Jalilov. Qaydlar
4K subscribers
1.44K photos
17 videos
22 files
2.26K links
Fikrlar. Kuzatishlar.

Qayta aloqa uchun: @qaydlar_aloqa_bot
Download Telegram
Har safar "boshqacha tizim" boʻlishi vaʼda qilinadigan selektorlar haqida ijtimoiy tarmoqlardagi fikrlardan
😢10👍6🔥2
Gazeta.uz - O‘zbekiston yangiliklari
Prezident Xalq qabulxonalari aholi masalalarni hal qilish o‘rniga ularni tashkilotlariga taqsimlovchi “dispetcher”ga aylanib qolganini aytdi.
Darvoqe. "Dispetcherlik" haqida

"Dispetcher"ga faqat "Xalq qabulxonalari" aylanmagan. Masalan, Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligi faoliyati yuzasidan Prezident Administratsiyasidan tortib Bolalar Ombudsmani-yu Bosh Prokuraturagacha yuborilgan murojaatlarni ham bu tashkilotlar "dispetcher" boʻlib vazirlikka uzataverishgan, hammasiga vazir oʻrinbosari nomidan "bizda hammasi zoʻr" degan javoblar kelavergan. Mashhur qoʻshiqni perefraza qiladigan boʻlsak, "Nazoratchi oʻzing, ijrochi oʻzing, Deputat oʻzing, prokuror oʻzing ..."
👍10🔥2
"Dispetcher"likdan "printer"likka?

Davlat byudjetidan trillionlar ajratilgan darsliklarning oʻquvchilar qoʻliga yetib bormayotganligi haqida oʻz vaqtida qayta-qayta shikoyat qilgan va oxiri Bosh prokuraturaga kirishga muvaffaq boʻlgan ota-onalarning aytishiga qaraganda, ularni qabul qilgan prokuratura xodimi (prokuror?) "Muammo nimada? Bolalaringizga darslikni printerdan chiqarish muammo boʻlsa, kelinglar, men chiqarib bera qolay" degan ekan. Yaʼni prokuratura xodimini darsliklar uchun ajratilgan trillionlar taqdiri emas, ota-onalarning shikoyat qilmasligi koʻproq qiziqtirgan.
😱17🔥11🤬7
Rashid Tojiboev
Ta’lim bu shunchaki bilimni “omonatga topshirish” emas. Brazilyalik pedagog Paulo Freire tanqid qilgan “Banking Concept of Education” ta’lim modeliga ko‘ra, o‘qituvchi bilim “depozitori”, o‘quvchi passiv “hisob raqam” sifatida ko‘riladi. Bunday yondashuv o‘quvchilarning tanqidiy fikrlash, ijodkorlik va hayotiy muammolarni mustaqil hal qilish qobiliyatini cheklaydi.
#ilm_fan nima deydi?

Rashid Tojiboyev o'zining postida ko'targan savol - "nima uchun o'rgatamiz?" masalasi aslida ta'limning fundamental masalalaridan biri bo'lib, "nimani o'qitamiz?" va "qanday o'qitamiz?" savollarining javobi shu fundamental savolning javobidan kelib chiqadi. "Nima uchun o'qitamiz?" degan savolga pedagogika va falsafaning bizda o'rganilmaydigan va o'rgatilmaydigan, lekin muhim yo'nalishi - ta'lim falsafasi (philosophy of education) shug'ullanadi.

Rashid Tojiboyev eslatgan "Ta'limning bank konsepsiyasi"ni (o'qituvchini - ma'lumot manbayi, o'quvchini esa bu bilim uzatiladigan obyekt sifatida qarash) Braziliyalik pedagog, ta'lim falsafasi bilan shug'ullangan mutaxassis Paulu Freyre (Paulo Freire) o'zining "Ezilganlar pedagogikasi" ("Pedagogy of the Oppressed") asarida tanqid qilgan (bu asar men tahsil olgan magistratura yo'nalishida majburiy asarlardan biri edi). Freyrega ko'ra, ta'limga bunday yondashuv - "transmissiya" (ma'lumot uzatish - qabul qilish) modeli - mavjud tizimni - ezilganlarning battar ezilishi va hukmronlarning hukmronligini saqlab qolish uchun kerak. Chunki ta'limga bunday yondashuv tanqidiy fikrlashni, "nega?" degan savolni berishni rag'batlantirmaydi.

Aslida Freyregacha ham "transmissiya pedagogikasi" ko'p tanqid qilingan. Ayniqsa ta'lim - jamiyatni yaxshilash, o'zgartirish vositasi, degan qarashga asoslangan ta'lim falsafalari - progressivizm, rekonstruksionizm, tanqidiy pedagogika singari - transmissiya pedagogikasiga qarshi chiqishadi. (Avloniyning mashhur "yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat, yo saodat – yo falokat masalasi" degan gapini eslang - aslida bu fikr ta'limning jamiyatni o'zgartirishdagi roliga urg'u beradi). Masalan, rivojlangan davlatlarning ta'lim tizimiga katta ta'sir ko'rsatgan XX asr olimi, pedagog, psixolog, faylasuf Jon Dyui (John Dewey) ham ta'limni jamiyatni o'zgartirish, demokratiyalashtirish vositasi sifatida ko'radi. Uning fikricha, ta'limning vazifasi - bolani kelajak hayotga tayyorlash, bu degani - "unga o‘zini boshqarish imkonini berish demakdir; uni shunday tarbiyalashki, u o‘zining barcha qobiliyatlarini to‘liq ishga solishga tayyor bo'lsin". (Darvoqe, Dyuo ham davlatlarda ham bo'lajak pedagoglar va ta'lim sohasi mutaxassislari uchun o'qilishi shart bo'lgan mutaxassislar qatoriga kiradi).

PISAdagi ayanchli natijalarimizning sabablaridan biri (yagonasi emas) aynan "transmissiya pedagogikasi" - ma'lumotlarni uzatish va qaytarishga asoslangan o'rgatish va baholash tizimi ekanligi haqida oldin yozgandim. Umuman, bizda har safar o'quv dasturlari "takomillashtirilar" va yangi "fin-Singapur-Somali" darsliklarini yaratish uchun trillionlab mablag'lar ajratilar ekan, ta'lim falsafamiz nima o'zi? degan savol qo'yilmaydi. Vaholanki, bu savolga javob olmas ekanmiz, hamma "takomillashtirish"larimiz soliq to'lovchilar pulini havoga sovurishdan boshqa narsa emas.
👍13
"Garvarchilar maktabi"ga "oddiy maktab" o'quvchsi kira oladimi?

Umumiy o'rta ta'limdagi tobora kengayib borayotgan tengsizlik, tabaqalashtirish siyosatidagi navbatdagi qadam - o'quvchilarni dunyodagi top universitetlarga maqsadli tayyorlashi aytilayotgan Al-Beruniy xalqaro maktab-internatiga "oddiy maktab" o'quvchisi kira oladimi? Ushbu savolning javobi bir qarashda oddiy va aniq tuyulishi mumkin. Va albatta bu savolni Maktabgacha va maktab ta'limi vaziriga yoki vazirlikdagilarga bersangiz "albatta kira oladi, cheklov yo'q" deb javob beradi. Lekin maktabning rasmiy kanalida e'lon qilingan saralash imtohoni ingliz tili fani test topshiriqlari namunalari tahlili "yo'q, kira olmaydi" degan javobga yetaklaydi.

Ilgariroq maktabning rasmiy telegram kanalida ingliz tili va matematikadan kirish testlari spetsifikatsiyalari e'lon qilingan edi. Rasman e'lon qilingan hujjatlarga ko'ra, ingliz tilidan test topshiriqlari A2+ darajasida bo'lishi kerak. Lekin bugun e'lon qilingan test topshiriqlari namunalari va ularga asos bo'lgan matn bu talabga mos kelmaydi.

Dastlab matnga e'tibor qaratamiz. Badiiy uslubda yozilgan va bu yoshdagi ("oddiy" maktabning 8-sinf bitiruvchisi) uchun qiyin so'zlarga to'la bu matnning darajasi ikkita vosita yordamida tekshirildi: Britaniya Kengashi tavsiya qilgan TextInspector va TextAnalyzer. Har ikki vosita matndagi kalit so'zlar tahlili, matn zichligi, gaplar uzunligi va boshqa belgilarga qarab matnning darajasini aniqlab beradi, Har ikki vositaga ko'ra, matnning darajasi - C1dan yuqori.

Endi matn asosidagi test topshiriqlariga e'tibor qilamiz. Matndan keyingi ikki test topshirig'ida so'ralayotgan so'zlarning darajalari (deliberately, loom) - Kembrij lug'atiga ko'ra, B2 va C2. Ya'ni, A2+ darajasidagi oquvchi bu savollarga javob bera olmaydi. "Mulohaza darajasi" deyilayotgan oxirgi ikki test topshirig'i esa ingliz tilidagi matnning badiiy tahliliga oid: muallif matnda qanday "atmosfera" yaratgan va bosh qahramonning matn boshidagi kayfiyati matn oxirida qanday o'zgaradi. Bu yoshdagi o'quvchilar ona tilida o'qilgan badiiy matn asosidagi shunga o'xshash savollarga javob bera oladimi?

Vazirlik "bor" deya iddao qiladigan (aslida ishlamayotgan) Davlat ta'lim standartlariga ko'ra, 9-sinf bitiruvchisi chet tilini A2 darajasida, 11-sinf bitiruvchisi esa B1 darasida bilishi kerak. Xorijiy tilni C1 darajasida bilish faqat xorijiy filologiya yo'nalishi bo'yicha oliy ta'lim muassasasi bitiruvchisidan talab qilinadi. (Hatto maktab o'qituvchisidan ham B2 daraja talab qilinmoqda, C1 yoki undan yuqori emas). 8-sinf bitiruvchisidan Davlat ta'lim standartida ko'zda tutilmagan va maktab unga bera olmaydigan darajani talab qilish orqali qanday maqsad ko'zlangan?

Natija nima bo'ladi?

1. O'quvchi repetitorga (bo'lib ham tilni C1 va undan yuqori darajada tilni biladigan va bunday murakkab matnlar bilan ishlashga bolani tayyorlay oladigan repetitorga) borishi kerak - demak, "Garvardchilar maktabi" shundoq ham pulli ta'lim imkoniyati bor oilalar farzandlarini saralab oladi va "oddiy" maktab o'quvchilari bilan bunday o'quvchilar o'rtasidagi mavjud tengsizlikni yanada kattalashtirib beradi.

2. Yoki ... imtihondan o'tishning boshqa "yo'llari"ni qidirish kerak ...
👍5😢2🔥1
Masala faqat agentlikni kim boshqarishida emas. Boshqa savol ham bor ...

"Senator Alisher Sa’dullaev Stenford universitetiga o‘qishga ketsa Yoshlar ishlari agentligini kim boshqaradi?" degan savol qo'ymoqda Uzdiplomat nashri. Nashrning agentlik matbuot xizmatiga tayanib yozishicha, o‘qish muddati bir oylik bo‘lib, bu xizmat safari sifatida rasmiylashtiriladi va agentlik rahbari onlayn tarzda boshqaruv faoliyatini davom ettira oladi.

Menda esa boshqa savol bor. Ijtimoiy tarmoqlarda yozishlaricha, Alisher Sa'dullayev Stenfordning "Executive Program" (SEP) dasturiga o'qishga kirgan. Stenfordning rasmiy saytiga ko'ra, bu dasturda o'qish narxi 86000 (sakson olti ming) AQSH dollarini tashkil qiladi. (Tushunishimcha, bu - faqat o'qish narxi, borish-kelish va yashash xarajatlarisiz). Bu mablag'ni kim to'laydi: soliq to'lovchilarmi yoki Sa'dullayevning o'zi? Soliq to'lovchilar to'laydigan bo'lsa - nima uchun? Sa'dullayevning o'zi bo'lsa - davlat xizmatchisining bir oylik kurs uchun o'rtacha O'zbekistonlikning 222 oylik (18,5 yillik) ish haqiga teng summani to'lay olishi .. juda qiziq emasmi?
👍36🤯21👎4
Darvoqe.

Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligiga savol:

Vazir tasdiqlagan hujjat boʻyicha aslida berilmasligi kerak boʻlgan, lekin vazirlik huzuridagi naq ikki tashkilotning birinchi rahbarlari qoʻl qoʻygan va oʻqituvchilarga pullangan sertifikatlar masalasi nima boʻldi? Mana bu savollarga javoblar ochiqlanadimi? Yoki masala jimjitlik bilan yopiladimi?
🔥19👍1
"Qiladigan ishi ochko ishlash faqat. ... tubga qulagani sari ochko ishlarni ko‘paytirish bilan yanada ovora qilishaveradi, chalg‘itaverishadi, shu bilan band qilib qo‘yishadi". (Post muallifi - hurmatli Bakiroo bu yerda konkret soha haqida yozgan, lekin nazarimda koʻpnuqta oʻrniga istalgan sohani qoʻysa boʻladi).

Shu oʻrinda bir savol tugʻiladi.

Muammo faqat ochko ishlayotganlardami? Ular kim(lar)ning oldida ochko ishlashyapti? Balki muammo ochko berayotganlarda, yoki faqat ochko uchun ishlanadigan tizim yaratganlardadir?
🔥31👍2
Forwarded from Farengeyt Press
Farengeyt Press nashriyoti o’smirlarning moliyaviy savodxonligini oshirish yo‘lida Anorbank bilan hamkorlik kelishuvini imzoladi.

Hamkorlik doirasida “Usborne” nashriyotining mashhur “For Beginners” turkumidan Pul: boshlang‘ich saboqlar kitobi o‘zbek tilida nashr etiladi. Ushbu kitob bolalar va o‘smirlarga pulning mohiyatini, iqtisodiyotda qanday rol o‘ynashini, tarixini, valyutalar, ularning banklar va boshqa moliyaviy tizimlardagi o‘rnini sodda va qiziqarli tushuntirib beradi.

Bolalar va o’smirlarda moliyaviy savodxonlikni erta yoshdan shakllantirish muvaffaqiyatli moliyaviy kelajak sari pillapoyadir.

📘 Kitob sentabr oyida sotuvga chiqadi. Yoshlar uchun — bilimga moliyaviy eshik ochildi!

#FarengeytPress #Anorbank #BoshlangichSaboqlar #MoliyaviySavodxonlik
👍11👏6🔥1
Dovud va Goliaf: teng boʻlmagan tomonlar haqida

Bugun bir maʼmuriy sud ishida qatnashishga toʻgʻri keldi. Daʼvogar - fuqaro, javobgar - davlat organi. Yaʼni, fuqaro davlat organi ustidan sudga ariza kiritgan. Ishning va sudya chiqargan qarorning mazmuni haqida hozir yozmoqchi emasman, lekin bir soatdan kamroq davom etgan ishdan chiqargan umumiy xulosalarim haqida yozmoqchiman. Alohida eslatib oʻtaman: quyida yozilganlar - shaxsiy fikrlar.

Garchi mantiqan ham, qonun boʻyicha ham tomonlar sud oldida teng boʻlishi kerak boʻlsa-da, maʼmuriy ishda tomonlar amalda teng emas. Sababi - javobgar tomon - davlat organining shtatida yuristlar va soha mutaxassislari bor. Va davlat organi sudda oʻzining nomidan qatnashish uchun ularni yuboradi.

Daʼvogar tomon - fuqaro esa oʻz manfaatlarini himoya maqsadida advokat yollamoqchi boʻlsa, mablagʻ toʻlashi kerak. Va fuqaroning bu mablagʻni toʻlashga imkoni boʻlmasligi mumkin. Har xil normativ-huquqiy hujjatlardagi formulirovkalarning nyuansini unchalik tushunmaydigan (zero u bunga majbur emas, chunki yurist emas) fuqaroni davlat organi shtatida oʻtirgan yurist "yanchib tashlashi" mumkin. Paradoksni qarang: soliq toʻlovchilar hisobidan moliyalashtiriladigan va soliq toʻlovchilarga xizmat qilishi kerak boʻlgan davlat organi huquqini buzgani uchun sudga murojaat qilgan soliq toʻlovchini shu organda soliq toʻlovchilar hisobidan oylik oladigan yurist "yanchib" tashlaydi.

Javobgar tomondan - davlat organi nomidan sudda bir necha kishi qatnashadi. Daʼvogar esa sudga oʻz tarafidan mutaxassis jalb qilmoqchi boʻlsa, sudga iltimosnoma kiritishi kerak va bu iltimosnomani qanoatlantirish yoki rad qilish sudyaning ixtiyorida.

Ishda qatnashuvchi prokuror ham davlat organi tomonda (chunki u ham davlat organi). Sud majlisi oxirida soʻz berilganda u ham davlat organini qoʻllashni soʻraydi (negaligini izohlamaydi). "Mustaqil"ligi xalqaro tashkilotlar tomonidan-da eʼtirof etilgan sudlarimiz prokurorning fikriga qarshi boradigan qaror chiqarishini tasavvur qilish qiyin.

Sudya ham ishni formal koʻradi. Mohiyatga kirishga, daʼvogar keltirayotgan asoslarni oʻrganish, tahlil qilishga unda vaqt (balki xohish ham?) yoʻq. Jarayon oxirida "maslahatlashuv xonasi"ga chiqishi eʼlon qilingan sudya oʻsha xonaga yetib bormasdan (zero buncha qisqa vaqt ichida yetib borib, ish ustida oʻylab, qarorga kelib, qaytishga jismonan ulgurishi - juda bahsli masala) qaytib keladi va qarorni eʼlon qiladi.

Qarorni u Oʻzbekiston Respublikasi nomidan eʼlon qiladi. Va Oʻzbekiston Respublikasida adolatga, adolatni tiklashi kerak boʻlgan oxirgi chora - sudga ishongan daʼvogarning - shu Oʻzbekiston Respublikasi fuqarosining adolatga boʻlgan ishonchiga hukm oʻqiydi.
🔥24👍6
"Suveren davlat hududini raketa-bomba zarbalariga duchor qilish to‘g‘risidagi mas’uliyatsiz qaror, bunga qanday sabablar keltirilishidan qat’iy nazar, xalqaro huquqni, BMT Nizomini va bunday harakatlarga yo‘l qo‘yib bo‘lmasligi haqida ilgariroq aniq xulosa bergan BMT Xavfsizlik Kengashi rezolyutsiyalarini qo‘pol ravishda buzadi. Ayniqsa, zarbalarni BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a’zosi bo‘lgan davlat amalga oshirgani tashvishli holdir."

Bu bayonotni o'zi suveren davlat hududiga 3 yildan beri raketa-bomba zarbalari yog'dirayotgan va o'zi BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a’zosi bo‘lgan Rossiya tashqi ishlar vazirligi chiqaribdi. Ilgariroq Putin "rus soldatining oyog'i tekkan har qanday joy bizniki" degan edi.
🔥5🤔2