‌
🔺کمک‌هزینه انعکاس برای ارائه در کنفرانس AAR🔺

🔗 آکادمی دین آمریکا، که بزرگترین محفل دین‌پژوهی در آمریکا و جهان است، کنفرانس مجازی‌ای را در ۲۵-۲۷ ژوئن ۲۰۲۴ (۵-۷ تیر ۱۴۰۳) برگزار می‌کند. مهلت ارسال پروپوزال مقاله برای این کنفرانس تا ۸ مارس (جمعه ۱۸ اسفند) است. شایسته ذکر است که این کنفرانس مجازی مجزا از کنفرانس حضوری این نهاد در ماه نوامبر است.

🔗 فهرست چندصد واحد برنامه را که در آنها می‌توان مقاله ارائه داد، در پیوند زیر مشاهده کنید:
https://papers.aarweb.org/program-units

برای مثال، یونیت‌های زیر به‌طور مستقیم مربوط به مطالعات اسلامی‌ است و می‌توانید برای مشارکت در آن اقدام کنید:

Qur'an Unit
Study of Islam Unit
Contemporary Islam Unit
Islamic Mysticism Unit
Islam, Gender, Women Unit
Teaching against Islamophobia Seminar

🔗 برای درخواست ارایه در کنفرانس، کافیست یک چکیده ۱۵۰ کلمه‌ای و یک پروپوزال حداکثر ۱۰۰۰ کلمه‌ای برای داوری بفرستید. (اطلاعات بیشتر)

⬇️ دریافت فراخوان کنفرانس

🔴 انعکاس به سه نفر از دانشجویان یا پژوهشگرانی که چکیده‌شان برای ارائه در کنفرانس آنلاین پذیرفته شود، کمک‌هزینه اعطا می‌کند. این کمک‌هزینه شامل پرداخت کامل هزینه ثبت‌نام می‌شود.

برای درخواست کمک‌هزینه، پس از پذیرش مقاله با ادمین انعکاس در تلگرام @inekas_admin تماس بگیرید.

لازم به ذکر است ارسال چکیده و پروپوزال رایگان است و نیازی به عضویت ندارد. تنها در صورت پذیرش، برای ارایه در کنفرانس نیاز به پرداخت حق عضویت است.

#AAR

#انعکاس_رویداد
@inekas

📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ فارسی مقالهٔ
«رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش نخست»
نیکلای ساینای

دومین اثر از فروست «انعکاس ادبیات»، به بخش نخست مقالهٔ دو بخشی نیکلای ساینای، استاد برجسته مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد، اختصاص یافته است. این مقاله در سال ۲۰۱۴ در دو شمارهٔ پیاپی از بولتن مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی (دانشگاه لندن) منتشر شده است. این فایل به ترجمهٔ بخش اول آن اختصاص دارد. ترجمهٔ گروهی این اثر به همت جمعی از مترجمان و ویراستاران به انجام رسیده است. ترجمه بخش دوم این مقاله را از اینجا بخوانید.

⭐️ معرفی مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟»
🔗ترجمهٔ فارسی بخش دوم مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟»

🔵 نیکلای ساینای به مناسبت ترجمهٔ فارسی این اثر توسط انعکاس، مقدمه‌ای اختصاصی بر آن نگاشته است. ترجمهٔ این مقدمه را در اینجا و متن انگلیسی و ترجمهٔ کامل با ارجاعات را در همین فایل بخوانید.

🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
ساینای، ن. (۱۴۰۲). «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» (حامد علیا، مترجم.). ویراست اول. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات» (https://t.me/inekas/430).

#انعکاس_ادبیات

@inekas

‌
💎 معرفی مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از نیکلای ساینای

✔️ از دههٔ ۷۰ میلادی، گروهی از پژوهشگران تجدیدنظرطلب تلاش کردند این باور رایج را که قرآن زمان عثمان تدوین شده است به چالش بکشند. بیشتر پژوهشگران غربی و نیز مسلمانان بر این باورند که قرآن در زمان خلیفهٔ سوم، عثمان تدوین شده است. امّا با انتشار آثار تجدیدنظرطلبان، مانند مطالعات قرآنی ونزبرا، ایدهٔ تدوین متأخر قرآن –زمان عبدالملک مروان (م. ۸۶ ق)– مطرح شد. در سال‌های بعد، این ایدهٔ تدوین متأخر قرآن از سوی برخی پژوهشگران توسعه یافت و در میان طیفی از تجدیدنظرطلبان جا افتاد. اما به طور همزمان، از همان روزها، این ایدهٔ چالش‌برانگیز، واکنش‌های متعددی را برانگیخت.

✅یکی از مهم‌ترین تحقیقات علمی که ایده تدوین متأخر قرآن را به چالش کشیده است،‌ مقالهٔ دو بخشی «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از نیکلای ساینای، استاد برجستهٔ مطالعات اسلامی در دانشگاه آکسفورد است. نیکلای ساینای در این مقالهٔ پر ارجاع به داوری این ایده می‌نشیند. هدف اصلی ساینای در این مقاله نشان دادن سازگاری شواهد اصلی مورد استفادهٔ تجدیدنظرطلبان با ادعای مخالف ایشان است. به باور ساینای، شواهد ادبی و مادی مورد استناد تجدیدنظرطلبان، با ادعای رایج‌تر تدوین قرآن در زمان عثمان نیز کاملاً سازگار است و دلالتی بر مدعای ارائه شده ندارد و لذا نتیجه‌گیری برای به تعویق انداختن تاریخ تدوین قرآن موجه نیست. البته ساینای بر این نکته تأکید می‌کند که رد استدلال تجدیدنظرطلبانه بدان معنا نیست که بحث‌های تجدیدنظرطلبان را از جنس بحث‌های صرفا جدلی بدانیم؛ بلکه تنها استدلال آنان است که مورد نقد قرار می‌گیرد.

✔️ نیکلای ساینای، از برجسته‌ترین اساتید و پژوهشگران مطالعات قرآنی در آکادمیای غرب است. وی در سال ۲۰۰۷ از دکترای خود زیر نظر آنگلیکا نویورث در دانشگاه آزاد برلین دفاع کرد و از سال ۲۰۱۱ استاد مطالعات اسلامی در دانشکده مطالعات خاورمیانه و آسیایی (با نام سابق مطالعات شرق‌شناسانه) در دانشگاه آکسفورد بوده و از امسال به عضویت فرهنگستان بریتانیا درآمده است. وی تا کنون بیش از ۶ کتاب و مجموعه مقالات و بیش از ۲۰ مقاله در مطالعات قرآنی منتشر کرده (فهرست آثار) که مهم‌ترین آن‌ها، کتاب «اصطلاحات کلیدی قرآن»، چند ماه پیش انتشار یافت و در آکادمیای قرآن‌پژوهی، به طور گسترده از آن استقبال شد. اما در این میان، مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» از ساینای، شاید بیشترین توجه را به خود جلب کرده باشد. این مقاله تاثیر بسزایی در تحقیقات پس از خود داشته و تا کنون بیش از ۱۰۰ بار مورد ارجاع قرار گرفته است.

✔️ این مقاله، در دو بخش در سال ۲۰۱۴ در بولتن مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی (دانشگاه لندن) منتشر شد که بخش اول آن به ارزیابی شواهدی می‌پردازد که برای نهایی‌شدن متن قرآن در اواخر قرن هفتم میلادی/ دوم هجری به آن استشهاد شده است؛ در این مقاله نشان داده می‌شود که شواهدی که مورد استناد تجدیدنظرطلبان قرار می‌گیرد، مانند کتیبه‌های قبة‌الصخرة و متون مکتوبی از دوره‌های نخستین (مثل نوشته‌های عبدالمسیح کندی و یوحنای دمشقی)، با تاریخ‌گذاری سنتی تدوین قرآن ناسازگار نبوده و بر مدعای تجدیدنظرطلبان دلالتی ندارند. بخش آخر مقاله، استنادات پاتریشا کرونه به تفاوت تشریع قرآن با فقه متقدم اسلامی برای اثبات تاخر تدوین قرآن را به محک نقد می‌گذارد.

🔗 اطلاعات کتاب‌شناختی مقاله:
Nicolai Sinai (2014), "When did the consonantal skeleton of the Quran reach closure? Part I", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London Vol. 77, No. 2. pp. 273-292

🔵 انعکاس برای اولین بار، این مقاله را مطابق نسخهٔ انگلیسی و در دو بخش، به فارسی ترجمه کرده است که بخش نخست آن، از اینجا قابل دریافت است و بخش دوم نیز به زودی منتشر خواهد شد. این مقاله پیشتر در حلقهٔ مطالعاتی انعکاس هم‌خوانی شده بود که همزمان با این مطالعه، با همت برخی از شرکت‌کنندگان، مقاله به صورت گروهی ترجمه و سپس ویراستاری شد. انعکاس از تمامی دوستانی که در این فرآیند مشارکت داشتند سپاسگزار است.

🔗 اطلاعات کتاب‌شناختی ترجمه:
ساینای، ن. (۱۴۰۲). «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟ - بخش نخست» (حامد علیا، مترجم.). ویراست اول. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (https://t.me/inekas/430)

🔴 نیکلای ساینای به مناسبت ترجمهٔ فارسی این اثر توسط انعکاس، مقدمه‌ای اختصاصی بر آن نگاشته است. ترجمهٔ این مقدمه را در اینجا و متن انگلیسی و ترجمهٔ کامل با ارجاعات را در فایل ترجمه بخوانید.

🎞 پیش از این، فرهاد قدوسی در سلسه جلسات «مباحث قرآنی: جمع‌آوری و تدوین قرآن»، در انجمن ذکر، به ارائهٔ این مقاله پرداخته است. بخش اصلی جلسهٔ پنجم، به ارائهٔ بخش نخست مقاله اختصاص دارد. ویدئوی آن را در آپارات و یوتوب مشاهده کنید.

#انعکاس_مقاله
@inekas

🔺ده سال بعد: ملاحظات مقدماتی بر ترجمهٔ فارسی مقالهٔ «رسم قرآن چه زمانی تثبیت شد؟»

🟣 مقدمهٔ اختصاصی نیکلای ساینای برای خوانندگان فارسی‌زبان انعکاس


هنگامی که فهمیدم انعکاس در حال‌ آماده کردن ترجمهٔ فارسی مقالهٔ ۲۰۱۴ من «رسم‌الخط قرآن چه زمانی تثبیت شد؟» برای انتشار است، بسیار مفتخر و خوشحال شدم. هنوز ارتباط و گفتگو بین دانشجویان و قرآن‌پژوهان مستقر در جهان اسلام از یک سو و دانشجویان و قرآن‌پژوهان مستقر در اروپا و آمریکای شمالی از سوی دیگر بسیار کم است. بدیهی است ترجمه‌ها راهی عالی برای تغییر تدریجی این وضعیت‌اند و من از همهٔ کسانی که برای ارائهٔ مقالهٔ من به فارسی زحمت کشیده‌اند سپاسگزارم.

مقالهٔ بازنشر شده در اینجا البته دیگر به طور کامل وضعیت فعلی بحث‌های دانشگاهی در این موضوع را منعکس نمی‌کند. البته ادعای اصلی من —یعنی اینکه رسم استاندارد قرآن تا حدود ۳۰ هجری به وجود آمد و عثمان آن را به عنوان متن استاندارد اعلام کرد— همچنان مورد اتفاق اکثر قرآن‌پژوهانی است که به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی یا آلمانی می‌نویسند؛ اما در دههٔ گذشته کارهای مهم بیشتری در مورد نسخه‌های خطی متقدم قرآن و نخستین روایت‌های مکتوب قرآن، سنت‌های قرائت قرآن، و پیامدهای رسم‌الخط تثبیت‌شدهٔ قرآن برای فهم ویژگی‌های زبانی عربی قرآنی انجام شده است. برای مثال، مارین فان‌پوتن نحوهٔ املای عبارت «نعمة/نعمت الله» را در چهارده نسخۀ خطی متقدم قرآن بررسی کرده و دریافته است که استفادهٔ یکپارچهٔ آن‌ها از «ت» یا «ة» در جاهای یکسانی از متن، دلالت بر این دارد که همهٔ این نسخه‌ها از یک کهن‌الگوی مکتوب نشأت گرفته‌اند (نک. فان‌پوتن، «"نعمة/نعمت الله" به مثابۀ شاهدی برای یک نسخۀ اولیه عثمانی مکتوب»). به طور کلی، حتی در پرتو آثار جدیدتر، من همچنان اکثر استدلال‌های ارائه شده در مقالۀ ۲۰۱۴ خود را معتبر می‌دانم؛ از جمله تلاشم برای نشان دادن این‌که برخی ویژگی‌های درونی قرآن به راحتی با این فرضیه سازگار نیست که متن قرآن در اواخر سلطنت عبدالملک تثبیت شده باشد. اما چنان‌که در مقالهٔ ۲۰۱۴ هم گفتم، این نکته را نیز می‌افزایم که پژوهش تاریخی نمی‌تواند این فرضیه را رد کند که ممکن است برخی اصلاحات و اضافات در متن قرآن در حوالی دههٔ اول پس از مرگ پیامبر انجام شده باشد. (مثلاً در این باره نک: ساینای، اصطلاحات کلیدی قرآن). شایسته ذکر است که «نمی‌توان رد کرد» به این معناست که من مطمئن نیستم که بتوان برای این ایده، استدلال ایجابی ارائه کرد؛ [تنها] می‌توان گفت «الله اعلم».

مطمئناً رواست که بگویم مقالهٔ من همه را قانع نکرده است. همانطور که من در مقالهٔ در حال انتشارم —که از جهات خاصی دنبالهٔ مقاله حاضر است— با جزئیات بیشتر بحث خواهم کرد (ساینای، «فیل مسیحی در اتاق مکی»، در حال انتشار)، محققانی مانند استیون شومیکر همچنان معتقدند که متن استاندارد قرآن احتمالاً در زمان عبدالملک مدوّن و منتشر شده و بسیاری از محتوای آن بازتاب کلمه‌به‌کلمهٔ پیام‌های محمد در نخستین دهه‌های [دعوت او] نیست. تک‌نگاری اخیر شومیکر با عنوان تکوین قرآن، تلاشی جامع برای بازگو کردن ایدهٔ تاریخ‌گذاری قرآن در دورهٔ امویان است که برخی جاهایش در گفت‌وگوی صریح با مقالهٔ حاضر است. اگرچه اینجا جای پرداختن به جزئیات نیست، اما همچنان معتقدم که الگوی شومیکر مشکلات عمده‌ای را به دنبال دارد؛ بدین معنا که چارچوب تبیینی‌ای که این الگو برای پیدایی قرآن فراهم می‌آورد به اندازهٔ سناریوی سنتی رضایت‌بخش نیست؛ بر اساس سناریوی سنتی، متن قرآن عمدتاً پیش از دورهٔ فتوحات در مکه و مدینه ابلاغ شده بود و تا حدود ۳۰ هجری یکسان‌سازی شد. (به ویژه برای اشکالاتی که به شومیکر و دیگرانی که به طور کلی با او موافق‌اند شده‌اند، نک. ساینای، «فیل مسیحی در اتاق مکی»، در حال انتشار و لیتل، «در دفاع از رسمی‌سازی عثمانی»، در حال انتشار.)

با این حال، به همان اندازه مهم است که تأکید کنیم اصولاً پژوهش تاریخی صرفاً می‌تواند تقریبی باشد و جنبه‌هایی از مدل سنتی پیدایی قرآن وجود دارد که دست‌کم ناهنجاری جزئی در تبیین ایجاد می‌کند. با توجه به عدم قطعیت موجود در هر بازسازی تاریخی، مناسب است در مورد پژوهش‌هایی که پیشنهاد می‌کنند مفروضات تاریخیِ عموماً پذیرفته‌شده را تحت بررسی انتقادی قرار دهند، ذهنی باز داشته باشیم. حتی اگر در نهایت معلوم شود که مفروضات مورد بحث همچنان معتبرند، این احتمال وجود دارد که در پی این بحث، بینش تاریخی ما به نحوی پیشرفت کرده باشد. بنابراین من این اتهام را رد می‌کنم که آثاری که جنبه‌های روایت استاندارد ظهور قرآن را زیر سؤال می‌برند، لزوماً چیزی بیش از حملاتی با انگیزه‌های جدلی علیه اعتقادات عمیق اسلامی نباشند.

🔵 برای مطالعهٔ متن اصلی این مقدمه به همراه اطلاعات کتابشناسی منابع مورد ارجاع، به فایل ترجمهٔ مقاله رجوع کنید.

@inekas

💎 معرفی دستینه اسلام و زنان آکسفورد

Afsaruddin, A. (Ed.). (2023). The Oxford Handbook of Islam and Women. Oxford University Press.

به کوشش محدثه‌ نادری و راضیه شریف‌زاده

⭐️ دستینه اسلام و زنان آکسفورد تلاش می‌کند تا مسائل مربوط به زنان و اسلام را به شکلی عمیق و گسترده پوشش دهد. مقالات این مجموعه را پژوهشگرانی مشهور در این حوزه نوشته‌اند؛ مقالاتی که شامل تحلیل‌های پیچیده و پیشرفته‌ای از موضوعاتی مانند تفسیر آیات قرآن درباره جایگاه و نقش‌های زنان یا تحلیل احادیث در این موضوع می‌شوند‌. مسائل مربوط به زنان، احکام شرعی در رابطه با حقوق قانونی و اجتماعی زنان، فعالیت‌های علمی و ادبی زنان مسلمان در طول تاریخ، و کنش‌گری آن‌ها در جوامع امروزی با اکثریت مسلمان، از دیگر مسائلی است که در این اثر بدان پرداخته شده است. مقالات این جلد طیف وسیعی از دیدگاه‌ها را در مورد این موضوعات کلیدی ترسیم می‌کند و مهم‌تر از همه، بر تنوع موجود در زندگی زنان مسلمان، چه در دوره‌های پیشامدرن و چه در دوره مدرن تأکید می‌کند. این مقالات توجه دقیقی به زمینه‌های تاریخی سیاسی زندگی زنان دارند؛ زمینه‌هایی که در چهارچوب افکار و اعمال شخصیت‌های کلیدی تاریخ اسلام مشخص می‌شوند. چنین رویکردی منجر به مطالعات دقیق واقعیت‌ زیسته‌ی زنان مسلمان در زمان‌ها و مکان‌های مختلف می‌شود. این رویکرد مسئله‌اش مفروضات عینی درباره جنسیت و عاملیت در بافت جوامع مسلمان است؛ مفروضاتی که هنوز هم رایج‌اند.


🗂 برای دیدن فهرست دستینه به اینجا مراجعه کنید.

⬇️ دریافت ۵۰ صفحه نخست دستینه

#انعکاس_کتاب
@inekas

دستینه اسلام و زنان آکسفورد در هفت بخش و ۳۲ فصل تنظیم گردیده‌است. عناوین فصل‌های کتاب و مقالات هر فصل جهت آشنایی بیش‌تر معرفی می‌گردد:

⭐️ مقدمه: رمزگشایی زندگی زنان مسلمان. مذهب، عاملیت، و گوناگونی
اسما افسرالدین (ایندیانا)

⭐️ بخش دوم: متون بنیادی و تفسیر آن‌ها
۱. قرآن و زن
هیبا ابوجیری (ویلانوا)
۲. تفسیرهای کلاسیک در آیات کلیدی قرآن در مورد زنان
هادیا مبارک (کویینز شارلوت)
۳. زنان در احادیث
فریال سالم، (کالج اسلامی امریکا)
۴. خوانش‌های نوین قرآن از منظر جنسیت
اسما افسرالدین (ایندیانا)
۵. خوانش‌های نوین حدیث از منظر جنسیت
خالد ابوالفضل، (UCLA)

⭐️ بخش سوم: زنان و حقوق اسلامی
۶. ازدواج، طلاق، ارث در حقوق اسلامی و تلاش‌های پیشامدرن
مریم شیبانی (برندیس)
۷. وضعیت زنان مسلمان در حقوق مدرن خانواده و شخصی
سهیره صدیقی (جورج‌تاون)
۸. حقوق و وظایف زنان در متون حقوقی کلاسیک؛ خوانش‌های مدرن
ناتانا دلانگ-باس (کالج بوستون)

⭐️ بخش چهارم: رمزگشایی از زندگی زنان؛ زنان در تاریخ و متون
۹. زنان مسلمان متقدم به عنوان الگوهای اخلاقی در ادبیات اسلامی کلاسیک؛ المبشرات بالجنه
یاسمین امین (اکستر)
۱۰. زنان به عنوان نمونه های اخلاقی در شیعه اثنی عشری
ماریا دکاکه، (جورج‌میسن)
۱۱. زنان به عنوان انتقال دهندگان دانش
اسما سعید (کالیفرنیا)
۱۲. زنان مسلمان و زندگی عبادی
زهرا ایوبی (دارتموث)
ایمان عبدالکریم (ییل)
۱۳. زنان به عنوان نویسندگان در دوره پیشامدرن
سامر م. علی (میشیگان)
۱۴. زنان به عنوان بازیگران اقتصادی در جهان پیشامدرن اسلام
امیره سنبل (جورج‌تاون)

⭐️ بخش پنجم: واقعیت‌های زیسته زنان و فعالیت‌های مذهبی و اجتماعی آنان در دوران مدرن
۱۵. زن در مسجد؛ مبارزه با فضای عمومی و اقتدار مذهبی
ماریون کتز (نیویورک)
۱۶. مذاکره در مورد مادری، دین، و واقعیت های زندگی مدرن
مارگارت عزیز پاپانو (کویینز کانادا)
۱۷. زنان به عنوان رهبران دولت مدرن
تامارا سون (جورج‌تاون)
۱۸. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در فلسطین، لبنان و سوریه
الیزابت برانسون (ویسکانسین)
۱۹. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در مصر و شمال آفریقا
نرمین علام (راتگرز)
۲۰. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در ایران
سیما گلستانه (کرنل)
۲۱. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در ترکیه
کیارا ماریتاتو (تورین)
۲۲. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در آسیای جنوبی
الورا شهاب الدین (برکلی)
۲۳. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در جنوب شرقی آسیا
نلی ون دورن-هاردر (ویک فارست)
۲۴. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در چین
ماریا جاشوک (آکسفورد)
من که (نورث‌وست مینزو)
۲۵. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در جنوب آفریقا
نینا هول (اسلو)
۲۶. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در ایالات متحده آمریکا
جولیان هامر (کارولینای شمالی)
۲۷. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در اروپای غربی
ژانت جویلی (سیراکیوز)
۲۸. کنش‌گری مذهبی و اجتماعی زنان در عربستان سعودی و کشورهای خلیج فارس
آلینا لیلویا (آریزونا)

⭐️ بخش ششم: روایت های مدرن از خود؛ زنان درباره زنان می‌نویسند
۲۹. بازنمایی‌های مدرن از همسران پیامبر اسلام
رقیه یاسمین‌خان (کلرمونت)
۳۰. ادبیات فمینیستی مدرن و معاصر مسلمان؛ یک مرور کلی
میریام کوک (دوک)

⭐️ بخش هفتم: اسلام، زن و عرصه عمومی جهانی
۳۱. توانایی زنان در انتخاب لباس و سبک پوشش؛ تاریخ و سیاست حجاب
آنا پیلا (نورث‌وسترن)
۳۲. زنان مسلمان به عنوان یک الگوی فرهنگی؛ گفتمان‌های جهانی و سیاست قربانی بودن
کاترین بولاک (تورنتو)

⬇️ دریافت ۵۰ صفحه نخست دستینه

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
💎 معرفی کتاب تازه منتشرشده
اوصاف خدا در اندیشه اسلامی: تفکر در باب الله

✍️ منصوره خلیلی‌زند (پژوهشگر دانشگاه فرایبورگ و ویراستار کتاب)

Khalilizand, M. (Ed.). (2024). The Attributes of God in Islamic Thought: Contemplating Allah. London: Routledge.


در سال ۲۰۲۰، هنگامی که قصد داشتم در دوره‌ی کارشناسی دانشگاه مونستر در رشته کلام اسلامی نظریه‌های وحی را در تاریخ اندیشه‌ی اسلامی درس بدهم، مجبور به بازگشت به پرسشی شدم که ظاهراً در مرکز این نظریه‌ها قرار دارد، یعنی پرسش از صفت کلام ‌الله.

در زمینه‌ی مدرن بحث، همچنان که می‌دانیم، این تجربه‌ی خود وحی، آن گونه که به انسانی خاص یعنی پیامبر داده شده است و فرآیند صورت‌بندی آن در قالب زبانی خاص، در مرکز پژوهش فلسفی قرار دارد. اما این پرسش در سنت اندیشه‌ی اسلامی عموماً به این شکل مطرح می‌شد که چه چیزی در الله امکان سخن‌گفتن او را فراهم می‌آورد. پاسخ به این پرسش به طور ساده صفت کلام یا گفتار بود. با این حال، چگونگی فهم این صفت، نحوهٔ ارتباط آن با ذات الله، نسبت آن با زبان و بسیاری از پرسش‌های دیگر، موضوع بحث‌های بی‌شمار و منبع اختلافات جدی میان متکلمان، فیلسوفان و عرفا بود.

با جستجو برای متن‌های پژوهشی درباره صفت کلام که بتواند مورد استفاده دانشجویان قرار بگیرد، متوجه شدم پژوهش‌ها درباره‌ی این موضوع و به طور کلی پرسش از صفات، «ذات» و ساختار درونی الله تا چه اندازه محدود است.‌ با توجه به اهمیت نظری و محوریت این پرسش در اندیشه‌ی اسلامی، تصمیم گرفتم قدمی برای احیای این پرسش بردارم. این مجموعه مقالات با این دغدغه طراحی شد و به انجام رسید.

در این مجموعه، برخی از رویکردهای فلسفی و کلامی در این بحث در میان فیلسوفان و مکاتب کلامی مثل تشیع، ماتریدیه، سلفیه و بَهشَمیه معرفی می‌شوند. با بازاندیشی این پرسش در سنت اسلامی به روشنی می‌توان دید که حتی مفهومی مثل مفهوم الله، که در مرکز هر خوانشی از اسلام قرار دارد، بسیار مورد اختلاف و متکثر بوده است و بارها و بارها در تاریخ اندیشه‌ی اسلامی بازتعریف شده است.

🗂 فهرست مقالات

بخش اول: خدای فیلسوفان

۱.رقص با شیطان یا مناجات با فرشتگان؟ کاربست برهان‌های فلسفی در بحث از اوصاف خدا توسط رازی
مهمت فاتح ارسلان (دانشگاه استانبول)

۲.امر بیان‌ناپذیر و فرآیند تعین آن: تأملات صدرالدین شیرازی درباره مبدأ
منصوره خلیلی‌زند (دانشگاه فرایبورگ)

۳.عشق الهی در فلسفه اسلامی سده‌های میانه
کالین فیتسپاتریک مورتا (دانشگاه رادبود)

۴.بساطت الهی، دئوس رِوِلاتوس، و اسمای الهی در الهیات فلسفی ملاصدرای شیرازی (۱۵۷۱-۱۶۳۶)
سجاد رِضوی (دانشگاه اکستر)

بخش دوم: خدای متکلمان

۵.دیدگاه ابوالهذیل علاف در باب بساطت الهی
عبدالحکیم یوسف الخلیفی (دانشگاه قطر)

۶.آیا وصف «بقاء» وجود دارد؟ دیدگاه متکلمان سنی در باب بقای الهی
آنگلیکا برودِرسِن (دانشگاه بوخوم)

۷.نورالدین صابونی و اوصاف الهی: چکیده‌ای از کلام ماتُریدی
آنگلیکا برودِرسِن (دانشگاه بوخوم)

۸.آیا یک فیل در محضر ماست که نمی‌توانیم آن را ببینیم؟ غوری در گفتمان‌های بَهشَمی در باب اوصاف
آلنور دنانی (پژوهشگر مستقل)

۹.قدرت و اراده خدا در کلام سیف‌الدین آمِدی
احمد هوسیچ (دانشگاه پادربورن)

۱۰.برساختن اسلام حقیقی: دیدگاه عالم وهابی، ابن عُثیمین (د. ۲۰۰۱)، درباره اوصاف خدا و سیره سلف صالح
محمد غریبه (دانشگاه هومبولت برلین)

۱۱.اراده خدا و انسان‌انگاری در کلام معتزلی: ابوعلی و ابوهاشم جبائی
مهمت امین گولچیوز (دانشگاه شیکاگو)

۱۲.خدا به عنوان پارادایم جهان: دیدگاه اسماعیل گلنبوی در باب علم الهی
کوتلو اوکان (دانشگاه ییواسکیلا)

⬇️ دریافت صفحات آغازین کتاب

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
🔴 دومین دورۀ جایزۀ سالانۀ انعکاس
اعطای کمک‌هزینۀ نگارش مقاله در مطالعات اسلامی

🔸 ویژۀ دانشجویان و دانش‌آموختگان کارشناسی‌ارشد و دانشجویان دکترا.

این جایزه که با حمایت شماری از سخنرانان «دومین و سومین مدرسۀ تابستانی انعکاس» ایجاد شده، از یک نفر برای نگارش و انتشار مقاله‌ای به زبان انگلیسی در زمینۀ مطالعات اسلامی حمایت مادی و معنوی خواهد کرد:

◀️ کمک‌هزینۀ ماهانه به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال به‌مدت شش ماه
◀️ جایزۀ انتشار مقاله به مبلغ ۱۵۰ میلیون ریال
◀️ دریافت مشاورۀ علمی از یک متخصص برای نگارش مقاله
◀️ دریافت بازخورد از چند متخصص پس از اتمام نگارش مقاله
◀️ ویراستاری حرفه‌ای متن مقاله

👥 برگزیدگان مرحلۀ اول جایزه این فرصت را خواهند داشت که پروپوزال خود را در یک سمینار یک روزه در حضور هیئت داوری و دیگر برگزیدگان، ارائه دهند و نظرات ایشان را درباره پروپوزال خود دریافت کنند. هیئت داوری در این فرآیند، برندۀ جایزه را معین خواهد کرد.

👥 برنده و برگزیدگان اولین دورۀ جایزه را اینجا ببینید.

🔺 این جایزه با دو هدف اصلی ایجاد شده است: ۱. تشویق و حمایت از پژوهشگران جوان؛ ۲. رشد مشارکت ایرانیان در عرصۀ بین‌المللیِ مطالعات اسلامی.

🗓 مهلت ارسال پروپوزال: ۱۵ تیر ۱۴۰۳

🔴 برای اطلاعات بیشتر درباره این جایزه و ارسال پروپوزال به پیوند زیر مراجعه فرمایید:
🌐 inekas.org/award1403

#جایزه_انعکاس

@inekas

‌
🔺 کنفرانس «تطور صور افلاطونی: رهیافت‌هایی از فلسفه‌های یهودی، مسیحی و اسلامی»

🗓 ۱۶-۱۷ فروردین ۱۴۰۳
📍 دانشگاه فرایبورگ
🌐 (با امکان شرکت مجازی رایگان)

ارائه‌ها به زبان انگلیسی است.

برنامه کنفرانس: (ساعت‌ها به زمان ایران است)

⭐️ پنجشنبه ۱۶ فروردین

سخنرانی آغازین و خوش‌آمد‌گویی (۱۰:۳۰)

مارک گوسیو (۱۱-۱۲)
بحث‌های اواخر قرن سیزدهم درباره تکثر معلومات خدا و بساطت خدا

رستیسلاو تکچنکو (۱۲-۱۳)
مُثُل افلاطونی در ذهن الاهی؟ دیدگاه بوناونتوره در باب علم خدا از طریق ایده‌ها (با تمرکز بر «تفسیر بر جملات»)

منصوره خلیلی‌زند (۱۳:۳۰-۱۴:۳۰)
خداوند همه‌چیز را می‌داند، چون او همه‌چیز است: علم خداوند از نگاه ملاصدرای شیرازی

مارتن هونن (۱۶-۱۷)
صور افلاطونی و سنت تومیستی لاتینی

نادر البزری (۱۷-۱۸)
ماتریس آیدتیک خورای افلاطونی و مکان ریاضی‌شده ابن‌هیثم در نقد طوبیقای ارسطویی

یهودا هالپر (۱۸:۳۰-۱۹:۳۰)
فهم صورت پس از ابن‌میمون: نخستین مفسران عبری، سموییل‌بن‌طیبون، یحیی‌بن‌سلیمان حریزی، و یهودای رومی


⭐️ جمعه ۱۷ فروردین

دیوید ورمر (۱۰:۳۰-۱۱:۳۰)
دیدگاه ابن‌باجه در باب عقل فعال به مثابه «صورة الصّور»

زکیه آزادانی (۱۱:۳۰-۱۲:۳۰)
حدوث دهری: خوانش میرداماد از مُثُل افلاطونی

لورا هررا کاستیو (۱۳-۱۴)
تعارض/روشن‌سازی، عدد، نور: راهبردهای نیکولای کوزایی برای مواجهه با مسئله وحدت-کثرت

والتر مش (۱۵:۳۰-۱۶:۳۰)
صور افلاطونی در بحث بر سر کلی‌ها: تأملاتی در باب بوئتیوس و آلبرت کبیر

فرانچسکو زامبونی (۱۶:۳۰-۱۷:۳۰)
دیدگاه فخر‌الدین رازی در باب صور افلاطونی

ماریو ملیادو (۱۸-۱۹)
مُثُل در کتب: فلسفه افلاطونی در کتابخانه نیکولای کوزایی

نادیا گرمان (۱۹-۲۰)
جمع‌بندی کنفرانس

🔗 لینک شرکت در کنفرانس
⬇️ دریافت فایل برنامه کنفرانس

#انعکاس_رویداد
@inekas

‌
💎 انتشار تصحیح و ترجمه‌ای جدید از نهج‌البلاغه توسط انتشارات بریل

Sharīf al-Raḍī, Muḥammad ibn al-Ḥusayn. Nahj al-Balāghah: The Wisdom and Eloquence of ʿAlī: A Parallel English-Arabic Text. Translated and Edited by Tahera Qutbuddin. Leiden: Brill, 2024.

⬇️ دریافت فایل تمام متن کتاب با دسترسی آزاد


⭐️ معرفی کتاب در سایت ناشر

نهج‌البلاغه گردآوری مشهور خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان علی‌بن‌ابی‌طالب (م. ۴۰ ه.ق) است که شریف رضی (م. ۴۰۶ ه.ق) آن را تالیف کرده و بیش از هزار سال است که پیوسته به عنوان شاهکار ادبیات عرب و حکمت اسلامی، با اشتیاق خوانده می‌شود و حفظ می‌گردد. این کتاب سیره و رنج‌های علی را از زبان خودش بازتاب داده و همچنین تأملات عمیق او را درباره تقوا، فضائل اخلاقی و حاکمیت عادلانه و مشفقانه مکتوب کرده است.

طاهره قطب‌الدین، نهج‌البلاغه را بر اساس قدیمی‌ترین نسخه‌های خطی از قرن پنجم هجری، به‌دقت تصحیح انتقادی کرده است. این تصحیح با ترجمۀ روان [انگلیسی] و حاشیه‌های آن، عظمت و زیبایی این متن تأثیرگذار را برای خواننده امروزی به نمایش می‌گذارد و تأییدی است بر حسن انتخاب عنوانی که شریف رضی برای کتاب برگزیده است: «نهج‌البلاغة [راه بلاغت]»


🗂 برخی از امتیازات تصحیح انتقادی قطب‌الدین

🔵مقدمۀ علمی محقق در معرفی سید رضی و نهج‌البلاغه

🔵تصحیح مجدد متن عربی نهج‌البلاغه بر اساس پنج نسخۀ متقدمی که با خط سیدرضی مقابله شده‌اند.

🔵ذکر برخی نکات تاریخی و توضیحات در حاشیۀ ترجمۀ بسیاری از خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار با ارجاع به تحقیقات جدید

🔵مراجعه به بیش از ۳۶۰ منبع دست اول و ۱۳۰ منبع دست دوم

🔵فهارس فنی متعدد در انتهای کتاب، شامل:
✔️ تعریف اعلام، اماکن و اصطلاحات و نمایۀ آن‌ها
✔️ فهرست مصادر نهج‌البلاغه به تفکیک بخش‌ها
✔️ نمایۀ آیات، احادیث،‌ اشعار و ضرب‌المثل‌ها
✔️ فهرست مفاهیم دینی و اخلاقی نهج‌البلاغه


⭐️ معرفی کتاب به قلم دوین استوارت (استاد مطالعات عربی و خاورمیانه، و رئیس گروه مطالعات خاورمیانه و جنوب آسیا، دانشگاه اموری آمریکا)

«پایین‌تر از کلام خالق، اما بالاتر از کلام مخلوقان» (دون كلام الخالق و فوق كلام المخلوقين) - این توصیف مشهور ابن‌ابی‌الحدید (م. حدود ۶۵۶ ه.ق) از نهج‌البلاغه، نمایانگر آن است که او این مصنَّف را در اوج فصاحت و بلاغت در زبان عربی می‌داند. طاهره قطب‌الدین در این مجلد، بر اساس قدیمی‌ترین و معتبرترین نسخه‌های خطی و توجه کامل به سنت شرح نهج‌البلاغه، تصحیحی جدید و پرزحمت از این شاهکار ادبیات عرب بدست می‌دهد. ترجمۀ درخشان او به متن اصلی وفادار است، دقیق و پرظرافت است، اثرگذاری کلمات قصار را انتقال می‌دهد، آهنگ خطابه‌های عربی را حفظ می‌کند، و مضامین کتاب را به درستی منتقل می‌کند؛ مضامینی چون تاملات متفکرانه‌ای در باب بلایا و مصیبت‌ها در تجارب بشری، معضلات اخلاقی زندگی اجتماعی و سیاسی، و عجایب جهان طبیعی.


⭐️ معرفی محقق کتاب

طاهره قطب‌الدین (متولد ۱۹۶۴ در بمبئی، هند)، پس از تحصیل در رشته زبان و ادبیات عربی در دانشگاه عین‌الشمس قاهره، دکترای خود را در سال ۱۹۹۹ از دانشگاه هاروارد دریافت کرد.‍ قطب‌الدین پس از ۲۱ سال تصدی کرسی تدریس ادبیات عربی در دپارتمان زبان‌ها و تمدن‌های خاور نزدیک در دانشگاه شیکاگو (۲۰۰۲-۲۰۲۳)، از سال گذشته صاحب کرسی استادی لادین در مطالعات عربی در دانشگاه آکسفورد شده است. این کرسی حدود ۳۹۰ سال پیش در دانشگاه آکسفورد تاسیس شده و امروزه یکی از قدیمی‌ترین کرسی‌های مرتبط با مطالعات عربی-اسلامی در دانشگاه‌های انگلیس محسوب می‌شود. پیش از این، پژوهشگران برجسته‌ای همچون دیوید مارگولیوث، همیلتون گیب و ویلفرد مادلونگ آن را در اختیار داشته‌اند‌ و قطب‌الدین نخستین مسلمانی است که برای تدریس در این کرسی استادی انتخاب شده است (صفحه دانشگاهی او در سایت دانشگاه آکسفورد).

محور اصلی مطالعات و پژوهش‌های قطب‌الدین «خطابۀ عربی» به عنوان یک قالب ادبی و بلاغی مهم در ادب عربی از ادوار کهن تا امروز است. او با مطالعۀ تطبیقی فن خطابۀ یونانی و عربی و پی‌جویی ریشه‌های پیشااسلامی خطابه، به‌ویژه با تمرکز بر شخصیت علی‌بن‌ابی‌طالب و جایگاهش در تثبیت و ترویج این قالب ادبی، پژوهش‌های زیادی را منتشر کرده، از جمله ترجمه و تصحیح انتقادی دستور معالم الحکم (مجموعه‌ای از سخنان علی بن ابی‌طالب) و کتاب شهاب الاخبار (مجموعه‌ای از سخنان پیامبر) که هر دو تألیف قاضی قضاعی (م. ۴۵۳ق) است. مهم‌ترین تک‌نگاری قطب‌الدین، کتاب «خطابه‌های عربی» (بریل، ۲۰۱۹) است که در آن فن خطابۀ عربی را از جنبه‌های گوناگون تاریخی، ادبی و هنری بررسی کرده است.

⬇️ دریافت فایل تمام متن کتاب با دسترسی آزاد

#انعکاس_کتاب
@inekas

‌
یکی از رویکردهای رایج درمطالعات کتب مقدس به طور عام و مطالعات قرآنی به طور خاص، رویکرد زبان‌شناختی است. با وجود این، ابزارهای این دست مطالعات، در خصوص قرآن و کتاب مقدس، به صورت نظام‌مند درفضای دانشگاهی فارسی زبان مورد توجه نبوده‌است.
از این رو 🔵 انعکاس درهمکاری با 🔆 مرکز دین‌پژوهی حنیف بر آن شده تا با برگزاری مدرسهٔ زبان‌شناسی و زبان‌های سامی در این خصوص مسیری بگشاید و با برگزاری دوره‌هایی، هم‌زمان با آموزش مهم‌ترین زبان‌های سامی در خصوص مطالعات قرآن و کتاب مقدس، در حوزهٔ فیلولوژی زبان‌‌های سامی قدم گذاشته و دوره‌هایی برای عمق‌بخشی به شناخت این خانوادهٔ زبانی بردارد.

دورهٔ اول این مدرسه در پاییز ۱۴۰۲ برگزار شد و دورهٔ جدید آن در دو بخش در بهار و تابستان ۱۴۰۳ به شرح زیر برگزار می‌شود.

در بخش اول، در اردیبهشت ماه، سه دورهٔ آموزش زبان عبری کتاب مقدس (ترم اول)، آموزش زبان گعز (ترم سوم) و دستور تاریخی زبان عربی (در یک ترم) ‌و در بخش دوم و از هفته سوم تیرماه، سه دورهٔ آموزش زبان سریانی (ترم اول)، آموزش زبان سبئی (در یک ترم) و زبانشناسی تطبیقی زبان‌های سامی (ترم اول) برگزار خواهد شد.

⬇️ همهٔ دوره‌ها در ۸ جلسه و دورهٔ دستور تاریخی زبان عربی در ۱۰ جلسه برگزار می‌شود.


🖋 ثبت‌نام بخش دوم کلاس‌ها:
https://evnd.co/gUfXu

🗓 مهلت ثبت‌نام کلاس‌های بخش اول تا پایان هفته اول اردیبهشت ماه

🎓 طرح درس‌ کلاس‌ها:

🔵 گعز (ترم سوم)
🔵 عبری (ترم اول)
🔵 دستور تاریخی زبان عربی

🔵 سریانی (ترم اول)
🔵 سبئی
🔵 زبانشناسی تطبیقی سامی (ترم اول)

🌎 دوره‌ها در رومیت و در بستر بیگ بلو باتن برگزار خواهد شد و فیلم ضبط شده جلسات تنها تا انتهای ترم در دسترس دانشجویان خواهد بود.

📈 در صورت ثبت‌نام در بیش از یک کلاس، تخفیفات پلکانی وجود خواهد داشت. 

🔄 برگزاری مجدد یا ادامه همین دوره در ترم‌های آتی دوره‌ها به عهدهٔ مدرسان و منوط به تعداد داوطلبان و دیگر شرایط اجرایی است.

#رویداد_انعکاس

🔵 @inekas
🔆 @hanifcrs

‌
💎 «تحول هستی‌شناسیِ قرآن در مذهب حنفی: مباحثاتی درباره قرائت قرآن به فارسی» از عمر قرشی (دانشگاه کارولینای جنوبی)

Qureshi, Omar (2023). "The Shifting Ontology of the Qurʾān in Ḥanafism: Debates on Reciting the Qurʾān in Persian", JIQSA, vol. 8, 72-99.

✍️ معرفی مقاله به کوشش: محمدحسین حاجی‌احمدی

⭐️مطالعهٔ آراء اندیشمندان برجسته و فقیهان مذهب حنفی حاکی از آن است که اندیشمندان متاخر این مذهب بر این باورند که رییس مذهبشان، ابوحنیفه، قرآن را قدیم و سخن ازلی خدا قلمداد می‌کرده است. متعاقب این تلقی، ساختار زبانی قرآن نیز از مؤلفه‌های ذات معجزه آمیز آن برشمرده می‌شد. با این وجود، مطالعات دقیق‌تر نشان می‌دهد که پیوند ناگسستنی و معجزه‌آمیز زبان عربی با قرآن را نمی‌توان به صورت قطعی به ابوحنیفه منتسب دانست؛ چرا که ابوحنیفه خواندن قرآن به زبان فارسی را در مناسبات آیینی بلامانع می‌دانست. از همین رو برخی دیگر از اندیشمندان متأخر حنفی این نتیجه را گرفته‌اند که ابوحنیفه گوهر قرآن را معنای آن می‌دانسته و زبان عربی، فرعی بر آن بوده است.

کار به آن جا رسید که این آسان‌گیری ابوحنیفه در قرائت قرآن، پس از دورهٔ محنت، زمینه را برای انتساب دیدگاه مخلوق بودن قرآن به وی فراهم آورد و او به ارتداد متهم شد. همین امر فشاری بر اندیشمندان متأخر حنفی آورد تا ابوحنیفه را از این «بدعت» مبرا کنند. در حالی که اندیشمندان متقدم حنفی منحصرا معنا و ظرفیت‌های هدایتی قرآن را اعجاز آن می‌‌دانستند، اندیشمندان متأخر، دیدگاه متقدم را محکوم کرده و در پی ارائه خوانشی جدید از اندیشه‌های ابوحنیفه بر آمدند. متعاقب این بازخوانی، اعجاز قرآن به ساختار زبانی بی‌نظیر آن پیوند خورد.

این پژوهش، در پی مطالعه سیر تطور مذهب حنفی در اندیشه پیوند میان زبان و گوهر قرآن است تا ببیند چگونه این مذهب خود را با باور رایج سنّی‌ها مبنی بر قِدَم قرآن و ساختار زبانی منحصر به فرد آن وفق داده است. هر چند بخشی از مطالعات پیرامون نفش حنفیه و شخص ابوحنیفه در تحول مذکور پیش از این توسط دیگران مورد مطالعه و نشر قرار گرفته است ولی من در این پژوهش بر یکی از شخصیت‌های نادیده گرفته شده یعنی ابوعصمه نوح‌بن‌ابی‌مریم ( ۱۷۳ هـ ‌ق) تمرکز کرده‌ام.

⭐️گزارش تفصیلی از محتوای این مقاله

⬇️فایل تمام متن مقاله با دسترسی آزاد

#انعکاس_مقاله
@inekas

‌
💎 معرفی کتاب «قرآن با ارجاعات متقابل» اثر مُنعِم سِرّی

Sirry, Mun'im, (2022), The Qur’an with Cross-References, De Gruyter.

⬇️ دریافت ۵۰ صفحه نخست کتاب

✍️ به کوشش: مینا میرلوحی و پاپیروس

فهم بهتر متون مقدس و درک مفاهیم آن‌ همواره دغدغه اساسی پژوهشگران و به‌ویژه دین‌پژوهان بوده است. تلاش‌ برای رسیدن به این هدف سبب شکل‌گیری روش‌های تفسیری متنوع و نگارش انبوهی از کتب تفسیری گردیده‌است. یکی از این روش‌ها، تفسیر متن مقدس با ارجاع به فقرات مشابه و مرتبط در همان متن مقدس است. استفاده از الگوی «ارجاع متقابل Cross-References» در مطالعات دانشگاهی بایبل سابقه‌ای دیرینه دارد. مفسران قرآن نیز از ابتدا به اهمیت محوری تفسیر قرآن‌به‌قرآن پی برده بودند، اما با این وجود، جای خالی چنین تفسیری در ادبیات دانشگاهی مطالعات قرآن دیده می‌شد.

از اولین تلاش‌های دانشگاهی معاصر برای تفسیر قرآن‌به‌قرآن با استفاده از ارجاع متقابل به آیات مشابه، می‌توان از اثر رودی پارِت «Der Koran: Kommentar und Konkordanz - قرآن همراه با تفسیر و کشف‌اللغات» نام برد. کتاب پارت پیشگام و گسترده‌ترین تفسیر قرآن‌به‌قرآن در ادبیات قرآن‌پژوهی دانشگاهی است که علاوه بر ارجاع به آیات مشابه ذیل هر آیه، تفسیر آن و تعابیر جایگزین را هم در بر دارد. به‌علاوه، همان‌طور که از واژۀ konkordanz (هماهنگی/تطبیق) برمی‌آید، کتاب پارت تمام عبارات و کاربردهای نظیر و مشابه را از قسمت‌های مختلف قرآن گرد آورده است.

در سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۳ جمعی از اسلام‌پژوهان دانشگاه نوتردیم در رویدادی با عنوان «سمینار قرآن» گرد هم آمدند. هدف این جمع ارتقای درک علمی از متون قرآنی و تشویق شرکت‌کنندگان برای پرداختن مستقیم به قرآن بود و گابریل رینولدز هدایت آن را بر عهده داشت. این‌گونه تولد کتاب «قرآن با ارجاعات متقابل (QwCR)» رقم خورد. مُنعم سِرّی نویسنده کتاب «ارجاعات متقابل» و استادیار دانشگاه نوتردیم، در این کتاب که آماده‌سازی آن تقریباً ده سال به طول انجامیده، اکثر آیات را از حیث تشابه موضوع، تشابه واژگان و تشابه معنا در کنار هم قرار داده است. روش کتاب «ارجاعات متقابل» مبتنی بر ارتباط واژه‌ها، عبارات، مضامین، مفاهیم، وقایع و شخصیت‌ها است. به این‌ صورت که یک واژه ممکن است چندین بار در قرآن آمده باشد؛ اما فقط مواردی ارجاع داده شده که بین دو یا چند آیه یا عبارت، ارتباط معنایی وجود داشته باشد.

«قرآن با ارجاعات متقابل» در واقع ترکیبی از دو سبک تفسیر موضوعی و واژگانی است:
رویکرد موضوعی توجه زیادی به وحدت مضمون در هر سوره دارد. هدف این رویکرد، شناسایی محور موضوعی هر سوره و ایجاد وحدت و انسجام، روابط و گروه‌بندی سوره‌ها بر اساس این محور و مضامین مرتبط است. در رویکرد واژگانی تاکید بر اصطلاحات یا واژگان قرآن است و به‌طور همزمان ارتباط معنایی بین کلمات، عبارات، مضامین، مفاهیم، روایت‌ها و شخصیت‌ها را بررسی می‌کند.

منعم سری در یک مقدمۀ سی‌و‌چهار صفحه‌ای دربارۀ روش، هدف، سابقه و نمونه‌های مشابه تحقیق سخن می‌گوید. پس از دو صفحه راهنمای استفاده از کتاب، وارد متنی می‌شویم که به ادعای نویسنده‌اش رویکردی نه کشف اللغاتی و آماری بلکه تفسیری و معنایی دارد. سرّی در این اثر برخی از سبک‌ها و روش‌های مرسوم در تفاسیر بایبل را به کار بسته است. در چاپ‌های قرآن تاکنون این سبک از ارجاع به آیات مشابه وجود نداشته و این کتاب در نوع خود نخستین است.

🔗 مروری بر «قرآن با ارجاعات متقابل» به قلم ولید صالح

⬇️ دریافت ۵۰ صفحه نخست کتاب

@inekas

‌
💎 معرفی کتاب جدید مایکل کوک دربارهٔ تاریخ اسلام (۹۶۰ صفحه)

تاریخ جهان اسلام: از خاستگاه‌های آن تا ظهور مدرنیته

Cook, Michael. A History of the Muslim World: From Its Origins to the Dawn of Modernity. Princeton University Press, 2024.

به کوشش: مرضیه گودرزی

⬇️دریافت فایل کامل کتاب

⭐️ معرفی کتاب در سایت ناشر

همانطور که از اسم کتاب بر می‌آید، محتوای آن را به طور خلاصه می‌توان تاریخچه‌ای فراگیر از جهان اسلام از زمان پیامبر اسلام تا تولد عصر جدید قلمداد کرد.
این کتاب رویدادها، شخصیت‌ها، درگیری‌ها و همگرایی‌های عمده‌ای را که تاریخ جهان اسلام را شکل داده‌اند، به طور مفصل تشریح می‌کند. محتوای کتاب برای خوانندگان سفری را از مبدأ اسلام تا آستانۀ قرن نوزدهم پایه‌ریزی کرده و پایان داستان را تا به زمان حاضر ادامه می‌دهد. بنابراین کوک تاریخچۀ وسیعی از یک تمدن را ارائه می‌دهد که هم به دلیل وحدت و هم تکثر آن قابل توجه است.
این کتاب پس از نمایش صحنۀ خاورمیانه در دوران باستان متأخر، ظهور اسلام را به عنوان یک رویداد "قوی سیاه" به تصویر می‌کشد. این امر با ظهور خیره‌کنندۀ خلافت اسلامی بر پایۀ پرورش تمدنی جدید ادامه می‌یابد. سپس به تاریخ‌های تمام مناطق اصلی جهان اسلام می‌پردازد و گزارشی گسترده از تحولات کلیدی نظامی، سیاسی و فرهنگی‌ای ارائه می‌دهد که با گسترش اسلام به سمت شرق و غرب رخ داده است.
در عین حال، کتاب روایتگر نقل‌های متعددی از منابع دست اول است و بدین وسیله صداهای مختلف بسیار الهام‌بخشی از گذشتۀ مسلمانان را به خوانندگان می‌رساند.


🗂 فهرست محتوای کتاب

✅ بخش اول: ظهور جهان اسلام

🔵فصل ۱ با هدف بررسی وضعیت خاورمیانه در اواخر دوران باستان، به جنگ‌های داخلی عربستان، فرهنگ قبیله‌ای و بت‌پرستی در شبه جزیره، امپراتوری‌های بیزانس و ایران و روابط آن‌ها با عربستان می‌پردازد.

🔵فصل ۲ با تمرکز بر روی پیامبر اسلام، از طرفی به رسالت او، شخصیت‌اش به عنوان احیاگر دین ابراهیمی و جانشین موسی و عیسی پرداخته و از طرف دیگر حکومت او، پیمان مدینه و دیگر مسائل سیاسی مرتبط را بحث می‌کند.

🔵فصل ۳ به مسألۀ خلافت از قرن اول تا سوم هجری و دیگر مسائل بعد از رحلت پیامبر می‌پردازد، مسائلی چون جانشینی پیامبر، فتوحات، اولین جنگ‌ داخلی، سلسله و حکومت اموی، دشمنان مسلمان و غیرمسلمان، بنی‌امیه، عباسیان و ... همچنین به مسائلی پیرامون ارتباط شبه‌جزیرۀ عربستان با شمال آفریقا، مصر و ایران و در نهایت شکل‌گیری و توسعهٔ تمدن اسلامی.

🔵 در فصل ۴ به فروپاشی خلافت در غرب پرداخته می‌شود و غرب جهان اسلام در قرن سوم، شورش بربرها، ظهور فاطمیان و عواقب آن‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

🔵 در فصل ۵ و ۶ نیز به ترتیب، فروپاشی خلافت در شرق جهان اسلام (ایران) و مرکز جهان اسلام (حکومت مرکزی عباسیان) بحث شده است.

✅ بخش دوم: جهان اسلام از قرن پنجم تا دوازدهم

این قسمت به تاریخ اقوام مختلف در منطقۀ جغرافیایی خاورمیانه و حوالی آن می‌پردازد که شامل این زیربخش‌هاست: ترک‌ها، مغول‌ها و اسلام در استپ‌ها | ایران و آسیای مرکزی | ترک‌ها در غرب خاورمیانه | امپراتوری عثمانی | هند | اقیانوس هند | آفریقا | اعراب

✅ بخش سوم: خاتمه

این قسمت به جهان اسلام و غرب (مرز غربی مدیترانه و اروپای غربی) می‌پردازد و در نهایت می‌خواهد به این سوال پاسخ دهد که از سال ۱۸۰۰ در حوزه‌های جمعیتی، قلمرو، ارتباطات، اقتصاد، جامعه، ایالت و غیره چه چیزی تغییر کرده است؟ همچنین در انتها دربارهٔ نگرش مسلمانان به اروپای مسیحی صحبت می‌کند.

🗺 نقشه‌ها

از مزایای این کتاب، فراهم آوردن ۲۸ نقشهٔ تاریخی است که هدف از آن‌ها، نمایش حداکثر تعداد ممکن شهرها و مکان‌های مرتبط با حوادث تاریخ اسلام بر روی نقشه با جداسازی مرزها است.

⬇️ دریافت نقشه‌های کتاب


⭐️ معرفی نویسنده

مایکل کوک استاد مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون است. کتاب‌های او شامل "ادیان باستانی، سیاست مدرن"، "تاریخ مختصر نژاد بشر"، "امر به معروف و نهی از منکر" و "قرآن: مقدمه‌ای بسیار کوتاه" است.

کتاب «تاریخ جهان اسلام» در حقیقت حاصل تدریس درس «مقدمه‌ای بر خاورمیانه» در دانشگاه پرینستون در سالیان متمادی است. کوک در بخش تقدیر کتاب در این رابطه می‌نویسد: «نسل‌های متعددی از دانشجویان کارشناسی که دوره‌های من را می‌گذراندند، مرا وادار کرده‌اند که به‌منظور ارائهٔ تاریخ اسلام به شیوه‌ای مناسب و قابل فهم، به طور گسترده بخوانم و شجاعانه فکر کنم.» همچنین کوک متواضعانه در پیشگفتار کتاب می‌نویسد: «کار یک مورخ فهمیدنی کردن گذشته برای امروز است، و هرچند من تلاش کرده‌ام [در این کتاب] این کار را تا حد ممکن به صورت عینی به انجام رسانم، اما بدون تردید، چگونگی نگرش من به گذشته، از ارزش‌هایی که من امروزه به آن‌ها باور دارم، رنگ گرفته‌اند.»

⬇️دریافت فایل کتاب

#انعکاس_کتاب
@inekas