کتابفروشی شهاب:
t.me/shahab_bookstore

شب دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی

هشتصد و بیست و دومین شب از سلسله شب‌های مجلۀ بخارا به دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی اختصاص یافته است. این نشست در ساعت چهار بعدازظهر شنبه چهارم اسفندماه ۱۴۰۳ با حضور استاد شفیعی کدکنی و سخنرانی ژاله آموزگار، منصوره اتحادیه، نصراله پورجوادی، حکمت‌اله ملاصالحی و علی دهباشی‌ در تالار فردوسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران برگزار می‌شود.

با تاسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ دانشکدۀ ادبیات یکی از شش دانشکده‌ای بود که همزمان با شروع به کار دانشگاه فعالیت خود را آغاز کرد. در سالهای آغازین دانشکدۀ ادبیات دارای رشته‌های ادبیات فارسی، فلسفه و علوم تربیتی، زبان خارجه، تاریخ و باستان‌شناسی بود و بدیع‌الزّمان فروزانفر، اسدالله بیژن، امینه پاکروان، سیّد محمّد تدیّن، دکتر علی اکبر سیاسی، دکتر رضازاده شفق، عبدالحسین شیبانی(وحیدالملک)، سیّد محمد کاظم عصّار، امیر سهام‌الدین غفاری، محمّدحسین فاضل تونی، مسعود کیهان، سعید نفیسی، دکتر هاز، دکتر ژان هیتیه، رشید یاسمی، مهدی بیانی، عبدالله فریار، ابوالفضل صدری، لطفعلی صورتگر از استادان بنام دانشکده در دورۀ اول بودند.
این بالندگی در نسل بعدی استادان دانشکده هم همچنان تداوم یافت که از آن میان می‌توان به استادانی نظیر محمدرضا شفیعی‌کدکنی، محمدتقی دانش پژوه، عباس زریاب خویی، احمد تفضلی، یحیی مهدوی، غلامرضا رشید یاسمی، عبدالحسین زرین‌کوب، محمدکاظم عصار، ایرج افشار، محمدامین ریاحی، مدرس رضوی، عزت اله نگهبان و محمدابراهیم باستانی پاریزی اشاره کرد.
دکتر ذبیح‌الله صفا، دکتر پرویز ناتل خانلری و دکتر محمد معین اولین دانش‌آموختگان دکتری دانشکده بودند و محمد معین اولین دکتر غیر پزشکی دانشگاه تهران به شمار می‌آید.
دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی در نود سال گذشته از مهمترین مقصدهای دانشجویان خارجی برای تحصیل در ایران بوده است. در آذرماه ۱۳۳۴ حسینعلی محفوظ از عراق به عنوان اولین دانشجوی خارجی دانشگاه به درجۀ دکتری در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی نائل شد و پس از آن افراد زیادی از کشورهای مختلف پنج قاره از رشته‌های مختلف این دانشکده دانش‌آموخته شده‌اند. علاوه بر آن دانشکده نقش اساسی در تأسیس و تداوم کرسی‌های مختلف زبان و ادبیات فارسی و ایران‌شناسی در دانشگاه‌های بین‌المللی داشته است. از جمله در تابستان سال ۱۳۳۵ کرسی زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه لبنان در بیروت توسط استاد بدیع‌الزّمان فروزانفر و استاد جلال همائی افتتاح شد. در شهریور سال ۱۳۴۰ با کمک «بنیاد گورگیان» کرسی مستقلی برای مطالعات ایرانی (زبان و ادبیات فارسی، تاریخ ایران، زبانها و ادبیات پیش از اسلام) در دانشگاه کلمبیا تأسیس گردید و از دکتر احسان یارشاطر برای تصدّی این کرسی دعوت به عمل آمد. علاوه بر آن در دهه‌های متمادی استادان خارجی در این دانشکده به تدریس اشتغال داشته‌اند.
با گسترش فعالیت‌های ملی و بین‌المللی دانشکده از جمله تأسیس سازمان لغت‌نامه در ۱۳۳۵ و راه‌اندازی دورۀ دکترای فلسفه و تاریخ و جغرافیا در ۱۳۳۶ و تشکیل مؤسسۀ زبانهای خارجی در ۱۳۳۷ ساختمان فعلی در ۱۳۳۷ به مساحت ۱۷۵۰۰ متر مربع تکمیل و دانشکده به این بنای جدید انتقال یافت و تالار دانشکده به نام حکیم ابوالقاسم فردوسی نامگذاری شد. در اوایل دهۀ شصت طبقۀ چهارم به ساختمان فعلی افزوده شد.
در سالهای بعد دانشکده به توسعۀ رشته‌ها و گرایش‌ها و مؤسسات مختلف دست زد. تأسیس مؤسسۀ باستانشناسی در ۱۳۳۸، راه‌اندازی چهار کرسی: تاریخ علوم، تاریخ فلسفۀ باستان، روانشناسی کودک و روانشناسی آزمایشی در خرداد سال ۱۳۴۱، دوره‌های فوق لیسانس روانشناسی، تاریخ، جغرافیا، باستانشناسی، ادبیات فارسی، فلسفه، زبانشناسی، زبان انگلیسی، فرانسه و آلمانی در سالهای ۱۳۴۴-۱۳۴۶ و تشکیل گروه آموزشی زبان و ادبیات عرب در ۱۳۴۸ از آن جمله است.
در تاریخ سیزدهم آذر ۱۳۴۳ بنا به پیشنهاد دانشکده و تصویب شورای مدیران گروههای آموزشی و شورای دانشکده نام دانشکدۀ ادبیات به «دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی» تغییر یافت و در ششصد و هفتاد و دومین جلسۀ شورای دانشگاه به تصویب رسید.
علاوه بر ایجاد رشته‌ها و گرایش‌های جدید دانشکده‌های مختلفی شامل علوم اجتماعی، زبانهای خارجه، روانشناسی و علوم تربیتی و جغرافیا از بدنۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی جدا شده‌اند. در حال حاضر دانشکده در رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، باستان‌شناسی، زبان و ادبیات عرب، مترجمی زبان عربی، تاریخ و فلسفه در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و در رشته‌های زبانشناسی، فرهنگ و زبانهای باستانی، آموزش زبان فارسی و ایرانشناسی (کارشناسی ارشد) دانشجو می‌پذیرد و دارای هشت مجلۀ فعال علمی-‌پژوهشی (اولین شمارۀ مجله در مهرماه سال ۱۳۳۲ انتشار یافت)، ۹۳ استاد، ۷۰ کارمند و ۱۸۰۰ دانشجو است.

دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، تالار فردوسی

شب بوم‌سازگان زاگرس

هشتصدو بیست‌و سومین شب از «شب‌های بخارا» با همکاری فصلنامه صنوبر و خانه اندیشمندان علوم انسانی به «بوم‌سازگان زاگرس»که از آن با نام جنگل‌های بلوط زاگرس نیز نام می‌برند، اختصاص یافته است . این نشست ساعت ۵ بعدازظهر روز یکشنبه ۵ اسفندماه و با سخنرانی بهمن ایزدی، احمد خاتون‌آبادی، رحیم ملک‌نیا، بهرام زهزاد، رضا ساکی، مانیا شفاهی و علی دهباشی در تالار فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد.

جنگل‌های زاگرس با گستره‌ای بیش از شش میلیون هکتار، ۴۰ درصد رویشگاه‌های جنگلی کشور را در بر می‌گیرد و بزرگترین و گسترده‌ترین رویشگاه جنگلی کشور است.
رشته‌کوه زاگرس و چکاد‌های سربه فلک‌کشیده‌اش در پیوند با رویشگاه‌های جنگلی بلوط پیرامونش، سرچشمه مهم‌ترین و بزرگترین رودهای تمدن‌ساز در حوضه‌های آبریز جنوب‌غربی و فلات‌مرکزی ایران از جمله کارون، مارون، کرخه، دز، هلیل رود، سیوند، بهمنشیر، زرینه‌رود و قزل‌اوزون می‌باشند. بر اساس برآورد‌های انجام شده، تولید بیش از ۴۰ درصد آبهای شیرین کشور، این اکسیر تمدن‌ساز و زندگی‌بخش ولی پرچالش، مدیون بوم‌سازگان زاگرس است.
بااین همه، شوربختانه در پاسداری از این گنجینه ارزشمند‌ زیستی، کارنامه درخشانی نداریم.
در بیش از شصت سال گذشته، همه توان و رویکردهای نهاد کارگزارِ پاسداری و نگاهبانی از منابع طبیعی کشور، بر رویشگاه‌های جنگلی درآمدزا و برخوردار از توان تولید چوب صنعتی در بوم‌سازگان هیرکانی متمرکز بوده و بوم‌سازگان زاگرس فراموش و رها شده، گرفتار تازشِ تغییرکاربری‌های گسترده پهنه‌های جنگلی، جولان‌گاه گله‌های دام، قاچاقچیان چوب و ذغال، بذر بلوط و دیگر فرآورده‌های طبیعی جنگلی، افزایش چشمگیر فرسایش خاک، افزایش روزافزون مدیریت‌ سازه‌محور آب و سدسازی‌ها و طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای و تاخت و تاز بیماری‌ها و آفات گیاهی شده است.
.
خانه اندیشمندان علوم انسانی: خیابان نجات الهی (ویلا)، چهارراه ورشو، تالار فردوسی

شب جواد بدیع‌زاده

هشتصد و بیست و چهارمین شب از شب‌های بخارا به یادبود استاد جواد بدیع‌زاده اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج بعدازظهر دوشنبه ششم اسفندماه ۱۴۰۳ با حضور فرزند ایشان سرکار خانم الهه بدیع‌زاده، و سخنرانی آقایان جمال وفایی، میرعلیرضا میرعلی‌نقی و علیرضا امینی در محل موزۀ موسیقی ایران برگزار خواهد شد.
اجرای نغمه‌هایی از ساخته‌های استاد با پیانوی سامان احتشامی، پخش قسمتی از مستند ویژۀ ایشان (ساختۀ ه‍ .امین سلماسی و ف. غیاثی)، و رونمایی از کتاب «دریغ و درد از عمرم» (خاطرات زندگی و فعالیت‌های هنری جواد بدیع‌زاده) که از سوی نشر بدرقۀ جاویدان منتشر شده است، از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود.

علاقمندان موسیقی ملی ایران، نام استاد جواد بدیع‌زاده را به عنوان سازنده و خوانندۀ اثر ماندگار «خزان عشق» می‌شناسند. اما شخصیت او فراتر از این حدود است. وی اولین خوانندۀ حرفه‌ای در موسیقی ملی ایران است که سازندۀ آهنگ‌های بیشتر آثار خویش است. همچنین وی آوازخوان ردیف‌دان، ادیب، چهرۀ فعال در چهار دوره ضبط صفحه‌های سنگی، عضو شوراهای تخصصی در رادیو تهران، راهنمای جوانان با استعداد، و خلاق در ژانرهای دراماتیک، تراژیک و کمیک بوده است. او از معدود خوانندگان صاحب سواد و تحصیلات عالی بود و به زبانهای عربی و فرانسه تسلط داشت.‌ شغل وی ریاست دایرۀ بلیط و لوایح وارده در مجلس شورای ملی بود. آثار موسیقایی وی به شکل صفحه، نوار و سی‌دی منتشر شده و خاطرات زندگی او به قلم خودش و با ویرایش، حاشیه‌نویسی و افزوده‌هایی به قلم میر‌علیرضا میرعلی‌نقی به تازگی انتشار یافته است.

موزۀ موسیقی ایران: میدان تجریش، خیابان شهید ابراهیم دربندی، خیابان موزه، نبش کوچۀ بنان، پلاک ٩

سخنرانی دکتر ژاله آموزگار
در شب دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی
(به مناسبت نود سالگی)

شنبه چهارم اسفندماه ۱۴۰۳
دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، تالار فردوسی

سخنرانی استاد محمدرضا شفیعی کدکنی
در شب دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی
(به مناسبت نود سالگی)

شنبه چهارم اسفندماه ۱۴۰۳
دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، تالار فردوسی

سخنرانی دکتر حکمت‌اله ملاصالحی
در شب دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی
(به مناسبت نود سالگی)

شنبه چهارم اسفندماه ۱۴۰۳
دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، تالار فردوسی

عصر سه‌شنبه‌های بخارا

سی و نهمین نشست از نشست‌های عصر سه‎شنبه‎های مجله بخارا به رونمایی از کتاب «جان‎های هم‎دل»، منتخب نامه‎های ویرجینیا وولف، با ترجمۀ فرزانه قوجلو که از سوی نشر خوب منتشر شده اختصاص یافته است. این نشست در ساعت پنج عصر سه‎شنبه هفت اسفند ۱۴۰۳ با حضور گلبرگ برزین، الهام فلاح، محیا ساعدی، فرزانه قوجلو و علی دهباشی در باغ موزه نگارستان برگزار می‎شود.
زندگی وولف، دوستی‎ها و عشق‎هایش، علاقۀ حرفه‎ایش، بیماری‎هایش، آثارش، شیفتگی‎اش به مکان‎ها و مناظر، حساسیت موشکافانه‎اش، نوآوری‎ها و احساسات عمیقش، ولعش برای شایعه‎ها، جنجال‎ها و شوخی‎ها، عصبانیت‎ها و افشاگری‎هایش، مهربانی و نامهربانی‎اش، محبت و جذابیتش، و مهم‎تر از همه لذتش از داستان‎سرایی و بیش از اینها در این نامه‎ها به نمایش درمی‎آیند.
فرزانه قوجلو پیش از این مجموعه قصه‎های کوتاه ویرجینیا وولف را با عنوان «بانو در آینه»، رمان «ارلاندو» از وولف و زندگی‎نامۀ تحلیلی او را ترجمه و روانۀ بازار نشر کرده است.

باغ‌موزۀ نگارستان: میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع، تالار دکتر روح‌الامینی

شب بوم‌سازگان زاگرس

با سخنرانی بهمن ایزدی، رحیم ملک‌نیا، بهرام زهزاد، رضا ساکی، مانیا شفاهی و علی دهباشی


یکشنبه پنجم اسفندماه ۱۴۰۳
خانۀ اندیشمندان علوم انسانی، تالار فردوسی

شب آیین پاسداشت بیستمین سالگرد تاسیس «خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن»

هشتصد و بیست و پنجمین شب از سلسله شب‌های مجلۀ بخارا به «خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن» اختصاص یافته است. این نشست به مناسبت بیستمین سالگرد تأسیس این نهاد و با سخنرانی نوش‌آفرین انصاری، مهرناز خراسانچی، ندا موحدی‌پور  و علی دهباشی‌ در ساعت پنج بعدازظهر چهارشنبه هشتم اسفندماه ۱۴۰۳ در تالار استاد جلیل شهناز خانۀ هنرمندان ایران برگزار می‌شود.
پخش مستند «آغاز و پرواز»، خانه به روایت آمار و اجرای موسیقی از بخش‌های دیگر این نشست خواهد بود.

«خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن»، یک کتابخانۀ عمومی کودک‌محور است که در سال ۱۳۸۳ تأسیس شده و فضای خود را در روند هم‌فکری‌های پویای «کتابداران» و «مروجان» ساخته است. کتابخانه‌ای که تلاش کرده با فراهم کردن مجموعه‌ای متنوع از ادبیات کودک و نوجوان و بزرگسال، تعاملی سازنده با مخاطبان خود داشته باشد.
هدف اصلی این نهاد از ابتدا «ترویج ادبیات و خواندن» در میان کودکان، نوجوانان و خانواده­‌ها بوده و برای رسیدن به این هدف، تلاش کرده  با انجام طرح­‌های خلاقانه و به کمک نهادهای هم­سو، روش­‌های مؤثر و گسترش­‌دهنده در حوزۀ مواجهه با ادبیات را به محک بگذارد.

خیابان طالقانی، خیابان موسوی شمالی، بوستان هنرمندان، خانۀ هنرمندان ایران، تالار استاد جلیل شهناز