زبان علم ساختگی نمی‌شود

با دیدگاهی کل‌نگرانه و هولستیک[1]، جامعه، فرهنگ، زبان، ذهن و … همه یک کل منسجم هستند. هنر، اقتصاد، اذهان عمومی، ذهن تک‌تک افراد، فرهنگ و … همه یک کل هستند. هر تغییری در یکی از این‌ موارد، به تغییر همۀ موارد منجر می‌شود. نمی‌توان در دوران تنزل و سقوط اقتصادی، منتظر توسعۀ فرهنگی جامعه بود…

https://payamema.ir/payam/articlerelation/71477

#زبان_فارسی #فارسی #فرهنگستان_زبان_و_ادب_فارسی #یادداشت

@payamema

https://instagram.com/payamema

◽در دیدار رهبر انقلاب و دکتر عارف با رئیس جمهور تاجیکستان تاکید شد:
🔻لزوم همکاری‌های بیشتر برای حفظ و گسترش زبان فارسی

🔹رهبر انقلاب اسلامی با قدردانی از سفر رئیس جمهور تاجیکستان به تهران برای حضور در مراسم تحلیف رئیس جمهور کشورمان، رفت و آمد مقامات دو کشور را زمینه‌ساز گسترش همکاری‌ها خواندند و گفتند: زبان فارسی یکی از اشتراکات مهم ایران و تاجیکستان و افغانستان است و باید برای حفظ و گسترش این زبان و جلوگیری از برخی تلاشها برای انزوای آن، همکاری‌های بیشتری انجام شود.

#زبان_فارسی #تاجیکستان

خبر کامل:
https://payamema.ir/payam/112761

گذر زبان فارسی از باید و نبایدها
| فرح ابوطالبی |

🔺آنچه تحت‌عنوان زبان فارسی شناخته می‌شود، خود دسته‌بندی‌های مختلف و بسیار دارد که دسته‌بندی زبان گفتاری و زبان نوشتاری از این جمله است. اما دسته‌بندی زبان به دو نوع گفتاری و نوشتاری با تسامح و تساهل زیاد اتفاق افتاده است؛ چنانکه مبحث و مسئلهٔ گفتاری‌نویسی میانهٔ این دو دسته قرار دارد و می‌توان گفت میانه‌داری است برای تلفیق و یکی‌ کردن این دو دسته از زبان.

🔺اگر فیزیک گفتار و نوشتار را مدنظر قرار ندهیم و تنها به اصول و ضوابط زبان را در کارکردهای مختلف مدنظر داشته باشیم، نمی‌توان مرز مشخصی میان این دو نوع قائل شد. چه‌بسا گفتارهایی که با اصول و قواعد زبان نوشتاری بیان می‌شوند و بسیار است نوشتارهایی که اصول و قواعد زبان گفتاری را دارند.

🔺امروز با وجود فضای مجازی، گفت‌وگوهای نوشتاری و ارسال پیام‌های نوشتاری بیش‌ازپیش رواج یافته است. افراد مختلف پیام‌هایی را که پیشتر با گفتار منتقل می‌کردند، اکنون در شکل نوشتاری ارسال می‌کنند. در عصر موجود افراد مختلف اعم از فرهیختگان و دانشگاهیان که زبان سخته و علمی دارند تا افراد عادی و بازاریان که زبانشان به‌قول معروف زبان کوچه است، از نوشتار برای ارسال پیام‌های خود بهره می‌برند.


متن کامل یادداشت را در سایت پیام ما بخوانید
https://payamema.ir/payam/116578

#ادبیات #زبان_فارسی #پیام_ما

@payamema

زبان و تختِ پروکروستِس ویرایش
| فرح ابوطالبی |

🔺در میان اسطوره‌های یونانی راهزنی غول‌پیکر وجود داشت که سعی داشت همه انسان‌ها را به یک قد و اندازه درآورد. این اسطوره که «پروکروستس» نام دارد‌، در کنار جاده آتن زندگی می کرد و رهگذران را به‌بهانه پذیرایی به خانه خود می‌برد، آنها را روی تختی می‌خواباند و اگر از کوتاه‌تر از تخت بودند، آنقدر آنها را می‌کشید تا هم‌قد تخت شوند و اگر بلندرتر بودند، پاهایشان را می‌برید تا به‌اندازه تخت درآیند.

🔺اسطوره‌ای جالب و عجیب که در رفتار انسان مدرن امروز به‌وفور یافت می‌شود. انسان امروز به‌دنبال اندک دانش و اطلاعاتی که کسب کرده است، گمان آن دارد که می‌تواند برای بسیاری پدیده‌ها قانون و قاعده بگذارد و برایشان تحدید حدود داشته باشد. یکی از این پدیده‌های طبیعی که انسان معاصر گمان شناخت آن را دارد و فکر می‌کند خود پدیدآور و ایجادکننده آن است و بر این اساس برای آن قاعده و قانون‌های سفت و سخت قائل می‌شود، زبان است.

🔺خوشبختانه زبان در شکل گفتاری خود، راه گریز بسیاری از این قاعده و قانون‌ها دارد و می‌تواند به‌سرعت و پیش از گرفتار شدن به بند راهزنان زبان‌دان مسیر خود را بپیماید و چندان گرفتار و اسیر چنبره باید‌ونبایدهای پروکروستسی نگهبانان زبان نمی‌شود. اما نوشتار که سرعت گریز صوت و گفتار را ندارد، اسیری و گرفتاری بسیار دارد.

متن کامل یادداشت را در سایت پیام ما بخوانید
https://payamema.ir/payam/117561

#زبان_فارسی #ویرایش #ادبیات #پیام_ما
@payamema

حفظ زبان با دانشنامه نمی‌شود
| فرح ابوطالبی |

🔺در حال حاضر، مؤسسات و پژوهشگاه‌های متعددی بر روی زبان‌ها و گویش‌های محلی ایرانی پژوهش می‌کنند و در تلاشند تا این زبان‌ها و گویش‌ها را زنده نگه‌دارند، اما تمام تلاش و یافته‌های ایشان در همان دم‌و‌دستگاه دانشگاهی و پژوهشگاهی خلاصه می‌شود و کسی جز پژوهشگران این عرصه به نتایج و یافته‌های آنان رجوع نمی‌کنند. یکی از دلایل عدم توجه همگانی به این یافته‌ها و پژوهش‌ها، فاصله بسیار زیاد آنها با واقعیت ذهنی و زبانی جامعه مورد پژوهش است و دیگری عدم کارایی این یافته‌ها در حفظ و نگهداری این زبان‌هاست.

🔺دیروز مرکز دائرة‌المعارف اسلامی از «دانشنامه برخط زبان‌ها و گویش‌های محلی» رونمایی کرد. این دانشنامه که در فضای اینترنتی در دسترس همگان قرار گرفته است، در بر دارنده اطلاعاتی کلی از زبان‌ها و گویش‌های محلی ایرانی است و می‌توان با جست‌وجوی زبان و یا گویش مورد نظر به اطلاعات جالب توجهی دست یافت. اما به‌نظر می‌رسد این تلاش ارزشمند و قابل‌تقدیر که برای حفظ و پاسداشت زبان‌ها و گویش‌های محلی انجام شده است، چندان کارایی‌ای برای حفظ و نگهداری این زبان‌ها و گویش‌ها ندارد.

یادداشت کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/118341

#فرهنگ #زبان_فارسی #پیام_ما
@payamema

دانشنامه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی دستاوردی برای شناسایی و حفظ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی
| شیوا پیریایی |

🔺دانشنامه زبان‌ها و گویش‌های ایرانی نخستین و تنها دانشنامه‌ای است که در ایران به‌طور تخصصی به موضوع زبان‌ها و گویش‌های ایرانی می‌پردازد. هدف از راه‌اندازی این دانشنامه ثبت و مستندسازی داده‌های زبانی و گویشی از سراسر ایران است که این امر دستاوردی بزرگ و تأثیرگذار در جهت شناسایی و حفظ زبان‌ها و گویش‌های ایرانی به‌خصوص گویش‌های در حال انقراض محسوب می‌شود.

🔺با افزایش مهاجرت به شهرها و کلانشهرها و کاهش جمعیت محلی و روستایی در مناطق مختلف ایران، همچنین افزایش روزافزون استفاده از وسایل ارتباط جمعی و سیطره زبان فارسی به‌عنوان زبان معیار در تمامی لایه‌های فرهنگی و اجتماعی، با موجی بی‌سابقه و عظیم از کاهش تعداد گویشوران محلی در ایران مواجه هستیم که اگر با برنامه‌ریزی فرهنگی و زبانی مناسب با آن برخورد نشود، چه‌بسا در کمتر از دو تا سه دهه آینده بیش از نیمی از خرده‌گویش‌های محلی از بین خواهند رفت و تمامی هویت و میراث‌فرهنگی و زبانی خود را نیز با خود خواهند برد.

🔺ازاین‌رو، حفظ و ثبت این گونه‌های زبانی باارزش وظیفه‌ای ملی محسوب می‌شود. این وظیفه را بیش از یک دهه است که دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در بخش زبانشناسی خود عهده‌دار شده و اکنون توانسته با بیش از ۴۰ مقاله گویشی به‌صورت دانشنامه‌ای برخط در دسترس همگان قرار گیرد. امید است با افزایش تعداد مداخل این دانشنامه به گنجینه‌ای بی‌بدیل از میراث معنوی زبانی ایران دست یابیم تا بلکه بتوانیم این میراث ارزشمند را به بهترین نحو به نسل‌های پس از خود منتقل کنیم.

#فرهنگ #زبان_فارسی #پیام_ما
@payamema