

🔻 از دیپلماسی نوین آب غفلت کرده‌ایم

✍️ فاطمه باباخانی

🔷 حجت میان‌آبادی پژوهشگر دیپلماسی آب و استادیار دانشکده کشاورزی، مهندسی و مدیریت آب دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌و‌گو با #پیام_ما با تشریح خطاهای راهبردی در زمینه دیپلماسی آب راهبردهای غیرواقعی برای حل مسئله کم‌آبی را نقد کرده است.

🔹باید وزارت نیرو به عنوان کمیسار آبی #هیرمند و متولی اصلی آب‌های فرامرزی، وزارت امور خارجه و سازمان حفاظت محیط زیست تعریف خود را از «دیپلماسی فعال و پویا» مشخص کنند.

🔹کشورهای خارجی نظیر ترکیه،‌ هند یا آمریکا از پروژه‌های سدسازی متعدد در افغانستان برای نفوذ سیاسی در این کشور یا فشار بر ایران استفاده می‌کنند.

🔹مسئولان استانی بگویند درس آموخته‌هایشان از این‌همه بودجه و پروژه‌های شکست خورده در سیستان چیست؟

🔹زمانی که از دیپلماسی محیط زیستی صحبت می‌کنیم ابتدا باید تعریفی از دیپلماسی داشته باشیم. متاسفانه بر اساس یک باور غلط تاریخی که شاید ریشه اجتماعی-سیاسی داشته باشد، دیپلماسی همان مذاکره فرض گرفته شده است.

🔹متاسفانه رویکردهای ما در مواجهه با دیپلماسی آبی نامشخص و نسخه‌های منسوخ شده است.

🔹سازمان برنامه و بودجه و دستگاه‌های نظارتی باید به شکل شفاف به جامعه و مردم سیستان بگویند بودجه‌هایی که به اسم حل مسئله آب در سیستان در سه دهه اخیر خرج شده، چه سرنوشتی داشته‌اند‌ .

🔹ما چندین پروژه چند ده هزار میلیارد تومانی در سه دهه گذشته به اسم مردم سیستان داشتیم که آبی نصیب مردم نکرده است. علاوه بر آن کسانی که چنین صحبت‌هایی را مطرح می‌کنند باید به این پرسش پاسخ دهند که نیاز آبی سیستان چقدر است و طرح‌هایی مثل آب ژرف و آب شیرین‌کن چه میزان از این نیاز را برطرف می‌کنند؟/#پیام_ما

#آب

@payamema
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🎥اخطار رئیسی به حاکمان افغانستان:

🔻حقابه مردم سیستان و بلوچستان را سریعا بدهید

🔹ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور که به استان سیستان و بلوچستان سفر کرده است، درباره حقابه رود هیرمند گفت:«ما تمام تلاش مان را می کنیم که از دریای عمان آب به مناطق مختلف شهر و کشور برسد. این موضوع زمان می برد اما حقابه مردم سیستان از هیرمند را نمی شود مشمول مرور زمان کرد.»

او با بیان اینکه این حق مربوط به زمان کنونی نیست و در معاهدات و قراداها نیز عنوان شده است، افزود:«به حاکمان افغانستان می گویم که این مطلب ما را بسیار جدی بگیرند و عادی تلقی نکنند. من به مسولان و حاکمان افغانستان اخطار می دهم که حق مردم استان سیستان و بوچستان را سریعا بدهند.»

🔹رئیس جمهور در ادامه از کارشناسان خواست نظر خود را در این زمینه بیان کنند:«برخی به ما خبر می دهند که سد، آب چندانی ندارد یا بخشی از سد لجن است. کارشناسان ببینند. اگر آنها تایید کردند، خب در نبودن آب بحثی نداریم اما اگر آب وجود دارد، این حق مردم باید داده شود.»

رئیسی همچنین اظهار کرد که دولت در همه نقاط مرزی کشور حق مردم کشور را خواهد گرفت./خبرگزاری صداوسیما

#هیرمند

@payamema
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🎥 اظهار وزیر امورخارجه درباره حقابه هیرمند

🔹از مقام‌های افغانستانی خواسته شده است، هیأتی ایرانی با هدف بررسی ذخایر آبی سد کجکی که منشا حقابه ایران از رود هیرمند است به این کشور سفر کند و در صورت مخالفت با این درخواست، از ابزار فشار استفاده خواهیم کرد./خبرگزاری صداوسیما

#هیرمند
@payamema
🔻بگو مگوی دیپلماتیک بر سر حقابه هامون

🔹همزمان با تشدید کم آبی در شمال سیستان و بلوچستان و نرسیدن حقابه به تالاب بین‌المللی هامون، اختلاف‌های دیپلماتیک مقامات ایران و افغانستان بر سر دریافت حقابه هیرمند بالا گرفته است.

🔹ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری‌، روز پنجشنبه خطاب به حاکمان افغانستان گفته بود: «من به مسئولان و حاکمان افغانستان اخطار می‌دهم که حق مردم استان سیستان و بوچستان را سریعا بدهند.»

🔹امارت اسلامی افغانستان ساعتی بعد با انتشار اعلامیه‌ای به اظهارات رئیس جمهوری ایران واکنش نشان داد.

🔹در بخشی از این اعلامیه با لحنی کنایه‌آمیز گفته شده: امارت اسلامی یکبار دیگر تعهد می‌سپارد که با در نظر داشت موافقتنامه آب هلمند تمام تلاش خویش را به خرج می‌دهد که آب تعهد شده به مردم ایران برسد، اما به این شرط که ذخایر آب ما به اندازه‌ای برسد که اگر آن را به ایران جاری بسازیم و در دریای خشک هلمند صدها کیلومتر مسیر را طی کند، به آن کشور برسد. این در حالی است که اکنون در بند کمال‌خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب‌بند کجکی در آن جاری گردد تا آنجا نمی‌رسد، بنابراین نیاز است تا جانب ایرانی این حقایق را درک نماید.

🔹وزیر خارجه ایران هم ادعاهای طرف افغانستانی را بی‌پاسخ نگذاشت.

🔹حسین امیرعبداللهیان در صفحه توییترش نوشت: در ماه‌های اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیات‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند. سیستان از خشکسالی رنج می‌برد. ملاک بود و‌ نبود آب، بازدید فنی و عینی است و‌ نه صدور بیانیه سیاسی.

#هیرمند

@payamema
#اختصاصی

🔻ابطال ادعای افغانستان با «سنجش از راه دور»

✍️بهنام اندیک
دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست منابع آب دانشگاه تهران

🔷بررسی تاریخچه تعاملات آبی دو کشور ایران و افغانستان بر سر رودخانه مشترک هیرمند که در افغانستان با نام هلمند شناخته می‌شود نشان می‌دهد طی تمام سال‌های گذشته طرف افغانستانی، فارغ از نوع حکومت مستقر، بر این ادعا پافشاری کرده که بر اثر خشکسالی میزان بارش باران و آورد آب در این حوضه به شدت کاهش پیدا کرده است.

🔷بر اساس همین استدلال، ادعای طرف افغانستانی این بوده که حتی آبی برای مصرف داخلی در اختیار نداشته چه برسد به این که بخواهد حقابه کامل ایران از این رودخانه فرامرزی مشترک تأمین کند. طرف افغانستانی حتی از بازدید مشترک از محل اندازه‌گیری به بهانه‌های مختلف جلوگیری ‌کرده است و باعث شده در سمت مقابل متولیان آب‌های فرامرزی در ایران نیز با وجود برگزاری جلسات متعدد به نام کمیساران آب هیرمند، به واسطه دسترسی نداشتن به نقطه محل پذیرش طرفین در دام این گزاره ادعایی افغانستان بیفتند.

🔷این اختلافات تا پیش از پیشرفت خیره‌کننده ابزار «سنجش از راه دور» و تصاویر ماهواره‌ای می‌توانست راه گریزی برای افغانستان باز کند، اما رشد این دانش باعث شده حقیقت وجودی ماجرا تا حدودی روشن شود. بررسی‌های مستقل علمی مبتنی بر داده‌ها سنجش از راه دور که یکی از مطالعات نیز در مجله معتبر journal of hydrology به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین و معتبرترین مجلات حوزه هیدرولوژی جهان به چاپ رسیده به‌وضوح نشان می‌دهد که در تمام این سال‌ها وضعیت بارش در حوضه آبریز هیرمند نسبت به میانگین بلندمدت تغییر چندانی نکرده و مدعای افغانستان درباره اثر تغییر اقلیم و کاهش بارش در حوضه همخوانی چندانی با واقعیت ندارد.

🔷بگذارید قدری با مسیر طبیعی حرکت رودخانه هیرمند از بالادست در افغانستان تا پایین دست در سیستان ایران پیش برویم تا ببینم از نظر فنی و مبتنی بر مفاد معاهده‌ی مشترک اختلاف دو کشور بر سر چیست. بند دال ماده یکم معاهده‌ی سال ۱۳۵۱ تأکید می‌کند که محل اندازه‌گیری میزان حقابه ایران در «دهراود» است که محلی در بالادست سد کجکی است.

🔷بخش عمده آب حوضه که در مناطق کوهستانی بالادست تولید می‌شود توسط دو سد «ارغنداب» روی شاخه «ارغنداب» و سد «کجکی» بر روی شاخه اصلی رودخانه هیرمند ذخیره می‌شود. از آنجایی که معاهده نه درباره کل شاخه‌های حوضه آبریز هیرمند که فقط درباره شاخه‌ اصلی رودخانه هیرمند است، بالادست سد کجکی (دهراود) مبنای محاسبه حقابه ایران است.

🔷تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که دست‌کم در شش ماه گذشته که منطقه سیستان با بحران شدید آب روبرو بوده و بنا به گفته مقامات ایرانی فقط ۴ درصد از حقابه ۸۲۰ میلیون مترمکعبی به سمت ایران رها شده، سد کجکی پر آب بوده است. بررسی وضعیت سد کمال خان نیز که سدی انحرافی است و در فاصله‌ی ۴۵۰ کیلومتری پایین‌دست سد کجکی و ۶۰ کیلومتری بالادست مرز دو کشور قرار دارد، نشان می‌دهد این سد از طریق سه کانال مجزا، آب را به سمت پایین‌دست منحرف می‌کند و اجازه نمی‌‍دهد تمام آب سرریز شده از سد وارد مجرای اصلی رودخانه هیرمند به سمت ایران شود.

🔷بخش دیگری از پازل فنی بی‌آبی در سیستان را باید در نوع سازه‌ی سد کمال خان که سدی انحرافی است جست‌وجو کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر سه کانال خروجی از سد، مازاد ظرفیت سد که می‌توانست به سمت ایران جاری شود توسط دو سازه جانبی با انحراف نزدیک به ۱۸۰ درجه‌ای به سمت شوره‌زار گود زره برگردانده شده و عملاً از دسترس استفاده انسانی در پایین‌دست سد «کمال‌خان» خارج می‌شود.

🔷منطبق با تصاویر ماهواره‌ای، طی یک سال گذشته حداقل یک میلیارد مترمکعب آب از طریق سازه‌های انحرافی سد کمال‌خان به سمت گودزره منحرف شده است. اما مسئله به اینجا ختم نمی‌شود و در پایین‌دست سد کمال‌خان و جایی که رودخانه مشترک، مرز مشترک را شکل می‌دهد افغانستان با ایجاد کانال‌های همان میزان آب رها شده از سد کمال‌خان به سمت ایران را به درون خاک خود منحرف می‌کند.

🔷بررسی سازه‌های مستقر در مسیر هیرمند و هم‌زمان استفاده از داده‌های ماهواره به‌خوبی نشان می‌دهد که از منظر هیدرولوژیکی و فنی، کم‌آبی و تغییرات هیدرولوژیکی ناشی از تغییر اقلیم نقش تاثیرگذاری در شکل‌گیری بحران سیستان ندارند. بلکه تصمیم دولت افغانستان در ادوار مختلف برای ندادن حقابه ایران، عامل اصلی این بحران است./#پیام_ما
#هیرمند

@payamema
#اختصاصی

🔻دیوانه را سنگ نمی‌زنند

✍️یونس زین‌الدینی
فعال اجتماعی

🔹پس از تحولات سیاسی در کشور افغانستان و روی‌کارآمدن گروه طالبان و تشکیل نظام سیاسی «امارت اسلامی» مناسبات این گروه در سطح دیپلماتیک با همسایگان چالش‌های نگران‌کننده‌ای داشته است. ایران حدود ۸۱۵ کیلومتر مرز مشترک با این همسایۀ پرماجرای خود دارد.

🔹استان سیستان‌وبلوچستان سال‌هاست به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش مشکلاتی را به‌دوش می‌کشد. پس از سقوط نظام سابق در افغانستان، مردمان این خطه از جنوب‌شرقی‌ترین نقطۀ ایران میزبان مهاجران افغانستانی بوده‌اند. اما درگیری نظامی مرزبانان ایران با نیروهای امارت اسلامی زنگ خطر بروز ناآرامی در مرز شرقی ایران را به صدا درآورد.

🔹تأمین‌نشدن حقابۀ #هیرمند از طرف حکومت #طالبان با وجود خشکسالی و وضعیت بحرانی سیستان و در پی آن مشاجرات دیپلماتیک طرفین بهانه‌ای بود برای آنکه عده‌ای برخورد سخت را در مقابل افغانستان ناگریز و حتی ضروری قلمداد کنند.

🔹مردمان بلوچ بخش مهمی از ساکنان افغانستان را تشکیل می‌دهند‌. یعنی بسیاری از خویشاوندان بلوچ زاهدانی و زابل تا ولایت نیمروز‌، فراه، هلمند‌، سرپل‌، قندهار و هرات زندگی می‌کنند. برخورد نظامی دو همسایه چه بر سر این اشتراکات سرزمینی‌-فرهنگی خواهد آورد‌، جنگ‌سالاران خود بهتر می‌دانند. مردم سیستان‌وبلوچستان تحمل هزینۀ سهمگین هیچ جنگی را ندارند.

🔹جنگ‌سالاران را باید گفت «آواز دهل شنیدن از دور خوش است» مصیبت درگیری نظامی بر ویرانی، فقر و توسعه‌نیافتگی استان سیستان‌وبلوچستان خواهد افزود و مهمتر از آن برای کشور هزینه‌های هنگفت امنیتی به بار خواهد آورد.

🔹در این میان به‌غیر از آنان‌که معتقد به برخورد نظامی با طالبان‌اند، عده‌ای از اخراج مهاجران افغانستانی و رد مرز آنها به‌عنوان پیشنهادی تلافی‌جویانه سخن می‌گویند.‌ اینکه سال‌هاست میزبان جمعیت چند میلیونی مهاجران افغانیم و در این راستا متحمل هزینه‌های بسیاری شده‌ایم کاملاً درست‌؛ منتهی می‌خواهیم از چه کسانی انتقام بگیریم‌؟

🔹جمعیت مهاجر به‌قول شاعر «از بد حادثه اینجا به پناه آمده‌اند». این پیشنهاد نمی‌تواند در شرایط فعلی سازنده و کارساز باشد.

🔹در مواجهه و مراوده با حاکمیت امارت اسلامی باید گفت «دیوانه را سنگ زدن‌، خود‌، دیوانگی‌ست». درست آن است که طبق معاهدۀ هیرمند که در دهۀ پنجاه مابین ایران و افغانستان منعقد شده است‌، پیگیری #حقابه در سطح بین‌المللی و از مجرای حقوقی در دستورکارِ وزارت امور خارجه ایران قرار گیرد.

🔹از سوی دیگر تا می‌توانیم به مشاجرات لفظی و رسانه‌ای دیپلماتیک دامن نزنیم تا در دام نقشۀ بدخواهان این خاک نیفتیم./#پیام_ما

#افغانستان

@payamema
#یادداشت

🔻مسئلۀ هیرمند به‌درستی تعریف نشده است

✍️فرشید عابدی
فعال حوزه آب

🔹سیاست‌های آبی و دیپلماسی آب کشور در قبال حقابۀ هیرمند و تأمین آب شرب شمال سیستان‌وبلوچستان، حاکی از آن است که مسئلۀ هیرمند برای مقامات کشور به‌درستی تعریف نشده و متعاقب آن مهمترین مسئلۀ اقلیم دشت سیستان در سیاست آبی پیش‌بینی نشده است.

🔹یکی از انتقادات همیشگی رسانه‌ها و فعالان محیط زیست، نادیده‌گرفتن حقابۀ محیط زیست در سیاست‌های آبی کشور مطرح می شود، طبق سیاست‌ها، آب شرب سپس صنعت و کشاورزی اولویت‌های سیاست آبی کشور به‌شمار می‌روند. چنین روندی در مناطق و اقلیم‌های مختلف پیامدهای متفاوتی دارد.

🔹پس از بهره‌برداری بند کمال در حوضۀ آبریز هیرمند در سایۀ ناکارآمدی و انفعال دستگاه دیپلماسی کشور تا به حداقل رسیدن منابع آبی چاه‌نیمه‌ها، شاهد تعریف و اجرای طرح‌های آبی شامل انتقال، حفر چاه و چاهک و حفر کانال هستیم که تاکنون نتایج مطلوبی نداشته است، اما در کوتاه‌مدت می‌تواند صرفاً کفاف آب شرب و صنعت منطقه را بدهد، چنین رویه‌ای در میان‌مدت، کاملاً دشت سیستان‌ و بستر تالاب هامون را به محل خیزش گردوغبار تبدیل می‌کند.

🔹آیا برای این مسئله چاره‌اندیشی شده؟ و برای مرطوب‌سازی و یا تثبیت پوشش گیاهی منطقه، تدبیری اتخاذ شده است؟

🔹نمایندگان سیستان در برخورد با مسئلۀ آب منطقه، رویکرد درستی در پیش نگرفتند. نمایندگان این حوزۀ انتخابیه درقبال مواجهه با مسئلۀ هیرمند، با در نظر گرفتن اولویت تأمین آب شرب، اقدام به ارائۀ راهکارهایی از قبیل حفر چاه‌های ژرف، انتقال آب از دریای عمان، انتقال آب از تهلاب و … کردند، مقامات کشور نیز با هدف حل بحران آب سیستان، اعتبار مورد نیاز طرح‌ها را اختصاص دادند. بدین‌ترتیب، پروندۀ حقابۀ هیرمند به‌صورت جدی در اولویت سیاست خارجی کشور قرار نگرفت.

🔹رویکرد تصمیم‌گیران بخش آب وزارت نیرو در حوزۀ سیستان‌وبلوچستان، صرفاً کفاف آب شرب و حوزۀ صنعت و معدن منطقه را خواهد داد و منفعت صاحبان منافع را تأمین خواهد کرد. پس از اتمام طرح‌های آبی، تکلیف معاش ۵۰ هزار بهره‌بردار کشاورزی و مسئلۀ گردوغبار منطقه چه می‌شود؟ چنین رویکردی باتوجه‌به وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران، به اجبار، پروندۀ حقابۀ هیرمند از اولویت خارج و صرفاً در ادبیات رسانه‌ای متولیان موضوع، باقی خواهد ماند.

🔹درصورت ادامۀ این روند، یک سناریو محتمل است: پس از صرف هزینه‌های هنگفت، آب شرب منطقۀ سیستان که با هزینه‌های کمتر، با اتکا به ظرفیت‌های خود منطقه قابل استحصال و بهره‌برداری بود، تأمین می‌شود.

🔹سیاست‌های غلط وزارت جهادکشاورزی در سیستان‌وبلوچستان در زمینۀ حفر چاهک‌ها برای حفظ وضعیت موجود کشاورزی و تأمین معیشت کشاورزان، باعث کاهش و اتمام آب‌های زیرقشری می‌شود.

🔹ازآنجاکه رویکردهای هیدروپلیتیکی افغانستان اجازۀ ورود سیلاب به منطقۀ سیستان را نمی‌دهد و میزان بارندگی ۵۰ میلی‌متری نیز توان جبران برداشت بی‌رویۀ آب‌های زیرقشری را ندارد، این رویکرد غلط باعث ازبین‌رفتن پوشش گیاهی دشت سیستان و بستر تالاب هامون که برای بقا از آب‌های زی قشری بهره می‌بردند، خواهد شد و متعاقب آن ازبین‌رفتن پوشش گیاهی موجب سست‌شدن بافت خاک منطقه می‌شود و کل اراضی دشت سیستان و تالاب هامون به کانون‌های بحران خیزش گردوغبار تبدیل خواهد شد.

🔹 در چنین شرایطی باتوجه‌به بادهای غالب منطقه سیستان، شهرستان‌های پنجگانۀ شمال استان، شرایط زیست را به‌طور کلی از دست خواهند داد و بی‌تردید کیفیت زیست در شهرستان‌های جنوبی‌تر مانند زاهدان نیز به‌میزان قابل توجهی، افت می‌کند. بنابراین، بازتعریف مسئلۀ هیرمند برای مقامات کشور و تصمیم‌گیران، بسیار مهم و ضروری است؛ زیرا سیاست فعلی نه‌تنها بحران آبی سیستان را رفع نمی‌کند، بلکه صرفاً باعث هدررفت سرمایۀ کشور خواهد شد./#پیام_ما

#هیرمند

@payamema
🔻بیانیه اعلام «انتظار» ۲۰۰ نماینده مجلس از طالبان

🔹محسن دهنوی در نشست علنی امروز (سه‌شنبه، ۲۳ خرداد ماه) مجلس شورای اسلامی بیانیه ۲۰۰ نفر از نمایندگان با تأکید بر مطالبه حقابه هیرمند و حمایت از مواضع قاطع رئیس جمهور و دولت محترم را قرائت کرد.

▫️بیانیه نمایندگان در خصوص حقابه هیرمند:

🔹اکنون شرایط برای مردم نجیب سیستان به حدی دشوار است که اگر تا سه ماه دیگر آب به منطقه سیستان نرسد باید منتظر فاجعه انسانی در شرق کشور باشیم.

🔹از حاکمان کشور برادر و مسلمان افغانستان که می‌دانند چند میلیون افغانستانی مهاجر مهمان جمهوری اسلامی ایران هستند، انتظار می‌رود به جای بکارگیری ادبیات نامناسب و غیردیپلماتیک، هرچه زودتر نسبت به رهاسازی آب به سوی کشور عزیزمان اقدام نمایند و نگذارند روابط دیرینه دو کشور برادر و همسایه بیش از این خدشه‌دار گردد./ خانه ملت

#هیرمند

@payamema
🔻سلاجقه: حقابه هیرمند در حال پیگیری است

▫️رئیس سازمان محیط زیست

🔹درباره پیگیری وضعیت حقابه هیرمند مباحث دیپلماتیک مطرح است و امیدواریم به نتیجه برسد.

🔹درباره وضعیت برخورداری از آب شرب در سیستان و بلوچستان، دولت اجازه نمی‌دهد مردم مرزنشین که از کیان کشور دفاع می‌کنند، با مشکل مواجه شوند.

🔹دولت تکلیف خود در تامین آب شرب را اولویت اول می‌داند./ ایسنا

#هیرمند

@payamema
#یادداشت

🔻سیاست‌های آبی افغانستان و مخاطرۀ امنیت ملی

✍️فرشید عابدی
فعال آب و محیط زیست ستان سیستان و بلوچستان

🔹سیاست‌های آبی و سدسازی‌های افغانستان با دو هدف ابزار قراردادن آب در حوزۀ سیاسی و مهندسی اجتماعی صورت می‌گیرد که در میان‌مدت علاوه‌بر به مخاطره انداختن امنیت آبی شرق ایران، خالی‌شدن منطقه از سکنه و اسکان گروه‌های قومی ضد ایران را به‌دنبال دارد.

🔹سدسازی‌های افغانستان در رودخانه‌های «هیرمند»، «فراه» و «هریرود»، تأمین آب شرب استان‌های شرقی را با چالش‌ مواجه کرده است و به‌رغم وجود معاهدۀ ۱۳۵۱، کمیساریای آب ایران پس از آبگیری بند کمال‌خان، موفق به اخذ حقابۀ ایران از رودخانه هیرمند نشده است.

🔹بنابراین، وزارت نیرو برای رفع تنش آبی، طرح‌هایی قبیل حفر چاه و انتقال آب از دریای عمان را دنبال می‌کند. رفع بحران تأمین آب شرب استان‌های شرقی ایران، نسخۀ درستی برای مسئلۀ سیستان و خراسان نیست؛ زیرا پدیدۀ گردوغبار امکان زیست را در بسیاری از مناطق از بین می‌برد.

🔹 برای مثال بهره‌برداری از سد «بخش‌آباد» با‌توجه‌به خاک شور منطقه و سَمت وزش کریدور بادی، فرسایش خاک را افزایش خواهد داد و امکان زیست در سیستان را از بین می‌برد.

🔹این معضل، باعث خالی‌شدن مناطق مرزی از سکنه می شود و متعاقب آن، قطعاً به تهدیدی علیه امنیت ملی کشور بدل خواهد شد.

🔹به گواه تحلیلگران دیپلماسی آب و مقالات دکترین افغانستانی، یکی از اهداف حاکمان این کشور از سدسازی‌ها، مثل کشور ترکیه که به‌دنبال ترکی‌سازی مناطق کردنشین جنوب ترکیه است، گسترش و پراکنش گروه قومی «پشتون» در نقاط مختلف افغانستان را دنبال می‌کند.

🔹حدود ۴۵ درصد ولایت نیمروز را سیستانی‌ها و بلوچ‌ها، ۲۵ درصد را گروه قومی هزاره و ۲۵ درصد ساکنان این ولایت را پشتون‌ها شکل می‌دهند.

🔹هدف افغانستان از انحراف آورد رودخانه هیرمند توسط سامانۀ انحرافی بند کمال‌خان، احیا و توسعۀ ۴۹ هزار هکتار از اراضی شوره‌زار گودزره و اسکان ۴۹ هزار خانوادۀ پشتون در این نقطه است.

🔹از میان ولایت‌های افغانستان هم‌مرز با ایران، ولایت نیمروز کمترین میزان نفوس پشتون‌ها را داراست. باتوجه‌به فشار آبی که به ساکنان این ولایت در حال انجام است و از طرفی پدیدۀ گردوغبار حاصل از سدسازی افغانستان، روی ولایت‌های مرزی افغانستان نیز تأثیر منفی می‌گذارد.

🔹بنابراین، کوچ اجباری گرده‌های مختلف قومی از این ولایت سرعت خواهد گرفت و اسکان ۴۹ هزار خانوادۀ پشتون در «گودزره»، باعث گسترش پشتون‌ها در امتداد مرز سیستانی می‌شود.

🔹اگر تمهیدی برای وضعیت سامانۀ انحرافی بند کمال‌خان و کانال‌های انتقال آب افغانستان برای ورود سیلاب‌های فصلی به سیستان نشود، خالی‌شدن سیستان از سکنه، دور از انتظار نیست و این پازل خطرناک می‌تواند چالش‌های مختلف امنیتی را برای مرزهای ایران در منطقه خلق کند./#پیام_ما

#هیرمند

@payamema
◻️گزارش #پیام‌_ما از بی‌آبی در روستاهای مرزی سیستان و بلوچستان

🔻«هیرمند» چشم انتظار تانکرهای آب

✍️ستاره حجتی

🔹کم آبی شدید در مناطق شمالی استان به‌ قدری جدی است که بسیاری از روستاها به آب شرب بهداشتی دسترسی ندارند.

🔹اهالی روستاهای شهرستان هیرمند در مرز ایران و کشور همسایه، در بی‌آبی مطلق به‌ سر میبرند.

🔹اهالی روستای اربابی نزدیک به ۱۰ روز است که به آب دسترسی ندارند. حتی «تانکر آب هم موجود نیست.»

🔹آمار آب و فاضلاب تهران سیستان و بلوچستان در اعلام و تأیید تعداد روستاهایی که معمولا و هرساله نیازمند آبرسانی سیار هستند، آنقدر تفاوت دارد که چندان قابل استناد نیست.

◻️مهدی ارباب، یکی از اهالی به #پیام‌_ما:

🔹یک سال است که اگر آبی هم از لوله‌ها بیاید قابل خوردن نیست. حالا همان آب هم دیگر وجود ندارد. کسی به فکر مردم ما نیست. آب تانکر را هم مرتب نمی‌رسانند. نمی‌توانیم چاه حفر کنیم، چون در چاه‌ها هم دیگر آبی نیست. جواب این سؤال را یک نفر باید بدهد: چند روز می‌شود با این شرایط زندگی کرد؟

🔹در روستای «تپه کیخا» نیز اوضاع از این بهتر نیست. این روستا هم روزهاست که دسترسی به آب شرب ندارد.

◻️یکی از اهالی تپه کیخا:

🔹گرما بیداد می‌کند. چلۀ تابستان نیست، اما باد و خورشید شبیه تابستان داغ است. می‌گویند همه همین مشکل را دارند. انگار بگویی همه بیکارند. پس دولت چه کار می‌کند؟

🔹در «کریم کشته» یکی از روستاهای پرجمعیت شهرستان هیرمند نیز اوضاع بر همین منوال است.

🔹محمد عاصی که تمام خانواده‌اش روستا را به قصد عزیمت به گرگان ترک کرده‌اند، تصور می‌کند انتخاب درست با آنانی است که رفته‌اند.

🔹می‌گوید می‌توانند توی چشم زن و بچه‌شان نگاه کنند، نه این که بچه‌ات در تب بسوزد، بیمار باشد از خانه همسایه آب قرض کنی تبش را بیاری پایین. نه اینکه اجابت مزاج بچه‌ات را بپایی که یک قطره اضافه‌تر آب پایین‌تر نریزد.

◻️فرشید عابدی، فعال اجتماعی سیستان و بلوچستان:‌

🔹حداقل می‌توان از استان‌های همجوار درخواست ارسال تجهیزات کنیم. طرح آبرسانی حتی اگر نتیجه بخش هم باشد، برای کوتاه‌مدت مناسب نیست./#پیام_ما

#هیرمند

@payamema
دیپلماسی «اعظم»
| ستاره حجتی |

🔺«مسئولان افغانستان زیر بار اعداد و ارقام ایران درخصوص حقابه هیرمند نمی‌روند.» این خبری است که دوم مرداد ۱۴۰۱ و یکسال پس از آغاز دوباره زمامداری «طالبان»‌ بر افغانستان از سوی «علی سلاجقه»‌، رئیس وقت سازمان حفاظت محیط‌زیست، منتشر شد. طالبان فقط در فاصله چندماه از استقرار در افغانستان، نخستین طرح‌هایی که از سر گرفت طرح‌های آبی بود که نه‌فقط ایران بلکه تمام منطقه را تحت‌تأثیر قرار می‌داد.

🔺 در میان کشورهای همسایه افغانستان، ایران تنها کشوری است که در یک آبراهه فرامرزی، رودخانه هیرمند، با افغانستان معاهده آبی دارد، اما طالبان با وجود همه برائت‌جویی‌هایش از منش حاکمان قبلی، روشٍ عمل در مدیریت آب را تغییر نداده است و حتی با جدیت بیشتری همان مسیر را پی‌گیرند. آب امتیاز و برگ برنده حکامی است که حتی در عرصه بین‌المللی رسمیت ندارند.

یاداشت کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/118041

#محیط_زیست #هیرمند #پیام_ما
@payamema
دیپلماسی ناکارآمد آب، شرق کشور را با بحران‌های جدی ناشی از سدسازی‌های فرامرزی افغانستان مواجه می‌کند

طالبان، آب را گروگان می‌گیرد
| ستاره حجتی |

🔺سد «پاشدان» بر «هریرود» به‌طور کامل آبگیری شده است و حالا آورد آب به سد «دوستی»، سد تأمین‌کننده آب شرب خراسان‌رضوی را تا حدود قابل‌توجهی کاهش داده است. هم‌زمان خبرها حاکی از شروع برنامه‌ریزی برای سد جدیدی بر خاشرود است. همچنین، خبرهای نگران‌کننده‌ای از برنامه‌ریزی برای توسعه سد «قلعه‌افضل» و انحراف دوباره آب حکایت می‌کنند.

🔺 درحالی‌که شرکت مدیریت منابع آب ایران اقدام‌های طالبان را خلاف عرف بین‌الملل و حسن همسایگی می‌خواند، اما دیپلماسی آب کشور حتی در هیرمند نیز با وجود داشتن معاهده، برای تأمین حقابه موفق نبوده است. کارشناسان می‌گویند اعداد و سازه‌های آبی افغانستان خبرهای خوشی برای ایران نخواهند داشت. در «هیرمند» نوع سازه و در «فراه‌رود» حجم سازه نشان می‌دهد حداقل در نیمه پایینی مرز با افغانستان، روزهای تاریکی را باید برای سیستان متصور باشیم؛ چون امکان انحراف همه آب در هیرمند و نگهداشت همه آب در فراه‌رود را دارد، افغانستان حالا توسعه سازه‌های آبی در «خاشرود» را هم که شروع کرده است.

گزارش کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/122560

#هیرمند #حقابه #محیط_زیست #پیام_ما
@payamema
مسئله نخست در تأمین حقابه ایران از هیرمند چیست؟

اصلاح بند کمال‌خان، گام اول تأمین حقابه
| سلطان‌علی عابدی |

🔺این روزها سفر «عراقچی»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، به افغانستان تحت حاکمیت امارت اسلامی طالبان، بار دیگر موضوع حقابه سیستان براساس معاهده ۱۳۵۱ را بر سر زبان‌ها انداخته است و یک سؤال مهم را به ذهن متبادر می‌سازد که آیا پایبند کردن افغان‌ها به معاهده راه‌حل دیپلماتیک دارد؟ آیا با این سفرها آب در انهار جاری می‌شود؟

🔺ازآن‌روی، سفر وزیر امور خارجه به افغانستان مهم است؛ چون عباس عراقچی یک دیپلمات باتجربه و درباره مسائل آبی صاحب‌نظر است و در حال حاضر مهمترین چالش ایران با طالبان بر سر ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب است.

گزارش کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/125105

#محیط_زیست #حقابه_هیرمند #هیرمند #حقابه #پیام_ما
@payamema
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
رسانه‌های افغانستان از تکمیل فاز سوم #بندکمال‌خان و سپردن آن به بهره‌بردار خبر دادند

🔹مسئولان وزارت انرژی و آب طالبان می‌گویند که بند کمال خان ظرفیت تولید شش مگاوات برق و آبیاری ‍۸۰ هزار هکتار زمین زراعتی را دارد.

🔹تصاویر ماهواره‌ای طی یک ماه اخیر نشان می‌دهند که آب #هیرمند پس از عبور از بند‌کمال‌خان به جای جریان به سمت ایران به سمت #کانال_لشگری جریان‌ پیدا کرده است./پیام ما

@payamema
واکنش حجت میان‌آبادی پژوهشگر حوزه آب و استاد دانشگاه تربیت مدرس به اظهارات سرپرست سفارت ایران در کابل در مورد حقابه که مدعی رفع مشکل تامین حقابه شده است:


میان‌آبادی:
این بدان معنی است که از نگاه سرپرست محترم سفارت ایران در کابل

-آیا مسأله دسترسی ایران به داده های ایستگاه دهراود طبق معاهده حل شده است؟

-آیا مسأله انحراف آب #هیرمند به شوره زار گودزره توسط سد #کمال_خان و برخلاف معاهده، حل شده است؟

-آیا مسأله حقابه عرفی ایران از #هریرود حل شده است؟

- آیا یک مشکل بیش از صد ساله، دیگر حل شده است و سال آینده ابتدا حقابه های قانونی و عرفی سیستان و هامون داده می شود و سپس اب به شوره زار گودزره منحرف می شود؟

-آیا  افغانستان مشابه سال های گذشته و ادعاهای رهبر طالبان مبنی بر حرام بودن انحراف آب به شوره زار گودزره، دیگر آب را مشابه دو سال قبل به گودزره منحرف و تبخیر نمی کند؟

_ایا منظور سرپرست محترم از حل شدن مسأله آب، Solve بوده است یا  Resolve یا Tackle یا Address؟

_آیا ...

#چه_می_کنیم؟

@payamema
بند کمال‌خان مانع احیای تالاب هامون
| فرشید عابدی |

🔺حجم سیلاب حوضه آبریز هیرمند، تلفات جانی و مالی حاصل از آن، یادآور سیلاب‌های دهه ۷۰ این حوضه آبریز است، بنابراین، اگر بند انحرافی کمال‌خان غالب سیلاب رودخانه مذکور را به شوره‌زار گودزره منحرف نمی‌کرد، احیای بیش نیمی از تالاب بین‌المللی هامون تا اوایل بهار دور از انتظار نبود.

🔺پس از جاری شدن حجم زیاد سیلاب در رودخانه هیرمند، وزارت آب و انرژی طالبان مثل سنوات گذشته، با هدف رساندن آب به کشاورزان پایین‌دست بند کمال‌خان، دریچه‌های این بند را باز کرد تا اراضی کشاورزی همیشه‌تشنه بلوچ‌های ولایت نیمروز که به‌دلیل سیاست‌های مهندسی اجتماعی حکام‌ پشتون افغانستان، حقابه شرب و کشاورزی آنها به گودزره منحرف می‌شد، بار دیگر به زراعت خود رونق دهند. حجم سیلاب رود هیرمند موجب شده است بند لشگری در نزدیکی مرز ایران توان کنترل آب را نداشته باشد و حجم آب اندکی از مبادی سد جریکه وارد خاک ایران شود.

یادداشت کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/127554

#دیپلماسی_آب #حقابه_هامون #هیرمند #پیام_ما

@payamema