"هنر نزد افلاطون"
"شاعر اولا نباید در اشعار خود مطلبی بیاورد جز آنچه به حکم قانون، شایسته و زیبا و خوب شمرده شده است. در ثانی حق ندارد اشعار خود را پیش از آنکه به قاضیان و پاسداران قانون ارائه کند و موافقت آنها را بدست آورد، در دسترس مردم عادی بگذارد. این قاضیان همان کسانی هستند که برای وضع قواعد لازم درباره موسیقی و نظارت بر تربیت مردم انتخاب کره ایم." (2244)
عبارات فوق بخشی از نظرات عجیب افلاطون درباره هنر و هنرمند است.
اما چرا افلاطون انقدر به هنرمندانی نظیر شاعران و نقاشان و نمایشنامه نویسان سخت می گرفت؟ بدون شک منشاء این برخورد، در آراء فلسفی او است.
افلاطون معتقد بود هر چیزی، در جهانی که مافوق حواس بشری است، از حقیقتی برخوردار است. افلاطون نام حقیقت اشیاء را "ایده" می گذاشت.
از نظر او، اشیاءِ طبیعی (مانند درخت و اسب و ...) و اشیاءِ مصنوعی (مانند خانه و صندلی و...) هر کدام جلوه ای از آن ایده های ناب هستند.
بنابر این هنرمندی که به ساخت اشیائی کاربردی مشغول نیست، با "ایده" ها سر و کاری ندارد و در واقع، به تقلید از اشیاء طبیعی و مصنوعی مشغول است. اینجاست که از نظر افلاطون، هنرمندان (شاعران و نقاشان و نمایشنامه نویسان) از حقیقت ناب و متعالی، بسیار دور مانده اند و به وهم و خیال اشتغال دارند.
افلاطون اگر چه صنعتگران را هم به هنرمندان ملحق می کرد اما شأن آنان را بسیار والاتر از شاعران و نقاشان می دانست.
چرا که صنعتگران و پیشه وران، به اندازه ی نقاشان و نویسندگان، از آن حقیقت ناب، دور نبودند و با تجسم بخشیدن به حقایق ناب (ایده ها)، چیزی مفید و کاربردی تولید می کنند.
از میان آراءِ افلاطون، به سادگی می توان فهمید که تا چه میزان، در ارتباط با هنر، "کارکردگرا" بوده است. او آثار هنری (اعم از صنعتگری و شاعری و نقاشی و موسیقی و..) را بر اساس سود و زیانشان برای جامعه مورد داوری قرار می داد.
در آرمانشهر مورد نظر افلاطون، شاعران کارکردی منفی در تربیت جوانان داشتند.
به اعتقاد افلاطون، باید نخست معلوم شود که: "افراد جامعه ی ما در کودکی چه نوع سخن ها و داستان هایی درباره ی خدایان باید بشنوند و کدام نوع را نباید بشنوند؛ تا بعد آشکار شود که کار کدام دسته از شاعران و نویسندگان پذیرفتنی است و کار کدام یک قابل قبول نیست." (951)
کتاب جمهوری، شرح مرام نامه ی افلاطونی در قبال شاعران است: "باید از شاعران بخواهیم که این را بگویند و آن را نگویند" و این تکه کلام افلاطون در این کتاب است.
هر چند، افلاطون، شاعرانِ با نبوغ و استعداد را تقدیس می کرد، اما ترجیح می داد آنان را با احترام از شهر بیرون کند. او می گوید: "برای کشورِ خود، شاعرانی ساده و ناتوان را ترجیح می دهیم. چرا که به تقلید از مردان آزاد و شریف و پیروی از اصول تربیت مردان جنگی، قانع اند." (968)
افلاطون، فرآیند تولید هنری را محصول نوعی از خود به در شدن می دانست و شاعر و مفسر شعر، از نظر او، در حالت ویژه ای که می توان آن را الهام دانست، شعر را پدید می آورند و یا درک می کنند.
بنابر این اذعان داشت که آفرینش هنری با در هم ریختن قالب های از پیش تعیین شده همراه خواهد بود اما او، نفس این کار را مخل جامعه و مضر به حال جوانان می دانست.
افلاطون هر گونه نوگرایی را مایه ی فساد در جامعه می دانست: "چنین وضعی در روحیه ی جوانان این اثر را می گذارد که از هر چه کهنه و قدیمی است روی برگرداند و به هر چه تازه است متمایل شود. به همین دلیل، خطری بزرگ تر از این برای جامعه نمی توان تصور کرد..." (2239)
اما خارج از چهار چوب بودن و نوگرا بودنِ هنرمندان، فقط یک دلیل برای اخراج آنان از آرمانشهر افلاطونی بود. دلیل دیگر این بود که از نظر افلاطون، آفرینش هنری، پست ترین و حقیر ترین جنبه های درون انسان را تحریک می کند و به جای آنکه برای روح آدمی، آرامش بیاورد، شور و احساس شدید ایجاد می کند، در حالی که انسان دانا بر احساس و شور خود مسلط است. پس هنر با خرد، سر و کاری ندارد.
در بخش های آینده نظرات سایر فلاسفه پیرامون هنر، را بررسی خواهیم کرد.
*پانوشت: اعداد داخل پرانتز، اشاره دارد به شماره صفحات مربوطه در "دوره آثار افلاطون-ترجمه لطفی-تهران 67"
محمد مهدی نیک بین
#هنر #فلسفه_هنر #افلاطون #تاریخ_زیبایی_شناسی #زیبایی_شناسی
"شاعر اولا نباید در اشعار خود مطلبی بیاورد جز آنچه به حکم قانون، شایسته و زیبا و خوب شمرده شده است. در ثانی حق ندارد اشعار خود را پیش از آنکه به قاضیان و پاسداران قانون ارائه کند و موافقت آنها را بدست آورد، در دسترس مردم عادی بگذارد. این قاضیان همان کسانی هستند که برای وضع قواعد لازم درباره موسیقی و نظارت بر تربیت مردم انتخاب کره ایم." (2244)
عبارات فوق بخشی از نظرات عجیب افلاطون درباره هنر و هنرمند است.
اما چرا افلاطون انقدر به هنرمندانی نظیر شاعران و نقاشان و نمایشنامه نویسان سخت می گرفت؟ بدون شک منشاء این برخورد، در آراء فلسفی او است.
افلاطون معتقد بود هر چیزی، در جهانی که مافوق حواس بشری است، از حقیقتی برخوردار است. افلاطون نام حقیقت اشیاء را "ایده" می گذاشت.
از نظر او، اشیاءِ طبیعی (مانند درخت و اسب و ...) و اشیاءِ مصنوعی (مانند خانه و صندلی و...) هر کدام جلوه ای از آن ایده های ناب هستند.
بنابر این هنرمندی که به ساخت اشیائی کاربردی مشغول نیست، با "ایده" ها سر و کاری ندارد و در واقع، به تقلید از اشیاء طبیعی و مصنوعی مشغول است. اینجاست که از نظر افلاطون، هنرمندان (شاعران و نقاشان و نمایشنامه نویسان) از حقیقت ناب و متعالی، بسیار دور مانده اند و به وهم و خیال اشتغال دارند.
افلاطون اگر چه صنعتگران را هم به هنرمندان ملحق می کرد اما شأن آنان را بسیار والاتر از شاعران و نقاشان می دانست.
چرا که صنعتگران و پیشه وران، به اندازه ی نقاشان و نویسندگان، از آن حقیقت ناب، دور نبودند و با تجسم بخشیدن به حقایق ناب (ایده ها)، چیزی مفید و کاربردی تولید می کنند.
از میان آراءِ افلاطون، به سادگی می توان فهمید که تا چه میزان، در ارتباط با هنر، "کارکردگرا" بوده است. او آثار هنری (اعم از صنعتگری و شاعری و نقاشی و موسیقی و..) را بر اساس سود و زیانشان برای جامعه مورد داوری قرار می داد.
در آرمانشهر مورد نظر افلاطون، شاعران کارکردی منفی در تربیت جوانان داشتند.
به اعتقاد افلاطون، باید نخست معلوم شود که: "افراد جامعه ی ما در کودکی چه نوع سخن ها و داستان هایی درباره ی خدایان باید بشنوند و کدام نوع را نباید بشنوند؛ تا بعد آشکار شود که کار کدام دسته از شاعران و نویسندگان پذیرفتنی است و کار کدام یک قابل قبول نیست." (951)
کتاب جمهوری، شرح مرام نامه ی افلاطونی در قبال شاعران است: "باید از شاعران بخواهیم که این را بگویند و آن را نگویند" و این تکه کلام افلاطون در این کتاب است.
هر چند، افلاطون، شاعرانِ با نبوغ و استعداد را تقدیس می کرد، اما ترجیح می داد آنان را با احترام از شهر بیرون کند. او می گوید: "برای کشورِ خود، شاعرانی ساده و ناتوان را ترجیح می دهیم. چرا که به تقلید از مردان آزاد و شریف و پیروی از اصول تربیت مردان جنگی، قانع اند." (968)
افلاطون، فرآیند تولید هنری را محصول نوعی از خود به در شدن می دانست و شاعر و مفسر شعر، از نظر او، در حالت ویژه ای که می توان آن را الهام دانست، شعر را پدید می آورند و یا درک می کنند.
بنابر این اذعان داشت که آفرینش هنری با در هم ریختن قالب های از پیش تعیین شده همراه خواهد بود اما او، نفس این کار را مخل جامعه و مضر به حال جوانان می دانست.
افلاطون هر گونه نوگرایی را مایه ی فساد در جامعه می دانست: "چنین وضعی در روحیه ی جوانان این اثر را می گذارد که از هر چه کهنه و قدیمی است روی برگرداند و به هر چه تازه است متمایل شود. به همین دلیل، خطری بزرگ تر از این برای جامعه نمی توان تصور کرد..." (2239)
اما خارج از چهار چوب بودن و نوگرا بودنِ هنرمندان، فقط یک دلیل برای اخراج آنان از آرمانشهر افلاطونی بود. دلیل دیگر این بود که از نظر افلاطون، آفرینش هنری، پست ترین و حقیر ترین جنبه های درون انسان را تحریک می کند و به جای آنکه برای روح آدمی، آرامش بیاورد، شور و احساس شدید ایجاد می کند، در حالی که انسان دانا بر احساس و شور خود مسلط است. پس هنر با خرد، سر و کاری ندارد.
در بخش های آینده نظرات سایر فلاسفه پیرامون هنر، را بررسی خواهیم کرد.
*پانوشت: اعداد داخل پرانتز، اشاره دارد به شماره صفحات مربوطه در "دوره آثار افلاطون-ترجمه لطفی-تهران 67"
محمد مهدی نیک بین
#هنر #فلسفه_هنر #افلاطون #تاریخ_زیبایی_شناسی #زیبایی_شناسی
Forwarded from اتچ بات
Ehsan Nematollahi:
پروژه ی تئوری - عملیِ" ۱٢٩٧ تا ۱٣٩٧ : یک قرن ..."
( درسگفتارهای شعرِ معاصر / کارگاه شعر )
¤
( اشاره هایی به سرفصل های درسگفتارهای کارگاه شعر : بخش سوم ) ¤
شعرِ اجرایی / Performance Poetry :
مطمئنن نمی توان بدونِ شناختِ مولفه های لازم در ذاتِ هنر اجرایی؛ به این حیطه گام نهاد .
ذاتِ پرفورمنس؛ ورای آن زبان های تصویری بود که اگر بخواهیم مثال یدالله رویایی و شعر حجم را به مثابه ی قیاس بیاوریم، می توان گفت که آن گونه روایت ( به زعمِ فرامرز سلیمانی : آن شبکه ی بلوری ) ؛ بستری ساختاری برای این اتفاق را ؛ نداشت .
آن چه که به زعم بنده علاوه بر عناصر آکادمیکِ اجرایی؛ سبب شد که شعر خانم دکتر " لیلی گله داران " را مستعدِ " اجرا " یی شدن کند ؛ از همان مجموعه ی اول ایشان (مخروط سیاه) بطور غیر مستقیم؛ اتفاق افتاد ... که همانا تلاش شاعر بود ، برای خلقِ فرم های متکثرِ زبانی بود، و نگاهی به شدت ابژکتیو و مستحیل شده در پدیدارها .
در شعر اجرایی ؛ نقش دو مولفه ی : (۱) زبانیّت و (٢) روایت ؛ بسیار پر رنگتر از عناصر دراماتیک در متن؛ نمود پیدا می کند : روایتی که گاهأ به دور از زمینه های فرهنگیِ ارجاعات، و با سیلانِ های منفک از روند روایی ؛ گویی که خود را با مخاطب، بر پایه ی توافقی نانوشته با یک " مرجعِ مقتدرِ کُنش گرِ سوبژکتیو " ؛ به عرصه ی ارائه و اجرا، رسانده .
و اینجاست که واریاسیون های روایی (یا دگرگشت ها) و چگونگی به هم ریزشِ قواعد بنیادینِ، به شکلی که منجر به بیانِ فرازبانی (خود بسنده) شود، دیگر تنها آن کلیّت دلالت گرِ مندرج در متن را؛ پوشش نداده و خطابه هایی که لازمه ی ارتباطِ منطقی شنونده و ارائه دهنده ی روایت ( در منطق ارتباطِ یاکوبسنی روایت ) باشد؛ شعر را مستعد به کنش های اجرایی، میکند ... آن هم در بسترِ روایت هایی که به شدت مبتنی بر کنش های فعال کاراکترها بوده، و به موازاتِ نریشن های ذهنِ راوی ... بی آن که بتوان بطور مستقیم؛ بر فضای دراماتیزه شده ی روایت و نقش این مولفه ها بر کنش های روایی؛ پای فشاری مستقیم داشت .
و بسیاری پرسش ها و بحث های بیشتر ، در :
" ۱٢٩٧ تا ۱٣٩٧ : یک قرن ..."
( درسگفتارهای شعرِ معاصر / کارگاه شعر )
#احسان_نعمت_اللهی
#شعر
#کارگاه_شعر
#درسگفتار_شعر
#مدرسه_شعر
#یک_قرن_شعر
#نقد_شعر
#پژوهش_شعر
#پژوهش_هنر
#فلسفه_هنر
#فصلنامه_داستان_شیراز
#بخش_تخصصی_تحلیل_و_نقد_شعر
#مدرسه_داستان_نویسی_و_شعر_حیرت
#هنر_اجرایی
#شعر_اجرایی
#Performance_Art
#Performance_Poetry
#Jerome_Rothenberg
#David_Antin
#Hedwig_Gorski
پروژه ی تئوری - عملیِ" ۱٢٩٧ تا ۱٣٩٧ : یک قرن ..."
( درسگفتارهای شعرِ معاصر / کارگاه شعر )
¤
( اشاره هایی به سرفصل های درسگفتارهای کارگاه شعر : بخش سوم ) ¤
شعرِ اجرایی / Performance Poetry :
مطمئنن نمی توان بدونِ شناختِ مولفه های لازم در ذاتِ هنر اجرایی؛ به این حیطه گام نهاد .
ذاتِ پرفورمنس؛ ورای آن زبان های تصویری بود که اگر بخواهیم مثال یدالله رویایی و شعر حجم را به مثابه ی قیاس بیاوریم، می توان گفت که آن گونه روایت ( به زعمِ فرامرز سلیمانی : آن شبکه ی بلوری ) ؛ بستری ساختاری برای این اتفاق را ؛ نداشت .
آن چه که به زعم بنده علاوه بر عناصر آکادمیکِ اجرایی؛ سبب شد که شعر خانم دکتر " لیلی گله داران " را مستعدِ " اجرا " یی شدن کند ؛ از همان مجموعه ی اول ایشان (مخروط سیاه) بطور غیر مستقیم؛ اتفاق افتاد ... که همانا تلاش شاعر بود ، برای خلقِ فرم های متکثرِ زبانی بود، و نگاهی به شدت ابژکتیو و مستحیل شده در پدیدارها .
در شعر اجرایی ؛ نقش دو مولفه ی : (۱) زبانیّت و (٢) روایت ؛ بسیار پر رنگتر از عناصر دراماتیک در متن؛ نمود پیدا می کند : روایتی که گاهأ به دور از زمینه های فرهنگیِ ارجاعات، و با سیلانِ های منفک از روند روایی ؛ گویی که خود را با مخاطب، بر پایه ی توافقی نانوشته با یک " مرجعِ مقتدرِ کُنش گرِ سوبژکتیو " ؛ به عرصه ی ارائه و اجرا، رسانده .
و اینجاست که واریاسیون های روایی (یا دگرگشت ها) و چگونگی به هم ریزشِ قواعد بنیادینِ، به شکلی که منجر به بیانِ فرازبانی (خود بسنده) شود، دیگر تنها آن کلیّت دلالت گرِ مندرج در متن را؛ پوشش نداده و خطابه هایی که لازمه ی ارتباطِ منطقی شنونده و ارائه دهنده ی روایت ( در منطق ارتباطِ یاکوبسنی روایت ) باشد؛ شعر را مستعد به کنش های اجرایی، میکند ... آن هم در بسترِ روایت هایی که به شدت مبتنی بر کنش های فعال کاراکترها بوده، و به موازاتِ نریشن های ذهنِ راوی ... بی آن که بتوان بطور مستقیم؛ بر فضای دراماتیزه شده ی روایت و نقش این مولفه ها بر کنش های روایی؛ پای فشاری مستقیم داشت .
و بسیاری پرسش ها و بحث های بیشتر ، در :
" ۱٢٩٧ تا ۱٣٩٧ : یک قرن ..."
( درسگفتارهای شعرِ معاصر / کارگاه شعر )
#احسان_نعمت_اللهی
#شعر
#کارگاه_شعر
#درسگفتار_شعر
#مدرسه_شعر
#یک_قرن_شعر
#نقد_شعر
#پژوهش_شعر
#پژوهش_هنر
#فلسفه_هنر
#فصلنامه_داستان_شیراز
#بخش_تخصصی_تحلیل_و_نقد_شعر
#مدرسه_داستان_نویسی_و_شعر_حیرت
#هنر_اجرایی
#شعر_اجرایی
#Performance_Art
#Performance_Poetry
#Jerome_Rothenberg
#David_Antin
#Hedwig_Gorski
Telegram
attach 📎
https://www.instagram.com/p/B-19kPwpbPK/?igshid=oe0g9blz5ugo
⬇مشروح خبر در ⬇
http://honareshiraz.ir/N9294
⬇مشروح خبر در ⬇
http://honareshiraz.ir/N9294
Instagram
خبرگزاری هنر شیراز
با استقبال خوب مردمی : مسابقه ویروس کرونا قرنطینه خانگی تا پایان فروردین تمدید شد مسابقه خاطره و شرح حال نویسی ویروس کرونا ، قرنطینه خود خواسته که به همت پایگاه اطلاع رسانی هنر شیراز و با همکاری مدرسه داستان نویسی حیرت و معاونت فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد…
کد اثر: ۱-۴-۱۴۰۰
بدون عنوان
اثر: علی ایوبی
تمپرا روی مقوا
۴۷ در ۷۰ سانتیمتر
۱۰۰ در ۸۰ سانتیمتر با قاب
تمام عواید فروش آثار هنریِ گالری حیرت به حساب بنیاد خیریه کتاب حیرت واریز خواهند شد.
مشاوره بیشتر برای خرید: ۰۹۱۷۷۰۹۱۹۷۰
#گالری_امضا
#گالری_حیرت
#انجمن_ادبی_هنری_حیرت
#بنیاد_خیریه_کتاب_حیرت
#حراج_آثار_هنری
#فروش_تابلو_نقاشی
#علی_ایوبی
#نقاشی_تمپرا
#حمایت_از_هنرمندان
#نقاشی
#مجسمه
#هنر_ایران
#هنر_معاصر
#فروش_آثار_هنری
#نمایشگاه_نقاشی
#نمایشگاه_مجسمه
#هنرمندان_ایرانی
#هنر_اصیل_معاصر
https://www.instagram.com/p/CUioqeUB_fT/?utm_medium=share_sheet
بدون عنوان
اثر: علی ایوبی
تمپرا روی مقوا
۴۷ در ۷۰ سانتیمتر
۱۰۰ در ۸۰ سانتیمتر با قاب
تمام عواید فروش آثار هنریِ گالری حیرت به حساب بنیاد خیریه کتاب حیرت واریز خواهند شد.
مشاوره بیشتر برای خرید: ۰۹۱۷۷۰۹۱۹۷۰
#گالری_امضا
#گالری_حیرت
#انجمن_ادبی_هنری_حیرت
#بنیاد_خیریه_کتاب_حیرت
#حراج_آثار_هنری
#فروش_تابلو_نقاشی
#علی_ایوبی
#نقاشی_تمپرا
#حمایت_از_هنرمندان
#نقاشی
#مجسمه
#هنر_ایران
#هنر_معاصر
#فروش_آثار_هنری
#نمایشگاه_نقاشی
#نمایشگاه_مجسمه
#هنرمندان_ایرانی
#هنر_اصیل_معاصر
https://www.instagram.com/p/CUioqeUB_fT/?utm_medium=share_sheet