نخستین تصویر (آزمایشی) رصدخانه اقلیدس

رصدخانه فضایی اروپایی اقلیدس که روز اول جولای سفر فضایی خود را آغاز کرده بود، نخستین تصویر نمونه خود را به زمین ارسال کرد.

این تصویر بخشی از آسمان به قطر یک‌چهارم قطر ماه کامل در آسمان شب را به تصویر کشیده است. در این تصویر ابزارهای رصدی اقلیدس موفق شده‌اند هزاران کهکشان و ستاره را به تصویر بکشند.

قرار است در طی بازه‌ای شش‌ساله اقلیدس نقشه‌ای سه‌بعدی از عالم تهیه کند که در آن بتوان روند رشد و تحول ستاره‌ها و کهکشان‌ها در زمان را بررسی کرد.
www.pourianazemi.com

سرطان علیه سرطان

گروهی از دانشمندان در دانشگاه استنفورد موفق شدند مولکولی را طراحی کنند که می‌تواند یک نوع از سلول‌های سرطان خون را به ابزاری برای از بین بردن خود بدل کند.

این مولکول پروتئینی جهش‌یافته را که باعث رشد لجام‌گسیخته سلول‌های سرطانی می‌شود هدف قرار می‌دهد و آن را به پروتئینی دیگری که ژن از بین برنده سلول را فعال می‌کند پیوند می‌دهد. بدین ترتیب سلول‌های سرطانی به ابزاری برای از بین بردن خود بدل می‌شوند.

بدین ترتیب ابزاری که برای بقا و زنده ماندن سلول سرطانی لازم است به ابزاری برای از بین بردن آن بدل می‌شود.

این آزمایش در مرحله تحقیقاتی است و باید پیش از کاربردی شدن بارها آزمایش شود.

www.pourianazemi.com

زمان پرتاب مأموریت دراگون 7 مشخص شد
نخستین پرواز فرمانده مقبلی

سازمان هوانوردی و فضانوردی ایالات‌متحده (ناسا) در بیانیه‌ای زمان تعیین‌شده برای آغاز هفتمین مأموریت سرنشین دار کپسول دراگون به مقصد ایستگاه فضایی را اعلام کرد.

بر اساس اعلام این سازمان در صورت مناسب بودن شرایط جوی اولین تلاش برای این پرتاب ساعت 5:23 بامداد به‌وقت شرقی کانادا در روز دوشنبه 21 آگوست صورت خواهد گرفت.

در این مأموریت خدمه بعدی ایستگاه فضایی بین‌المللی به فرمانده یاسمین مقبلی عازم این ایستگاه خواهند شد. اعزام این فضانوردان با کمک پرتابگر دراگون متعلق به شرکت اسپیس ایکس صورت خواهد گرفت.

همراهان یاسمین مقبلی در این سفر را فضانوردانی از روسیه، ایالات‌متحده و ژاپن تشکیل می‌دهند.
این نخستین سفر یاسمین مقبلی به ایستگاه فضایی است. او همچنین یکی از نامزدهای اصلی مأموریت آرتمیس برای بازگشت به ماه است و انتظار می‌رود در رده گزینه‌های اصلی برای قدم گذاشتن بر سطح ماه باشد.

آغاز این مأموریت به‌طور مستقیم از سوی وب‌سایت ناسا و کانال یوتیوب آن پخش خواهد شد.

درصورتی‌که علاقه دارید بیشتر با یاسمین مقبلی آشنا شوید می‌توانید این گفتگوی وی در ویدیو کست در این شب‌ها را مشاهده کنید:

https://youtu.be/58fWcS17DHw

تخم‌گذاری مگس سرکه بدون دخالت جنس نر در نتیجه مهندسی ژنتیک
گفتگو با پوریا ناظمی روزنامه‌نگار علمی در برنامه ۲۴بافردادفرحزاد


@FardadFarahzad

کاهش بودجه نیروی فضایی آمریکا

کمیته اعتبارات مجلس سنای آمریکا هفته گذشته بودجه 831 میلیارد دلاری دفاعی ایالات‌متحده را برای سال 2024 تصویب کرد.

در این بودجه پیشنهاد کاهش یک میلیارد دلاری بودجه نیروی فضایی ایالات‌متحده مطرح‌شده است.
دولت بایدن درخواست بودجه‌ای 30 میلیارد دلاری برای این نیرو را مطرح کرده بود اما هر دو کمیته اعتبارات مجلس نمایندگان و سنا بودجه‌ای 29 میلیارد دلاری برای این نیرو را تصویب کرده است.

356 میلیون دلار از این کاهش بودجه به برنامه‌های تحقیق و توسعه این نیرو و 679 میلیون دلار آن به برنامه‌های جاری این نیرو اختصاص دارد.

www.pourianazemi.com

وویجر دو در مسیر است

پس‌ازآنکه در 21 جولای مجموعه‌ای از دستورات از پیش تعیین‌شده به‌سوی مأموریت وویجر 2 ارسال شد، تداخل این دستورات باعث شد تا آنتن این سفینه زاویه‌ای دودرجه‌ای با زمین پیدا کند و درنتیجه امکان ارسال دستور و دریافت اطلاعات از آن قطع شود.

روز اول اوت، ناسا موفق شد با استفاده از مجموعه‌ای از آنتن‌های ژرفای فضا (DNS) سیگنال حاملی از این فضاپیما دریافت کند. سیگنال حامل امواجی است که سفینه برای ارسال داده به زمین استفاده می‌کند. ضعیف بودن این سیگنال – به دلیل جهت‌گیری نادرست آنتن – مانع از آن بود که داده‌های سوار شده بر آن استخراج شود اما دریافت آن نشان از آن داشت که فضاپیما در حال ادامه عملیات خود است و در مسیر از پیش تعیین‌شده در حال حرکت است.

اگرچه انتظار می‌رود آنتن سفینه در ماه اکتبر و پس از ریست خودکار جهت‌یابی آنتن، به‌سوی زمین جهت‌گیری کند اما مهندسان ناسا در تلاش‌اند پیش از آن با ارسال دستوری تلاش کنند تا سفینه آنتن خود را به‌سوی زمین برگرداند.

برای این کار مهندسان قصد دارند در حالیکه آنتن هنوز در راستای زمین نیست دستوری را با شدت بالا به‌اصطلاح به‌سوی سفینه فریاد بزنند تا شاید وویجر با دریافت آن بتواند به اصلاح خود اقدام کند.

وویجر دو در فاصله 19.9 میلیارد کیلومتری از زمین قرار دارد و خواهر دوقلوی آن وویجر – 1 در فاصله 24 میلیارد کیلومتری زمین جای دارد.

www.pourianazemi.com

همدم فرضی سیاهچاله مرکز راه شیری

در قلب کهکشان راه شیری و در فاصله 27 هزار سال نوری از زمین، جایی در صورت فلکی قوس، سیاهچاله غول‌پیکر مرکزی راه شیری لانه دارد.
نقطه‌ای که در شب‌های تابستان می‌توانید آن را در میان توده مه‌آلود راه کهکشان در میانه دم عقرب و قوس پیدا کنید.

این هیولایی نامریی با جرم 4.2 میلیون برابر جرم خورشید نه‌تنها تاکنون حضورش را با امواج رادیویی و رصد ستاره‌های اطراف آن به دانشمندان ثابت کرده است که هدف تصویربرداری رصدخانه افق رویداد نیز قرار داشته است.

اما آیا این هیولا در قلب راه شیری تنها زندگی می‌کند یا همراه و همدمی در کنار خود دارد؟
بیش از 20 سال مطالعه مدار ستاره‌های اطراف این سیاهچاله اطلاعات خوبی درباره ماهیت این سیاهچاله در اختیار ما قرار داده است.

ما مطمئن هستیم که این سیاهچاله نمی‌تواند هم دم غول‌پیکر یا ابر سیاهچاله دیگری در کنار خود داشته باشد. اما گروهی از ستاره شناسان به بررسی این احتمال پرداخته‌اند که آیا ممکن است این سیاهچاله میزبان سیاهچاله میان جرم دیگری (با جرمی معادل 100 تا 1000 برابر خورشید) باشد یا نه.

اگرچه داده‌های فعلی نشانی از این همدم نشان نمی‌دهد اما امکان وجود آن را رد نمی‌کند ولی حد بالایی برای جرم احتمالی چنین همدمی مشخص کرده است.

بر اساس این تحقیق درصورتی‌که چنین سیاهچاله‌ای وجود داشته باشد جرم آن نمی‌تواند بیش از 400 برابر جرم خورشید باشد.

ژن‌ها و غذاها

ضرب‌المثل معروفی وجود دارد که می‌گوید شما همان چیزی هستید که می‌خورید.

اگرچه موقعیت جغرافیایی، فرهنگ و روش زندگی نقش اساسی در تعیین سلیقه غذایی ما دارد اما پژوهشی تازه نشان از آن دارد که فراتر از آن شاید ژن‌های ما نیز نقشی در ترجیح‌های غذایی ما داشته باشند.

گروهی از محققان دانشگاه کلرادو با تحقیقی به این نتیجه رسیده‌اند که ژن‌های ما ممکن است نقشی در اینکه ما چه غذایی را مطلوب و چه غذایی را غیر دوست‌داشتنی ارزیابی می‌کنیم بازی کنند. اگرچه هنوز برای اینکه مشخص شود نقش و میزان تأثیر این عامل ژنتیکی در سلیقه و ترجیح غذایی ما چه حد است، تحقیقات بیشتری موردنیاز است.

ایمپلنت سلولی انسولین ساز

با دست‌کاری ژنتیکی یک سلول انسانی، این سلول می‌تواند زمانی که با جریان ضعیف الکتریکی تحریک می‌شود انسولین تولید کند.

محققان در این بررسی سلول‌هایی را طراحی کرده‌اند که در پاسخ به مواجهه با ROS ها (رادیکال‌های ناپایدار حاوی اکسیژن که زمانی که در اثر مواجهه با جریان الکتریکی ضعیفی آزاد می‌شوند) فرآیندی زنجیره‌ای را آغاز می‌کند که درنهایت منجر فعال کردن ژن‌هایی می‌شوند که مسئول تولید انسولین در بدن انسان است.

این آزمایش در این مرحله با هدف نشان دادن عملی بودن طرح مفهومی بوده است. آن‌ها این سلول‌ها را در موش‌ها تزریق کرده و نشان دادند که زمانی که جریان الکتریکی ضعیفی به آن‌ها اعمال شود این سلول‌ها در بدن موش‌ها واقعاً انسولین تولید می‌کنند.

این آزمایش درصورتی‌که با موفقیت پیش برود می‌تواند امیدبخش ایمپلنت‌های کارآمدی برای مبتلایان دیابت نوع 1 باشد. نتایج اولیه این امیدواری را ایجاد کرده است که جریان الکتریکی موردنیاز چنین کاشته مصنوعی در بدن در حد قابل‌قبول ایمپلنت‌های پزشکی امروز باشد.

ایستگاه تجاری تحقیقات مداری

شرکت‌های وویجر اسپیس و ایرباس در تلاشی مشترک قصد دارند جایگزین غیردولتی ایستگاه بین‌المللی فضایی را بسازند.

شرکت وویجر اسپیس و شرکت دفاعی ایرباس پروژه مشترکی را اعلام کرده‌اند که هدفش ساخت و توسعه ایستگاه فضایی تجاری استار لب است.
این دو شرکت روز دوم آگوست ایجاد این همکاری و پروژه مشترک را اعلام کردند.

این ایستگاه قرار است آزمایشگاهی تجاری در مدار زمین باشد. شرکت وویجر اسپیس پیش‌تر بودجه‌ای 160 میلیون دلاری از ناسا برای طراحی مقدماتی این طرح دریافت کرده بود. این کمک بخشی از سه بودجه‌ای بود که ناسا در قالب ابتکار موسوم که مقاصد تجاری مدارهای نزدیک زمین اهدا کرده بود.
شرکت وویجر اسپیس اعلام کرده امیدوار است با همکاری ایرباس به‌عنوان شریک اروپایی خود این طرح به پروژه‌ای فرا اقیانوسی تبدیل شود.

مشتریان اصلی این طرح نهادهای علمی و پژوهشی هستند که نیازمند استفاده از فضای کم گرانش مدار برای توسعه محصولات و تحقیقات خود هستند. ازجمله مهم‌ترین مشتریان بالقوه این طرح شرکت‌ها داروسازی به شمار می‌روند.

کووید طولانی و گام‌های آهسته برای درمان

همه‌گیری کووید که براثر ویروس SARS-CoV-2 ایجاد شد هنوز به پایان نرسیده است و باوجودی که حداقل ازنظر تعاریف رسمی دوران اضطراری خود را به پایان رسانده است، اما نه‌تنها خود بیماری هنوز در جریان است که اتفاق مرموزی که پس‌ازآن برای بخش بزرگی از مبتلایان رخ می‌دهد به مسئله‌ای تازه بدل شده است.

کووید طولانی که بخش قابل‌توجهی از بیماران رهاشده از کووید با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، شامل عوارض متعددی چون خستگی مزمن، عدم شفافیت فکر، ضعف و اختلال خواب است.

باوجودی که هنوز سؤال‌های زیادی درباره این مشکل وجود دارد، اما گام‌های اول برای مهار آن برداشته‌شده است.

موسسه سلامت ایالات‌متحده (NIH) روز گذشته اعلام کرد که نخستین کارآزمایی بالینی درمان تازه‌ای برای این بیماری را آغاز خواهد کرد.

فاز اول این کارآزمایی تنها برای اطمینان از ایمنی و کارآمدی درمان است. تخمین زده می‌شود بیش از 65 میلیون نفر در سراسر جهان به این عارضه مبتلا باشند.

روند کند توسعه درمانی در این حوزه با انتقاد بسیاری از متخصصان روبرو بوده است.

اتهام علیه فیزیکدان

اتهام سورفتار علمی علیه فیزیکدان مدعی کشف ابررسانای دمای محیط تحت‌فشار، رانجا دیاز مطرح شده است.

درحالی‌که این روزها جامعه علمی شاهد نگاه شکاک دانشمندان به ادعای گروهی تحقیقاتی است که مدعی ساخت ابررسانای دمای محیط و تحت‌فشار نرمال شده است، دانشمند دیگری که ادعای پرمناقفشه ساخت ابررسانای دمای محیط اما تحت‌فشار بالا را مطرح کرده بود مورد اتهام‌های فراوان سو رفتار علمی واقع‌شده است.

رانجا دیاز فیزیکدان دانشگاه روچستر در نیویورک که پیش‌تر ادعای جنجال‌برانگیزی را مبنی بر ساخت ابررسانایی در دمای محیط اما تحت‌فشار بالا مطرح کرده بود.

پس از بررسی‌های ژورنال‌های مختلف حالا او متهم است که بخش بزرگی از پایان‌نامه دکتری‌اش شامل قوانین تقلب علمی بوده است. همچنین یکی از مقالات او درباره ابررسانای دمای محیط نیز مردود شده است.

بررسی‌های بیشتر درباره رفتار علمی او ادامه دارد.
بررسی دقیق و موشکافانه و محک زدن چندین‌باره رفتارها و ادعاها، بخشی از روندی است جریان علم را از سایر روش‌های شناخت محیط متمایز می‌کند.

شکوه سحابی حلقوی از دید جیمز وب

گروهی از محققان از انگلستان و فرانسه با استفاده از تلسکوپ فضایی جیمز وب نگاهی ژرف به یکی از آشناترین اجرام غیر ستاره‌ای آسمان انداخته‌اند.

سحابی سیاره نمای حلقوی یا M57 در فاصله 2600 سال نوری از زمین و در راستای صورت فلکی شلیاق قرار دارد.

این اجرام برخلاف نامشان ارتباطی با سیاره‌ها ندارند و درواقع پایان عمر ستاره‌هایی با جرم مشابه خورشید هستند. در پایان چرخه حیات این ستاره‌ها، مواد مرکزی ستاره بر خود فرو می‌رُمبد و تبدیل به کوتوله‌ای سفید می‌شود. در این مرحله لایه‌های بیرونی جو ستاره تحت بادهای شدید ستاره‌ای شروع به فرار از ستاره می‌کنند و بازتاب تابش‌ها از این لایه‌های بیرونی ساختارهایی حلقوی را در اطراف کوتوله سفید تشکیل می‌دهند.

بررسی این اجرام می‌تواند درک ما را از دوران پرتلاطم پایان خورشید و همین‌طور تحولات ستاره‌ای بهبود بخشد.

مسیه 57 از دید دوربین دوچشمی بزرگ یا تلسکوپی کوچک مشابه یک لکه مه‌آلود دیده می‌شود اما ابزارهای بزرگ‌تر می‌توانند ساختار حلقوی آن را آشکار کنند.

بقایای نویافته تباری ناشناخته از انسان

گروهی از دیرین شناسان آکادمی علوم چین در همکاری با تیمی بین‌المللی از دیرینه شناسان مدارکی از تباری از انسان‌ها را یافته‌اند که پیش‌تر ناشناخته بوده است.

این گروه در مقاله تحقیقی خود که در ژورنال تکامل انسان منتشرشده است اعلام کرده‌اند که برای این منظور به بررسی و تحلیل قطعات فسیل‌شده‌ای از استخوان آرواره، بخشی از جمجمه و استخوان‌های پا از گونه‌ای انسانی پرداخته‌اند که بیش از 300 هزار سال قدمت دارد.

این بررسی‌ها این فرض را مطرح کرد که شاید این بقایا مربوط به ترکیبی از انسان مدرن و نمونه‌ای قدیمی‌تر باشد.

تحقیقات و ادعاهای مربوط به دیرینه‌شناسی انسان به دلیل محدود بودن مدارک و شواهد عمدتاً بااحتیاط مطرح می‌شوند و برای تائید شدن نیاز به بررسی‌های تأییدی بیشتری دارند.

شاید اختروشی باستانی

گروهی بین‌المللی از ستاره شناسان در مقاله‌ای که در The Astrophysical Journal منتشر کرده‌اند، خبر از کشف جرمی با انتقال‌به‌سرخ فوق‌العاده بالا و به‌شدت فشرده در راستای خوشه کهکشانی Abell 2744 داده‌اند.

این ابرخوشه کهکشانی غول‌پیکر از چهار خوشه کوچک‌تر کهکشانی تشکیل‌شده است که به‌صورت میانگین در فاصله حدود چهار میلیارد سالی زمین قرار دارند و به خوشه پاندورا نیز مشهور است و در راستای صورت فلکی جنوبی سنگتراش قرار دارد.
این گروه با استفاده از اثر عدسی گرانشی این ابرخوشه کهکشانی، موفق به شناسایی جرمی با انتقال‌به‌سرخ بسیار بالا شده‌اند. انتقال‌به‌سرخ بالا نشان‌دهنده فاصله جسم با ما است. هرچقدر طیف یک جرم در اثر پدیده دوپلر بیشتر به سمت قرمز منتقل شود، درنتیجه جسم با سرعت بیشتری از ما در حال دور شدن است و بر اساس مدل عالم به معنی قرار داشتن در فاصله بیشتری از ما است.
یکی از توضیحات درباره چیستی این جرم، این است که با اختروشی فعال و بسیار باستانی مواجه باشیم.
اختروش‌ها یا Quasar ها هسته‌های فوق‌العاده فعال کهکشانی هستند. که به‌واسطه فروریختن مواد در سیاهچاله مرکزی تابش‌های فوق‌العاده درخشانی دارند.

اگر تائید شود که این جرم اختروش است، این داده می‌تواند به درک ما از تحولات کهکشانی در ابتدای عالم کمک کند.

سامان فضایی ناسا اعلام کرد پس از آنکه با استفاده از شبکه نظارت اعماق آسمان (تصویر: این مجموعه در کانبرا) سیگنال قدرتمندی را به سوی وویجر ۲ فریاد زده است، این سفینه پیلم را دریافت و با اصلاح جهت آنتن خود، ارتباطش با زمین را برقرار کرده است.
پیشتر به دلیل اختلال دستورهای ارسالی به وویجر ۲، آنتن این سفینه اختلاف زاویه‌ای با زمین پیدا کردن بود.

در جستجوی داغ‌ترین نقاط عالم

رصدخانه فضایی کریسم (XRISM) که مخفف عبارت مأموریت تصویربرداری و طیف‌نگاری پرتوایکس است، قرار است روز 25 آگوست سفر خود به فضا را آغاز کند.

این مأموریت که از سوی سازمان فضایی ژاپن طراحی و اجرا می‌شود قرار است نگاهی دقیق به داغ‌ترین نقاط کیهان بیندازد و برای این کار از ابزارهایی استفاده خواهد کرد که از سردترین نقاط شناخته‌شده جهان نیز خنک‌تر هستند.

ابزارهای این مأموریت حاصل طراحی مشترک ناسا و JAXA هستند و انتظار می‌رود در صورت موفقیت این مأموریت بتواند درک ما از بازه وسیعی از نقاط عالم ازجمله ابرنواخترها و تاج سیاهچاله‌ها را افزایش دهد.