پیام‌ ما آنلاین
1.86K subscribers
23.5K photos
3.3K videos
157 files
11.9K links
«پیام ما»؛ رسانه توسعه پایدار ایران

اولویت ما در روزنامه محیط زیست، میراث فرهنگی و مسائل اجتماعی است.

www.payamema.ir
IG: www.instagram.com/payamema
Twitter: www.twitter.com/payamema
Download Telegram
تصویر #پلنگ_ایرانی و توله‌اش 🍀بر سر آبشخور در ذخیره‌گاه زیست‌کره #توران
@payamema
🍀تصویر ضبط شده #پلنگ توسط دوربین های تله ای کارگذاشته شده توسط موسسه #میراث_پارسیان در ذخیره گاه زیستکره #توران
@payamema
#اختصاصی

◻️مناطق وسیع #زیستگاه با پوشش گیاهی نسبتا مناسب و خالی از هر پستاندار بزرگی بود

🔻زیستگاه خالی

✍️علی رنجبران

🔹در سال 1992 «کنت ردفورد» محقق آمریکایی که در زمینه اکولوژی پستانداران و زیست‌شناسی ترکیبی (Synthetic) پژوهش می‌کرد، مقاله‌ای را در BioScience با عنوان «جنگل خالی» یا Empty Forest منتشر کرد.

🔹 انتشار این مقاله منجر به شکل‌گیری مفهومی با همین نام شد و موقعیت اکوسیستم‌هایی را شرح می‌دهد که از هر لحاظ سالم هستند، اما از پستانداران بزرگی که سابقاً در آن‌ها زندگی می‌کردند، خالی شده‌اند.

🔹 این انقراض و یا خالی شدن محلی از گونه‌‌های بزرگ پستانداران تحت تاثیر دخالت‌های انسانی رخ داده و نشان می‌دهد این دخالت‌ها چه از داخل و چه از خارج یک اکوسیستم می‌تواند چه نقش مخربی داشته باشد.

🔹بر اساس این مفهوم خالی شدن این اکوسیستم‌ها که نقش مهمی در پراکندن دانه گیاهان دارند، در نهایت باعث زوال تدریجی پوشش گیاهی خود #اکوسیستم‌ها خواهد شد.

🔹اخیرا فرصتی فراهم شد تا مناطق کریدور #یوزپلنگ آسیایی بین ذخیره‌گاه زیستکره توران و پناهگاه حیات‌وحش نایبندان و مناطق شرقی #توران را به همراه چند کارشناس با سابقه از نزدیک ببینم.

🔹جدا از گردآوری اطلاعات میدانی، چیزی که بیشتر از همه توجه من را جلب کرد، مناطق وسیع زیستگاه با پوشش گیاهی نسبتا مناسب و خالی از هر پستاندار بزرگی بود.

🔹مناطقی که سابقاً و بعضاً تا همین یک دهه پیش زیستگاه پستانداران بزرگی مثل گور ایرانی، آهو و جبیر بوده و حتی سابقه ثبت و مشاهده یوزپلنگ در آن‌ها وجود دارد.

🔹 اما در این سفر چهار روزه که بخش مهمی از آن در مناطق خارج جاده طی شد، در مسیر که ترکیبی بودند از مناطق آزاد و حفاظت شده، جز ۴ قوچ و میش، هیچ پستاندار بزرگ دیگری ندیدیم؛ دشت‌های و حتی مناطق مرتفعی که در ظاهر سالم به نظر می‌رسند اما از موجودات بزرگ خالی شده‌اند.

🔹البته استناد برای خالی بودن این مناطق تنها به مشاهدات این سفر مربوط نیست و صحبت با مردم محلی (شامل شکارچی و دامدار)، کارشناسان همراه و حتی محیط‌بان‌ها در برخی مناطق موید این مشاهدات بودند.

🔹به نظر می‌رسد که در بخش مهمی از مناطق آزاد دام اهلی به شکل جدی جانشین سایر پستانداران بزرگ شده است. در همین مناطق شکار بی‌رویه و دسترسی آسان به سبب در اختیار قرار گرفتن وسایل نقلیه تیر خلاص را بر پیکر حیات‌وحش بزرگ‌جثه منطقه زده است.

🔹 اما در مناطق حفاظت شده به نظر می‌رسد دام اهلی و طبیعتا سگ گله نقش مهمی در این زوال داشته‌اند. همچنین فقدان حفاظت موثر به دلیل کمبود امکانات و عدم همکاری موثر با مردم محلی احتمالا نقش مهمی در این وضعیت داشته است.

🔹بسیاری از این زیستگاه‌ها هنوز در ظاهر سالم به نظر می‌رسند، هرچند امسال سالی با بارش نسبتا مناسب بوده و ممکن است شرایط زیستگاهی در سال‌های دیگر بدتر باشد.، اما این بدتر بودن آن‌قدری موثر نیست که این مناطق وسیع را به شکل جدی خالی از پستانداران بزرگ‌جثه کند.

🔹 حداقل در مناطق حفاظت شده، تلاش برای حفاظت موثرتر به شکل رسمی و در مناطق آزاد شکل‌گیری حفاظت غیردولتی به شکل قرق‌های اختصاصی می‌تواند بخشی از جمعیت حیات‌وحش را احیا کند و حتی با پایدار شدن حفاظت موثر می‌توان نیم‌نگاهی هم به اجرای پروژه‌های احیا داشت.

🔹این‌ها را نوشتم چون تصور می‌کنم ما آخرین نسلی هستیم که برای جبران تاثیر مرگبار انسانی بر زیستگاه‌های خالی هنوز فرصت داریم./ پیام‌ما

#محیط_زیست

@payamema