📣چطور در زمان بحران، صحت اخبار را تشخیص دهیم؟

کانال اصل ۲۰ نوشت:

▫️در روزهایی که اخبار حمله و درگیری‌ با سرعت در فضای مجازی منتشر می‌شود، تشخیص واقعیت از روایت‌های ساختگی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌ها است. به‌ویژه وقتی پای حکومت اقتدارگرا در میان است، انتشار اطلاعات نادرست می‌تواند نه‌فقط افکار عمومی را گمراه کند، بلکه به تداوم سرکوب، وحشت عمومی یا توجیه خشونت منجر شود. در چنین شرایطی بهتر است که ابزارهای بررسی اطلاعات را بشناسیم و برای تشخیص صحت اخبار از آن‌ها استفاده کنیم.

▫️در این‌ پست با چند روش عملی و مؤثر بر پایهٔ منابع معتبر جهانی مانند Reuters Fact Check، Bellingcat، WITNESS و AFP Fact Check آشنا خواهیم شد:

۱. اعتبار منبع را بررسی کنید

▫️اگر خبری فقط در رسانه‌های دولتی یا کانال‌های بدون شناسنامه منتشر شده، پیش از باور کردن، آن را در رسانه‌های مستقل، بین‌المللی یا پایگاه‌های بررسی واقعیت جست‌وجو کنید. هرچه منبع شفاف‌تر و پاسخ‌گوتر باشد، احتمال درستی خبر بیشتر است.

۲. از ابزارهای راستی‌آزمایی استفاده کنید

▫️برای بررسی تصاویر یا ویدیوها از ابزارهایی مثل Google Reverse Image، TinEye یا افزونه InVID استفاده کنید. این ابزارها به شما کمک می‌کنند ببینید عکس یا ویدیو پیش‌تر در چه زمان و مکانی منتشر شده است.

۳. جزئیات و زمینه را چک کنید

▫️به جزئیات توجه کنید: آیا موقعیت جغرافیایی، زبان گفت‌وگو، نوع لباس‌ها یا آب‌وهوا با منطقه ادعاشده همخوانی دارد؟ آیا ویدیو به‌وضوح مربوط به همان بازه زمانی است؟ در بسیاری از موارد، تصاویر قدیمی به‌عنوان وقایع جدید بازنشر می‌شوند.

۴. به زبان محتوا و نحوه انتشار توجه کنید

▫️اگر خبر یا پست با هدف ایجاد ترس یا نفرت طراحی شده و از کلمات شدید و هیجانی استفاده می‌کند، احتمال دارد بخشی از یک عملیات روانی یا تبلیغاتی باشد. محتوای مسئولانه معمولاً منابع دقیق، لینک ارجاع یا تاریخ انتشار دارد و از بزرگ‌نمایی پرهیز می‌کند.

۵. از چند منبع استفاده کنید

▫️هیچ‌گاه فقط به یک منبع بسنده نکنید. اگر خبر مهمی فقط در یک کانال یا رسانه محدود منتشر شده و هیچ مرجع مستقل یا خبرگزاری بزرگ آن را پوشش نداده، احتمال ساختگی بودن آن وجود دارد.

۶. صبر کنید، سپس منتشر کنید

▫️در شرایط بحرانی، اولین خبر لزوماً درست‌ترین نیست. در بسیاری از موارد، اطلاعات اولیه نادرست هستند و تنها پس از چند ساعت یا چند روز صحت‌سنجی می‌شوند. به‌جای بازنشر فوری، صبر کنید و از منابع معتبر پیگیری کنید.

▫️منابع پیشنهادی برای آموزش بیشتر:
• AFP Fact Check
• Reuters Fact Check
• Bellingcat’s Digital Investigation Toolkit
• WITNESS Tips for Safe and Ethical Filming
• UNESCO Media and Information Literacy resources

▫️در دنیای امروز، همه ما رسانه‌ای در جیب خود داریم. اما این رسانه فقط زمانی کارآمد است که با مسئولیت و آگاهی از آن استفاده شود. بازنشر اخبار نادرست، ما را از شهروند آگاه به بازیگر ناآگاه پروپاگاندا تبدیل می‌کند. دانستن، اولین قدم در ایستادن در برابر دروغ است.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر