درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه اول، یکشنبه ۱۲ ژانویه، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری، دکتر حسن انصاری

جلسه اول: در جلسه اول اين درسگفتارها نظريه تازه ای ارائه داديم درباره ماهيت مذهب زيديه در سده دوم قمری. در اين جلسه گفتيم که جاروديه و بتريه مذاهب فکری و مذهبی زيدی نبودند. تنها اشتراک آنها گرايش به زيديه بود که تنها يک طيف سياسی را تشکيل می داد. در واقع جاروديه و بتريه دو گرايش مقدم بر زيديه بودند و نه متأخر از آن. (۱۲ ژانویه، ۲۰۲۵)

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه دوم، یکشنبه ۱۹ ژانویه، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری، دکتر حسن انصاری

جلسه دوم: در اين جلسه، نخست از اين نکته بحث کرديم که زيد بن علي (ع) معمولا به عنوان کسی تلقی می شود که سادات اهل بيت (ع) در سده دوم قمری با الگو گرفتن از او بر عليه امويان و عباسيان قيام کردند. اين سخن درست است؛ از فرزندش يحیی تا نفس زکيه تا حسين فخي. با اين وصف هيچ کدام از اين علويان به ادعای امامت به مفهومی که بعدها زيديه در دستگاه فکری خود از امامت سراغ می گرفتند قيام نکردند. در روايات کهن اماميه هم بر اين تأکيد شده که زيد بن علی با ادعای امامت برای خود نبود که بر عليه امويان قيام کرد. معنای خروج و قيام آنان چه بود؟ اولين کسی که از ميان سادات اهل بيت با ادعای امامت زيدی قيام کرد که بود؟ نه نفس زکيه زيدی مذهب بود و نه حسين فخی. اولين شخصی که در ميان سادات با انديشه امامت زيدی قيام کرد محمد بن ابراهيم طباطبا بود در آخر سده دوم قمری. همچنين از اين بحث کرديم که زیدیه مذهبی است که بیش از آنکه به زيد بن علی (ع) بتوان آن را نسبت داد متعلق به زیدیان کوفی اوائل سده سوم قمری از یک سو و مکتب قاسم رسي و اخلافش در يمن در آغاز سده چهارم از ديگر سوست. بی استثناء هر آنچه به زيد بن علی از متن و کتاب نسبت داده شده از او نيست. تنها موردی که اصالتی دارد مسند زید بن علی است که البته هسته اوليه آن از ابو خالد واسطی است و او در آن تعالیمی فقهی را به زید بن علی نسبت می دهد. هر چه هست این متن ریشه کهنه کوفی از نیمه سده دوم قمری دارد. مابقی آثاری که به زید نسبت داده اند از او نیست. (۱۹ ژانویه، ۲۰۲۵)

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه سوم، یکشنبه ۲ فوریه، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری، دکتر حسن انصاری

جلسه سوم: در اين جلسه درباره اين موضوعات صحبت شد: ۱) رسائل منسوب به زيد بن علی (ع) چطور پرداخته شدند؟ ۲) از چه زمانی مذهب زيدی به عنوان يک مذهب اعتقادی/ فقهی مطرح شد؟ ۳) قاسم رسي (د. ۲۴۶ ق) و تأثير پذيری او از مفهوم امامت در انديشه امام صادق (ع)؛ ۴) قاسم رسي در چه شرايطی از امامت علمای اهل بيت سخن گفت و نقش دوران امامت امام رضا و ولايتعهدی حضرت در عصر مأمون و طرح انديشه افضليت در دوران این خلیفه و مناقشه در مشروعيت عباسيان در دوران محنه در طرح امامتی که قاسم رسی مطرح کرد چه بود؟ ۵) چرا قاسم رسي به جای طرح موضوع خروج بالسيف از ايده "هجرت" سخن گفت؟ ۶) اندکی درباره عقايد کلامی قاسم رسي سخن گفتيم و از اين بحث کرديم که در واقع مذهب زيدی در نيمه سده سوم قمری تأسيس شد. (۲ فوریه، ۲۰۲۵)

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه چهارم، یکشنبه ۹ فوریه، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه پنجم، یکشنبه ۱۶ فوریه، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

چکیده:
در این جلسه درباره حکومت علویان شمال ایران و مذهب فکری و عقیدتی ناصر اطروش بحث خواهیم کرد. همچنین درباره مکتب فقهی و کلامی هادوی در یمن و نیز چگونگی آشنایی زیدیه با مذهب معتزله در عراق و ایران. همچنین درباره تصویر تاریخی زیدیه از امامت و ائمه زیدی صحبت خواهیم کرد.

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری، دکتر حسن انصاری

جلسه چهارم: در اين جلسه دو موضوع به بحث گذاشته شد: ۱) زيديه از چه زمانی با آرای معتزله آشنایی يافتند و از لحاظ هويت مذهبی با معتزله پيوند يافتند؟ ۲) مذهب زيديه به عنوان مذهبی کلامی و دينی و فقهی از چه زمانی صاحب نظريه ای درباره امامت شد و مقدمات و پيامدهای آن برای زيديه برای قرن ها تا امروز چه بوده؟ در اين چارچوب گفتيم که زيديه تنها از عصر الهادي الی الحق يعنی آخر قرن سوم به مذهبی صاحب نظريه ای درباره امامت تبديل شدند و متناسب با اين تحول به تدريج به مکتبی با هويت فقهی و کلامی تبديل شدند. (۹ فوریه، ۲۰۲۵)

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری، دکتر حسن انصاری

جلسه پنجم: در اين جلسه سه موضوع مورد بحث قرار گرفت: ۱) تاريخ شکل گيری مذهب/ مذاهب فقهی زيديه و خاصتا سه مذهب کوفه، هادوی و ناصری. ۲) ارتباط زيديه با معتزله در سده های چهارم و پنجم قمری و تأثيرات آن بر مذهب زيديه. ۳) بررسی تاريخنگاری زيديه: زيديه در کتاب های تاريخ و سيره های امامان خود تاريخ گذشته خود را چگونه بازسازی می کردند و چطور اين تاريخنگاری تلاش داشت تا روایت زيديه از تاریخ خود را با هويت های متحول زيديه متناسب کند؟ مذاهب و مکاتب فکری و دينی چطور با تعيين و تغيير مرجعيت های خود سعی در هويت بخشی به خود هستند؟ (۱۶ فوریه، ۲۰۲۵)

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

درس گفتارهای تاریخ اندیشه و تمدن اسلامی

🌐 بصورت مجازی، به فارسی

«تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری»
توسط دکتر حسن انصاری

جلسه ششم (آخر)، یکشنبه ۲۳ فوریه، ۱۰:۰۰ صبح تا ۱۲:۰۰ ظهر (به وقت شرق آمریکا)

چکیده:
در این جلسه درباره تحولات اعتقادی زیدیه در دوران بعد از الهادی الی الحق و مکتب مطرفیه و ظهور مکتب بهشمی در یمن تحت تأثیر مکتب معتزله ری و واکنش ها به این مکتب در یمن در فاصله سده ششم قمری تا قرن یازدهم قمری بحث خواهیم کرد.

Zoom Participation (webinar):
https://mit.zoom.us/j/93933325521

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری، دکتر حسن انصاری

جلسه ششم: در اين جلسه که آخرين جلسه از درسگفتارهای تاريخ انديشه زيديه بود خلاصه ای ارائه داديم از جهانبينی کلامی زيديه و همچنين انديشه آنان درباره امامت. همچنين بحثی تفصيلی کرديم درباره مهمترين شاخص های تفاوت ميان زيديه و اماميه و نيز تأثير پذيری های زيديه يمن از زيديه ايران در قرون ميانه اسلامی و تأثيرات دامنه دار آن شکل دهی سرشت و سرنوشت زيديه. (۲۳ فوریه، ۲۰۲۵)

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم
@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT

مجموعه درس‌گفتار «تاريخ انديشه های کلامی و فقهی زيديه از قرن سوم تا قرن يازدهم قمری» (۶ جلسه)

حسن انصاری
موسسه مطالعات پیشرفته، پرینستون، نیوجرسی

فایل های تصویری و صوتی جلسات:

▪️ویدیوی درس‌گفتارها:
مجموعه یوتیوب را می توانید در اینجا پیدا نمایید


▪️فایلهای صوتی جلسات:

جلسه اول

جلسه دوم

جلسه سوم

جلسه چهارم

جلسه پنجم

جلسه ششم

🔸چکیده:
این مجموعه درسگفتار شامل خلاصه ای است از تاریخ اندیشه های اعتقادی و سیاسی زیدیه در شمال ایران، عراق و يمن در سده های نخستین هجری. در واقع تحلیلی است کلی از تاریخ زیدیه و تأثيرپذيری این مکتب فکری از عوامل مختلف سیاسی و دینی فضای کلی تاریخ تفکر اسلامی و به ويژه تأثير تمدن اسلامی در ایران بر مراحل مختلف این مکتب اعتقادی و مذهبی. همچنین به طور خلاصه تمایزها و شباهت های زیدیه با امامیه را به بحث گذاشته ایم.

۱۲ ژانویه تا ۲۳ فوریه، ۲۰۲۵

#زيديه_کلام_و_فقه_قرن_سوم_تا_یازدهم

@azbarresihayetarikhi
https://sites.mit.edu/zekrmit/
@zekrMIT