Жоғарғы Сот: электронды білезіктер жиі қолданыла бастады

◾️ Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Назгүл Рахметуллина шартты түрде мерзімінен бұрын босату және жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру, сондай-ақ қамауға алу түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау туралы материалдарды соттардың қарауы мәселелері жөнінде дөңгелек үстел өткізді.

◾️ Дөңгелек үстел жұмысына Жоғарғы Соттың судьялары, Парламент Мәжілісінің депутаты А.Құспан, Республикалық адвокаттар алқасының (РАА) төрағасы А.Бикебаев, «Атамекен» ҰКП басқарма төрағасының орынбасары Г.Бижанова, сондай-ақ адвокаттар мен Бас прокуратураның, ІІМ Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің және РАА өкілдері қатысты.

◾️ Қатысушылар соттардың қамауға алуға санкция беруден бас тартуының үлестік пайызы жыл сайын тұрақты өсіп келе жатқанын атап өтті.

◾️ Егер 2021 жылы соттар қамауға алу туралы өтінішхаттардың 90%-ға жуығын қанағаттандырса, 2024 жылы – тек 75%-ын ғана қанағаттандырған.

◾️ Сонымен бірге, қамауға алудан бас тарта отырып, соттар үйқамақ пен кепілге алуды жиі қолдана бастады.

◾️ 2021 жылмен салыстырғанда үйқамағын таңдау 860-тан 1911-ға дейін немесе екі еседен астамға, ал кепілге алу - 4 есеге (59-дан 214-ке дейін) өсті.

◾️ Биыл Жоғарғы Соттың бастамасымен электронды білезік деп аталатындарды қолдану жобасы қолға алынды.

◾️ 2024 жылы электронды бақылау құралдары үйқамаққа алынғандардың 60 пайызында қолданылған болса, 2021 жылы бұл көрсеткіш 3 пайыздан аспаған.

◾️ Биылғы жылдың 10 айында ғана соттар тарапынан 505 электронды білезік қолданылды.

◾️ Шартты түрде мерзімінен бұрын босату және жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жазамен ауыстырудың өзекті мәселелері де атап өтілді.

◾️ Дөңгелек үстелдің қорытындысы бойынша аталған институттарды қолдану практикасы бойынша тиісті ұсынымдар әзірленді.

Верховный Суд: применять электронные браслеты стали чаще

◾️ Председателем судебной коллегии по уголовным делам Верховного Суда Назгуль Рахметуллиной проведен круглый стол по вопросам рассмотрения судами материалов об условно-досрочном освобождении и замены неотбытой части наказания более мягким видом наказания, а также санкционирования меры пресечения в виде содержания под стражей.

◾️ В работе круглого стола приняли участие судьи Верховного Суда, депутат Мажилиса Парламента Куспан А., Председатель Республиканской коллегии адвокатов Бикебаев А., Заместитель Председателя правления НПП «Атамекен» Бижанова Г. а также адвокаты и представители Генеральной прокуратуры, Комитета УИС МВД и РКА.

◾️ Участниками отмечен стабильный рост с каждым годом доли отказов судов в санкционировании ареста.

◾️ Если в 2021 году суды удовлетворили почти 90% ходатайств о применении ареста, то в 2024-м – лишь 75%.

◾️ В то же время, отказывая в содержании под стражей, суды стали чаще применять домашний арест и залог.

◾️ В сравнении с 2021 годом избрание домашнего ареста выросло с 860 до 1911 или более чем вдвое, а залога - в 4 раза (с 59 до 214).

◾️ В этом году по инициативе Верховного Суда запущен проект по применению так называемых электронных браслетов.

◾️ В 2024-м средства электронного слежения применены уже к 60% лиц, взятых под домашний арест, тогда как в 2021 году данный показатель не превышал 3%.

◾️ Всего за 10 месяцев т.г. судами применены 505 браслетов.

◾️ Также были освещены актуальные вопросы условно-досрочного освобождения и замены неотбытой части наказания более мягким видом наказания.

◾️ По итогам круглого стола выработаны соответствующие рекомендации по практике применения данных институтов.

Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Назгүл Рахметуллинаның Zakon.kz порталына берген өзекті тақырып сөз болған сұхбатын ұсынамыз.

Ол сұхбатында Қазақстандағы сот төрелігінің соңғы жылдары қалай өзгергені және қылмыстық істер бойынша судьяның шешім қабылдауының қиындығы туралы айтқан.

***

Представляем актуальное интервью порталу Zakon.kz председателя судебной коллегии по уголовным делам Верховного Суда Назгуль Рахметуллиной.

В интервью она рассказала о том, как изменилось правосудие в Казахстане за последние годы и в чем сложность принятия решений судьей по уголовным делам.

Интервью читайте здесь:

https://www.zakon.kz/stati/6457620-o-sudebnoy-praktike-i-problemnykh-voprosakh-ugolovnogo-protsessa--intervyu-nazgul-rakhmetullinoy.html

Төленбеген қарыз шетелге шығуға кедергі жасайды

◾️ Сот әкімшілігінде борышкерлердің елден тыс жерлерге шығуына байланысты түйткілді мәселелер талқыланды.

◾️ Іс-шараға облыстық және оған теңестірілген соттардың азаматтық істер жөніндегі сот алқаларының төрағалары, Бас прокуратураның, Әділет және Денсаулық сақтау министрліктерінің, Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Жеке сот орындаушыларының республикалық палатасының өкілдері, Сот әкімшілігі аумақтық департаменттерінің басшылары қатысты.

◾️ Іс-шараны өткізуге атқарушылық құжаттар бойынша борышкерлердің Қазақстаннан тысқары жерлерге шығуына уақытша шектеулерді тоқтата тұру туралы сот орындаушыларының қаулыларына соттардың санкция беру практикасын талдау нәтижелері арқау болды.

◾️ Әдетте, 147 мың теңгеден (40 АЕК) 3 айдан астам өтелмеген қарызы барларға жол жүру шектеледі.

◾️ Шетелге шығуға шектеулердің тоқтатылуының жалғыз себебі - шетелде емделу қажеттілігі.

◾️ Талдау нәтижелері көрсеткендей, биылғы 10 ай ішінде сотқа жіберілген 1768 қаулының 867-сі немесе әрбір екіншісіне санкция беруден бас тартылған.

◾️ Рұқсат беруден бас тарту шетелде емделу қажеттілігі туралы дәлелдердің болмауына және өз елінде емделу мүмкіндігінің болмауына байланысты.

◾️ Мысалы, тізе жарақатын емдеуге шетелдік емхананың шақыруынан басқа ауруды шетелде емдеу қажеттілігі туралы медициналық құжаттар ұсынылмағандықтан, сот сот орындаушысының борышкердің жүруіне уақытша шектеуді тоқтату туралы қаулысына санкция беруден бас тартқан.

◾️ Сот орындаушылары заңда көзделмеген негіздер бойынша (қызметтік іссапарлар, жарыстарға қатысу, жақын туыстарын жерлеу және т.б.) жол жүруге уақытша шектеулерді тоқтату туралы қаулылар шығару жағдайларына жол берген.

◾️ Борышкерлер емделу үшін елден тыс жерлерге шығуға негіз ретінде Қазақстанда сәтті емделіп жатқан жиі кездесетін ауруларды (остеохондроз, гастрит, артрит, пульпит және т.б.) көрсеткен.

◾️ Бұл жағдайға Қазақстанда емдеуге арналған тиісті технологиялар мен жабдықтар жоқ аурулар тізбесінің жоқтығы ықпал етіп отыр. Тоқтату мерзімі де реттелмеген.

◾️ Соның салдарынан борышкерлер өз құқықтарын жиі пайдаланып, мемлекет бюджеті мен алименттерді қоса алғанда, өтелмеген миллиондаған берешегі бар, оларға қатысты қойылған шектеулер мен тыйымдарды «айналып өтеді».

◾️ Сонымен қатар, мемлекеттік органдардың борышкерлерге қатысты ақпарат алмасу жүйелері бір-бірімен жеткілікті түрде біріктірілмеген.

◾️ Бұл мәселе де сот орындаушыларына берілген құжаттардың орындалуын бақылауға мүмкіндік бермейді.

◾️ Талқылау қорытындысы бойынша осы саладағы кемшіліктер мен олқылықтарды жою жөнінде кешенді ұсынымдар әзірленіп, уәкілетті органдарға жолданды.

Непогашенный долг препятствует выезду за границу
 
◾️ В Судебной администрации обсудили проблемные вопросы, связанные с выездом должников за пределы страны.

◾️ В мероприятии приняли участие председатели судебных коллегий по гражданским делам областных и приравненных к ним судов, представители Генеральной прокуратуры, министерств юстиции и здравоохранения, пограничной службы Комитета национальной безопасности и Республиканской палаты частных судебных исполнителей, руководители территориальных департаментов СА.

◾️ Мероприятие инициировано по результатам проведенного анализа практики санкционирования судами постановлений судебных исполнителей о приостановлении временного ограничения на выезд за пределы Казахстана должников по исполнительным документам.

◾️ Ограничивают выезд, как правило, тем, кто имеет не погашенные более 3-х месяцев долги  свыше 147 тысяч тенге (40 МРП).

◾️ Единственное основание, когда можно приостановить ограничение на выезд – это необходимость лечения за границей.

◾️ Итоги анализа показали, что за 10 месяцев текущего года отказано в санкционировании 867 постановлений из 1 768, или каждого второго из внесенных в суды.

◾️ Отказ в санкционировании связан с недоказанностью необходимости проведения лечения за рубежом и отсутствии возможности лечения в своей стране.

◾️ К примеру, судом отказано в санкционировании постановления судоисполнителя о приостановлении временного ограничения на выезд должника, поскольку каких-либо медицинских документов о необходимости лечения заболевания за границей, кроме приглашения заграничной клиники на лечение травмы коленного сустава, не представлено.

◾️ Судоисполнителями допускались факты вынесения  постановлений о  приостановлении временного ограничения на выезд по непредусмотренным законом основаниям (командировки, участие в соревнованиях, похороны близких родственников и др.).

◾️ Должниками в качестве оснований для выезда за пределы страны на лечение указывались самые распространенные болезни, которые успешно лечатся в Казахстане (остеохондроз, гастриты, артриты, пульпиты и др.).

◾️ Способствует такому положению отсутствие перечня заболеваний, для лечения которых в Казахстане отсутствуют соответствующие технологии и оборудование.

◾️ Сроки приостановления также не регламентированы.

◾️ Как результат, должники зачастую злоупотребляют своими правами и, имея многомиллионные непогашенные долги, в том числе перед государственным бюджетом и по алиментам, «обходят» примененные в отношении них ограничения и запреты.

◾️ Помимо этого, системы обмена информацией государственных органов по должникам недостаточно интегрированы между собой.

◾️ Эта проблема также не позволяет судоисполнителям контролировать исполнение выносимых документов.

◾️ По результатам обсуждения выработаны комплексные рекомендации для устранения недостатков и пробелов в этой сфере, которые направлены в уполномоченные органы.

◾️ Шымкентте медициналық бетперде киген қылмыскер ломбардқа басып кіріп, ломбард қызметкерін ойыншық мылтықпен қорқытып, 100 мың теңге талап еткен.

◾️ Оған ломбардқа телефонын алу үшін кірген 18 жастағы келуші қарулы қарақшылық шабуылды аяқтауға жол бермеген.

◾️ Қылмыскер оқиға орнында ұсталып, қылмысын аяғына дейін жеткізе алмаған.

◾️ Жігітке сертификат берілді, қылмыскер ұсталды.

◾️ Шымкент қаласының қылмыстық істер жөніндегі ауданаралық сотында айыпталушыға қатысты ҚК-нің 24-бабының 3-бөлігі – 191-бабының 2-бөлігінің 1-тармағымен (зорлық-зомбылық қолданамын деп қорқытып, бөтеннің мүлкін ашық ұрлауға оқталу) қылмыстық іс қаралды.

◾️ Сот талқылауы барысында прокурор айыпты ҚК-нің 24-бабының 3-бөлігі – 191-бабының 1-бөлігімен өзгертіп, «зорлық-зомбылық жасаймын деп қорқытумен» деген біліктілік белгіні алып тастады.

◾️ Жәбірленуші тараптың қарсылығы болмаған жағдайда айыпты мұндай өзгерту сот үшін міндетті болып табылады.

◾️ Сотталушының кінәсі жәбірленуші мен жәбірленушінің өкілінің айғақтарымен, бейнежазбалармен және басқа да дәлелдемелермен дәлелденді.

◾️ Жоғарыда айтылғандардың негізінде сот сотталушыны кінәлі деп таныды.

◾️ ҚК-нің 24-бабының 3-бөлігінде, 191-бабының 1-бөлігінде көзделген қылмыс ауырлығы орташа қылмыстарға жатады.

◾️ Жеңілдететін мән-жайларға кінәсін мойындау, жасаған қылмысына шын жүректен өкіну, жастығы, соттылығының болмауы жатқызылды, жауаптылықты ауырлататын мән-жайлар белгіленбеген.

◾️ Заңға сәйкес, қылмысқа оқталу үшін жаза ең жоғары мерзімнің ¾ бөлігінен аспауы керек.

◾️ Іс бойынша тергеу жеделдетілген тәртіпте жүргізілді, сондықтан ҚК-нің 56-бабының 3-бөлігіне сәйкес жаза ең жоғары мерзімнің ½ бөлігінен аспауы керек.

◾️ Осыған байланысты сотталушы 1 жыл 6 ай мерзімге бас бостандығын шектеуге жатады.

◾️ Үкім заңды күшіне енген жоқ.

https://t.me/shymkent_sottary

◾️ В Шымкенте преступник, ворвавшись в ломбард в медицинской маске, угрожал сотруднику ломбарда игрушечным пистолетом и требовал 100 тысяч тенге.

◾️ Довести вооруженное ограбление до конца помешал ему 18-летний посетитель, который зашел в ломбард, чтобы забрать свой телефон.

◾️ Преступник был задержан на месте происшествия и преступление не смог до конца довести.

◾️ Парня наградили грамотой, преступник был арестован.

◾️ В межрайонном суде по уголовным делам г.Шымкента уголовное дело в отношении обвиняемого поступило по ст.24 ч.3 – ст.191 ч.2 п.1 УК (покушение на открытое хищение чужого имущества с угрозой применения насилия).

◾️ Прокурор в судебных прениях изменил обвинение на ст.24 ч.3 – ст.191 ч.1 УК,исключив квалифицирующий признак «с угрозой применения насилия».

◾️ Такое изменение обвинения при отсутствии возражений потерпевшей стороны является для суда обязательным.

◾️ Вина подсудимого доказана показаниями представителя потерпевшего и потерпевшей, видеозаписями и другими доказательствами.

◾️ На основании изложенного, суд признал подсудимого виновным.

◾️ Преступление, предусмотренное ст.24 ч.3, 191 ч.1 УК, относится к преступлениям средней тяжести.

◾️ Смягчающими обстоятельствами определены признание вины, чистосердечное раскаяние в содеянном, молодой возраст, отсутствие судимости, отягчающих – не установлено.

◾️ По закону наказание за покушение на преступление не может превышать ¾ от максимального срока.

◾️ Расследование по делу велось в ускоренном порядке, в связи с чем согласно ст.56 ч.3 УК наказание не может превышать ½ от максимального срока.

◾️ В этой связи подсудимому ограничение свободы на срок 1 год 6 месяцев.

◾️ Приговор не вступил в законную силу.
 
https://t.me/shymkent_sottary

◾️ 2021 жылы 2019 және 2020 жылы туылған екі баланың анасының пайдасына бұрынғы жұбайының барлық табыс түрлерінің 1/3 бөлігі мөлшерінде оларды күтіп-бағуға алимент өндіру туралы сот бұйрығы шығарылған.

◾️ Алайда, 4 жыл бойы балалардың әкесі оларға материалдық көмек көрсетпей, алимент төлеуге 4 млн теңгеден астам қарыз болып қалған.

◾️ Сот шешімін орындау барысында жауапкердің ресми түрде жұмыс істемейтіні анықталып, оған қатысты жүргізуші куәлігінің қолданылуын тоқтата тұру және Қазақстаннан шығуына шектеу қою туралы қаулылар шығарылған.

◾️ 2024 жылы балалардың әкесі сот шешімін орындамағаны үшін ӘҚБтК-нің 669-бабының 1-бөлігі бойынша 5 тәулікке әкімшілік қамауға алынған.

◾️ Бұрынғы әйелі немерелерін асырау үшін әжесінен алимент өндіріп беру туралы талап қоюмен сотқа жүгінуге мәжбүр болып, оның жұмыс орнын, оған қоса, қаржылық мүмкіндіктерін көрсеткен.

◾️ Немерелердің әжесі жалақысының төмендігін, банктер алдындағы несиелік міндеттемелерін, денсаулық жағдайын және асырауындағы екінші ұлының отбасын асырауға кететін шығынды атап өтіп, талап қоюмен келіспеген.

◾️ Балалардың әкесі жұмысқа орналасқанын және алимент төлеуге ниет білдіріп, талап қоюды қанағаттандырусыз қалдыруды сұраған.

◾️ Жеке сот орындаушысы ер адам қолданылған мәжбүрлеу шараларына жауап бермей жатқанын, алимент бойынша берешектің өсе түскенін атап өткен.

◾️ Ақтөбе облысының Мәртөк аудандық соты істі қарап, келесіні атап көрсетті:

- әкесінің алимент төлеу жөніндегі өз міндеттемелерін ұзақ уақыт бойы орындамауы әкенің осы міндеттерін ата-анасына ауыстыруға негіз болып табылмайды;

- немерелерінің ата-анасы мүгедек болған немесе оларды асырайтын ата-ана болмаған жағдайда ғана немерелерін асырау әжесінің міндетіне жүктелуі мүмкін;

- бұл жағдайда балалардың ата-анасы еңбекке қабілетті.

◾️ Сот талап қоюды қанағаттандырудан бас тарта отырып, балалардың анасына сот актісін тиісті түрде орындау үшін барлық шараларды қабылдауға қажетті құқықтарын, оның ішінде алимент төлеуден жалтарғаны үшін баланың әкесін қылмыстық жауапкершілікке тартуға дейін мәжбүрлеу сипатын және ол мұндай мүмкіндікті әлі жіберіп алмағанын түсіндірді.

◾️ Сот шешімі заңды күшіне енген жоқ.

https://t.me/aktobesot

◾️ В 2021-м в пользу матери двоих детей, 2019 и 2020 годов рождения, вынесен судебный приказ о взыскании алиментов на их содержание в 1/3 от всех видов доходов бывшего супруга.

◾️ Однако на протяжении 4 лет отец детей материальной помощи им не оказывал и задолжал более 4 млн тенге по выплате алиментов.

◾️ В ходе исполнения решения судаустановлено, что ответчик нигде официально не трудоустроен, в отношении него были вынесены постановления о приостановлении срока действия водительского удостоверения и выставлено ограничение на выезд из Казахстана.

◾️ В 2024-м отец детей за неисполнение решения суда был привлечен по ст.669 ч.1 КоАП к административному аресту на 5 суток.

◾️ Ее бывшая супруга была вынуждена обратиться в суд с иском о взыскании алиментов с бабушки на содержание ее внуков, указав  на ее трудоустройство и, следовательно, финансовые возможности.

◾️ Бабушка иск не признала, отметив низкую зарплату, кредитные обязательства перед банками, состояние здоровья и расходы на содержание семьи второго сына, которая находится на ее иждивении.

◾️ Отец детей просил в иске отказать, сообщив о своем трудоустройстве и желании уплачивать алименты.

◾️ ЧСИ отметил, что мужчина на принятые принудительные меры не реагирует, а задолженность по алиментам растет.    

◾️ Мартукский райсуд Актюбинской области, рассмотрев дело, указал на то, что:

- длительное неисполнение отцом обязательств по выплате алиментов на содержание детей не является основанием для перекладывания этих обязательств отца на его родителей;

- вменить содержание внуков в обязанность бабушки можно только в случае, если у внуков родители нетрудоспособные или нет родителей, которые могут их содержать;

- в данном случае родители детей трудоспособные.

◾️ Суд, отказав в иске, разъяснил матери детей ее права на то, чтобы предпринять все меры для надлежащего исполнения судебного акта, в т.ч. принудительного характера, вплоть до привлечения отца ребенка к уголовной ответственности за уклонение от оплаты алиментов и такая возможность ею еще не упущена.

◾️ Решение суда не вступило в законную силу.

https://t.me/aktobesot