💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌طلوع خادم الشریعه
دانشگاه پادربورن آلمان

🔹طلوع خادم الشریعه دانش‌آموختۀ رشتۀ مطالعات عربی در دانشگاه آزاد برلین است. او دکتری خود را در دانشگاه پادربورن آلمان در رشتۀ الهیات اسلامی، تفسیر قرآن گذرانده و پایان‌نامه‌ای با عنوان «مطالعه نقد متنی قرآن، مبانی نظری و پرسش‌های عملی» نوشته است که بابت آن برندۀ کمک‌هزینۀ پژوهشی مؤسسۀ AIWG در ۲۰۲۰ شده است.

🔹او در پروژۀ کورپوس کورانیکوم (Corpus Coranicum) دستیار پژوهشی بوده، در دانشگاه کاتولیک علوم کاربردی تدریس کرده، و همزمان در مؤسسات گوناگون در زمینۀ تحقیقات قرآنی و گفتگوی بین ادیان مدرس آزاد بوده است.

📚از خادم الشریعه مقاله‌ای در کتاب بحث دربارۀ عیسی (Streit um Jesus) چاپ ۲۰۱۶ انتشارات بریل به چاپ رسیده است که عنوان آن چنین است: « مسیح‌شناسی- پیامبرشناسی- امام‌شناسی: دگرگونی‌های کلامی در دوران باستان متأخر در پرتو رویکردهای تفسیری به گونه‌شناسی و اثبات نبوت».

🔶موضوع ارائه او در مدرسۀ تابستانۀ «قرآن و اسلام نخستین»‌‌، ‌«مطالعۀ نقد متنی قرآن: نگاهی فیلولوژیکی، الهیاتی و هرمنوتیکی» (Textual Critical study of the Qur'an) است. (چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰چکیده «‌مطالعۀ نقد متنی قرآن: نگاهی فیلولوژیکی، الهیاتی و هرمنوتیکی» (Textual Critical study of the Qur'an)

📌طلوع خادم الشریعه

🔸در این ارائه اهداف زیر دنبال می‌شوند: ۱. معرفی نقد متن (Textual Criticism) به طور کلی از دیدگاه فیلولوژیکی ۲. بررسی دیدگاه‌های سنتی علوم قرآنی در زمینه نقد متن ۳. یک بازنگری فیلولوژیکی، الهیاتی و هرمنویتیکی به نقد متن قرآن

🔸پرسش کلی که در این ارائه به آن می‌پردازیم این است که نقد متن قرآن از منظر اسلامی چه معنایی داشته و چه نتایجی برای فرد مسلمان به دنبال داشته است یا می‌تواند داشته باشد. جلسه به صورت کارگاهی برگزار خواهد شد و قرار است که از بررسی جز به یک نگاه کلی برسیم.


#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌خداداد رضاخانی
پژوهشگر ارشد تاریخ جهان در دانشگاه لایدن هلند

🔹خداداد رضاخانی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشتۀ تاریخ در مدرسۀ اقتصاد لندن گذرانده است. او در ۱۳۸۹ دکتری خود را در رشتۀ تاریخ باستان متأخر ایران از دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس (UCLA) دریافت کرده و عنوان رساله‌اش «امپراطوری‌ها و میکروسیستم‌ها: ‌اقتصاد منطقه‌ای باستان متأخر در آسیای مرکزی و غربی، ۵۰۰ تا ۷۵۰ م» بوده است.
او پس از دکتری به عنوان پژوهشگر و استاد مهمان در مدرسۀ اقتصاد لندن، مدرسۀ مطالعات شرقی و آفریقایی در دانشگاه لندن و دانشگاه آقاخان در انگلستان به تدریس مشغول شد و در این حین مدّتی نیز استاد مدعو دانشگاه نوادا بود. او همچنین از ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ پژوهشگر بنیاد هومبولت در دانشگاه آزاد برلین گردیده، سپس از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ استاد مهمان و پژوهشگر ارشد تاریخ ایران در دانشگاه پرینستون بوده است.

🔹رضاخانی همکاری زیادی با رسانه‌ها کرده است. علاوه بر این، در وبلاگ خود و در پادکستی با عنوان «تاریخ ایران» می‌نویسد.

🔹تمرکز اصلی او بر دوران باستان متأخر در ایران و آسیای میانه، به‌ویژه امپراطوری ساسانی است. او که ویراستار پروژۀ ساسانیکا است، رویکردی تطبیقی به تاریخ جهان دارد. آثار پرشماری در زمینۀ تاریخ اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خاور نزدیک در دوران باستان متأخر از او منتشر شده است. همچنین باور‌های رایج ایرانیان دربارۀ تاریخ باستان و هویت آریایی را ارزیابی کرده و چند پژوهش دربارۀ آن انجام داده است.

📚 از رضاخانی چندین کتاب منتشر شده است. کتاب «بازخوانی (ReOrienting) ساسانیان: ‌شرق ایران در باستان متأخر» در ۲۰۱۷ در انتشارات دانشگاه ادینبرا به چاپ رسید و سال بعد در جایزۀ کتاب احسان یارشاطر شایستۀ تقدیر شناخته شد. کتاب دیگر او «رویدادنامۀ سریانی موسوم به رویدادنامۀ خوزستان: روایتی از آخرین سال‌های پادشاهی ساسانی‌» در ۲۰۱۶ در نشر حکمت سینا منتشر شده است. «کاوشی دربارۀ یک امپراطوری: ایران هخامنشی در لانگ دوره (Longue Durée )» کتاب دیگر او و تورج دریایی و علی موسوی است که در ۲۰۱۴ منتشر شده است. «از جیحون تا فرات: دنیای ایران باستانی متاخر» را نیز به همراه تورج دریایی در ۲۰۱۶ به چاپ رسانده است. او اکنون کتابی با عنوان «از ساسانیان تا اسلام: مدیترانۀ شرقی در اوایل قرن هفتم» در دست انتشار دارد.

📚رضاخانی آثاری پیرامون اسطورۀ جادۀ ابریشم دارد که در آن وجود جادۀ ابریشم را انکار کرده و آن را بخشی از تاریخ‌نگاری اروپامرکزبین دانسته است؛ از جمله کتاب «ایرانیان و جادۀ ابریشم: ‌تجار، پادشاهی‌ها و ادیان» که به همراه ماتئو کمپارتی Matteo Compareti در ۲۰۱۰ منتشر شده، «ساخت جادۀ ابریشم: سفر، تجارت و اسطوره‌سازی» که در انتشارات بلومبزبری زیر چاپ است و مقالۀ «جاده‌ای که هرگز نبوده: جادۀ ابریشم و مبادلات فرااوراسیا (Trans-Eurasian)» که در مجموعه مقالات مطالعات تطبیقی جنوب آسیا و آفریقا و خاورمیانه در ۲۰۱۰ چاپ شده است.

🔶موضوع ارائه او در مدرسۀ تابستانۀ «قرآن و اسلام نخستین»‌‌، ‌«اسلام متقدّم در گسترۀ امپراطوری ساسانی: منابع و شواهد مادی» است. (چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰چکیده «اسلام متقدم در گستره امپراتوری ساسانی: منابع و شواهد مادی»

📌خداداد رضا‌خانی

🔸مطالعه توسعه خلافت در اوایل قرن هفتم معمولاً بر اساس منابع روایی حاصل از خود سنت اسلامی است. این‌ها، که معمولاً روایت‌های طبری، بلاذری و دینوری است، ساختار روایی مناسبی را ارائه می‌دهند که در آن بیشتر رویدادهای پیشین به زیبایی درحرکت پیروزمندانه سلطه اسلام بر منطقه گنجانده می‌شوند. مسائل و مشکلات و ناهمواری‌ها اساساً متأثر از این روایت غایت‌شناختی شده و تحلیل انتقادی وقایع را غیرممکن می‌سازند. این مقاله این روایت را به‌صورت انتقادی و در چارچوب دیگر (ارمنی، سریانی، فارسی میانه و غیره) بررسی می‌کند.

🔸منابع برای نشان دادن چگونگی وقوع فتوحات اولیه اسلامی در عراق و جنوب ایران از سکه استفاده می‌کنند. آن‌ها نشان می‌دهند که نمی‌توان فتوحات اولیه را از غزوه‌های محمد و از جنگ‌های ساسانی و بیزانسی ۶۰۲-۶۳۰ جدا کرد. این مقاله با قراردادن پیشرفت‌های اولیه خلافت در چارچوب آنچه در آن زمان می‌گذشت و با نگاهی به افراد متولی ساخت سکه، چگونگی فتوحات در عراق، جنوب ایران، سوریه و فلسطین و مصر را روشن می‌کند و توضیح می‌دهد که چگونه سریع به موفقیت رسیدند.


—————————————————
🔹 ارائه، با این مقالات مرتبط خواهد بود.

Rezakhani, Khodadad. "History from the edge: teaching early Islamic history from sub-Sasanian coins." J. Numis. Assoc. Aust 30 (2020): 127-147.

خداداد رضاخانی، فتوحات اعراب و ایران ساسانی، فصل‌نامه جندی‌شاپور، دانشگاه شهیدچمران اهواز، سال ششم، شماره ۲۳، پاییز ۱۳۹۹

برای دریافت فایل مقالات به اینجا مراجعه کنید.


#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌سیف‌الدین کارا
دانشگاه تورنتو

🔹سیف‌الدین کارا در ۲۰۱۵ مدرک دکتری خود را در رشتۀ مطالعات اسلامی از دانشگاه دورهام انگلستان دریافت کرده است. او عضو هیئت مدیرۀ شورای آمریکایی مطالعات جوامع اسلامی و عضو مؤسسۀ آموزش عالی پیشرفتۀ بریتانیا (Advance HE) است. همچنین پیش از این استاد دانشگاه دورهام بریتانیا و استادیار کرسی امام علی در مدرسۀ علمیۀ ‌هاتفورد ایالات متحده (Hartford Seminary, US) بوده است.

🔹موضوعات محبوب او برای پژوهش عبارت‌اند از: تاریخ اسلام نخستین، مطالعات قرآنی، مطالعات حدیث، تشیع، روابط سنی-شیعی، روابط اسلامی-مسیحی، حقوق اسلامی و اسلام و مسلمانان در اروپا.

🔹کارا تا کنون در زمینه‌هایی چون معرفی اسلام شیعی، تاریخ متنی قرآن، زندگانی پیامبر، اسلام و حقوق بشر، اسلام و مسلمانان در جهان مدرن و مسائل سیاسی-اجتماعی در اندیشۀ اسلامی به تدریس پرداخته است.

📚او مقالات پرشماری در مجلات گوناگون دارد؛ از جمله مقاله‌ای دربارۀ مصحف علی بن ابی‌طالب در مجلۀ مطالعات خاور نزدیک (Journal of Near Eastern Studies, 2016)، مقاله‌ای دربارۀ تجمیع قرآن در اندیشۀ متقدّم شیعی در مجلۀ انجمن سلطنتی آسیایی (Journal of the Royal Asiatic Society, 2016) و همچنین مقالاتی دربارۀ اسلام در دنیای معاصر در مجلۀ جهان اسلام (Muslim World) و مجلۀ امور اقلیت مسلمانان (Journal of Muslim Minority Affairs.).
کارا نویسندۀ کتاب «در جستجوی مصحف علی بن ابی طالب: ‌تاریخ و سنت‌های قدیمی‌ترین نسخۀ قرآن» است و اکنون در حال نوشتن کتابی با عنوان «تمامیت متنی قرآن: روایات تاریخی اهل سنت و شیعه در باب تحریف» است که در انتشارات دانشگاه ادینبرا به چاپ خواهد رسید.

🔶موضوع ارائه او در مدرسۀ تابستانۀ «قرآن و اسلام نخستین»‌‌، ‌«مسئلۀ تحریف قرآن بر اساس روایات سنی و شیعه» است. (چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰چکیده «مسئله تحریف قرآن بر اساس روایات سنی و شیعه»

📌 سیف‌الدین کارا

🔸مطالعات دیرینه نگاری و کتاب‌نگاری اخیر، درک ما را از تاریخ متنی قرآن به میزان قابل‌توجهی افزایش داده است. بااین‌حال، پیشرفت درزمینهٔ مطالعات حدیث که یکی از منابع اولیه اسلامی برای درک تاریخ اولیه اسلام و قرآن است محدود بوده است. مطالعات حدیثی هنوز با این آسیب ناشی از نظریه «بازگشت» شاخت، دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

🔸این نظریه به طرزی ناعادلانه مطالعات حدیثی را برای بیش از یک قرن متوقف کرد و باعث تعصب و بی‌اعتمادی ناموجه نسبت به منابع مسلمان شد. مرحله‌ای بود که دانشمندان کتاب مقدس بیش از یک قرن پیش با آن مواجه شدند. البته آثار دانشمندانی مانند یُنبُل، موتزکی و شولر کمک‌های اساسی به این حوزه داشته‌اند، به‌ویژه معرفی روش تحلیل متن‌اسناد توسط موتزکی و شولر تحولی خارق‌العاده بود. آن‌ها همواره نشان داده‌اند که اغلب می‌توان از احادیث برای استخراج اطلاعات تاریخی معنادار درباره اسلام اولیه و قرآن استفاده کرد. بااین‌وجود، اهمیت این دستاورد روش‌شناختی هنوز به‌درستی مورد توجه قرار نگرفته است. برخی از این عدم توجه به درک نادرست توانایی تحلیلی این روش مربوط می‌شود. اما بیشتر آن ناشی از تعصبات استعماری است که مفروضات خاصی در مورد خاستگاه اسلام دارد.

🔸تحقیقات در حال انجام من جسورانه در تلاش است تا اهمیت دستاورد روش‌شناختی موتزکی و شولر را حمایت و تقویت کند. این نشان می‌دهد که چگونه می‌توانیم با تحلیل نظام‌مند و گسترده سنت‌های مسلمانان در مورد یکپارچگی متنی قرآن، درک خود را از تاریخ قرآن و اسلام بیشتر کنیم. همچنین درگیر کردن گزارش‌های سنی و شیعی، اهمیت رویکرد کل‌نگر به تاریخ اولیه اسلام را به‌طورکلی نشان می‌دهد. این ارائه برخی از یافته‌های اولیه تحقیق من را مطرح می‌کند.


#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌ایهاب بدیوی
استاد دانشگاه لایدن هلند

🔹او دکترای خود را در ۲۰۱۴ از دانشگاه اکستر انگلستان دریافت کرده است. در دانشگاه لایدن، مدیر مرکز تاریخ و اندیشهٔ اسلامی و یکی از بنیان‌گذاران مرکز مطالعات باستان متأخر و سده‌های میانه است.

🔹بدیوی سه سال مدرّس تاریخ تفکر اسلامی و ایرانی در دانشگاه اندروز بوده است. او از ۲۰۱۶ تاکنون استادیار فلسفهٔ عربی در سده‌های میانه و تاریخ تفکر اسلامی در دانشگاه لایدن است و در همین دانشگاه به تدریس فلسفه در سده‌های میانه، فلسفهٔ عربی و‌ درس‌هایی مانند مطالعات تشیع، زبان عربی کلاسیک و تاریخ اسلام در سده‌های میانه پرداخته است.

🔹او آثار زیادی از جمله دربارهٔ جلال‌الدین دوانی، علامه طباطبایی، سید جمال‌الدین افغانی و مکتب فلسفی اصفهان منتشر کرده است.
ایهاب بدیوی به همراه سجاد رِضْوی ویراستار دستینهٔ آکسفورد درباره اسلام شیعی است.

📚در زمینهٔ اسلام نخستین چند اثر از او به چاپ رسیده است؛ از جمله: «کاتبان و قلم در اسلام نخستین» و «یکتاپرستی و بت پرستی در عربستان باستان متاخر:‌ قرآن و فراتر از آن».

🔶موضوع ارائۀ او در «مدرسۀ تابستانی قرآن و اسلام نخستین»،‌‌ «یکتاپرستی در اسلام نخستین» است. (چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰چکیده «یکتاپرستی در اسلام نخستین»

📌 ایهاب بدیوی

🔸مشرکان در قرآن بدون شک مخالفان اصلی حضرت محمد (ص) در مکه هستند و ممکن است سرسخت‌ترین مخالفان فکری او باشند. به‌طورکلی، آن‌ها خداپرست بودند و به خدایی متعالی معتقد بودند، چیزی که قرآن نیز به آن اذعان دارد. بااین‌حال، منابع ادبی متأخر مسلمانان، آن‌ها را بت‌پرستان و مشرکانی متمرد به تصویر کشیده است. این نکته آخر عجیب است، به‌ویژه اینکه بر اساس کتیبه‌ها و منابع ادبی غیرمسلمانان بت‌پرستی در این منطقه پس از قرن پنجم میلادی از بین رفته است. اتفاقی که خاویر تیکسیدور آن را گرایش به‌سوی توحید نامیده است.

🔸در این ارائه، گزارش‌های سنتی مسلمانان از مشرکون مکه در قرن هفتم میلادی دوباره بررسی خواهد شد. با استفاده از قرآن و سایر متون عربی قبل از تبدیل شدن آن به متونی مقدس، نشان داده می‌شود که به‌اصطلاح «مشرکین» عربستان آن بت‌پرستان و مشرکین سرسختی نبوده‌اند که سنت می‌گوید.

🔸بر اساس آنچه تاکنون می‌دانم، فکر می‌کنم که در آغاز قرن هفتم و پیش از اسلام، حداقل چهار نوع دین عربی در مکه وجود داشته است. در همین راستا، من همچنین در مورد تنش در جهان‌بینی قرآنی، از یک‌سو با یک الهیات توحیدی رادیکال غیرقابل قبول سازش‌ناپذیر، و از سوی دیگر، میان یک نظامی الهیاتی سهل‌گیرتر که آن را بت‌پرستی قرآنی متعالی می‌نامم، بحث خواهم کرد.

🔸 امیدوارم نشان داده شود که یکتاپرستی قرآنی که بعداً توحید نامیده شد، به مدل‌های تعالی‌گرایی متأخر در آتن و نوافلاطونی اسکندریه بسیار نزدیک‌تر است تا جسم‌گرایی ناپخته که برخاسته از مفاهیمی مانند تئواورانیوی است.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌النور سلار
پژوهشگر مستقل

🔹او در ۲۰۰۷ مدرک کارشناسی خود را در ادبیات و تمدن عرب از مؤسسهٔ ملی زبان‌ها و تمدن‌های شرقی در پاریس گرفته است و سپس در ۲۰۰۸ مدرک زبان اکّدی را از دانشگاه کاتولیک پاریس و زبان سریانی را از ENS در پاریس دریافت کرده است.

🔹سلار در همان سال کارشناسی ارشد خود را در زبان، ادبیات و تمدن عربی از مؤسسهٔ ملی زبان‌ها و تمدن‌های شرقی پاریس گذراند.
سپس در ۲۰۱۵ دورهٔ دکتری خود را با نوشتن رساله‌ای با عنوان «انتقال نسخه‌های خطی قرآن: مطالعهٔ مجموعه‌ای از نسخه‌های خطی قرن دوم/هشتم» به پایان رساند.

🔹او در چندین پروژهٔ پژوهشی، از جمله پسادکتری در Collège de France، مشارکت کرده و از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ در مؤسسهٔ ملی زبان‌ها و تمدن‌های شرقی عهده‌دار تدریس «روش‌شناسی مطالعات اسلامی و علوم اجتماعی» بوده است.

🔹سلار آثار پرشماری از تک‌نگاری و مقاله تا فصل‌هایی در کتاب‌های گوناگون دارد. همچنین بارها به عنوان نویسنده با برخی خبرگزاری‌های فرانسوی و جهانی مانند گاردین همکاری کرده است.

🔹تخصص او بررسی نسخه‌های خطی در نخستین سده‌های پس از ظهور اسلام است. یکی از کارهای مهم او در این زمینه، پژوهش یک نسخهٔ پالیمپسست (نسخهٔ پوستی با متنی پاک‌شده و متنی بازنوشته) است که لایهٔ رویین آن متن یک قرآن از قرن هشتم و لایهٔ زیرین متنی قبطی از کتاب تثنیهٔ بایبل است.

🔹او به‌تازگی پژوهشی پیرامون مصحف منسوب به عثمان در مسجد عمرو بن العاص انجام داده است. رک: لینک
آخرین پژوهش دربارهٔ نسخهٔ پالیمپسست مصحف صنعا هم از اوست که در فرسته بعدی کانال «انعکاس» به آن خواهیم پرداخت.

🔶موضوع ارائه او در مدرسۀ تابستانۀ «قرآن و اسلام نخستین»، پالیمپسست صنعا: مادیت‌بخشی به مصاحف است. (چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌النور سلار
پژوهشگر مستقل

🔹هزاران نسخۀ کهن از قرآن در جهان وجود دارد، ولی تاکنون تنها یک نسخه کشف شده که در سنّت قرآنیِ معروف به «مصحف عثمان» نمی‌گنجد. این نسخه پالیمپسست مصحف صنعا (Codex Sanʿaʾ1) است. ویژگی‌هایی مانند چند‌پاره بودن، باعث شده تا فرضیه‌های گوناگونی برای توضیح آن مطرح شود.

🔹برای مطالعه بیشتر درباره مصحف صنعا رک: مقدمه مرتضی کریمی‌نیا بر کتاب “مصحف صنعا۱ و مسئله خاستگاه قرآن” و ویدئو “نسخه‌های کهن صنعاء‌چه نکاتی از تاریخ قرآن را برای ما آشکار می‌کنند؟”

🔹النور سلار در مقاله‌ “پالیمپسست صنعا: ‌مادیت‌بخشی به مصاحف” که در مجلۀ مطالعات خاور نزدیک دانشگاه شیکاگو منتشر شده، ویژگی‌های فیزیکی و متنی این نسخه و متن زیرین آن را تحلیل کرده و دیدگاهی تازه را دربارۀ ساختار متنی آن ارائه داده است.
مقالۀ او نشان می‌دهد که برگه‌های پراکندۀ این نسخه در واقع یک نسخۀ کامل را تشکیل می‌دهند که وقتی آن را بازسازی می‌کنیم، یک متن کهن غیرعثمانی کشف می‌شود که به قرآن معروف به «مصحف صحابه» شبیه است.

🔹او به این نتیجه رسیده است که جلد نسخۀ نخستین از بین رفته و نسخۀ نخستین برگ‌برگ شده، سپس برای دومین بار از آن نسخه برای نوشتن قرآن (یعنی متن رویین) ‌استفاده شده است.

🔹او بر این باور است که چندین شاخصه از متن زیرین نشان می‌دهد که کاری حرفه‌ای و برنامه‌ریزی‌شده در جریان بوده است. او می‌گوید که همکاری دو کاتب با تجربه که احتمالاً از یک نسخۀ واحد استنساخ می‌کرده‌اند، می‌تواند دال بر وجود یک «کاتب‌خانۀ» فعّال محلی در اوایل دوران اموی باشد.
همچنین نشان می‌دهد که ترتیب سوره‌های این نسخه در برخی موارد با ترتیب سوره‌های قرآن عثمانی متفاوت است.

🔹البته از نظر او، افزایش قطعیت نتیجه‌گیری‌های گوناگون دربارۀ ترتیب سوره‌ها و دیگر سنت‌های قرآنیِ غیر سنتِ عثمانی، به مطالعۀ سایر نسخه‌های کهن قرآن بستگی دارد.
مقالۀ ایشان تازه‌ترین تحقیقی است که دربارۀ مصحف صنعا منتشر شده است.

🔶موضوع ارائه او در مدرسۀ تابستانۀ «قرآن و اسلام نخستین»، پالیمپسست صنعا: مادیت‌بخشی به مصاحف است. (چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰چکیده «پالیمپسست صنعا: مادیت‌بخشی به مصاحف»

📌 النور سلار

🔸پالیمپسست صنعاء (مصحف صنعاء۱) که یکی از مهم‌ترین اسناد در تاریخ انتقال قرآن به حساب می‌آید، به دلیل متن زیرین منحصربه‌فردش (یعنی متن محوشده) که در هر دو نسخه با نسخه متعارف در جمله‌بندی و ترتیب سوره‌ها متفاوت است، قابل توجه است. تا به امروز، این متن تنها شاهد یک سنت متنی مجزا از صدها نسخه‌خطی متقدم قرآن است که در آنها متن شبیه به ولگاته است.

🔸با این حال، به عنوان یک سند چندتکه، مطالعه پالیمپسست صنعاء دشوار است و کانون فرضیه‌های مختلفی در مورد ماهیت و عملکرد آن بوده است.

🔸 پژوهش حاضر به دنبال توصیف فیزیکی مصحف صنعاء1، از جمله متن زیرین، و ارائه تصویری کلی از ظاهر اولیه آن و همچنین دیدگاه‌های جدید در مورد سازمان متنی آن است. تجزیه و تحلیل انجام شده در اینجا نشان می‌دهد که قطعات در واقع یک مصحف کامل را تشکیل می‌دهند، و مصحفی که پس از بازسازی، متن غیرعثمانی متقدم را نشان می‌دهد، دارای شباهت‌هایی با به اصطلاح «مصاحف الصحابة» است.


—————————————————
🔹 ارائه مبتنی بر این مقاله خواهد بود.

Cellard, Éléonore. "The Ṣanʿāʾ Palimpsest: Materializing the Codices." Journal of Near Eastern Studies 80.1 (2021): 1-30.

برای دریافت فایل مقاله به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

💠 معرفی سخنرانان مدرسه تابستانی انعکاس

📌محسن گودرزی
استادیار مطالعات اسلامی دانشگاه هاروارد

🔹محسن گودرزی کارشناسی ارشد را در دانشگاه استنفورد و دورۀ دکتری را در دانشگاه هاروارد گذرانده است. او پیشتر در دانشگاه مینسوتا به تدریس پرداخته و از ۲۰۲۱ استاد دانشگاه هاروارد است.

🔹او پژوهشگر مطالعات قرآنی و تاریخ اسلام متقدّم است و به زمینه‌های گوناگون پژوهش از جمله تفسیر، کلام و فقه علاقه دارد. تمرکز پژوهش‌های او بر اندیشۀ اسلامی و جنبه‌های اجتماعی ظهور اسلام به‌ویژه در بررسی قرآن و ارتباط آن با ادبیات باستان متأخر و تاریخ متنی آن است

🔹گودرزی آثاری دربارۀ جنبه‌های الهیاتی و حقوقی قرآن در ارتباط با عهدین و ادبیات پساعهدینی، و همچنین انعکاس آن ‌در تفاسیر و تکوین متنی آن (its textual genesis) نوشته است.

📚گودرزی به همراه بهنام صادقی مقالۀ مفصل «صنعا۱ و ریشه‌های قرآن» را نوشته است که در ۲۰۱۲ در مجلۀ پرسابقۀ Der Islam به انتشار رسید. او در مجموعه مقالاتی که توسط انتشارات بریل در ۲۰۱۹ منتشر شده است، مقاله‌ای با عنوان «الهام، اندیشه و تفسیر کتاب (قرآن) در اسلام پساکلاسیک» دارد. در همان سال مقالۀ دیگری نیز در عربیکا با عنوان «عروج اسماعیل: نَسَب، میثاق، و هویت در صدر اسلام» منتشر کرده است.
او اکنون در حال نوشتن مقاله‌ای دربارۀ سورۀ مائده و کتابی دربارۀ جهان‌بینی قرآن است که قرائتی جدید از عناصر اصلی جهان‌بینی قرآن به دست می‌دهد.

🔶موضوع ارائۀ او در «مدرسۀ تابستانی قرآن و اسلام نخستین»،‌‌ «تفسيرى نو از مفهوم حنيف در قرآن» است.(چکیده ارائه)

🔖 برای ثبت‌نام و اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰 چکیدۀ ارائه «تفسیری نو از مفهوم حنیف در قرآن»
محسن گودرزی، استادیار مدرسۀ الاهیات هاروارد

🔷 این ارائه به بازنگری مفهوم محوری «حنیف» می‌پردازد.

📖 قرآن بارها ابراهیم را با واژۀ حنیف توصیف می‌کند و به پیامبر(ص) و مسلمانان توصیه می‌کند که آنها نیز مانند ابراهیم حنیفانه به اقامه دین بپردازند.

🔹در مطالعات آکادمیک، معمولا حنیف را معادل مفاهیم «مسلم» یا «موحّد» و مرتبط با نوعی توحید اصیل می‌دانند که عاری از تکلفات ادیان توحیدی دیگر، مانند یهودیت و مسیحیت است.

🔹 اما این ارائه تفسیری نو مطرح می‌کند که طبق آن حنیف در قرآن به کسی اطلاق شده است که توسط نوعی مناسک به پرستش خدا می‌پردازد که با کعبه و حَرَم‌های مشابه در حجاز مرتبط است؛ از جمله قربانی کردن حیوانات که جزء مناسک محوری‌ بوده است.

🔹 احتمالاً برخی مسیحیان و یهودیان در جدال مذهبی با پیامبر از این مناسک انتقاد کرده و آن‌ها را مشرکانه انگاشته‌اند و کلمۀ «حنیف» را با بار معناییِ منفیِ «مشرک» -که جزء معانیِ کلماتی مانند «حَنپا | ܚܢܦܐ‎» در سُریانی بوده- دربارۀ مسلمانان به کار برده‌اند.

✡️ طبق آیین یهودیت، تنها مکان مشروع برای انجام مناسکی مانند قربانی کردن، معبد سلیمان بود. بنابراین بعد از تخریب این معبد توسط رومیان در سال 70 میلادی، این مناسک متوقف شد و از سرگیری آن به برپاکردن دوبار‌ۀ معبد سلیمان توسط مسیح منوط گردید. چه در عهد عتیق، چه در ادبیات متأخرتر یهودی، معمولاً به دیدۀ تردید به معابد اقوام دیگر نگریسته شده و آن‌ها را مکان‌ پرستش مشرکانه شمرده‌اند.

🔹به جای قربانی کردن حیوانات و انجام مناسک مرتبط با معبد سلیمان، یهودیانِ قرون پیش از اسلام خدا را توسط خواندن تورات و کتب پیامبران بنی اسرائیل در کنائس می‌پرستیدند. پس محتمل است که برخی یهودیان، کعبه را معبدی با خواستگاه مشرکانه شمرده باشند، نه مکانی مشروع برای انجام مناسکی مقدس همچون قربانی کردن حیوانات.

✝️ از سوی دیگر، مسیحیان نگرشی منفی‌تر نسبت به این مناسک داشتند، و اساساً قربانی کردن حیوانات را امری مشرکانه می‌دانستند. از نظر متکلمین مسیحی، عیسی مسیح با قربانی کردن خود، مناسک معبد سلیمان و مناسک مشابه آن را نسخ کرده بود، و بنابراین به جای قربانی کردن حیوانات، مسیحیان در آیین عشای ربانی، صرفاً از قربانی کردن مسیح یاد می‌کردند و خدا را این گونه می‌پرستیدند.

🔹 همچنین، هم مسیحیان و هم یهودیان، مصرف گوشت شتر و قربانی کردن آن را امری منفی و مختص اقوام مشرک می‌دانستند، چرا که عهد عتیق گوشت شتر را ناپاکیزه خوانده بود و بنی‌اسرائیل را از خوردن آن بر حذر داشته بود.

🔹با توجه به عقاید یهودیان و مسیحیان و نحوۀ پرستش آنان در قرون پیش از اسلام، محتمل است که حداقل برخی افرادِ این دو گروه نسبت به کعبه و مناسک آن انتقادات جدی داشته‌اند، تعظیم کعبه و انجام مناسک آن را دارای باری مشرکانه می‌انگاشتند، و ازاین‌رو پیامبر و پیروان او را با لقب «حنیف» می‌خواندند که به معنای «ناسِک» و با بار معناییِ «مُشرک» بوده است.

🕋 در مقابل، قرآن از کعبه و مناسک آن دفاع نمود، و تأکید کرد که خود ابراهیم (ع) کعبه را برپا کرده و مناسک آن را از خدای واحد دریافت کرده است. بنابراین ابراهیم «حنیف» بود اما در عین حال مشرک نبود؛ «وما کان من المشرکین».
در واقع آنچه در قرآن می‌بینیم دفاع از انجام مناسکی مانند قربانی کردن حیوانات در محلی غیر از معبد سلیمان است، و تأکید بر اینکه اجرای چنین مناسکی لزوماً نشانۀ شرک نیست.

🔹قرآن تأکید دارد که نحوۀ پرستش ابراهیم -که طبق خود تورات مذبح می‌ساخت و حیوانات را قربانی می‌کرد- به نحوۀ پرستش مسلمانان -که در آن مناسک مرتبط با کعبه، از جمله قربانی کردن به سوی آن و در نزدیکیِ آن و نماز رو به این معبد، نقش محوری دارند- نزدیک‌تر است تا نحوۀ پرستش یهودیان و مسیحیان -که توسط خواندن کتب مقدس و انجام عشای ربانی انجام می‌شود.

🔹بنابراین: «ما کان ابراهيم يهودياً ولا نصرانياً ولکن کان حنيفاً مسلماً وما کان من المشرکين» (آل عمران، 67)

‌ —————————————-

🔷 این سخنرانی بر اساس بخشی از مقاله در دست انتشار زیر در مدرسه تابستانی دوم انعکاس انجام شد که ویدئوی ضبط شده آن را می‌توانید در اینجا مشاهده کنید.

Goudarzi, Mohsen, Unearthing Abraham’s Altar: The cultic dimensions of dīn, islām, and ḥanīf in the Qur’an, Journal of Near Eastern Studies, Forthcoming



#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

‌
💠 لیست سخنرانان و موضوع ارائه‌هایشان در مدرسه تابستانی انعکاس

روز اول:

📌هولگر زلنتین:
مفاهیم طهارت از کتاب مقدس تا قرآن (15:00-16:45)

📌نصرت نیلساز:
تاریخ گذاری متون کهن تفسیری: مطالعه موردی تفسیر منسوب به ابن عباس (17:15-19:00)

📌نورا اشمید:
اندرز و قانون در قرآن و اسلام نخستین (19:30-21:15)

روز دوم:

📌بهنام صادقی:
گاهشماری قرآن: یک برنامه پژوهشی سبک‌سنجانه (14:30-16:00)

📌ماراین فن پوتن:
عربی قرآنی: از خاستگاه حجازی، تا سنت‌های کلاسیک قرائت آن (16:30-18:00)

📌آلا وحیدنیا:
خاستگاه جغرافیایی مصاحف کهن و الگوهای اولیه کتابت (18:30-20:00)

📌نجم حیدر:
هویت شیعی در اسلام نخستین (20:30-22:00)

روز سوم:

📌ایلکا لینستت:
پیامبر و میثاق مدینه (15:00-16:45)

📌احسان روحی:
تاریخ یا قصه‌های آبا و اجدادی؟ رویکردی ادبی به نقل‌های ترورهای سیاسی منتسب به پیامبر در سیره (17:15-19:00)

📌محمد قندهاری:
در جستجوی سلیم‌بن‌قیس تاریخی (19:30-21:15)

روز چهارم:

📌مرتضی کریمی‌نیا:
«مصحف مشهد رضوی»: سندی تازه در تاریخ قرآن از قرن نخست (15:00-16:45)

📌هادی تقوی:
نسبت مجنون و راعنا به پیامبر اکرم: دریافتی از هوشع ۹:۷ بر اساس قرآن (17:15-19:00)

📌خوان کول:
مجازات زنا در حقوق رومی متأخر و قرآن (19:30-21:15)

روز پنجم:

📌طلوع خادم‌الشریعه:
‌مطالعۀ نقد متنی قرآن: نگاهی فیلولوژیکی، الهیاتی و هرمنوتیکی (Textual Critical study of the Qur'an) (15:00-16:45)

📌خداداد رضاخانی:
اسلام متقدم در گستره امپراطوری ساسانی: منابع و شواهد مادی (17:15-19:00)

📌سیف‌الدین کارا:
مسئله تحریف قرآن بر اساس روایات سنی و شیعه (19:30-21:15)

روز ششم:

📌ایهاب بدیوی:
یکتاپرستی در اسلام نخستین (15:00-16:45)

📌النور سلار:
پالیمپسست صنعا: مادیت‌بخشی به مصاحف (17:15-19:00)

📌محسن گودرزی:
تفسيرى نو از مفهوم حنيف در قرآن (19:30-21:15)

🔺برای دیدن جدول برنامه مدرسه تابستانی آن‌لاین «اسلام در دوره نخستین» به اینجا مراجعه کنید.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas

🔰چکیده سخنرانی ویژه مدرسه تابستانی انعکاس: «مجازات زنا در حقوق رومی متأخر و قرآن»

در قرآن کریم چندبار به حکم زِناکاران اشاره شده است؟ آیا با فهم آیات قرآن دربارهٔ زنا می‌توان به این نکته پی برد که بین زنای علنی و زنای پنهانی تفاوت‌هایی وجود دارد؟ نگاه قرآن کریم به رابطهٔ جنسی نامشروع و مجازات آن چگونه است؟ آیا می‌توان به‌جز تفاسیر پذیرفته‌شده، بر اساس ساختار و هرمونتیک نگاه تازه‌تری نسبت به آیات مرتبط با روابط نامشروع داشت؟ مجازات رابطهٔ نامشروع در اسلام ناظر مجازات آن در یهودیت است یا باید در سنت‌های دیگری به‌دنبالِ سرِ نخ‌ها بود؟

🔸 جواب این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگرِ مهمی که به ما در آگاهی همه‌جانبه از آیات مرتبط با حکم زنا یاری می‌رساند، ساختار اصلی پژوهش «خوان کول» است.

اما شیوهٔ خوان کول و پژوهشگران در فهم و بررسی دقیق و روشن آیات قرآن چگونه است؟ طبق دیدگاه خوان کول فهمِ روشن آیات زمانی میسر است که پژوهشگر و در مراحل بعدتر، مخاطبان آیات و متنِ پیشِ رو، نه‌تنها مناسبات اجتماعی، فرهنگی، آیین‌ها و رسومات خاص را در زمان نزول درک کرده باشند، بلکه باید از قوانین شناختهٔ‌شدهٔ پیش از نزول هم که می‌توان رد پای آن را در اسناد و روایت‌های تاریخی جست‌وجو کرد، اطلاعاتی -هرچند مختصر- داشته باشند.
در واقع برای فهم عمیق باید به این نکته پی برد که مخاطبان گذشته در چه بسترِ اندیشگانی، آیات قرآن همچون احکام مربوط به زنا را می‌پذیرفتند و به درک روشنی از آن می‌رسیدند.
خوان کول در پژوهش خود و برای روشن‌ترکردن احکام زنا که جزو مباحث پرمناقشه در قرآن پژوهشی است، ابتدا به سراغ بررسی پیشینیه مجازات زنا در گذشته می‌رود.

او ابتدا قوانین یهودی در عهد عتیق و تلمود را بررسی می‌کند. سپس به‌سراغ قوانین روم شرقی، مجازات تهمت‌های اثبات‌نشده (ماجرای تئودورا)، و مجازات زندان برای زنای علنی می‌رود.
بعد از پرداختن به این پیشینه است که به بررسی آیات مرتبط می‌پردازد: آیات ۱۵ و ۱۶ و ۳۴ سورۀ نساء و آیۀ ۲ تا ۵ سورۀ نور.

خوان کول در بررسی این آیات نظرگاه جالب‌توجه و متفاوت‌تری نسبت به تفاسیر گذشته دارد.
از نظر او این احتمال وجود دارد که در آیۀ ۱۵ نساء، منظور از عبارت «نسائکم»، رابطهٔ زن مسلمان با مرد بت‌پرست است. و در آیۀ بعدی نیز «واللذان یأتیان»، به زن و مرد مسلمان اشاره دارد.
نکتهٔ تأمل‌برانگیز بررسی او درباره آیات زنا -با توجه به آیهٔ دوم سورهٔ نور- پاسخ به این سوال است که آیا مجازات شلاق شامل مجردان نیز می‌شود یا خیر.
کول براساس بررسی و تحلیل متن قرآن میان زنای علنی (فاحش) و زنای پنهانی (نشوز) تفاوت قائل می‌شود. همچنین سه مرحلۀ مذکور در آیۀ ۳۴ نساء -پند و اندرز، جدا کردن بستر و تنبیه بدنی- را مجازات زنای پنهانی می‌داند.

بعد از تحلیل موشکافانه آیات، خوان این‌طور تحلیل می‌کند که آیات قرآن هرگز زنای محصنه را دارای مجازات سلب حیات نمی‌داند و در مجازات شلاق نیز امکان توبه و بخشش زناکار را داده است. از این‌رو مجازات‌های قرآنی به قوانین روم شرقی نزدیک‌تر است تا قوانین یهودی؛ زیرا برخلاف شریعت یهودی، در قرآن از سنگسار به‌عنوان مجازات زناکار خبری نیست و پس از طلاق نیز اجازهٔ ازدواج مجدد به زن و مرد خطاکار داده شده است. درواقع مجازات‌های رومی جنبهٔ اصلاحی داشته‌اند؛ همان‌طور که ذات مجازات در این آیات نیز جنبهٔ اصلاحی و تربیتی دارد.


و درنهایت، آیا درحال‌حاضر برخورد و مجازات با فرد خطاکار، حکم الهی اجرا می‌شود؟
طبق نتیجه‌گیری پژوهش وی، مجازات مذکور در قرآن توسط فقها و دولت‌های عصر عباسی کنار گذاشته می‌شود و سنت یهودیت (هلاخای) جایگزین حکم الهی در قرآن می‌شود. در اصل، مجازات زنا در قرآن و قوانین رومی از حیث هدف و نتیجه‌بخشی، کارکرد مشابه اصلاحی دارند.

او در نهایت هدف خود از چنین پژوهشی را در این می‌داند که برای فهم ریشه‌های مجازات زنا در قرآن نباید فقط به‌سراغ سنت یهودی رفت؛ بلکه باید به بررسی سنت‌های رومِ مسیحی هم پرداخت.

🔹مقاله نویسنده در موضوع ارائه در شماره بعدی ژورنال The Mulsim World منتشر خواهد شد.

#معرفی_سخنرانان_مدرسه_انعکاس
@inekas