60% o'qituvchi bilimsizmi?

"Xalq ta'limi info" nashrining Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi matbuot xizmati o'tkazgan brifingga tayanib yozishicha, aprel - may oylarida pedagog kadrlar attestatsiyasida qatnashgan 177 mingdan oshiq o'qituvchilarning qariy 60%i attestatsiyadan o'ta olmagan. Bu - juda katta katta raqam. Bundan oldin davlat rahbarligidagi selektorda ham "o'qituvchilar bilimsiz" degan mujda berilgan edi. Bundan qanday xulosalar chiqarish mumkin? Respublika bo'ylab o'qituvchining aksariyati bilimsiz ekan, degan xulosani chiqara olamizmi?

Bunday xulosani chiqarishimiz mumkin bo'lardi, agar pedagog kadrlar attestatsiyasida ishlatilgan testlarning validligi ta'minlangan bo'lsa, buning uchun esa:

- attestatsiya jarayonida o'qituvchining qaysi bilim va ko'nikmalari sinovdan o'tkazilishini aniq belgilaydigan spetsifikatsiyalar bo'lsa hamda testlarni tuzish va o'tkazish jarayonida ularga qat'iy rioya qilingan bo'lsa;

- test topshiriqlari aprobatsiyan o'tkazilgan, har bir test topshirig'ining sifati (qiyinlik darajasi, diskriminatsiya indeksi va boshqa parametrlari) hamda har bir test variantining sifati bo'yicha ko'rsatkichlar (standart xato, standart og'ish, Kronbax alfa singari) testologiyada qabul qilingan standartlarga mosligiga ishonch hosil qilingan bo'lsa;

- test jarayonini o'tkazish bo'yicha qat'iy, testning validligiga xavf soluvchi omillarni bartaraf qiladigan protokollar ishlab chiqilgan bo'lsa va test jarayonining barcha ishtirokchilari bu protokollarga qat'iy amal qilgan bo'lsa;

- test natijalarida fanlar, hududlar, test topshirish kunlari, maktablarning turlari va boshqa ko'rsatkichlar bo'yicha nostandart og'ishlar aniqlanmagan bo'lsa;

- test natijalari xom ball asosida emas, ilmiy asoslangan metodika asosida yagona, solishtirish mumkin bo'lgan shkalaga o'girilgan holda e'lon qilingan bo'lsa;

- o'tish ballari testologiyada qabul qilingan ilmiy metodikalar asosida ("osmondan" emas) belgilangan bo'lsa.

Vazirlik butun respublikaga "60% o'qituvchilar bilimsiz" deb e'lon qilishdan oldin, yuqorida sanalgan qadamlarni bajardimi? Bularni bajarganligini tasdiqlaydigan dalillar taqdim qila oladimi? Agar yo'q bo'lsa, shuncha o'qituvchini "bilimsiz" deb e'lon qilish - o'qituvchilarga nisbatan haqoratdir va sudda vazirlik yetkazgan ma'naviy zarar masalasi ham ko'tarilishi kerak, deb o'ylayman.

Vazirlik oʻtkazgan brifingda maʼlum qilinishicha,

attestatsiyada foydalanilgan sinov materiallari soha mutaxassislari, olimlar, amaliyotchi pedagoglar ishtirokida xalqaro testologiya me’yorlari asosida ishlab chiqilgan.

Endi ... bilasizmi, masalan, men Marsga uchib qaytib kelganman, deb iddao qilishim mumkin. Dalil qani? Vazirlik yuqoridagi postda koʻtarilgan savollarga javob beradigan hujjat eʼlon qila oladimi? Attestatsiyada ishlatilgan test topshiriqlari va test variantlarining sifatini koʻrsatuvchi statistik parameterlarni ochiqlay oladimi? Aslida, bular maxfiy maʼlumotlar emas, muhim qarorlar qabul qilish uchun asos boʻladigan testlarni yaratish va oʻtkazish bilan shugʻullanuvchi har qanday tashkilot shundoq ham, biz talab qilmasdan (by default) eʼlon qilishi shart boʻlgan maʼlumotlardir.

Agar eʼlon qila olmasa - "xalqaro testologiya mezonlari" degan choʻpchakni yigʻishtirish kerak.

"Bizkim, eksperti olam..."?

Iye, qiziq-ku? Ekspert, masalan, oqni qora desa, u qora boʻlib qoladimi?

Test topshirigʻi notoʻgʻri tuzilgan va bu test topshirigʻi tushgan ingliz tili oʻqituvchilari natijalari qayta hisoblanishi shart. Umuman, ekspertlar notoʻgʻriligi koʻrinib turgan test topshirigʻini toʻgʻri deb turib olishi va vazirlik rasmiysining "ekspertlarimiz toʻgʻri dedimi - demak, toʻgʻri" qabilidagi javobi ham attestatsiya natijalarining validligiga shubhalarni battar kuchaytiradi.

Vazirlik rasmiysiga maslahat

Shu oʻrinda vazirlik rasmiysi Sardor Rahimboyevga bir maslahat bermoqchiman.

Testologiyada test topshirigʻining sifatini tahlil qilishda bir qancha parameterlarga eʼtibor beriladi. Shulardan biri - distraktorlar (muqobil javob variantlari) statistikasi tahlili.

Agar yuqori guruh (testda yuqori natija qayd etgan test topshiruvchilarning 27%i) kalitni (yaʼni tizimga toʻgʻri javob sifatida kiritilgan javobni) emas, boshqa javobni tanlagan boʻlsa, tizimga kiritilgan kalit xato boʻlishi mumkin.

Agar yuqori guruhda bir nechta distraktorlarni tanlaganlar ulushi bir-biriga yaqin boʻlsa, test topshirigʻi munozarali (masalan, toʻgʻri javob yoʻq) boʻlishi mumkin.

Attestatsiyada ishlatilgan test topshiriqlarini shunday tahlil qilib koʻrganmisizlar? Baʼzan bunday tahlil oqni qora deydigan ekspertlardan koʻra koʻproq maʼlumot beradi.

Umumiy oʻrta taʼlimni tabaqalashtirish, hokimiyat "iqtidorli" deb topganlarga - hamma sharoitlar, "iqtidorsiz" deb hisoblaganlarga - hech narsa, tamoyilini izchil roʻyobga chiqarish davom etadi.

Qiziq, bunday yondashuvning sababi nima boʻlishi mumkin? "Sadoqatli intelektual elita"ni tarbiyalash istagimi, oson, lekin samarasiz yechimlar bilan "islohot" illyuzisiyasini yaratishga urinishmi yoki taʼlim tizimini boshqarayotganlarda umumiy oʻrta taʼlimning maqsad va vazifalari haqida shunchaki bazaviy tasavvur yoʻqligi?

Suverenitetga tahdid. Bizning rasmiylarimiz nimadir deydimi?

Rossiya prezidenti va ayni paytda Haagadagi Xalqaro jinoiy sud gumonlanuvchisi Vladimir Putinning yordamchisi Anton Kobyakovga koʻra, "SSSR de-yure mavjud" va Rossiyaning suveren Ukrainaga bosqini "ichki jarayon" sifatida baholanishi lozim.

Agar "Kobyakov Ukraina haqida gapirgan, Oʻzbekistonga aloqasi yoʻq", deb oʻylasangiz, adashasiz. Rossiyaning yuqori lavozimli rasmiysi tilidan xalqaro yuridik forumda yangragan bu bayonot, mohiyatan bir paytlar SSSR tarkibida boʻlgan barcha respublikalar, jumladan, Oʻzbekiston suverenitetini inkor qiladi va "SSSR tarkibida boʻlgan har qanday davlat - bizning hudud va biz istaganiga hujum qilishga haqqimiz bor" degan mujda beradi.

Rasmiylarimiz Oʻzbekiston suverenitetini ochiqdan-ochiq inkor qiladigan bu bayonotga biron-bir javob berishadimi? Yoki imperiyani qon bilan boʻlsa-da, qayta tiklash kayfiyatida yurganlar bilan osh-qatiq boʻlish, imperiyachi propagandasining bir qismi boʻlgan harbiy paradlarida qatnashish va ertaga oʻzimizga qarshi shantaj vositasi sifatida ishlatilishi mumkin boʻlgan AES qurilishini ishonib topshirishda davom etaveramizmi?

Agar sizga eshik ochib berilsa, lekin oʻrindiqqa oʻz ilm va qobiliyatingiz bilan yetib borsangiz — bu networking.

Ammo na ilmingiz, na qobiliyatingiz ahamiyatga ega boʻlib, eshikni ham ochib, oʻrindiqqa oʻtirgizib qoʻyishsa — bu tanish-bilishchilik.

Tanish-bilishchilik (ilmiyroq til bilan aytganda, nepotizm) oʻz yoʻliga, lekin yurtimizda madaniyat, taʼlim, siyosat, bolalar kontenti singari turli sohalarni uddalay oladigan serqirra talantlar ham yoʻq emas. Shunday talantlar koʻpayaversin serquyosh oʻlkamizda.

Abdurahmon Tashanov toʻgʻri aytyaptilar: agar "boʻldi, spektakl tugadi" boʻlsa - buni ochiq aytish kerak, shundan keyin har qanday cheklovchi, taqiqlovchi, "temir toʻsiq" oʻrnatuvchi qonunlar loyihalari olib chiqilsa va tasdiqlab beruvchilar tasdiqlab bersa ham - indamaylik yoki boshqa choramizni koʻraylik.

Jurnalist Ilyos Safarov va studiyadagi suhbatdoshlari juda muhim, tasdiqlansa ertaga har birimizning hayotimizga daxl qiladigan, AOKAga total "raqamli 1984" oʻrnatish huquqini beradigan qonun loyihasini muhokama qilgan. Qonun loyihasi muhokamasi uchun belgilangan vaqt kam qoldi va har birimiz oʻz pozitsiyamizni bildirishimiz kerak.

Va qonun loyihasini yoqlab chiqayotgan ayrim blogerlarga: agar siz "yoʻq, bu qonun menga daxl qilmaydi, men kooptatsiya yoʻlini tanlaganman" deb oʻylasangiz - adashasiz. Qoʻshimcha vositalar odatda ishlatib boʻlingandan keyin tashlab yuboriladi.

Qiziq, demak, kimnidir ijtimoiy tarmoqlar orqali "j...b" degan soʻzlar bilan haqorat qilib, keyin "men soʻz erkinligidan foydalandim" deb iddao qilsa boʻladimi?

Yoki "soʻz erkinligi" degan imtiyozdan foydalanish uchun qandaydir alohida toifaga mansub boʻlish kerakmi?

Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligiga Oʻzbekiston Konstitutsiyasini buzish huquqi berilganmi?

Ayollar va bolalarga nisbatan zoʻravonlikka qarshi kurashuvchi Не молчи.уз loyihasi Facebook tarmogʻidagi postdan:

"Недавно в нашей школе была проверка. Пришли люди из минобразования и из органов. Они сказали, что будут смотреть наши телефоны. Нас даже не спросили — просто сказали открыть телефоны и показать, что там есть. Я совершеннолетняя. Я взрослый человек, и мой телефон — это моя личная жизнь. ... Я считаю подобную проверку очень унизительной..."

Ilgariroq Toshkentdagi maktablarda oʻquvchilarning mobil telefonlari ommaviy tekshirilayotgani haqida xabar berilgan, Maktabgacha va maktab taʼlimi boshqarmasi bunday tekshiruvlar har hafta oʻtkazilishini tasdiqlagan edi.

"Ushbu tadbirlar doirasida maktab Ota-onalar kuzatuv Kengashi vakili, ichki ishlar xodimi, o'qituvchi guvohligida o'quvchilarning yot g'oya va salbiy ta'sirlardan himoya qilish maqsadida ularning mobil aloqa vositasini tekshirish ham ko'zda tutilganligini bildiramiz", degan edi boshqarma tarqatgan rasmiy xabarda.

Maktablarda oʻquvchilarning telefonlari tekshirilayotgani haqida xatto rasmiy nashr boʻlgan "Yangi Oʻzbekiston" ham yozgan edi. Qizigʻi, nashr bunday amaliyotning qay darajada qonuniyligi masalasini koʻtarmagan.

Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga koʻra, har bir shaxs shaxsiy hayot daxlsizligi huquqiga ega. Har kim yozishmalari, telefon orqali so‘zlashuvlari, pochta, elektron va boshqa xabarlari sir saqlanishi huquqiga ega.

Yaʼni, oʻquvchilarning shaxsiy telefonlari hech qanday sud qarorisiz begona shaxslar tomonidan ommaviy ravishda tekshirilishi - Konstitutsiyada belgilangan shaxsiy hayot daxlsizligi huquqining buzilishidir. Yuridik.uz nashri ham bir necha yil oldin xuddi shunday xulosani bergan edi.

Hech qanday "yaxshi niyat" ("oʻquvchilarni yot gʻoyalardan saqlash" va hokazo) mamlakat qonunlari, xususan, asosiy qonuni buzilishini oqlay olmaydi. "Oʻquvchilarni yot gʻoyalardan asrash" maqsad boʻlsa (oʻzi "yot gʻoyalar" deganda nima nazarda tutilmoqda?), maktab psixologi har bir oʻquvchi bilan alohida ishlashi kerak, ota-ona va sinf rahbari bilan hamkorlikda. Birovning telefonini ommaviy titkilash - yechim emas. Bu nafaqat noqonuniy amaliyot, balki oʻquvchilarning qadr-qimmatini kamsitadigan, ularga psixologik travma beradigan jarayon.

Har xil sharoitlar yaratib berilgan Zumradlar va Qimmatlar ertaga bir jamiyat boʻlishini, yagona maqsad yoʻlida birlashishini kutish - yo soddalik, yoki ahmoqlikdir

Pedagog Nuriddin Oʻktamov Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligining "elita" va "oddiy" maktablarga munosabatini mashhur ertakdagi Zumrad va Qimmatga boʻlgan munosabatga oʻxshatibdi.

Oʻylab qarasangiz, oʻxshatishga jon bordek. Ertakda oʻz farzandi bilan yangi xonadonga kelgan ayol shu xonadonning farzandini yoqtirmaydi, ikkalasiga ikki xil munosabatda boʻladi. Yangi vazirlikka oʻz "farzandlari" (agentlik maktablari) bilan kelgan vazir va uning atrofidagilarda (eʼtibor bering: vazirlikdagi asosiy lavozimlarga agentlikdan kelganlar tayinlangan) "oʻzlariniki boʻlmagan" ("oltin fond"ga kirmaydigan, "oddiy" oʻquvchilar oʻqiydigan) maktablarga munosabati oʻzgacha. Bu munosabat nafaqat har yili 25-mayda bilinadi: "elita" maktablariga imtiyozlar, sharoitlar, hatto oddiy maktablarga ravo koʻrilmagan laborantlar - bular hammasi "Zumrad va Qimmat" munosabatining inʼikosi, nazarimda.

Lekin vazirlik bir narsani tushunyaptimi, yoʻqmi, bilmayman. Har xil munosabat koʻrgan bu "Zumrad" va "Qimmat"lar ertaga birlashib bir jamiyat boʻla olmaydi. Chunki ular orasida sovuqlik, nainki sovuqlik, balki nafrat, jarlik boʻladi. Oʻz yurtida, Konstitutsiyasi "hamma teng" deb turgan bir paytda bolaligidan tengsizlik koʻrganlardan ertaga "vatanga muhabbat" degan narsalarni kuta olasizmi?

UPD. Ha, Zumradlar va Qimmatlarni birlashtirib turadigan hech narsa boʻlmaydi. Eslab koʻring, ertakdagi Qimmat va uning onasini ilonmi, ajdarmi yutganda Zumrad zarracha achinmaydi.

Bir necha ming kuzatuvchiga ega "Bastion" telegram kanalida eʼlon qilingan murojaatga koʻra, oʻqituvchilarning dam olishga boʻlgan huquqlari buzilayotgan boʻlishi mumkin. Ilgariroq "Xalq taʼlimi info" kanali ham "Dolzarb 90 kunlik" doirasida ta'lim muassasalarida turli xil o'quv kurslari, to'garaklar tashkil etilib, barcha o'quvchilar ta'lim jarayoniga to'liq qamrab olinishi va bu tadbirlar kelgusi oʻquv yiliga boshlanishigacha (sentyabrgacha) davom etishi reja qilinayotgani haqida yozgan edi.

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qaroriga koʻra, umumiy oʻrta taʼlim muassasalari pedagoglari uzaytirilgan - 56 kunlik mehnat taʼtili olish huquqiga ega. Mehnat Kodeksiga koʻra, barcha xodimlar, shu jumladan, oʻrindoshlar ham har yilgi mehnat taʼtiliga chiqish huquqiga ega (216-modda). Xodimni yillik mehnat taʼtilidan chaqirib olishga faqat xodimning yozma roziligi bilangina yoʻl qoʻyiladi (232-modda).

"Fon bilan yozamiz"

- Bugun vazir nutqi bor ekan, shunga zalni to'ldirib turish uchun fon kerak.
- Fonni qayerdan olamiz?
- Doktorantlarimiz, ilmiy tadqiqotchilarmiz bor-ku!
- Ularning vazifasi ilmiy tadqiqot qilish emasmi?
- Oldin fon bo'lib bersin, tadqiqoti qochib ketmaydi.

(Suhbat badiiy to'qima mahsuli bo'lib, barcha o'xshashliklar tasodifiydir)

Gazeta.uz jurnalisti Shuhrat Latipov (qarang: 1, 2) va tahlilchi Azamat Shomuzaffarov (qarang: 3) AOKA tomonidan ishlab chiqilgan "Onlayn-platforma va veb-saytlar foydalanuvchilarining huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida"gi qonun loyihasi bog'liq jiddiy muammolar - o'ta mavhum ta'riflar, AOKA vakolatlarining haddan tashqari kengayishi, senzuraning kuchayishi haqida yozishdi. Ilgariroq jurnalist Ilyos Safarov ham suhbatdoshlari bilan "Vatandosh" ko'rsatuvida AOKAga total "raqamli 1984" oʻrnatish huquqini beradigan qonun loyihasini muhokama qilgan edi.

Eldar Asanov yozmoqda: "Bundan buyog‘i butun dunyoda dezinformatsiyaga qarshi kurash, internetni tartibga solish kuchayib boraveradi va buni kimlardir so‘z erkinligini cheklash deb baholayveradi". Lekin mavhum, istalgan vaziyatda vakolatli organ yoki amaldor foydasiga talqin qilish mumkin bo'lgan, yoqmaydign har qanday postni o'chirishni talab qilish va hatto shaxsiy yozishmalargacha kirib borish imkonini beradigan normalar bilan dezinformatsiyaga qarshi kurashilmaydi. Loyihani qo'llab quvvatlayotgan blogerlar bir narsani hisobga olishmayapti: o'zingiz yoqlab bergan "oybolta" istalgan payt o'zingizga ham qarshi ishga solinmasligiga kafolat yo'q.

Вопросы к проекту закона об онлайн-платформах

AOKA tomonidan ishlab chiqilgan "Onlayn-platforma va veb-saytlar foydalanuvchilarining huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida"gi qonun loyihasi, agar muhokamaga olib chiqilgan ko'rinishda tasdiqlansa, jiddiy huquqiy muammolarni keltirib chiqaradi. Loyiha bo'yicha mening savollarim va e'tirozlarim - bu yerda.

Oʻzbekiston qonunlari ajoyib, sud tizimi undan-da ajoyib. Masalan, haqorat bor, lekin ... haqorat yoʻq.

"Ekspert 7 ta postning barchasida haqorat, obro‘sizlantirish, ishchanlik obro‘siga putur yetkazish borligini asoslab berdi. Xususan, jurnoja*ab so‘zi haqorat, deb topilgan. Hamma postlar bir-biriga bog‘liq va ular Anora Sodiqovaga qaratilgan, degan xulosa chiqarilgan. .... Biroq sudya lingvistik ekspertiza xulosasini nomaqbul dalil, deb topgan".

"Siz iflos vijdon bilan gʻolibsiz, men toza vijdon bilan magʻlubman" degan edi Abdulla Qodiriy oʻz qahramonlaridan biri tilidan. Lekin bu ishda magʻlub Anora Sodiqova emas, magʻlub - Oʻzbekistonning tobora boʻgʻilib borayotgan jurnalistikasi va Anora Sodiqova mardlarcha himoya qilishga harakat qilib kelayotgan millat manfaatlari.

Oʻzbekiston huquq tizimida pretsedent: endi sud, kerak boʻlsa, "bu - qora, lekin ... qora emas" deb hukm chiqarishi mumkin. Endi istalgan erkin soʻz aytayotgan jurnalistni yoki faolni haqorat qilib, suvdan quruq chiqish mumkin.

Yangi Oʻzbekiston va Uchinchi Renessansga xush kelibsiz!

#JeSuisAnoraSodiqova