منابعی برای مطالعه بیشتر در این موضوع:
1. در این ویدئو تصاویری از نسخه های خطی علمی و شواهد تاریخی را آورده ام:

https://www.aparat.com/v/CnNTJ


2. این کتاب به زودی منتشر می شه: گمینی. ما چگونه ما نشدیم: نقد و بررسی فرضیۀ افول علم در ایران و عوامل آن. نشر کرگدن.


3. مقاله جمیل رجب در جواب واینبرگ، با عنوان «چه زمانی علوم دوره اسلامی از بین رفت؟» با ترجمۀ حمید بهلول در سال 1397 در مجلۀ نجوم شمارۀ 268 منتشر شده و در وبسایت پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران قابل بارگیری است.

https://utihs.ut.ac.ir/documents/48952072/0/ragep-Bohlul


4. درباره انگیزه های مذهبی و مابعدالطبیعی در مخالفت با ارسطو در رنسانس و انقلاب علمی قرن هفدهم مطالعۀ دو کتاب زیر را پیشنهاد می‌کنم:

- مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین نوشتۀ آرتور برت، ترجمۀ عبدالکریم سروش، نشر سروش، 1368.

- گذار از جهان‌بسته به کیهان بی‌کران نوشتۀ الکساندر کویره، ترجمۀ علیرضا شمالی، نشر نگاه معاصر، 1387.

5. ظاهراً اولین بار توفیق حیدرزاده مقاله‌ای به فارسی در سال 1375 در شمارۀ 15 و 16مجلۀ وقف میراث جاویدان درباره مدل‌های غیربطلمیوسی منتشر کرد با عنوان «نظام بطلمیوسی و مدل‌های غیر بطلمیوسی پیش کپرنیک». http://mag.waqfi.ir/Article.aspx?articleID=338


6. من در کتاب دایره‌های مینایی: پژوهشی در تاریخ کیهان‌شناسی در تمدن اسلامی، نشر حکمت سینا، به طور مشروح به مدل‌های بطلمیوسی و غیربطلمیوسی نزد منجمان مراغه پرداخته‌ام و جزئیات بحث را بر اساس پژوهش‌های اخیر و اسناد در دسترس آورده‌ام. علاوه بر این، آرای طوسی و شیرازی دربارۀ دلایل سکون زمین و تأثیری که در قرون بعد گذاشت را شرح داده‌ام.


7. درباره رویارویی علمای اصولی با نجوم جدید در دوران قاجار بنگرید به مقاله‌ام با عنوان «علمای امامیه و نجوم جدید در عصر قاجار» در شمارۀ 24 (1397) مجلۀ تاریخ علم.

https://jihs.ut.ac.ir/article_72849.html


8. مقاله صلیبا دربارۀ شمس‌الدین خفری (دورۀ صفوی) ترجمه شده و در مجلۀ میراث علمی اسلام و ایران شمارۀ 3 سال 1392 با عنوان «مدل‌های غیربطلمیوسی شمس الدین خفری در اواخر دوره اسلامی» منتشر شده است.

http://mirasmaktoob.ir/fa/system/files/nashriat/ME3-Gamini-Khafri.pdf


9. پادکست من با عنوان تاریخ علم و اندیشه:

کست‌باکس: https://castbox.fm/app/castbox/player/id2624698

شنوتو: https://shenoto.com/channel/HistoryofScience

اپل:https://apple.co/2y8pyFQ

اسپاتیفای: https://spoti.fi/2QRr0TG

وبقیهٔ پادگیرها: https://pod.link/1501341554

تلگرام: https://t.me/hisofscience



10. وبسایت و کانال پژوهشکدۀ تاریخ علم.

https://utihs.ut.ac.ir

https://t.me/hisofscie




11. درباره رابطۀ متکلمان اشعری با فلسفه ارسطویی و ابن‌سینایی و وامداری آنها از این فلسفه، کتاب فلسفه در جهان اسلام نوشتۀ پیتر آدامسون با ترجمۀ خوبِ زرین مناجاتی و حنیف امین بِیدُختی (انتشارات شوند) را بخوانید.


12. مدخل «غزالی» دانشنامه استنفورد بهترین منبع کوتاه درباره انتقادات و وابستگی اندیشۀ غزالی به فلسفۀ ابن سینا است. این مدخل را رضا زرین‌کمر ترجمه و انتشارات نگاه معاصر منتشر کرده است.


13. دربارۀ تفاسیر مختلف از آیات کیهان‌شناختی قرآن در طول تاریخ اسلام بنگرید به مقالۀ بسیار عالمانۀ دکتر محمدعلی طباطبایی با عنوان «تفسیر در کشاکش کلام و کیهان‌شناسی: مطالعۀ موردی ”ستون‌های آسمان“» در مجلۀ مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی.

https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_7821.html

یادداشتی درباره نامه هشدار آمیز گروهی از فعالان برای توقف تحقیقات هوش مصنوعی
https://pourianazemi.com/?p=7203

نسخه صوتی:
https://podcasters.spotify.com/pod/show/itnights/episodes/--e21hc26

من را می توانید در شبکه اجتماعی
Mastodon
در نشانی زیر پیدا کنید
https://mastodon.world/@Pnazemi

سفر اروپایی به مدار گانیمد

آژانس فضایی اروپا برای پرتاب مأموریت خود به مقصد مشتری، پرجرم ترین سیاره منظومه شمسی آماده می‌شود.

این مأموریت که کاوشگر اقمار یخی مشتری یا JUICE نامیده می‌شود در حال حاضر بر فراز پرتابگر آرین 5 نصب‌شده است و بر اساس برنامه فعلی قرار است ساعت 9:15 به‌وقت محلی روز پنج‌شنبه 13 آوریل سفر خود را آغاز کند.

برخلاف بسیاری از مأموریت‌های دیگر این مأموریت فاقد پنجره پرتاب است و به دلیل ماهیت مداری پیچیده‌اش تنها در یک‌زمان مشخص باید پرتاب شود.

به نوشته نیچر مدار پیچیده این کاوشگر در سال 2025 آن را به زهره می‌رساند و پس‌ازآنکه در سال‌های 2026 و 2029 از کنار زمین عبور کرد در سال 2031 به مشتری خواهد رسید.

قرار است در صورت موفقیت این کاوشگر 21 بار از کنار قمر گانیمد عبور کرده و به بررسی سطح و زیر سطح آن (از دور بپردازد).

در سال 2035 این کاوشگر با روشن کردن موتور خود وارد مداری در اطراف گانیمد می‌شود و برای مدت حداقل 9 ماه در فاصله 500 کیلومتری سطح این قمر آن را دور خواهد زد و بدین ترتیب به نخستین کاوشگر زمینی بدل خواهد شد که در مدار قمری غیر از ماه زمین قرارگرفته است.

کاوشگرهای پیش‌تر ازجمله کاسینی و گالیله در مدار سیاره مادر قرار داشتند و از کنار اقمار گذر می‌کردند.
در این بازه کاوشگر کلیپر ناسا نیز عازم مشتری خواهد شد تا به بررسی قمر یوروپا بپردازد.

اگر این مأموریت‌ها با موفقیت همراه باشند باید انتظار عصر مهمی در کاوش‌های منظومه شمسی را داشت که می‌توان آن را عصر مشتری نامید.

@pnazemi

نگاهی ژرف به «اَبْر اژدها»
زادگاه ستاره‌های اَبَرپرجرم

سال‌های طولانی است که منشأ و شکل‌گیری ستاره‌های پرجرم موردبحث و مناقشه میان ستاره شناسان است.

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که باعث طولانی شدن این مناظره شده است، فقدان رصدهای مستقیم است.

ستاره‌های پرجرم به نسبت نادر هستند و به دام انداختن آن‌ها در هنگام شکل‌گیری کار دشواری است.

حالا رصدهای تازه‌ای از سحابی معروف به ابر اژدها (Dragon Cloud) ممکن است سرنخ‌هایی برای پاسخ دادن به این معما را آشکار کرده باشد.

این رصدها با کمک مجموعه رصدی ALMA در شیلی صورت گرفته است و به بررسی غبار این ناحیه چگال، در طیف فروسرخ پرداخته است.

در بخش مرکزی این توده ابری چگال، دو تجمع اولیه مشاهده‌شده است که یکی از آن‌ها (که در تصویر مشخص شده است) جرمی معادل 30 برابر جرم خورشید ما دارد و در حال چگال شدن است و احتمالاً در آینده تبدیل به ستاره‌ای پرجرم می‌شود.

چنین چشم‌اندازی به‌خصوص برای بررسی نظریات مربوط به‌شتاب مواد درون این ابرهای در حال رمبیده شدن می‌تواند مفید باشد.

مقاله گروه تحقیقاتی را می‌توانید اینجا مطالعه کنید.

@pnazemi

به بهانه بحث های تازه درباره رویت هلال ماه این نوشته قدیمی کارآمد باشد
https://pourianazemi.com/?p=1840

فرود ناموفق فرودگر ژاپنی روی ماه
گفتگو با پوریا ناظمی روزنامه‌نگار علمی در برنامه ۲۴بافردادفرحزاد


@FardadFarahzad

جان های ما و جان ایران اکنون به سر زلف دختران ایران گره خورده است.
https://pourianazemi.com/?p=7236

درباره داستان نورالینک و تراشه های مغزی آن
https://pourianazemi.com/?p=7244

نه به سانسور
یادداشتی درباره ضرورت مخالفت با سانسور فارغ از محتوا
https://pourianazemi.com/?p=7262

خرده خبرهای در این شب ها

فصل آتش‌سوزی‌های موسمی در کانادا در سال 2023 تبدیل به رویدادی کم‌نظیر در تاریخ این آتش‌سوزی‌ها شده است.

تاکنون و در حالیکه کانادا هنوز در آغاز فصل آتش‌سوزی‌های فصلی است و بیش از سه ماه تا پایان آن زمان باقی است، سرتاسر این کشور از ساحل شرقی تا ساحل غربی را آتش‌سوزی‌های فراوانی در برگرفته که تاکنون بیش از سه و نیم میلیون هکتار از جنگل‌های کشور را به آتش کشیده است و در برخی از مناطق باعث تخلیه مردم از شهرها شده است.

این روند یکی از کم‌سابقه‌ترین موارد در مقایسه با سال‌های قبل است.

جریان‌های بادی باعث شده‌اند تا دود و غبار ناشی از این آتش‌سوزی‌ها علاوه بر برخی از نواحی کانادا به بخش شرقی ایالات‌متحده نیز منتقل‌شده و شهر نیویورک را در چند روز اخیر به یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان ازنظر کیفیت هوا بدل کند.
اگرچه به دلیل شبکه پیچیده عواملی که در شکل‌گیری یک پدیده اقلیمی نقش دارند، نمی‌توان این رویداد را تنها به یک عامل ارجاع داد اما در پیش‌زمینه این رویدادها گرمایش زمین در حال ایفای نقش است و با ادامه این روند شاهد وقوع پر تناوب‌تر رویدادهای اقلیمی حاد خواهیم بود.
در همین حال برخی از احزاب سیاسی کانادا حاضر به ارائه تعهدی در مقابله با گرمایش زمین نیستند.
حزب محافظه‌کار که اقلیت اصلی و یکی از شانس‌های اصلی تشکیل دولت آینده حاضر نشده است وقوع گرمایش زمین را در مانیفست خود بپذیرد و رهبر حزب مردم این آتش‌سوزی‌ها را حاصل کار تروریست‌های سبز خوانده و ارتباط آن با تغییرات اقلیم را منکر شده است.

www.pourianazemi.com