Сот талап қоюшыны саяси қуғын-сүргін құрбаны деп таныды

◾️ Ақтөбе қаласының тұрғыны 1984 жылы Гурьев облыстық партия комитеті мен Мақат локомотив депосы кәсіподақ комитетінің жолдамасымен Қазақ мемлекеттік университетінің дайындық бөліміне оқуға түседі. 1985 жылы осы университеттің философия және экономика факультетінің студенті атанған.

◾️ Алайда, оны 1986 жылы қоғамдық тәртіпті бұзды деген айыппен университеттің екінші курсынан шығарған. Оның оқудан шығарылуына 1986 жылы 18 желтоқсанда Желтоқсан оқиғасына қатысты деген күдікпен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің айып тағусыз ұсталуы себеп болған.

◾️ Кейін босатылғанымен студент КОКП қатарынан шығарылып, қуғын-сүргінге ұшырап, жұмысқа тұра алмаған. Сол университеттің философия факультетін бітірген оның әйелі де осындай себептермен жұмысқа орналаса алмай, түрлі кедергілерге кездескен.

◾️ 1990–1993 жылдары олардың үш кішкентай баласы бар отбасы баспананы жалға алуға мәжбүр болған және әлеуметтік жағынан осал жағдайға тап болған.

◾️ 2025 жылы Желтоқсан оқиғасының куәгері 64 жастағы азамат 1986 жылғы Алматыдағы Желтоқсан оқиғасына қатысуына байланысты саяси қуғын-сүргін фактісін тану туралы сотқа талап қоюмен жүгінген.

◾️ Ақтөбе қалалық No3 соты істі зерттей келе, арызданушының шынымен де 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасына қатысқанын және саяси қудалауға, оның ішінде еңбек құқықтарын шектеуге ұшырағанын анықтаған. Бұл мән-жайлар университет пен Алматы қалалық прокуратурасының архивтік анықтамаларымен, сондай-ақ куәлердің айғақтарымен расталған.

◾️ Азаматтық процестік кодексінің 306-бабын және «Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандарын ақтау туралы» Заңның 2-бабын басшылыққа ала отырып, сот талап қоюшыны 1986 жылғы оқиғаға байланысты саяси қуғын-сүргін құрбаны деп таныды.

◾️ Соттың шешімі заңды күшіне енді.

https://t.me/aktobesot

Суд признал истца жертвой политических репрессий

◾️ В 1984 году житель Актобе по направлению Гурьевского обкома партии и профсоюзного комитета Макатского локомотивного депо был зачислен на подготовительное отделение Казахского государственного университета. В 1985 году он стал студентом факультета философии и экономики этого вуза.

◾️ Однако в 1986 году его отчислили с 2 курса университета якобы за нарушение общественного порядка. Основанием для отчисления стало его задержание сотрудниками правоохранительных органов 18 декабря 1986 года — по подозрению в участии в декабрьских событиях, без предъявления обвинений.

◾️ Несмотря на последующее освобождение, студент был исключён из КПСС, подвергался преследованиям и не мог устроиться на работу. Его супруга, выпускница философского факультета того же университета, также столкнулась с отказами в трудоустройстве по аналогичным причинам.

◾️ В 1990–1993 годах их семья с тремя малолетними детьми была вынуждена снимать жильё и находилась в социально уязвимом положении.

◾️ В 2025 году 64-летний очевидец декабрьских событий подал в суд иск о признании в отношении него факта политических репрессий в связи с участием в событиях декабря 1986 года в Алматы.

◾️ Суд № 3 г. Актобе, рассмотрев дело, установил, что заявитель действительно участвовал в декабрьских событиях 1986 года и подвергался политическим преследованиям, включая ограничение трудовых прав. Эти обстоятельства подтверждены архивными справками университета и прокуратуры г. Алматы, а также показаниями свидетелей.

◾️ Руководствуясь статьёй 306 Гражданского процессуального кодекса и статьёй 2 Закона «О реабилитации жертв массовых политических репрессий», суд признал истца жертвой политических репрессий, связанных с событиями 1986 года.

◾️ Решение суда вступило в законную силу.

https://t.me/aktobesot

◾️ Жоғарғы Сот кәмелетке толмаған П-ның өліміне қатысты іс бойынша қылмыстық істі қарады.

◾️ Бірінші сатыдағы сот үкімімен ақталды:

-Ш. (жәбірленушінің тәтесі) Қылмыстық кодекстің 99-бабы 2-бөлігінің 14-тармағы бойынша (Адам өлтіру);

-Р. (жәбірленушінің әжесі) және М.(бағбан) Қылмыстық кодекстің 420-бабының 2-бөлігі (көрінеу жалған айғақ беру), М. ҚК-нің 432-бабы бойынша (қылмысты жасыру).

◾️ Қылмыстық іс басқа тұлғаларды қылмыстық жауапкершілікке тарту туралы шешім қабылдау үшін прокурорға жолданған.

◾️ Апелляциялық сот ақтау үкімін өзгеріссіз қалдырды.

◾️ Қылмыстық іс прокурордың наразылығымен кассациялық сатыға келіп түскен.

◾️ Сот алқасы іс материалдарын зерделей келе, мынадай қорытындыға келді.

◾️ Тергеу барысында анықталғандай, 2019 жылдың 12 мамырында сағат 15:30 шамасында өз үйінің ауласында Ш., қызғаныш сезімінен аулаға шығып кеткен көлігімен кәмелетке толмаған жиені П.-ны қағып кеткен.

◾️ Үйде бағбан болып жұмыс істеген М., үй иелерінің нұсқауымен П.-ны жуып, басқа киімге ауыстырып, жазатайым оқиғаны елестетіп денесіне мүсін орнатқан. Одан кейін сағат 21:05-те жәбірленушінің атасы мен анасы оны ауруханаға әкеліп, ол өлді деп танылған.

◾️ Бұл факті бойынша кәмелетке толмағанның әжесі Р. мен отбасының бағбаны М. жәбірленушінің үстіне мүсіннің құлағанын көрсетіп, көрінеу жалған куәлік берген.

◾️ Қылмыстық процестік кодексінің 19-бабында көзделген кінәсіздік презумпциясына сәйкес, айыптау үкімі болжамға негізделуі мүмкін емес және жеткілікті жол берілетін және сенімді дәлелдемелердің жиынтығымен бекітілуге тиіс.

◾️ Тергеу органдары жәбірленушінің өлімінің мән-жайын сенімді түрде анықтаған жоқ. Бұған іс бойынша жүргізілген сараптамалардың қарама-қайшы қорытындылары дәлел.

◾️ Сарапшылар дене жарақаттарының қалыптасу механизмі мен өлім уақыты туралы бір-бірін жоққа шығаратын қорытындылар жасаған. Бес сараптама көліктің жәбірленушіні қағып кеткенін жоққа шығарады. Жеке сарапшы жүргізген біреуі ғана дене жарақатын жоққа шығармайды, бірақ ол көліктің алдында отырған жағдайда ғана, бұл тағылған айыпқа қайшы келеді. Тексерілген көлікте жол-көлік оқиғасының немесе жәбірленушімен басқа да жанасудың іздері табылған жоқ.

◾️ Қызғаныштан кісі өлтіру уәжі ешбір объективті дәлелдемелермен расталмайды және куәлардың айғақтарымен және фотоматериалдармен жоққа шығарылады.

◾️ Айыптаушы тараптың М.-ның өз кінәсін мойындағаны туралы айғақ берген анонимді куәнің айғақтарына сілтеме жасауы негізсіз.

◾️ Анонимді куә бұрын қылмыстық жауапкершілікке тартылып, тергеу кезінде қайтыс болған. Тиісінше, одан жауап алып, берген айғақтарының растығын тексеру мүмкін емес. Жәбірленушінің денесінде жануарлардың тістеген іздерінің болуы баланың ересектердің қарауынсыз қалғанын көрсетеді және жәбірленушіні қасақана ұру нұсқасын жоққа шығарады.

◾️ Осылайша, тергеу органдары жәбірленушінің өліміне көліктің оны қағып кетуінен және сотталушының оны басып өткені туралы дәлелдемелер келтірген жоқ.

◾️ Ш.-ның кінәсі анықталмағандықтан, Р. мен М-нің әрекеттерінде де қылмыс белгілері жоқ.

◾️ Жоғарыда айтылғандардың негізінде Жоғарғы Соттың сот алқасы соттың ақтау үкімін өзгеріссіз қалдырды.

◾️ Верховным судом рассмотрено уголовное дело по факту смерти несовершеннолетней П.

◾️ Приговором суда первой инстанции оправданы:

- Ш. (тетя потерпевшей) по ст.99 ч.2 п.14) УК (Убийство);

- Р. (бабушка потерпевшей) и М. (садовник) по ст.420 ч.2 УК (заведомо ложные показания), М. также по ст.432 УК (укрывательство преступления).

◾️ Уголовное дело направлено прокурору для решения вопроса о привлечении к уголовной ответственности других лиц.

◾️ Апелляционный суд оставил без изменения оправдательный приговор.

◾️ Уголовное дело поступило в кассационную инстанцию по протесту прокурора.

◾️ Судебная коллегия, изучив материалы дела, пришла к следующим выводам.

◾️ По версии следствия, 12 мая 2019 года примерно в 15:30 часов во дворе своего дома Ш. на почве ревности совершила наезд автомобилем на выбежавшую во двор несовершеннолетнюю племянницу П.

◾️ М., работавший садовником в доме, по указанию хозяев дома помыл и переодел П. в другую одежду, положил на её тело статую, имитируя несчастный случай. Затем в 21:05 часов дедушка и мама потерпевшей привезли её в больницу, где была констатирована смерть.

◾️ Бабушка несовершеннолетней-Р. и садовник семьи -М. дали по данному факту заведомо ложные показания, указав, что на потерпевшую упала статуя.

◾️ В силу презумпции невиновности по ст.19 УПК, обвинительный приговор не может быть основан на предположениях и должен быть подтвержден достаточной совокупностью допустимых и достоверных доказательств.

◾️ Органами следствия достоверно не установлены обстоятельства гибели потерпевшей. Об этом свидетельствуют противоречивые выводы проведенных по делу экспертиз.

◾️ Эксперты сделали выводы, взаимоисключающие друг друга о механизме образования телесных повреждений и времени смерти. Пять экспертиз исключают наезд автомобиля на потерпевшую. Только одна, проведенная частным экспертом, не исключает возможность телесных повреждений, но только при нахождении в сидячем положении перед автомобилем, что расходится с предъявленным обвинением. Следов ДТП или иного контакта с потерпевшей на осмотренном автомобиле не обнаружено.

◾️ Мотив убийства из чувства ревности никакими объективными доказательствами не подтвержден и опровергается показаниями свидетелей, фотоматериалами.

◾️ Ссылка стороны обвинения на показания анонимного свидетеля, показавшего якобы о признании М. вины, несостоятельны.

◾️ Анонимный свидетель ранее привлекался к уголовной ответственности, скончался в ходе следствия. Соответственно, допросить его и проверить правдивость показаний невозможно. Наличие следов укусов животного на теле потерпевшей свидетельствуют о том, что ребенок находился без присмотра взрослых и опровергает версию о намеренном наезде на потерпевшую.

◾️ Таким образом, доказательств, что смерть потерпевшей наступила вследствие наезда автомобиля и что наезд совершила подсудимая органами следствия, не предоставлено.

◾️ Поскольку вина Ш. не установлена, то состава преступления в действиях Р. и М. также не имеется.

◾️ На основании изложенного, судебная коллегия Верховного Суда оставила опрадательный приговор суда в силе.

◾️ Жоғарғы Сот Төрағасы А.А.Мерғалиевтің төрағалығымен Қылмыстық істер жөніндегі сот алқасы Бас Прокурордың орынбасары Ә.Шындалиев пен қорғаушы-адвокат Н.Қамысбайдың қатысуымен өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталған Қ.-ға қатысты қылмыстық істі қарады.

◾️ Бейнеконференцбайланыс арқылы сотталғанның қатысуы да қамтамасыз етілді.

◾️ Сот алқасы іс материалдары мен тараптың дәлелдерін зерделей келе, мынадай қорытындыға келді.

◾️ Қ.-ның мас күйінде күш қолданып, қорқытып, кәмелетке толмағанға (2018 ж.т.) қатысты жыныстық сипаттағы әрекеттер жасағаны анықталды.

◾️ Қ.-ның кінәсі жәбірленушінің, оның заңды өкілінің айғақтарымен, бейнебақылау камерасынан түсірілген бейнежазбамен, сот сараптамалардың қорытындыларымен дәлелденді.

◾️ Қ.-ның жазасы қылмыстың ауырлығы, жауаптылықты жеңілдететін мән-жайлардың жоқтығы және ауырлататын мән-жайдың болуы – қылмысты мас күйде жасау ескеріле отырып тағайындалды.

◾️ Кассациялық қараудың қорытындысы бойынша сот алқасы сот актілерін өзгеріссіз қалдырды.

◾️ Судебной коллегией по уголовным делам, под председательством Председателя Верховного Суда Мергалиева А.А., с участием заместителя Генерального Прокурора Чиндалиева А., защитника-адвоката Қамысбай Н. рассмотрено уголовное дело в отношении К., осужденного к пожизненному лишению свободы.

◾️ Также с использованием видеоконференцсвязи обеспечено участие осужденного.

◾️ Судебная коллегия, изучив материалы дела и доводы стороны, пришла к следующим выводам.

◾️ Установлено, что К., находясь в состоянии алкогольного опьянения, применяя насилие и угрожая таковым, совершил действия сексуального характера в отношении заведомо малолетней (2018 г.р.).

◾️ Вина К. доказана показаниями потерпевшей, ее законного представителя, видеозаписью с камеры наблюдения, заключениями судебных экспертиз.

◾️ Наказание К. назначено с учетом тяжести содеянного, отсутствия смягчающих обстоятельств и наличия отягчающего обстоятельства-совершения преступления в состоянии алкогольного опьянения.

◾️ По итогам кассационного рассмотрения судебная коллегия оставила судебные акты без изменения.

⚜️ Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Судья және сот қызметкері күнімен құттықтауы

Құрметті Судьялар және сот қызметкерлері!

Биыл – сот төрелігін атқаруға жауапты азаматтар үшін айрықша маңызды жыл. Себебі, осыдан 30 жыл бұрын ел егемендігінің, адамдардың құқықтары мен бостандықтарын сақтаудың мызғымас тірегі саналатын Қазақстан Конституциясы қабылданды.

Қуатты әрі тәуелсіз сот жүйесі құқық үстемдігін қамтамасыз ету, сондай-ақ «Заң және тәртіп» қағидатын орнықтыру ісінде шешуші рөл атқарады. Сондықтан біз осы стратегиялық маңызы бар салада жүйелі түрде реформа жүргізіп келеміз. Сот ісі жетілдіріліп, басқару үдерістері оңтайландырылып, осы салаға цифрлық технологиялар енгізіліп жатыр. 1 шілдеден бастап қылмыстық, азаматтық және әкімшілік істер жөніндегі үш дербес кассациялық сот жұмыс істей бастайды. Бұл қадам азаматтардың және бизнестің өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға арналған институционалдық мүмкіндігін едәуір аттырады.

Жұртшылықтың әділдікке деген сенімі көбінесе судьялардың кәсіби біліктілігіне, кез келген істі қараған кезде ұстанымына берік болып, бейтараптық таныта алуына тікелей байланысты. Осы маңызды әрі жауапты миссия терең құқықтық білімді, заң үстемдігін үнемі бәрінен биік қоюды талап етеді.

Сот қызметкерлері мен ардагерлеріне қажырлы еңбегі мен өз кәсібіне адалдығы үшін шынайы ризашылығымды білдіремін.

Сіздер Әділетті Қазақстанды құру ісіне өлшеусіз үлес қоса бересіздер деп сенемін!

Баршаңызға зор денсаулық, бақ-береке, толағай табыс тілеймін!

t.me/aqorda_resmi

⚜️Поздравление Главы государства Касым-Жомарта Токаева с Днем судьи и работника суда

Уважаемые судьи и работники суда!

Поздравляю вас с профессиональным праздником!

Для всех, кто связан с отправлением правосудия, нынешний год имеет особое символическое значение. 30 лет назад была принята Конституция Казахстана – прочный фундамент нашей Независимости, соблюдения прав и свобод граждан.

Сильная и независимая судебная система играет ключевую роль в обеспечении верховенства права, утверждении основополагающего принципа «Закон и Порядок». Мы последовательно реализуем системные реформы в этой стратегически важной сфере. Постоянно совершенствуется судопроизводство, оптимизируются управленческие процессы, внедряются передовые цифровые технологии. Уже с 1 июля начнут свою работу три самостоятельных кассационных суда – по уголовным, гражданским и административным делам. Это значительно расширит институциональные возможности граждан и бизнеса для отстаивания своих прав и законных интересов.

Вера людей в справедливость во многом зависит от профессионализма судей, их принципиальности и беспристрастности при рассмотрении любого дела. Это высокая и ответственная миссия, которая требует безупречных юридических знаний, твердой приверженности букве и духу закона.

Выражаю благодарность судейскому корпусу, работникам и ветеранам судов за добросовестный труд и верность призванию.

Уверен, вы внесете важный вклад в построение подлинно Справедливого Казахстана.

Желаю всем здоровья, благополучия и успехов!

t.me/aqorda_resmi

Жоғарғы Сот Төрағасы А.Мерғалиевтің «Судья және сот қызметкері күнімен» құттықтауы

Құрметті әріптестер!
 
Кәсіби мерекелеріңіз – «Судья және сот қызметкері» күнімен шын жүректен құттықтауымды қабыл алыңыздар!

Ұлттық сот жүйесінде судьялардың тәуелсіздігін нығайтуға, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға, сот төрелігін жүзеге асыру сапасын арттыруға бағытталған бірқатар өзгеріс жасалды.

Біздің бірегей IT-жобаларымыз, соның ішінде жасанды интеллект элементтері мен робототехника сот ісін жүргізуді оңайлатты, сот төрелігіне қолжетімділікті кеңейтті және процестердің ашықтығын арттырды.

Қазақстанның жоғары сот органының жаңа бастамалары халықаралық деңгейде жоғары бағаланды.

Бұл жетістіктерге сіздер де, құрметті ардагерлер, судьялар мен сот қызметкерлері зор үлес қостыңыздар!

Сіздер жоғары біліктілік пен Заң талабына адал қызметтеріңіз, моральдық-этикалық нормаларды сақтау арқылы сот билігіне сенім деңгейін қамтамасыз етесіздер.

Сіздерге кәсіби және адал еңбектеріңіз, оның ішінде сот жүйесін жетілдіру аясындағы қызметтеріңіз үшін ризашылығымды білдіремін.

Ұзақ өмір және Отанымыздың гүлденуі жолында кәсіби табыстар тілеймін.

Поздравление Председателя Верховного Суда А.Мергалиева с Днем судьи и работника суда

Уважаемые коллеги!
 
Примите сердечные поздравления с профессиональным праздником – Днем судьи и работника суда!

В национальной судебной системе проведены ряд преобразований, направленных на укрепление независимости судей, защиту прав и законных интересов граждан, повышение качества к правосудию.

Наши уникальные IT-разработки, в т.ч. с элементами искусственного интеллекта и роботизации упростили судопроизводство, расширили доступ к правосудию и повысили прозрачность процессов.

Новые инициативы высшего судебного органа Казахстана высоко оценены на международном уровне.

В этих достижениях есть значимый и ваш вклад, уважаемые ветераны, судьи и сотрудники судов!

Высокой квалификацией, добросовестным служением букве Закона, соблюдением морально-этических стандартов вы обеспечиваете уровень доверия к судебной власти.

Выражаю вам признательность за профессионализм, добросовестный труд, в том числе в рамках совершенствования судебной деятельности.

Желаю вам долгих лет и профессиональных успехов на благо процветания нашей Родины.

Сот әкімшілігінің басшысы Н.Ахметзакировтің
«Судья және сот қызметкері күнімен» құттықтауы

Құрметті судьялар мен сот жүйесінің қызметкерлері!

Сіздерді кәсіби мерекелеріңізбен құттықтаймын!

Сот – құқықтық мемлекеттің негізгі институттарының бірі, оның дамуы сіздердің адалдықтарыңызға, жоғары біліктіліктеріңізге және күнделікті, табанды еңбектеріңізге тікелей байланысты.

Заңға қызмет ету, жауапкершілік пен кәсібилік тәуелсіз және әділ сотқа қоғамның сенімін қалыптастырады. Сіздер азаматтардың құқығын қорғауға және заңдылықты нығайтуға зор үлес қосып келесіздер.

Қазақстанның сот жүйесі жасанды интеллект пен ауқымды деректерді талдау элементтерін қоса алғанда, заманауи IT-шешімдерін сенімді түрде қолданады.

Сіздердің алдағы уақытта да сот билігінің тәуелсіздігін нығайтуға және сот төрелігінің тиімділігін арттыруға үлес қосатындарыңызға сенімдімін.

Сіздерге толайым табыс және еліміздің игілігі жолында жаңа жетістіктер тілеймін!

Поздравление Руководителя Судебной администрации Н.Ахметзакирова с Днем судьи и работника суда

Уважаемые судьи и работники судебной системы!
 
Поздравляю вас с профессиональным праздником!
 
Суд - один из ключевых институтов правового государства, и его развитие напрямую зависит от вашей принципиальности, высокой квалификации и ежедневного, самоотверженного труда.
 
Служение закону, ответственность и профессионализм формируют доверие общества к независимому и справедливому суду. Вы вносите весомый вклад в защиту прав граждан и укрепление правопорядка.
 
Судебная система Казахстана уверенно применяет современные IT-решения, включая элементы искусственного интеллекта и анализ больших данных.
 
Уверен, что вы и впредь будете содействовать укреплению независимости судебной власти и повышению эффективности правосудия.
 
Желаю вам успехов и новых достижений во благо нашей страны!