Forwarded from Farengeyt Press
“Farzandim telefonidan bosh ko'tarmaydi, haqiqiy hayotdan uzilib, qandaydir begona hayotda yashayotgandek. Doim behalovat, besabr, jizzaki, sababini bilolmay boshimiz qotgan."
Shu holat sizga ham tanishmi? Biz bilgan, ko'chalarni changitib, o'rtoqlaring bilan o'ynab ulg‘ayish, baxtiyor bolalik endi sarobmi? Nega o‘smirlar beqanoat, nimadandir mudom norozi?
Farengeyt Press nashriyoti taniqli psixolog Jonatan Haidtning “Behalovat avlod” bestsellerini o‘zbek tiliga o‘girish uchun tarjima huquqini olish jarayonida. Qator mashhur insonlar tavsiya etayotgan mazkur kitob smartfonlar, ijtimoiy tarmoqlar va yoshlardagi ruhiy salomatlik inqirozi o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganish bo‘yicha ancha batafsil tadqiqotdir. “Behalovat avlod” o‘zbekzabon ota-onalar, pedagoglar va, ayniqsa, o‘smirlar ta’limi va salomatligiga mas’ul davlat va nodavlat tashkilotlarning mavzuga e‘tibori va jiddiy muhokamasiga, yechimlarni birgalikda izlashimizga turtki berishiga ishonamiz.
#jonatan_haidt #anxious_generation #behalovat_avlod #tarjima_huquqi
⬇️ Bizni ijtimoiy tarmoq sahifalarimizda kuzating va ushbu postni do'stlaringiz bilan ulashing!
Telegram | Facebook | Instagram | X
Shu holat sizga ham tanishmi? Biz bilgan, ko'chalarni changitib, o'rtoqlaring bilan o'ynab ulg‘ayish, baxtiyor bolalik endi sarobmi? Nega o‘smirlar beqanoat, nimadandir mudom norozi?
Farengeyt Press nashriyoti taniqli psixolog Jonatan Haidtning “Behalovat avlod” bestsellerini o‘zbek tiliga o‘girish uchun tarjima huquqini olish jarayonida. Qator mashhur insonlar tavsiya etayotgan mazkur kitob smartfonlar, ijtimoiy tarmoqlar va yoshlardagi ruhiy salomatlik inqirozi o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganish bo‘yicha ancha batafsil tadqiqotdir. “Behalovat avlod” o‘zbekzabon ota-onalar, pedagoglar va, ayniqsa, o‘smirlar ta’limi va salomatligiga mas’ul davlat va nodavlat tashkilotlarning mavzuga e‘tibori va jiddiy muhokamasiga, yechimlarni birgalikda izlashimizga turtki berishiga ishonamiz.
#jonatan_haidt #anxious_generation #behalovat_avlod #tarjima_huquqi
Telegram | Facebook | Instagram | X
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
PISAning Oʻzbekiston boʻyicha milliy koordinatori, ayni paytda Avloniy nomidagi milliy tadqiqot instituti rektori Abduvali Ismoilovdan ijtimoiy tarmoqlarda tarqalayotgan shunga oʻxshash iddaolar yuzasidan izoh kutib qolamiz.
Abduvali aka, oldingi PISA tadqiqotlarida bunday gaplar yoʻq edi shekilli? (Har qalay men eslay olmadim). Nega bu safargi tadqiqotlar atrofida har xil gaplar yuribdi?
Abduvali aka, oldingi PISA tadqiqotlarida bunday gaplar yoʻq edi shekilli? (Har qalay men eslay olmadim). Nega bu safargi tadqiqotlar atrofida har xil gaplar yuribdi?
60% o'qituvchi bilimsizmi?
"Xalq ta'limi info" nashrining Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi matbuot xizmati o'tkazgan brifingga tayanib yozishicha, aprel - may oylarida pedagog kadrlar attestatsiyasida qatnashgan 177 mingdan oshiq o'qituvchilarning qariy 60%i attestatsiyadan o'ta olmagan. Bu - juda katta katta raqam. Bundan oldin davlat rahbarligidagi selektorda ham "o'qituvchilar bilimsiz" degan mujda berilgan edi. Bundan qanday xulosalar chiqarish mumkin? Respublika bo'ylab o'qituvchining aksariyati bilimsiz ekan, degan xulosani chiqara olamizmi?
Bunday xulosani chiqarishimiz mumkin bo'lardi, agar pedagog kadrlar attestatsiyasida ishlatilgan testlarning validligi ta'minlangan bo'lsa, buning uchun esa:
- attestatsiya jarayonida o'qituvchining qaysi bilim va ko'nikmalari sinovdan o'tkazilishini aniq belgilaydigan spetsifikatsiyalar bo'lsa hamda testlarni tuzish va o'tkazish jarayonida ularga qat'iy rioya qilingan bo'lsa;
- test topshiriqlari aprobatsiyan o'tkazilgan, har bir test topshirig'ining sifati (qiyinlik darajasi, diskriminatsiya indeksi va boshqa parametrlari) hamda har bir test variantining sifati bo'yicha ko'rsatkichlar (standart xato, standart og'ish, Kronbax alfa singari) testologiyada qabul qilingan standartlarga mosligiga ishonch hosil qilingan bo'lsa;
- test jarayonini o'tkazish bo'yicha qat'iy, testning validligiga xavf soluvchi omillarni bartaraf qiladigan protokollar ishlab chiqilgan bo'lsa va test jarayonining barcha ishtirokchilari bu protokollarga qat'iy amal qilgan bo'lsa;
- test natijalarida fanlar, hududlar, test topshirish kunlari, maktablarning turlari va boshqa ko'rsatkichlar bo'yicha nostandart og'ishlar aniqlanmagan bo'lsa;
- test natijalari xom ball asosida emas, ilmiy asoslangan metodika asosida yagona, solishtirish mumkin bo'lgan shkalaga o'girilgan holda e'lon qilingan bo'lsa;
- o'tish ballari testologiyada qabul qilingan ilmiy metodikalar asosida ("osmondan" emas) belgilangan bo'lsa.
Vazirlik butun respublikaga "60% o'qituvchilar bilimsiz" deb e'lon qilishdan oldin, yuqorida sanalgan qadamlarni bajardimi? Bularni bajarganligini tasdiqlaydigan dalillar taqdim qila oladimi? Agar yo'q bo'lsa, shuncha o'qituvchini "bilimsiz" deb e'lon qilish - o'qituvchilarga nisbatan haqoratdir va sudda vazirlik yetkazgan ma'naviy zarar masalasi ham ko'tarilishi kerak, deb o'ylayman.
"Xalq ta'limi info" nashrining Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi matbuot xizmati o'tkazgan brifingga tayanib yozishicha, aprel - may oylarida pedagog kadrlar attestatsiyasida qatnashgan 177 mingdan oshiq o'qituvchilarning qariy 60%i attestatsiyadan o'ta olmagan. Bu - juda katta katta raqam. Bundan oldin davlat rahbarligidagi selektorda ham "o'qituvchilar bilimsiz" degan mujda berilgan edi. Bundan qanday xulosalar chiqarish mumkin? Respublika bo'ylab o'qituvchining aksariyati bilimsiz ekan, degan xulosani chiqara olamizmi?
Bunday xulosani chiqarishimiz mumkin bo'lardi, agar pedagog kadrlar attestatsiyasida ishlatilgan testlarning validligi ta'minlangan bo'lsa, buning uchun esa:
- attestatsiya jarayonida o'qituvchining qaysi bilim va ko'nikmalari sinovdan o'tkazilishini aniq belgilaydigan spetsifikatsiyalar bo'lsa hamda testlarni tuzish va o'tkazish jarayonida ularga qat'iy rioya qilingan bo'lsa;
- test topshiriqlari aprobatsiyan o'tkazilgan, har bir test topshirig'ining sifati (qiyinlik darajasi, diskriminatsiya indeksi va boshqa parametrlari) hamda har bir test variantining sifati bo'yicha ko'rsatkichlar (standart xato, standart og'ish, Kronbax alfa singari) testologiyada qabul qilingan standartlarga mosligiga ishonch hosil qilingan bo'lsa;
- test jarayonini o'tkazish bo'yicha qat'iy, testning validligiga xavf soluvchi omillarni bartaraf qiladigan protokollar ishlab chiqilgan bo'lsa va test jarayonining barcha ishtirokchilari bu protokollarga qat'iy amal qilgan bo'lsa;
- test natijalarida fanlar, hududlar, test topshirish kunlari, maktablarning turlari va boshqa ko'rsatkichlar bo'yicha nostandart og'ishlar aniqlanmagan bo'lsa;
- test natijalari xom ball asosida emas, ilmiy asoslangan metodika asosida yagona, solishtirish mumkin bo'lgan shkalaga o'girilgan holda e'lon qilingan bo'lsa;
- o'tish ballari testologiyada qabul qilingan ilmiy metodikalar asosida ("osmondan" emas) belgilangan bo'lsa.
Vazirlik butun respublikaga "60% o'qituvchilar bilimsiz" deb e'lon qilishdan oldin, yuqorida sanalgan qadamlarni bajardimi? Bularni bajarganligini tasdiqlaydigan dalillar taqdim qila oladimi? Agar yo'q bo'lsa, shuncha o'qituvchini "bilimsiz" deb e'lon qilish - o'qituvchilarga nisbatan haqoratdir va sudda vazirlik yetkazgan ma'naviy zarar masalasi ham ko'tarilishi kerak, deb o'ylayman.
"Bizkim, eksperti olam..."?
Iye, qiziq-ku? Ekspert, masalan, oqni qora desa, u qora boʻlib qoladimi?
Test topshirigʻi notoʻgʻri tuzilgan va bu test topshirigʻi tushgan ingliz tili oʻqituvchilari natijalari qayta hisoblanishi shart. Umuman, ekspertlar notoʻgʻriligi koʻrinib turgan test topshirigʻini toʻgʻri deb turib olishi va vazirlik rasmiysining "ekspertlarimiz toʻgʻri dedimi - demak, toʻgʻri" qabilidagi javobi ham attestatsiya natijalarining validligiga shubhalarni battar kuchaytiradi.
Iye, qiziq-ku? Ekspert, masalan, oqni qora desa, u qora boʻlib qoladimi?
Test topshirigʻi notoʻgʻri tuzilgan va bu test topshirigʻi tushgan ingliz tili oʻqituvchilari natijalari qayta hisoblanishi shart. Umuman, ekspertlar notoʻgʻriligi koʻrinib turgan test topshirigʻini toʻgʻri deb turib olishi va vazirlik rasmiysining "ekspertlarimiz toʻgʻri dedimi - demak, toʻgʻri" qabilidagi javobi ham attestatsiya natijalarining validligiga shubhalarni battar kuchaytiradi.
Vazirlik rasmiysiga maslahat
Shu oʻrinda vazirlik rasmiysi Sardor Rahimboyevga bir maslahat bermoqchiman.
Testologiyada test topshirigʻining sifatini tahlil qilishda bir qancha parameterlarga eʼtibor beriladi. Shulardan biri - distraktorlar (muqobil javob variantlari) statistikasi tahlili.
Agar yuqori guruh (testda yuqori natija qayd etgan test topshiruvchilarning 27%i) kalitni (yaʼni tizimga toʻgʻri javob sifatida kiritilgan javobni) emas, boshqa javobni tanlagan boʻlsa, tizimga kiritilgan kalit xato boʻlishi mumkin.
Agar yuqori guruhda bir nechta distraktorlarni tanlaganlar ulushi bir-biriga yaqin boʻlsa, test topshirigʻi munozarali (masalan, toʻgʻri javob yoʻq) boʻlishi mumkin.
Attestatsiyada ishlatilgan test topshiriqlarini shunday tahlil qilib koʻrganmisizlar? Baʼzan bunday tahlil oqni qora deydigan ekspertlardan koʻra koʻproq maʼlumot beradi.
Shu oʻrinda vazirlik rasmiysi Sardor Rahimboyevga bir maslahat bermoqchiman.
Testologiyada test topshirigʻining sifatini tahlil qilishda bir qancha parameterlarga eʼtibor beriladi. Shulardan biri - distraktorlar (muqobil javob variantlari) statistikasi tahlili.
Agar yuqori guruh (testda yuqori natija qayd etgan test topshiruvchilarning 27%i) kalitni (yaʼni tizimga toʻgʻri javob sifatida kiritilgan javobni) emas, boshqa javobni tanlagan boʻlsa, tizimga kiritilgan kalit xato boʻlishi mumkin.
Agar yuqori guruhda bir nechta distraktorlarni tanlaganlar ulushi bir-biriga yaqin boʻlsa, test topshirigʻi munozarali (masalan, toʻgʻri javob yoʻq) boʻlishi mumkin.
Attestatsiyada ishlatilgan test topshiriqlarini shunday tahlil qilib koʻrganmisizlar? Baʼzan bunday tahlil oqni qora deydigan ekspertlardan koʻra koʻproq maʼlumot beradi.
Suverenitetga tahdid. Bizning rasmiylarimiz nimadir deydimi?
Rossiya prezidenti va ayni paytda Haagadagi Xalqaro jinoiy sud gumonlanuvchisi Vladimir Putinning yordamchisi Anton Kobyakovga koʻra, "SSSR de-yure mavjud" va Rossiyaning suveren Ukrainaga bosqini "ichki jarayon" sifatida baholanishi lozim.
Agar "Kobyakov Ukraina haqida gapirgan, Oʻzbekistonga aloqasi yoʻq", deb oʻylasangiz, adashasiz. Rossiyaning yuqori lavozimli rasmiysi tilidan xalqaro yuridik forumda yangragan bu bayonot, mohiyatan bir paytlar SSSR tarkibida boʻlgan barcha respublikalar, jumladan, Oʻzbekiston suverenitetini inkor qiladi va "SSSR tarkibida boʻlgan har qanday davlat - bizning hudud va biz istaganiga hujum qilishga haqqimiz bor" degan mujda beradi.
Rasmiylarimiz Oʻzbekiston suverenitetini ochiqdan-ochiq inkor qiladigan bu bayonotga biron-bir javob berishadimi? Yoki imperiyani qon bilan boʻlsa-da, qayta tiklash kayfiyatida yurganlar bilan osh-qatiq boʻlish, imperiyachi propagandasining bir qismi boʻlgan harbiy paradlarida qatnashish va ertaga oʻzimizga qarshi shantaj vositasi sifatida ishlatilishi mumkin boʻlgan AES qurilishini ishonib topshirishda davom etaveramizmi?
Rossiya prezidenti va ayni paytda Haagadagi Xalqaro jinoiy sud gumonlanuvchisi Vladimir Putinning yordamchisi Anton Kobyakovga koʻra, "SSSR de-yure mavjud" va Rossiyaning suveren Ukrainaga bosqini "ichki jarayon" sifatida baholanishi lozim.
Agar "Kobyakov Ukraina haqida gapirgan, Oʻzbekistonga aloqasi yoʻq", deb oʻylasangiz, adashasiz. Rossiyaning yuqori lavozimli rasmiysi tilidan xalqaro yuridik forumda yangragan bu bayonot, mohiyatan bir paytlar SSSR tarkibida boʻlgan barcha respublikalar, jumladan, Oʻzbekiston suverenitetini inkor qiladi va "SSSR tarkibida boʻlgan har qanday davlat - bizning hudud va biz istaganiga hujum qilishga haqqimiz bor" degan mujda beradi.
Rasmiylarimiz Oʻzbekiston suverenitetini ochiqdan-ochiq inkor qiladigan bu bayonotga biron-bir javob berishadimi? Yoki imperiyani qon bilan boʻlsa-da, qayta tiklash kayfiyatida yurganlar bilan osh-qatiq boʻlish, imperiyachi propagandasining bir qismi boʻlgan harbiy paradlarida qatnashish va ertaga oʻzimizga qarshi shantaj vositasi sifatida ishlatilishi mumkin boʻlgan AES qurilishini ishonib topshirishda davom etaveramizmi?
Anhor.uz
Putinning maslahatchisi SSSR mavjud bo‘lishda davom etayotganini bildirdi
Sankt-Peterburg xalqaro yuridik forumida bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida Rossiya prezidentining maslahatchisi Anton Kobyakov SSSR
Forwarded from Ikboljon Sobirov
Agar sizga eshik ochib berilsa, lekin oʻrindiqqa oʻz ilm va qobiliyatingiz bilan yetib borsangiz — bu networking.
Ammo na ilmingiz, na qobiliyatingiz ahamiyatga ega boʻlib, eshikni ham ochib, oʻrindiqqa oʻtirgizib qoʻyishsa — bu tanish-bilishchilik.
Ammo na ilmingiz, na qobiliyatingiz ahamiyatga ega boʻlib, eshikni ham ochib, oʻrindiqqa oʻtirgizib qoʻyishsa — bu tanish-bilishchilik.
Tanish-bilishchilik (ilmiyroq til bilan aytganda, nepotizm) oʻz yoʻliga, lekin yurtimizda madaniyat, taʼlim, siyosat, bolalar kontenti singari turli sohalarni uddalay oladigan serqirra talantlar ham yoʻq emas. Shunday talantlar koʻpayaversin serquyosh oʻlkamizda.
Abdurahmon Tashanov toʻgʻri aytyaptilar: agar "boʻldi, spektakl tugadi" boʻlsa - buni ochiq aytish kerak, shundan keyin har qanday cheklovchi, taqiqlovchi, "temir toʻsiq" oʻrnatuvchi qonunlar loyihalari olib chiqilsa va tasdiqlab beruvchilar tasdiqlab bersa ham - indamaylik yoki boshqa choramizni koʻraylik.
Jurnalist Ilyos Safarov va studiyadagi suhbatdoshlari juda muhim, tasdiqlansa ertaga har birimizning hayotimizga daxl qiladigan, AOKAga total "raqamli 1984" oʻrnatish huquqini beradigan qonun loyihasini muhokama qilgan. Qonun loyihasi muhokamasi uchun belgilangan vaqt kam qoldi va har birimiz oʻz pozitsiyamizni bildirishimiz kerak.
Va qonun loyihasini yoqlab chiqayotgan ayrim blogerlarga: agar siz "yoʻq, bu qonun menga daxl qilmaydi, men kooptatsiya yoʻlini tanlaganman" deb oʻylasangiz - adashasiz. Qoʻshimcha vositalar odatda ishlatib boʻlingandan keyin tashlab yuboriladi.
Jurnalist Ilyos Safarov va studiyadagi suhbatdoshlari juda muhim, tasdiqlansa ertaga har birimizning hayotimizga daxl qiladigan, AOKAga total "raqamli 1984" oʻrnatish huquqini beradigan qonun loyihasini muhokama qilgan. Qonun loyihasi muhokamasi uchun belgilangan vaqt kam qoldi va har birimiz oʻz pozitsiyamizni bildirishimiz kerak.
Va qonun loyihasini yoqlab chiqayotgan ayrim blogerlarga: agar siz "yoʻq, bu qonun menga daxl qilmaydi, men kooptatsiya yoʻlini tanlaganman" deb oʻylasangiz - adashasiz. Qoʻshimcha vositalar odatda ishlatib boʻlingandan keyin tashlab yuboriladi.
YouTube
Nuqtalar: Tor doirani yanada toraytiruvchi qonun loyihasi va “Mubashshir Ahmad ishi”
O‘tgan hafta ham o‘zbek mediasi uchun, muhim voqea-hodisalar va yangiliklarga boy o‘tdi. Bu yangiliklar qay darajada to‘liq yoritildi, yoritilmadi, tomoshabin uchun qulay, tushunarli tarzda tahlil qilindi, qilinmadi, bu boshqa masala. Dastur davomida bu nuqtaga…
Maktabgacha va maktab taʼlimi vazirligiga Oʻzbekiston Konstitutsiyasini buzish huquqi berilganmi?
Ayollar va bolalarga nisbatan zoʻravonlikka qarshi kurashuvchi Не молчи.уз loyihasi Facebook tarmogʻidagi postdan:
"Недавно в нашей школе была проверка. Пришли люди из минобразования и из органов. Они сказали, что будут смотреть наши телефоны. Нас даже не спросили — просто сказали открыть телефоны и показать, что там есть. Я совершеннолетняя. Я взрослый человек, и мой телефон — это моя личная жизнь. ... Я считаю подобную проверку очень унизительной..."
Ilgariroq Toshkentdagi maktablarda oʻquvchilarning mobil telefonlari ommaviy tekshirilayotgani haqida xabar berilgan, Maktabgacha va maktab taʼlimi boshqarmasi bunday tekshiruvlar har hafta oʻtkazilishini tasdiqlagan edi.
"Ushbu tadbirlar doirasida maktab Ota-onalar kuzatuv Kengashi vakili, ichki ishlar xodimi, o'qituvchi guvohligida o'quvchilarning yot g'oya va salbiy ta'sirlardan himoya qilish maqsadida ularning mobil aloqa vositasini tekshirish ham ko'zda tutilganligini bildiramiz", degan edi boshqarma tarqatgan rasmiy xabarda.
Maktablarda oʻquvchilarning telefonlari tekshirilayotgani haqida xatto rasmiy nashr boʻlgan "Yangi Oʻzbekiston" ham yozgan edi. Qizigʻi, nashr bunday amaliyotning qay darajada qonuniyligi masalasini koʻtarmagan.
Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga koʻra, har bir shaxs shaxsiy hayot daxlsizligi huquqiga ega. Har kim yozishmalari, telefon orqali so‘zlashuvlari, pochta, elektron va boshqa xabarlari sir saqlanishi huquqiga ega.
Yaʼni, oʻquvchilarning shaxsiy telefonlari hech qanday sud qarorisiz begona shaxslar tomonidan ommaviy ravishda tekshirilishi - Konstitutsiyada belgilangan shaxsiy hayot daxlsizligi huquqining buzilishidir. Yuridik.uz nashri ham bir necha yil oldin xuddi shunday xulosani bergan edi.
Hech qanday "yaxshi niyat" ("oʻquvchilarni yot gʻoyalardan saqlash" va hokazo) mamlakat qonunlari, xususan, asosiy qonuni buzilishini oqlay olmaydi. "Oʻquvchilarni yot gʻoyalardan asrash" maqsad boʻlsa (oʻzi "yot gʻoyalar" deganda nima nazarda tutilmoqda?), maktab psixologi har bir oʻquvchi bilan alohida ishlashi kerak, ota-ona va sinf rahbari bilan hamkorlikda. Birovning telefonini ommaviy titkilash - yechim emas. Bu nafaqat noqonuniy amaliyot, balki oʻquvchilarning qadr-qimmatini kamsitadigan, ularga psixologik travma beradigan jarayon.
Ayollar va bolalarga nisbatan zoʻravonlikka qarshi kurashuvchi Не молчи.уз loyihasi Facebook tarmogʻidagi postdan:
"Недавно в нашей школе была проверка. Пришли люди из минобразования и из органов. Они сказали, что будут смотреть наши телефоны. Нас даже не спросили — просто сказали открыть телефоны и показать, что там есть. Я совершеннолетняя. Я взрослый человек, и мой телефон — это моя личная жизнь. ... Я считаю подобную проверку очень унизительной..."
Ilgariroq Toshkentdagi maktablarda oʻquvchilarning mobil telefonlari ommaviy tekshirilayotgani haqida xabar berilgan, Maktabgacha va maktab taʼlimi boshqarmasi bunday tekshiruvlar har hafta oʻtkazilishini tasdiqlagan edi.
"Ushbu tadbirlar doirasida maktab Ota-onalar kuzatuv Kengashi vakili, ichki ishlar xodimi, o'qituvchi guvohligida o'quvchilarning yot g'oya va salbiy ta'sirlardan himoya qilish maqsadida ularning mobil aloqa vositasini tekshirish ham ko'zda tutilganligini bildiramiz", degan edi boshqarma tarqatgan rasmiy xabarda.
Maktablarda oʻquvchilarning telefonlari tekshirilayotgani haqida xatto rasmiy nashr boʻlgan "Yangi Oʻzbekiston" ham yozgan edi. Qizigʻi, nashr bunday amaliyotning qay darajada qonuniyligi masalasini koʻtarmagan.
Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga koʻra, har bir shaxs shaxsiy hayot daxlsizligi huquqiga ega. Har kim yozishmalari, telefon orqali so‘zlashuvlari, pochta, elektron va boshqa xabarlari sir saqlanishi huquqiga ega.
Yaʼni, oʻquvchilarning shaxsiy telefonlari hech qanday sud qarorisiz begona shaxslar tomonidan ommaviy ravishda tekshirilishi - Konstitutsiyada belgilangan shaxsiy hayot daxlsizligi huquqining buzilishidir. Yuridik.uz nashri ham bir necha yil oldin xuddi shunday xulosani bergan edi.
Hech qanday "yaxshi niyat" ("oʻquvchilarni yot gʻoyalardan saqlash" va hokazo) mamlakat qonunlari, xususan, asosiy qonuni buzilishini oqlay olmaydi. "Oʻquvchilarni yot gʻoyalardan asrash" maqsad boʻlsa (oʻzi "yot gʻoyalar" deganda nima nazarda tutilmoqda?), maktab psixologi har bir oʻquvchi bilan alohida ishlashi kerak, ota-ona va sinf rahbari bilan hamkorlikda. Birovning telefonini ommaviy titkilash - yechim emas. Bu nafaqat noqonuniy amaliyot, balki oʻquvchilarning qadr-qimmatini kamsitadigan, ularga psixologik travma beradigan jarayon.
Ta’lim xabarlari
Toshkentdagi maktablardan birida oʻquvchilarning telefonlari ommaviy tekshirilgani tasdiqlandi - Ta’lim xabarlari
Toshkentdagi 10-maktab oʻquvchilaridan biri Milliy gvardiya xodimlari tomonidan oʻquvchilarning telefonlari tekshirilishi bilan bogʻliq voqea haqida UzNews.uz
Hamma teng, kimlardir yanada tengroq?
Jurnalist Ibrat Safo yozmoqda:
Sirdaryoda bitiruv kechasini o‘tkazayotgan o‘smirlarga ov uyushtirilyapti ekan. To‘g‘risi, chetdan qaraganda bu qandaydir satirik filmga o‘xshaydi. Ayg‘oqchi xodimlar mashinalarini sekinlatib, kafema-kafe yurib o‘quvchilarni video va suratlarga olib uzatayotganda yonida bo‘lgim keldi. Bir o‘qituvchining menga yozgani:
“Bugun maktab tadbirimizga IIV, Milliy gvardiya, FVV xodimi, YPX kabi xodimlar kelib, bitiruv tadbirini tugat deb turib oldi. Bir soatdan oshmasin ekan. Vals, chet el qo‘shiqlari mumkinmas. Zo‘rg‘a valsga ko‘ndirdik ularni.”
Tortinchoq (va bekorchi?) IIV, MG, FVV, YPX xodimlarini vals tushishga ko‘ndirishibdimi deb aniqlashtirsam, afsuski yo‘q - shunchaki ruxsat berishga ko‘ndirishibdi. Tasavvur qildim o‘quvchilar qaltirab-qaltirab pogonli akalar oldida vals tushayotganini. O‘qituvchi davom etadi:
“Shaharda maktab bitiruvchilarni ushlab reyd qilmoqda. Mana shunday kafelar oldiga atayin turib, mashina ichidan o‘quvchilarni rasmga tushiryapti. Kafelar ichiga kirib o‘quvchilar o‘ynaganini videoga olib chiqib ketgan. Qaysi maktabdanligini surishtirib erta-indin chora ko‘rarkan.”
O‘zbekiston haliyam shaxsiyat inqirozidan chiqa olmayapti - men kimman o‘zi, degan savolni psixolog divanida yotib so‘ramagan. Dunyoviymanmi, diniy? Diniy bo‘lsam, nega diniy olimlarni qamayapman va soqollarni qirdiryapman, dunyoviy bo‘lsam - nega o‘quvchilar valsiga qarshiman? Bu ruhiy mavhumlikda o‘sgan o‘smirlar ruhiyatini-ku, gapirmasa ham bo‘ladi.
Ilgariroq "Xalq ta'limi info" nashri Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi so'nggi qo'ng'iroq bo'yicha maktablarga yuborgan maxfiy (!) hujjatida tadbirlar ertalab o'tkazilib, bir soat davom etishi kerakligi haqida ko'rsatma berganini yozgan edi. Nashrning yozishicha, ko'rsatmada, shuningdek, "Bitiruv oqshomlari"ni o'tkazmaslik bo'yicha qat'iy ogohlantirish berilgan.
Vazirlik umumta'lim maktablarini "Bitiruv oqshomlari" o'tkazmaslik to'g'risida ogohlantirayotgan, kuch ishlatar tuzilmalar esa xursandchilik qilmoqchi bo'lgan maktab bitiruvchilarini "ovlayotgan" bir paytda, xabarlarga qaraganda, vazir Hilola Umarova boshqargan Ixtisoslashtirilgan ta'lim muassasalari agentligiga qarashli maktablarda "Bitiruv oqshomlari" kechki payt katta dabdaba bilan, estrada yulduzlari ishtirokida nishonlanmoqda. Ixtisoslashtirilgan maktablarda olingani aytilayotgan videolarda katta ekranda "Prom night-2025" ("Bitiruv kechasi-2025") yozuvini hamda agentlik logotipini ko'rish mumkin. Oldingi yillarda ham agentlik maktablari "Bitiruv kechalari" umumta'lim maktablariga izn berilmaydigan dabdaba bilan nishonlangan edi.
P.S. Albatta, muammo hayotidagi quvonchli kunni katta tantana bilan nishonlayotgan ixtisoslashtirilgan maktablar bitiruvchilarida emas. Muammo, nazarimda, bunday huquqni hamma bitiruvchilarga ham ravo ko'rmaydigan va aftidan, o'quvchilarni "elita" va "oddiy"ga bo'lishni norma deb biladigan vazirlik rahbariyatida. Katta hayotga qadamini bunday tengsizlik bilan boshlagan yuz minglab bitiruvchilarning "Yangi O'zbekiston"ga munosabati qanday bo'ladi deb o'ylaysiz?
Jurnalist Ibrat Safo yozmoqda:
Sirdaryoda bitiruv kechasini o‘tkazayotgan o‘smirlarga ov uyushtirilyapti ekan. To‘g‘risi, chetdan qaraganda bu qandaydir satirik filmga o‘xshaydi. Ayg‘oqchi xodimlar mashinalarini sekinlatib, kafema-kafe yurib o‘quvchilarni video va suratlarga olib uzatayotganda yonida bo‘lgim keldi. Bir o‘qituvchining menga yozgani:
“Bugun maktab tadbirimizga IIV, Milliy gvardiya, FVV xodimi, YPX kabi xodimlar kelib, bitiruv tadbirini tugat deb turib oldi. Bir soatdan oshmasin ekan. Vals, chet el qo‘shiqlari mumkinmas. Zo‘rg‘a valsga ko‘ndirdik ularni.”
Tortinchoq (va bekorchi?) IIV, MG, FVV, YPX xodimlarini vals tushishga ko‘ndirishibdimi deb aniqlashtirsam, afsuski yo‘q - shunchaki ruxsat berishga ko‘ndirishibdi. Tasavvur qildim o‘quvchilar qaltirab-qaltirab pogonli akalar oldida vals tushayotganini. O‘qituvchi davom etadi:
“Shaharda maktab bitiruvchilarni ushlab reyd qilmoqda. Mana shunday kafelar oldiga atayin turib, mashina ichidan o‘quvchilarni rasmga tushiryapti. Kafelar ichiga kirib o‘quvchilar o‘ynaganini videoga olib chiqib ketgan. Qaysi maktabdanligini surishtirib erta-indin chora ko‘rarkan.”
O‘zbekiston haliyam shaxsiyat inqirozidan chiqa olmayapti - men kimman o‘zi, degan savolni psixolog divanida yotib so‘ramagan. Dunyoviymanmi, diniy? Diniy bo‘lsam, nega diniy olimlarni qamayapman va soqollarni qirdiryapman, dunyoviy bo‘lsam - nega o‘quvchilar valsiga qarshiman? Bu ruhiy mavhumlikda o‘sgan o‘smirlar ruhiyatini-ku, gapirmasa ham bo‘ladi.
Ilgariroq "Xalq ta'limi info" nashri Maktabgacha va maktab ta'limi vazirligi so'nggi qo'ng'iroq bo'yicha maktablarga yuborgan maxfiy (!) hujjatida tadbirlar ertalab o'tkazilib, bir soat davom etishi kerakligi haqida ko'rsatma berganini yozgan edi. Nashrning yozishicha, ko'rsatmada, shuningdek, "Bitiruv oqshomlari"ni o'tkazmaslik bo'yicha qat'iy ogohlantirish berilgan.
Vazirlik umumta'lim maktablarini "Bitiruv oqshomlari" o'tkazmaslik to'g'risida ogohlantirayotgan, kuch ishlatar tuzilmalar esa xursandchilik qilmoqchi bo'lgan maktab bitiruvchilarini "ovlayotgan" bir paytda, xabarlarga qaraganda, vazir Hilola Umarova boshqargan Ixtisoslashtirilgan ta'lim muassasalari agentligiga qarashli maktablarda "Bitiruv oqshomlari" kechki payt katta dabdaba bilan, estrada yulduzlari ishtirokida nishonlanmoqda. Ixtisoslashtirilgan maktablarda olingani aytilayotgan videolarda katta ekranda "Prom night-2025" ("Bitiruv kechasi-2025") yozuvini hamda agentlik logotipini ko'rish mumkin. Oldingi yillarda ham agentlik maktablari "Bitiruv kechalari" umumta'lim maktablariga izn berilmaydigan dabdaba bilan nishonlangan edi.
P.S. Albatta, muammo hayotidagi quvonchli kunni katta tantana bilan nishonlayotgan ixtisoslashtirilgan maktablar bitiruvchilarida emas. Muammo, nazarimda, bunday huquqni hamma bitiruvchilarga ham ravo ko'rmaydigan va aftidan, o'quvchilarni "elita" va "oddiy"ga bo'lishni norma deb biladigan vazirlik rahbariyatida. Katta hayotga qadamini bunday tengsizlik bilan boshlagan yuz minglab bitiruvchilarning "Yangi O'zbekiston"ga munosabati qanday bo'ladi deb o'ylaysiz?