گاه‌ فرست غلامعلی کشانی

✳️ تاملات مارکوس اورلیوس (۴)، کتاب چهارم، بندِ ۴۸
=========================
✅ همواره به یاد آر که،

- چه تعداد از پزشکان، پس از آن که بر بالینِ بیمارانِ دردمندْ ابرو درهم کشیدند، مردند؛
- چه تعداد از طالع‌بینان بعد از آن که با حالتی جدی مرگِ مراجعانِ خود را پیش‌بینی کردند، جان سپردند؛
- چه تعداد از فیلسوفان پس از پرگویی‌های بی‌پایان در باره‌ی مرگ و جاودانگی از دنیا رفتند؛
- چه تعداد از فرماندهانِ بزرگ پس از کشتنِ هزاران نفر در کام مرگ فرو رفتند؛
- چه تعداد از ستمگرانِ مغرور پس از حکومت بر مرگ و زندگیِ مردم به دامِ مرگ افتادند، به رغم این که خود را خدایانی نامیرا می‌پنداشتند؛
- چه تعداد از شهرها با خاک یکسان‌شدند، هلیکه، پومپئی، هرکولانِئوم و بسیاری دیگر.
✅ پس از آن، تک‌تکِ آشنایانت را به یاد آر،

چگونه در مدتی کوتاه ‌یکی پس ازدیگری در خاک فرو خفتند.
کوتاه سخن آن‌که زندگیِ انسان ناپایدار و بی‌ارزش است؛
دیروز نطفه ای بیش نبوده و فردا یا جسدی مومیایی است یا خاکستر.
پس این عمرِ کوتاهِ فانی را هماهنگ با طبیعت سپری کن و سپس خرسند و آسوده خاطر بخواب؛ همچون زیتونی که پس از رسیدن فرو می‌افتد، در حالی که حمد و ثنای زمین و درختی را می‌گوید که به او زندگی بخشیدند. (ترجمه‌ی عرفان ثابتی، نشر ققنوس)
===============================
✅ پس‌نوشت گاه فرست:

سال‌ها پیش فکر می‌کردم این یا آن کتابْ، این یا آن شخص، این یا آن گروهْ ترازوی ارزیابیِ کل کیهان، طبیعتِ زمین و نحوه‌ی رفتارِ مردمان‌اش است، مثل خیلی از خیل‌های دیگر. کم‌کم که چشم‌ها باز تر شد، کمی از این ادعا پایین آمدم و دیدم نگاه‌های متفاوتی هم وجود دارند که شایسته‌ی تامل اند و من قرن‌ها از آن‌ها بی‌خبر بوده‌ام و بی‌خبر خواهم ماند.

باز هم گذشت تا دو سه سال پیش. کسی بانیِ خیر شد و گفت "فلان کتاب را بگیر، اما آهسته‌آهسته اش بخوان. عجله نکن. روزی یک صفحه. این کتاب برای تمام کردن نیست، برای عمل کردن است، برای بارها مراجعه کردنِ هر روزه است."

باورم نمی‌شد. کتاب را گرفتم. همان‌طور که بایدْ خواندم. دیدم الحق که درست می‌گفته، این کتاب برای همه‌ی طاقچه‌ها و همه‌ی جیب‌هاست، منتها امروز دیگر نمی‌گویم که حتما رازِ اسرارِ کیهان و طبیعت و انسان را بازگو می‌کند. فقط می‌گویم که با تو از اساسی‌ترین دلایلِ بی‌خردی و کوته‌بینی و بی‌رحمی و بی‌عدالتی، هم در سطح فردی و هم اجتماعی حرف می‌زند و تو را به جایی می‌رساند که زندگیِ سالم را حداقل بدانی که چیست و اگر هم خواستی آن را عملی کنی.

✅ تاملات مارکوس اورلیوس (۱۲۱-۱۸۰ میلادی)، که واگویه‌های یک امپراتور برای شخصِ خودش بوده و برای خواننده نوشته نشده، در طی سفر او از رومِ باستان برای دفع حمله‌ای در آلمان نوشته شده و خوشبختانه تا امروز دست نخورده به دست ما رسیده. مثل کتاب‌های افلاطون و سایر فیلسوفانِ باستان. بنابراین بحثی برای ردّ انتساب به او مطرح نشده است. او یکی از چهار رواقیِ مشهور تاریخ فلسفه‌ی عملی است که اتفاقا امپراتور هم بوده و صاحب مُکنت و ثروت، در کنار زنون، سنکا و البته اپیکتِتوسِ کارتُن خواب!
بگذریم ...،
بعد از این که کتاب را یک بار تمام کردم، این یادداشت را در اول کتاب نوشتم:
[کتابی برای تمام فصول،
در تعجب‌ام که این همه حرافی در باره ی حَرف‌ها، حُکم‌ها، حِکمت‌ها و عرفان‌های مثلا بزرگِ (اما در بیشترِ مواقع کم مایه و کم عمق) انجام می‌گیرد، ولی کتابی این چنین ساده و فروتن و بی‌ادعا، اما پُرمایه نادیده گرفته می‌شود، کتابی ساده‌، و مثلا باستانی، ولی "روزآمد"، و کاملا رو به هدف! ]

✅ از این کتاب حداقل سه ترجمه دیده‌ام.اولی در بالا، دومی ترجمه‌ی نشر نی، یک ناشر معتبر دیگر است، سومی مربوط به بیش از ۱۰۰ سال پیش است از زنده یاد طالبوف: تفکرات مارکوس اورلیوس، انتشارات معتبرِ نگاه معاصر.

(بی‌تفاوت نمانیم، به اشتراک بگذاریم.)

https://t.me/GahFerestGhKeshani/4529

🆔 t.me/gahferestghkeshani