به مناسبت روز ملی مراغه و روز جهانی اخترشناسی
میراث خواجه‌نصیر نماد تبدیل نقمت به نعمت
| دکتر سیّد محمّد مظفّری |
🔺حدود ۷۵۰ سال قبل سرزمین ایران دستخوش تجاوز مغولان شد. حجم تخریب و نابودی در توصیفات منابع دست اول تاریخی بر کسی پوشیده نیست. لیکن در همان روزگار صَعب، رصدخانه مراغه به‌عنوان مهمترین نماد علمی جهان اسلام و ایران پا به عرصه گذارد. در عوامل دخیل در این امر، هم از علاقه مغولان به علوم دقیقه و منحصراً نجوم یاد می‌شود (مغولان رصدخانه دیگری نیز در قراقروم و نیز در چین بنا کردند) و هم از سیاست خواجه نصیرالدین طوسی که با تحریک آنان به این امر خدمت بزرگی به حفظ مواریث علمی گذشته و پربارتر شدنشان کرد.
🔺رصدگاه‌ها یا رصدخانه‌ها در جهان اسلام سابقه طولانی داشتند. گاه در فضاهای حکومتی و با پشتوانه مالی حاکمان برپا می‌شدند (مانند رصدخانه شماسیه در بغداد و رصدخانه دمشق بر بالای تپه‌ای که به‌نام صومعه‌ای در آنجا «تلّ ِدِیرِ مُرّان» نامیده می‌شد) یا در خانه‌های شخصی منجمّان (مانند خانواده بنوموسی، که در خانه خود در نزدیک پلی در بغداد رصد می‌کردند یا خانواده بنواماجور با اصالت ترکی که بر ایوان خانه خویش در بغداد، موسوم به «طارمه» رصد می‌کردند یا یک سده پس از آنان، ابن‌الأعلم، منجم شیعه که رصدهایش را بر سقف خانه‌اش در بغداد انجام داد). از آن رصدگاه‌ها تنها نامی باقی مانده است. رصدخانه مراغه از معدود آثار برجای‌مانده از میراث علمی اسلام و ایران است که هم در منابع متنی، هم از حیث میراث مادّی و فیزیکی و هم در روایت شفاهی حضور دارد.
یادداشت کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/130871
#مراغه #رصدخانه_مراغه #نجوم #پیام_ما
@payamema
میراث خواجه‌نصیر نماد تبدیل نقمت به نعمت
| دکتر سیّد محمّد مظفّری |
🔺حدود ۷۵۰ سال قبل سرزمین ایران دستخوش تجاوز مغولان شد. حجم تخریب و نابودی در توصیفات منابع دست اول تاریخی بر کسی پوشیده نیست. لیکن در همان روزگار صَعب، رصدخانه مراغه به‌عنوان مهمترین نماد علمی جهان اسلام و ایران پا به عرصه گذارد. در عوامل دخیل در این امر، هم از علاقه مغولان به علوم دقیقه و منحصراً نجوم یاد می‌شود (مغولان رصدخانه دیگری نیز در قراقروم و نیز در چین بنا کردند) و هم از سیاست خواجه نصیرالدین طوسی که با تحریک آنان به این امر خدمت بزرگی به حفظ مواریث علمی گذشته و پربارتر شدنشان کرد.
🔺رصدگاه‌ها یا رصدخانه‌ها در جهان اسلام سابقه طولانی داشتند. گاه در فضاهای حکومتی و با پشتوانه مالی حاکمان برپا می‌شدند (مانند رصدخانه شماسیه در بغداد و رصدخانه دمشق بر بالای تپه‌ای که به‌نام صومعه‌ای در آنجا «تلّ ِدِیرِ مُرّان» نامیده می‌شد) یا در خانه‌های شخصی منجمّان (مانند خانواده بنوموسی، که در خانه خود در نزدیک پلی در بغداد رصد می‌کردند یا خانواده بنواماجور با اصالت ترکی که بر ایوان خانه خویش در بغداد، موسوم به «طارمه» رصد می‌کردند یا یک سده پس از آنان، ابن‌الأعلم، منجم شیعه که رصدهایش را بر سقف خانه‌اش در بغداد انجام داد). از آن رصدگاه‌ها تنها نامی باقی مانده است. رصدخانه مراغه از معدود آثار برجای‌مانده از میراث علمی اسلام و ایران است که هم در منابع متنی، هم از حیث میراث مادّی و فیزیکی و هم در روایت شفاهی حضور دارد.
یادداشت کامل را در سایت «پیام ما» بخوانید.
https://payamema.ir/payam/130871
#مراغه #رصدخانه_مراغه #نجوم #پیام_ما
@payamema