📣چرا نقد درونی تشکل‌های کارگری و صنفی مهم است؟

گزارش تحلیلی داوطلب+ ۱۳ پرسش کلیدی در نقد درونی سازمان‌ها

در شرایط دشوار سیاسی، پراکندگی و بی‌اعتمادی اعضا و دولت‌محور بودن ساختارهای موجود، بسیاری از تشکل‌ها دچار افت وخیزهای زیادی در فعالیت‌های خود شده‌اند و ضرورت نقد درونی بیش از پیش احساس می‌شود.

تشکل‌های کارگری که در کشورهایی با قوانین سختگیرانه و سرکوب‌گر فعالیت می‌کنند، ممکن است به‌واسطه محدودیت‌های قانونی یا فشارهای حکومتی نتوانند به راحتی به اصلاحات اساسی بپردازند. در این شرایط، نقد درونی به آن‌ها این امکان را می‌دهد که به‌طور غیررسمی و با استفاده از ابزارهای دموکراتیک داخلی، مشکلات خود را شناسایی کنند و به اصلاح آن‌ها بپردازند.

نقد درونی باعث تقویت و استقرار دموکراسی در تشکل‌ها می‌شود. وقتی اعضای یک تشکل می‌توانند آزادانه و بدون ترس از تبعات، نقاط ضعف و قوت یکدیگر را نقد کنند، این فرآیند باعث می‌شود که اعضا حس مشارکت بیشتری پیدا کنند و از این طریق، اعتماد و همبستگی داخلی تشکل تقویت شود. این نوع مشارکت نه‌تنها به تقویت روحیه دموکراتیک در تشکل‌ها کمک می‌کند، بلکه موجب می‌شود که اعضا احساس کنند که در فرآیند تصمیم‌گیری و ارزیابی نقش دارند و برای بهبود شرایط خود فعال هستند.

نقد درونی تشکل‌ها یک فرآیند تحلیلی است که نیازمند ارزیابی جامع از جنبه‌های مختلف سازمان، از ساختار گرفته تا اهداف، فرآیندها و منابع آن است. برای شروع، باید از تحلیل ساختاری و فرآیندهای تصمیم‌گیری آغاز کرده و سپس به بررسی فرهنگ سازمانی، منابع مالی، شفافیت و نتایج عملی پرداخت. در نهایت، پیشنهادات اصلاحی باید بر اساس یافته‌ها ارائه شود تا به بهبود کارایی و اثربخشی تشکل کمک کند.

پاسخ به چند پرسش کلیدی به شناخت اعضا و یا افرادی که تمایل به عضویت در تشکل دارند، کمک خواهد کرد:
مثلا پرسش دوم این است:

آیا ساختار سازمانی انعطاف‌پذیر است؟
و یا دچار بروکراسی (کاغذبازی و دیوان‌سالاری) غیرضروری شده است؟ آیا هیرارشی سازمانی (سلسله مراتب) باعث ایجاد شکاف بین اعضا می‌شود؟

دوازده پرسش دیگر را در گزارش داوطلب ببینید و مبانی نقد بیرونی در برابر نقد درونی سازمان را مرور کنید.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣رادیکالیزم و آینده تشکل‌های صنفی و کارگری در ایران
یکی از خطرات عمده‌ای که از افراط در تشکل‌های کارگری در ایران به وجود می‌آید، تشدید سرکوب‌های دولت است

گزارش تحلیلی داوطلب

در فرآیند رادیکالیزه‌شدن، خواسته‌های اولیه و مشروع تشکل‌ها که به‌طور معمول در جهت بهبود شرایط کاری و اجتماعی است، به‌صورت ناگهانی یا تدریجی به سمت تغییرات بنیادین در سیستم‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی سوق پیدا می‌کند. این تغییرات ممکن است به‌صورت تحمیل اعتراضات شدید، اعتصابات گسترده یا حتی تلاش برای تغییر ساختارهای سیاسی کشور باشد که البته متاثر از تحریک‌ها و فشارهای بیرونی رخ می‌دهد. در پاره‌ای موارد، رادیکالیزم در فعالیت‌هایی با پس زمینه صنفی تا جایی پیش می‌رود که در پی اعمال محدودیت‌ها و فشارهای گسترده حکومتی، مرکز ثقل فعالیت‌های تشکیلاتی به خارج از مرزها منتقل می‌شود و کنشگران صنفی، تبدیل به کنشگران اپوزیسیونی می‌شوند. در بیشتر موارد و به‌ویژه در فعالیت‌های کارگری و صنفی، انتقال مرکز ثقل تصمیم‌گیری و سازماندهی به خارج کشور، به معنای خودکشی سیاسی، اجتماعی و راهبردی برای تشکل‌ها است.

استقلال، پاسخ‌گویی به اعضا، مشروعیت ، مقبولیت و اعتماد و درک زمینه‌ای از واقعیت‌های محلی، ستون‌های بقاء و اثربخشی یک تشکل هستند. از بین رفتن این ستون‌ها یعنی فروپاشی.

در چنین شرایطی، پرهیز از رادیکالیزه‌شدن تشکل‌ها به‌ویژه در جامعه ایرانی می‌تواند به دلایل مختلفی ضروری باشد.

یک دلیل آن پیشینه سرکوب‌هاست:
تاریخ ایران نشان داده که هرگونه حرکت رادیکال در بین تشکل‌های کارگری یا صنفی به‌طور معمول با برخورد شدید مواجه شده است. در دوران‌های مختلف، از جمله بعد از انقلاب، اعتراضات کارگری و صنفی که رنگ و بوی رادیکال داشته‌اند، به‌سرعت سرکوب شده‌اند.

چهار دلیل دیگر و استراتژی‌های عملیاتی و گفتمانی پرهیز از رادیکالیزه‌شدن را در گزارش تحلیلی داوطلب ببینید و آن را برای دیگران نیز بفرستید.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣کنشگران مدنی و صنفی زمانی که دیگران دچار سرگردانی می‌شوند، پتانسیل‌های جدید جستجوی راه حل را در گروه فعال می‌کنند

برای بسیاری که درگیر جزییات دلشکستگی‌های مطالبه‌گرانه می‌شوند، روزهای عدم پیشرفت مطالباتی با وجود برخی تلاش‌ها، می‌تواند مایوس‌کننده‌ باشد.
مطالبه‌گرانی که از پس چند دلشکستگی گذر کرده‌اند می‌دانند که چنین روزهایی، بررسی راه پیموده، مسیر کلی‌تر، و یاداوری دورنمای تغییرات می‌تواند پویایی را برای پیگیری کارهای لازم رومزه گروه به جمع برگرداند.

آنان می‌دانند که گاهی تغییرات در چهره‌ای مهربان ظاهر نمی‌شود پس در نامهربانی شرایط موقت، به دنبال پیشرفت‌های غیرمنتظره در دورنمای کلی‌تر می‌گردند، چرا که فردا برای جستجوی استراتژی‌های مطالبه‌گری دیر است.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣پخش شیرینی در خطوط مترو؛
کارکنان مترو آزادی نمایندگان خود را جشن گرفتند

کارکنان مترو برای آزادی همکاران چند گام موازی تعریف کردند: از نذر تا جمع کردن وثیقه و پیگیری حقوقی
اتحادیه راهبران مترو به نقل از یکی از همکاران خطاب به نمایندگان دستگیر شده در آستانه روز کارگر نوشت:
«اینجا دوستان به هر دری می‌زنند تا شاید گشایشی صورت گیرد، یکی با نذر، یکی با کمک مالی، یکی با حضور در مراجع قانونی و یکی هم با پیامِ ابرازِ همدردی...
هر چند هیچکدام از این اقدامات، زحماتِ شما بزرگواران را جبران نمی‌کند و دل نگرانیِ خانواده‌هایتان را کم نمی‌کند ولی همگی می‌خواهیم مرهم و التیامی باشیم هر چند ناچیز...»

همراهی بازنشستگان به صورت ویژه به رسمیت شناخت شد
کارکنان مترو نوشتند:
«در شرایطی که شرکت بهره‌برداری مترو بدترین روزهای تاریخ خودش رو سپری می‌کنه، پیامهایی دیده می‌شه که به خودم بعنوان یک مترویی افتخار می‌کنم...
وقتی قرار شد مبلغی بابت وثیقه آزاد سازی دوستان جمع آوری بشه، اسامی واریزی دوستانی دیده شده که بازنشسته شدند. [...]
واقعا باعث افتخار و سربلندی ما هستید.»

(همچنین، همراهی همکاران زن در تجمع چندین بار مورد تقدیر قرار گرفت.)

اطلاع‌رسانی مداوم و موثر و فراتر رفتن از حوزه محدود فعالیت همیشگی برای تقویت ارتباط
کارکنان مترو در طول آماده‌سازی برای تجمع جلوی شهرداری در شیوه ارتباط خود تغییراتی ایجاد کردند و پس از آن، با در نظر گرفتن ریسک مدیریتی، از این زمینه تازه و ارتباطات نو به ویژه در دوره دستگیری نمایندگان خود بهره بردند. فعالیت تشکل غیررسمی مترو نشان می‌دهد که این گروه به یک فرد وابسته نیست بلکه افراد در وسع خود نقش‌های متفاوتی می‌پذیرند و به ارتباطات تازه و فعال سامان می‌دهند.

متوقف نشدن ارتباط به فضای مجازی
کارکنان مترو تعادل مناسبی میان فعالیت در فضای مجازی و فضای حقیقی برقرار کرده‌اند. مثلا نذر کردن و پخش بسته آذوقه در فضای واقعی برای آزادی همکاران دستگیر شده، و سپس اطلاع‌رسانی درباره آن موج‌های مثبتی ایجاد کرد.

تاکید بر قانون و بیان مشخص خواسته و پرهیز از حاشیه‌سازی
مطالبه‌گران حقوق صنفی می‌دانند که کارفرما یا دیگر ذی‌نفعان وصل به قدرت ممکن است از برچسب‌ها، پرونده‌سازی‌ها یا دیگر اقدامات تخریبی استفاده کنند. آنان بارها بر تاکید بر قانونی بودن خواسته‌ها، حوزه فعالیت خود را در حدود قابل همراهی برای بیشترین شمار اعضا نگه داشتند.

دو جشن و تقدیر از کمک اعضا، گروه‌های صنفی و رسانه‌های همراه

▫️کارکنان مترو هم‌زمان با دستگیری نمایندگان، خود را از شادی، جشن و خوش‌طبعی بابت تغییر مدیرعامل مترو محروم نکردند بلکه از انرژی جشن به عنوان رویدادی قدرت‌دهنده به کارزار آزادی اعضا استفاده کردند.
▫️جشن دوم، پخش شیرینی در چندین ایستگاه به مناسبت آزادی همکاران بود که هم‌زمان با سپاسگزاری رسمی از همراهی اعضا، تشکل‌ها و رسانه‌ها، لزوم پیگیری دیگر اقدامات بر زمین مانده‌ را به شیوه‌ای ظریف برجسته می‌کند.

راه‌حل‌های خلاقانه عملی به همراه پژوهش هم‌زمان درباره شیوه‌های مطالبه‌گری به مطالبه‌گران مترو اجازه می‌دهد طراوت و انعطاف را در گروه خود نگه دارند، دست به آزمایش بزنند و هزینه‌های ناگزیر را به نوعی در میان اعضا سرشکن کنند. فرصت همکاری در فضای فیزیکی مشترک، به کارکنان مترو اجازه می‌دهد به صورت ارگانیک به یکدیگر نزدیک و با هم منسجم باقی بمانند و گفتگوهای باکفیتی داشته باشند.

در این برهه، حفظ مکانیسم رهبری غیرمتمرکز، برابر نگه داشتن روابط قدرت در درون گروه، سرعت اقدام و تصمیم‌گیری مشارکتی با همراهی اعضا، هشیار بودن برای اقدامات بعدی کارفرما و ارتباطاتش و از همه مهم‌تر، تقسیم کار و اقدامات موازی برای سامان دادن به کارهای بر زمین مانده در تثبیت شاکله و پویش گام‌ها و سپس پیروزی‌های بعدی این گروه مطالبه‌گر نقش اساسی خواهد داشت.


✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣آیا شکایت به دیوان عدالت اداری تاثیر دارد؟

کانال عدالت آموزشی درباره دو حکم دیوان عدالت اداری نوشت که به تازگی به نفع دو نفر از معلمان کردستان و کرمانشاه با دو دادخواست متفاوت، صادر شده و در یک مورد به رأی اجرا نیز ختم و در فرآیند اجرا قرار دارد.

این منبع اظهار امیدواری کرد که «با ورود سایر همکاران به میدان مطالبه‌‌گری عملیاتی و منطبق بر قوانین موجود، راه را بر تحقق حقوق برزمین‌مانده یکدیگر را فراهم کنیم.»

به باور کنشگران حقوق صنفی، ارائه دادخواست، یک شیوه مطالبه‌گرانه است که حتی در صورت پاسخ منفی گرفتن راه را برای اقدامات بعدی باز خواهد کرد.
این شیوه حتی در صورت نقض گسترده حقوق می‌تواند به صورت کارزار ارائه دادخواست اجرا شود.


✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣بازنشستگان و اجرای نامناسب متناسب‌سازی

در گزارش فروردین‌ماه داوطلب ببینید که شرایط از دو هفته پیش تاکنون چه قدر تغییر کرده است

با وجود تسویه بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های قطعی و حسابرسی‌شده دولت به سازمان تأمین اجتماعی در پایان سال ۱۴۰۳ ـ که طبق بند (د) تبصره (۱۵) قانون بودجه و با مجوز دیوان محاسبات از طریق واگذاری سهام شرکت‌های سودده صورت گرفت ـ نارضایتی در میان بسیاری از بازنشستگان همچنان ادامه دارد. هدف از این اقدام، تأمین منابع لازم برای اجرای فرآیند متناسب‌سازی حقوق و حفظ قدرت خرید بازنشستگان عنوان شده بود، اما گزارش‌ها حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از مستمری‌بگیران، به‌ویژه حداقل‌بگیران که نزدیک به ۷۰ درصد بازنشستگان تأمین اجتماعی را تشکیل می‌دهند، همچنان نسبت به ناکافی بودن دریافتی‌ها در برابر هزینه‌های زندگی روزمره معترضند.

در عین حال، بازنشستگان صندوق‌هایی مانند فولاد و مخابرات نیز به‌دلیل عدم اجرای مصوبات مرتبط با تأمین هزینه‌های درمانی و رفاهی خود، اعتراضاتی را مطرح کرده‌اند و کماکان به پیگیری مطالبات‌شان ادامه می‌دهند. با این حال، به نظر می‌رسد اجرای متناسب‌سازی تا حدودی توانسته نظر مساعد برخی از بازنشستگان با دریافتی‌های متوسط و بالا را جلب کند.

اجرای برخی طرح‌های حمایتی همچون متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و اجرای طرح ساماندهی کارکنان دولت در آینده نزدیک بتواند از شدت و گستردگی اعتراضات بخشی از آنها بکاهد. گرچه این نسخه‌های تسکینی، آثار کوتاه‌مدتی دارد و نمی‌تواند پاسخگوی شکاف معیشتی و تبعیض‌های صورت گرفته در میان کارکنان صنایع بالادستی باشد، اما می‌تواند به تجدید قوا و بازسازی روحیه مطالبه‌گری در میان بدنه کارگری کمک کند.

جدول مهمترین اعتراضات کارگری و صنفی برگزار شده در فروردین ۱۴۰۴ را در پایان گزارش مرور کنید.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣پرستاران بدون تشکل در برابر چندین لایه سازمانی تصمیم‌گیرنده:
«اضافه‌کار به نرخ جدید فقط در صورت چشم‌پوشی از حق آف!»

کانال خبری پرستاران به نقل از یک پرستار شاغل در علوم پزشکی واحد... نوشت:

«به ما گفته‌اند اگر می‌خواهید اضافه‌کاری جدید شامل حالتون بشه باید از حق آف کودک خود بگذرید.»
این پرستار می‌خواست بداند: «آیا این قانونی است؟»

یک پرستار در پاسخ نوشت:
دفتر پرستاری هر بیمارستان خود منبع قوانینی است که خود تعیین و اجرا می‌کند؛ گویا به اینها گفته‌اند انجام هر کاری مجاز است. به اینها این اختیار را داده‌اند که برای اداره ی بیمارستان و خالی نماندن بخش‌ها از کادر مجاز به اجرای هر کاری که خود صلاح می‌دانند هستند؛ کافی‌ست چرخ بیمارستان بچرخد و مهم نیست زیر این چرخهای روان حقوق چند نفر له می‌شوند و در حق آنها ظلم می‌شود.

وی افزود: «تعداد شیفت‌های زیاد و اضافه‌کار اجباری و نحو ه محاسبه مبلغ اضافه کار از این موارد است.»

پرستاران پس از ماه‌ها اعتراض به اضافه‌کار اجباری و نرخ پایین دستمزد بالاخره توانستند با هزینه‌های سنگین نرخ قانونی اضافه‌کار را حدود ۲.۵ برابر افزایش بدهند ولی بدون تشکل، هیچ نظارتی بر شیوه اجرای آن نیست.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر

📣رادیکالیسم و آینده تشکل‌های صنفی و کارگری در ایران:
مرزبندی میان رادیکالیسم انقلابی و کنشگری مؤثر و تدریجی

گزارش تحلیلی داوطلب

در بخش یکم رادیکالیزم و آینده تشکل‌های صنفی و کارگری در ایران، پس از بررسی دوگانه‌ی افراط و انفعال در تشکل‌های کارگری و خطرات و تبعات هرکدام به چند راهکارهای برای رویارویی با دوگانه افراط و انفعال پرداختیم.

در رادیکالیسم انقلابی، هدف نه تنها اصلاحات جزئی، بلکه تغییرات اساسی و ساختاری است که ممکن است به تغییرات بنیادین در نهادها، قوانین، و نظام‌های اجتماعی منجر شود.

در مقابل، کنشگری مؤثر و تدریجی به معنای پیگیری اهداف اجتماعی و اقتصادی از راه روش‌های اصلاح‌طلبانه، منطقی و گام‌به‌گام است. این رویکرد به‌دنبال بهبود و تغییر شرایط از طریق مذاکرات، فعالیت‌های قانونی، و فعالیت‌های مدنی و اجتماعی است.



مرزبندی میان رادیکالیسم انقلابی و کنشگری مؤثر و تدریجی به شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر جامعه وابسته است و می‌تواند تأثیر زیادی در موفقیت یا شکست تشکل‌ها در دستیابی به اهداف خود داشته باشد به همین دلیل در بخش دوم این جستار، با تعریف مرزبندی میان «رادیکالیسم انقلابی» و «کنشگری تدریجی» به رویکرد و اهداف هرکدام و تأثیر و تبعات هر یک می‌پردازیم و امکانات و چالش‌ها را بررسی کرده‌ایم.

در این گزارش تحلیلی داوطلب ببینید که آیا امکان شکل‌گیری «تشکل‌های مستقل صنفی و کارگری اما رادیکالیزه نشده» وجود دارد و چالش‌های شکل‌گیری تشکل‌های مستقل اما غیر رادیکال چیست و چه می‌توان کرد.

نسخه فعالیت سیاسی برای کنشگران صنفی و کارگری را در مطلب بعدی ببینید.

✅ خبرها و مسائل کارگری را در تارنمای داوطلب دنبال کنید.
@davtalaborg  -  اینستاگرام -  توییتر