🔴 مدنی و مردمی: تأملاتی بر قیام عراق
✍️ #زهرا_علی:
🔸در تحلیل پژوهشگران علوم اجتماعی از جنبش‌های اعتراضی گسترده اخیر – خواه در شمال جهانی، نظیر جلیقه‌زردهای فرانسه، خواه در جنوب جهانی، نظیر شیلی، هائیتی، سودان، لبنان، یا عراق – اصطلاحاتی وجود دارند که مدام به‌جای یکدیگر به‌کار برده می‌شوند: جامعه مدنی، جنبش اجتماعی، اعتراض مردمی، و سازماندهی‌های افقی و از پایین مردمی. همیشه برای تحلیل‌گران و مفسران روشن نیست که چه کیفیت و خصلتی یک بسیج و سازماندهی را «مردمی» می‌کند یا چه‌زمان باید آن را «جامعه مدنی» خواند. در عراق، اغلب در توصیف اعتراضات اخیر که تبدیل به قیامی گسترده و توده‌ای شده‌اند، دو واژه مدنی و شَعبی (مردمی) در کنار یکدیگر آمده‌اند.
🔹قیام اخیر در اوایل اکتبر ۲۰۱۹ آغاز شد، و به‌تدریج در قالب یک جنبش اعتراضی خودجوش و بدون‌رهبر، در سرتاسر عراق گسترش یافت، به‌ویژه در استان‌های عموما شیعه‌نشین جنوب و مرکز، شامل شهرهایی نظیر نجف، کربلا، ناصریه، و بصره. مطالبات اولیه ارائه خدماتِ دولتیِ کارآمد —مانند آب پاک و برق— و پایان یافتن نظام سیاسی فرقه‌گرا (محاصصه) و فساد گسترده سریعا جای خود را به خواسته‌های رادیکال‌تر و دعوت به انقلاب داد. معترضان شروع کردند به سردادن شعارهایی نظیر «وطنی در کار نیست»، «ما یک کشور می‌خواهیم»، و«مردم خواهان سقوط رژیم‌اند.» — که آخری رایج‌ترین شعار و ترجیع‌بند خیزش‌های عربی ۲۰۱۱ بود. شمار میلیونی عراقی‌ها در خیزش‌های اعتراضی و عموما صلح‌آمیز در سرتاسر کشور همان‌قدر قابل‌توجه بود که شدت سرکوب خشونت‌آمیز آنان. حکومت و گروه‌های نظامی با استفاده از گلوله و مسلسل، نارنجکِ بیهوش‌کننده، تانک ضد شورش، و گاز اشک‌آور بیش‌از هفتصد نفر را کشته و بالغ بر بیست‌وپنج هزار نفر را زخمی کردند.
🔸اما علی‌رغم این سرکوب، معترضان تعهد سفت‌وسخت خود به نافرمانیِ مدنیِ مسالمت‌آمیز را حفظ کرده‌اند. رهبری این اعتراضات به دست جوانان و قشر محروم‌ازامتیازات، ازجمله شمار بالایی از زنان، است. رانند‌گان تاکسی‌موتوری‌های توک توک در محلات فقیرنشین نیز کمک بسیاری به شکل‌گیری اعتراضات کرده‌اند؛ اما درکل، بدنه این اعتراضات متشکل است از اقشار گوناگون جامعه عراق. اتحادیه‌ها، سندیکاها، و دانش‌آموزان از تمامی سطوح دست به اعتصاب و نافرمانی مدنی زده‌اند. وسعت و همه‌گیری بی‌سابقه این قیام نه تنها نشانگر شورشی علیه محیط زیست آلوده و سمی و فساد موجود در دیگر خیزش‌های منطقه‌ای، بلکه همچنین حاکی از نفیِ نظامِ سیاسیِ حاکم است. معترضان با طرح مفهوم مدنیت، از یک‌سو نظام محاصصه را رد می‌کنند –نظامی مستفر از سال ۲۰۰۳ درپی اشغال عراق توسط آمریکا، که بازنمایی سیاسی را محدود می‌کند به هویت‌های مشترک (مذهبی، قومی، یا فرقه‌ای)— و ازسوی دیگر، هژمونی احزاب مذهبی و ارتش‌ها و گروه‌های مسلح‌شان را. مفهوم مدنیت همچنین متضمن گونه‌ای از شهروندی و حکمرانیِ مبتنی بر بازتوزیع منابع، دسترسی به خدمات، و تساوی حقوق فرقه‌های گوناگون است. این اعتراضاتِ میهن‌پرستانه در عین حال مخالف جدی نفوذ قدرتهای خارجی در عراق است.
👈 متن کامل
✅@Kaleme
✍️ #زهرا_علی:
🔸در تحلیل پژوهشگران علوم اجتماعی از جنبش‌های اعتراضی گسترده اخیر – خواه در شمال جهانی، نظیر جلیقه‌زردهای فرانسه، خواه در جنوب جهانی، نظیر شیلی، هائیتی، سودان، لبنان، یا عراق – اصطلاحاتی وجود دارند که مدام به‌جای یکدیگر به‌کار برده می‌شوند: جامعه مدنی، جنبش اجتماعی، اعتراض مردمی، و سازماندهی‌های افقی و از پایین مردمی. همیشه برای تحلیل‌گران و مفسران روشن نیست که چه کیفیت و خصلتی یک بسیج و سازماندهی را «مردمی» می‌کند یا چه‌زمان باید آن را «جامعه مدنی» خواند. در عراق، اغلب در توصیف اعتراضات اخیر که تبدیل به قیامی گسترده و توده‌ای شده‌اند، دو واژه مدنی و شَعبی (مردمی) در کنار یکدیگر آمده‌اند.
🔹قیام اخیر در اوایل اکتبر ۲۰۱۹ آغاز شد، و به‌تدریج در قالب یک جنبش اعتراضی خودجوش و بدون‌رهبر، در سرتاسر عراق گسترش یافت، به‌ویژه در استان‌های عموما شیعه‌نشین جنوب و مرکز، شامل شهرهایی نظیر نجف، کربلا، ناصریه، و بصره. مطالبات اولیه ارائه خدماتِ دولتیِ کارآمد —مانند آب پاک و برق— و پایان یافتن نظام سیاسی فرقه‌گرا (محاصصه) و فساد گسترده سریعا جای خود را به خواسته‌های رادیکال‌تر و دعوت به انقلاب داد. معترضان شروع کردند به سردادن شعارهایی نظیر «وطنی در کار نیست»، «ما یک کشور می‌خواهیم»، و«مردم خواهان سقوط رژیم‌اند.» — که آخری رایج‌ترین شعار و ترجیع‌بند خیزش‌های عربی ۲۰۱۱ بود. شمار میلیونی عراقی‌ها در خیزش‌های اعتراضی و عموما صلح‌آمیز در سرتاسر کشور همان‌قدر قابل‌توجه بود که شدت سرکوب خشونت‌آمیز آنان. حکومت و گروه‌های نظامی با استفاده از گلوله و مسلسل، نارنجکِ بیهوش‌کننده، تانک ضد شورش، و گاز اشک‌آور بیش‌از هفتصد نفر را کشته و بالغ بر بیست‌وپنج هزار نفر را زخمی کردند.
🔸اما علی‌رغم این سرکوب، معترضان تعهد سفت‌وسخت خود به نافرمانیِ مدنیِ مسالمت‌آمیز را حفظ کرده‌اند. رهبری این اعتراضات به دست جوانان و قشر محروم‌ازامتیازات، ازجمله شمار بالایی از زنان، است. رانند‌گان تاکسی‌موتوری‌های توک توک در محلات فقیرنشین نیز کمک بسیاری به شکل‌گیری اعتراضات کرده‌اند؛ اما درکل، بدنه این اعتراضات متشکل است از اقشار گوناگون جامعه عراق. اتحادیه‌ها، سندیکاها، و دانش‌آموزان از تمامی سطوح دست به اعتصاب و نافرمانی مدنی زده‌اند. وسعت و همه‌گیری بی‌سابقه این قیام نه تنها نشانگر شورشی علیه محیط زیست آلوده و سمی و فساد موجود در دیگر خیزش‌های منطقه‌ای، بلکه همچنین حاکی از نفیِ نظامِ سیاسیِ حاکم است. معترضان با طرح مفهوم مدنیت، از یک‌سو نظام محاصصه را رد می‌کنند –نظامی مستفر از سال ۲۰۰۳ درپی اشغال عراق توسط آمریکا، که بازنمایی سیاسی را محدود می‌کند به هویت‌های مشترک (مذهبی، قومی، یا فرقه‌ای)— و ازسوی دیگر، هژمونی احزاب مذهبی و ارتش‌ها و گروه‌های مسلح‌شان را. مفهوم مدنیت همچنین متضمن گونه‌ای از شهروندی و حکمرانیِ مبتنی بر بازتوزیع منابع، دسترسی به خدمات، و تساوی حقوق فرقه‌های گوناگون است. این اعتراضاتِ میهن‌پرستانه در عین حال مخالف جدی نفوذ قدرتهای خارجی در عراق است.
👈 متن کامل
✅@Kaleme
t.me
مدنی و مردمی: تأملاتی بر قیام عراق
چکیده :معترضان تعهد سفت‌وسخت خود به نافرمانیِ مدنیِ مسالمت‌آمیز را حفظ کرده‌اند. رهبری این اعتراضات به دست جوانان و قشر محروم‌ازامتیازات، ازجمله شمار بالایی از زنان، است. رانند‌گان تاکسی‌موتوری‌های توک توک در محلات فقیرنشین نیز کمک بسیاری به شکل‌گیری اعتراضات…