سه مدل نور پردازی:
نور عمومی - Ambient Light - محیطی
این نوع نور پردازی روشنایی کلی در محیط را فراهم می کند و میزان نور مناسبی برای دیدن و عبور از میان اشیاء ایجاد می نماید. این نور می تواند توسط لوستر، چراغهای توکار، آباژور و ... تامین شود. داشتن یک یا چند منبع نور در هر اتاق از باید های تامین روشنایی هر محل است. یکی از مشخصات نور عمومی یکنواختی و diffuse بودن آن می باشد به نحوی که درخشندگی بیش از حد ایجاد نکند.
نور کاری - Task Light
وظیفه این نور، کمک به انجام کار یا عملی بخصوص است، مانند مطالعه، آشپزی، خیاطی، نوشتن و ... با این روش نور بیشتری بر روی یک سطح بخصوص متمرکز می گردد که این نور توسط نور عمومی قابل دستیابی نمی باشد. لامپ های رومیزی، آویزان شدنی و پایه دار، مثالهای خوبی برای این مدل نور می باشند. برای خلق نور چشم نواز، منبع نور بهتر است طوری باشد که دید مستقیم لامپ ممکن نباشد؛ همچنین استفاده از چند منبع نور باعث می شود که سایه کمتری ایجاد شود.
نور تاکیدی - Accent Light
به نور جهت دار که بر روی یک شیء یا بخشی از فضا تابیده می شود گفته می شود؛ این نور برای برجسته کردن و جدا کردن چیزی در فضا تابیده می شود. چراغ های ریلی، نور های نقطه ای و پروژکتور ها برای این منظور استفاده می شوند. تابش نور بر روی یک تابلو، گیاه، فرش یا یک گلدان آنتیک، چشم هر بیننده را به سمت آن می کشاند. بغیر از اشیاء، نور متمرکز را می توان بر روی یک دیوار آجری یا سنگی تاباند و یک صحنه زیبا خلق نمود.
مطالب بیشتر در وبلاگ اکووات
روشنایی باصرفه @ecowat
نور عمومی - Ambient Light - محیطی
این نوع نور پردازی روشنایی کلی در محیط را فراهم می کند و میزان نور مناسبی برای دیدن و عبور از میان اشیاء ایجاد می نماید. این نور می تواند توسط لوستر، چراغهای توکار، آباژور و ... تامین شود. داشتن یک یا چند منبع نور در هر اتاق از باید های تامین روشنایی هر محل است. یکی از مشخصات نور عمومی یکنواختی و diffuse بودن آن می باشد به نحوی که درخشندگی بیش از حد ایجاد نکند.
نور کاری - Task Light
وظیفه این نور، کمک به انجام کار یا عملی بخصوص است، مانند مطالعه، آشپزی، خیاطی، نوشتن و ... با این روش نور بیشتری بر روی یک سطح بخصوص متمرکز می گردد که این نور توسط نور عمومی قابل دستیابی نمی باشد. لامپ های رومیزی، آویزان شدنی و پایه دار، مثالهای خوبی برای این مدل نور می باشند. برای خلق نور چشم نواز، منبع نور بهتر است طوری باشد که دید مستقیم لامپ ممکن نباشد؛ همچنین استفاده از چند منبع نور باعث می شود که سایه کمتری ایجاد شود.
نور تاکیدی - Accent Light
به نور جهت دار که بر روی یک شیء یا بخشی از فضا تابیده می شود گفته می شود؛ این نور برای برجسته کردن و جدا کردن چیزی در فضا تابیده می شود. چراغ های ریلی، نور های نقطه ای و پروژکتور ها برای این منظور استفاده می شوند. تابش نور بر روی یک تابلو، گیاه، فرش یا یک گلدان آنتیک، چشم هر بیننده را به سمت آن می کشاند. بغیر از اشیاء، نور متمرکز را می توان بر روی یک دیوار آجری یا سنگی تاباند و یک صحنه زیبا خلق نمود.
مطالب بیشتر در وبلاگ اکووات
روشنایی باصرفه @ecowat
تعریف چهار پارامتر اصلی نور پردازی
1⃣ شار نوری
شار نوری عبارتست از مقدار نور ساطع شده از منبع نور در هر ثانیه. واحد اندازه گیری شار نوری "لومن" می باشد.
میزان شار نوری عددی است که بر روی جعبه، کاتالوگ، برگه مشخصات لامپ و حتی گاهاً بر روی خود لامپ درج می گردد. شار نوری تنها مشخصه نوری یک لامپ بوده و به چراغ و رنگ آمیزی محیط بستگی ندارد.
شار نوری لامپ مطابق با استاندارد زمانی اندازه گیری می شود که لامپ در شرایط نامی قرار بگیرد. بعنوان مثال ولتاژ ورودی لامپ نامی 230 ولت باشد. یکی از خصوصیت های لامپ های LED دارای درایور جریان ثابت اینست که اگر افت ولتاژ در شبکه برق بوجود بیاید، شار نوری این لامپ ها کاهش نمی یابد و این مساله یکی از دلایل انتخاب لامپ های درایور دار می باشد.
شار نوری یک منبع، وابسته به مقدار انرژی نورانی قابل روئیت آن می باشد. چراکه نور غیر مرئی از جمله ماوراء بنفش، مادون قرمز و سایر امواج رادیویی در این پارامتر در نظر گرفته نمی شوند. در حقیقت "لومن" انرژی دیده شده توسط چشم انسان می باشد.
لازم به ذکر است که شار نوری همانطور که در تصویر مشخص است، مربوط به کلیه جهات پرتوهای نور می باشد و کل خروجی نور یک لامپ را نمایان می کند. سایر پارامتر های نوری لامپ به پرتاب نور در جهت مخصوصی اشاره می نماید که در روز های آتی با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
روشنایی باصرفه @ecowat
1⃣ شار نوری
شار نوری عبارتست از مقدار نور ساطع شده از منبع نور در هر ثانیه. واحد اندازه گیری شار نوری "لومن" می باشد.
میزان شار نوری عددی است که بر روی جعبه، کاتالوگ، برگه مشخصات لامپ و حتی گاهاً بر روی خود لامپ درج می گردد. شار نوری تنها مشخصه نوری یک لامپ بوده و به چراغ و رنگ آمیزی محیط بستگی ندارد.
شار نوری لامپ مطابق با استاندارد زمانی اندازه گیری می شود که لامپ در شرایط نامی قرار بگیرد. بعنوان مثال ولتاژ ورودی لامپ نامی 230 ولت باشد. یکی از خصوصیت های لامپ های LED دارای درایور جریان ثابت اینست که اگر افت ولتاژ در شبکه برق بوجود بیاید، شار نوری این لامپ ها کاهش نمی یابد و این مساله یکی از دلایل انتخاب لامپ های درایور دار می باشد.
شار نوری یک منبع، وابسته به مقدار انرژی نورانی قابل روئیت آن می باشد. چراکه نور غیر مرئی از جمله ماوراء بنفش، مادون قرمز و سایر امواج رادیویی در این پارامتر در نظر گرفته نمی شوند. در حقیقت "لومن" انرژی دیده شده توسط چشم انسان می باشد.
لازم به ذکر است که شار نوری همانطور که در تصویر مشخص است، مربوط به کلیه جهات پرتوهای نور می باشد و کل خروجی نور یک لامپ را نمایان می کند. سایر پارامتر های نوری لامپ به پرتاب نور در جهت مخصوصی اشاره می نماید که در روز های آتی با آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
روشنایی باصرفه @ecowat
تعریف چهار پارامتر اصلی نور پردازی
2⃣ شدت نور
شدت نور عبارتست از مقدار نور ساطع شده از منبع نور در هر ثانیه در یک جهت بخصوص. واحد اندازه گیری شدت نور "کاندلا" می باشد.
تولید کنندگان چراغ برای هر محصول خود یک منحنی توزیع نور ارائه می دهند که در آن شدت نور محصول در هر زاویه را نشان داده و بر اساس این مقادیر طراحی روشنایی انجام می شود. منحنی توزیع نور یکی مهمترین ابزارهای طراحی روشنایی می باشد؛ انتخاب و جایابی چراغها در یک پروژه و اینکه چه تعداد چراغ با چه فاصله ای در یک محل بایستی نصب شود تا نور مناسب تامین گردد همگی از کاربردهای این نمودار می باشد. همکنون نرم افزار "دایالوکس" با استفاده از نقشه سه بعدی مکانی، پخش نور را پیش از اجرای سازه محاسبه می نماید و انتخاب نوع چراغ و محل قرارگیری آنها را به دور از حدس و گمان ممکن می سازد.
میزان تمرکز نور یک چراغ بوسیله شدت نور معین می گردد. چراغ های اسپات (نور متمرکز) شدت نور چندین برابری در محور تقارن لامپ دارند درحالیکه لامپ های دیفیوزد (با نور غیر متمرکز) شدت نور نسبتا یکسانی در کلیه جهات دارند. شدت نور نیز مانند پارامتر قبلی، یک خصیصه چراغ بوده و در برگه مشخصات به شکل آن اشاره می شود همچنین تولیدکنندگان مطرح، فایل پخش نور را نیز در اختیار طراح قرار می دهند. لامپ های اسپات در بازار به لامپ های با پرتاب نور بالا معروف هستند.
همانطور که در بخش دوم شکل میبینید، شدت نور، میزان شار نوری در جهت زاویه فضایی ω می باشد، زاویه فضایی به مخروطی اطلاق می شود که زاویه رأس آن برابر با ω می باشد. این پارامتر یک فاکتور جهت دار می باشد و جمع مقادیر شدت نور در کلیه جهات، شار خروجی کل لامپ را بدست می دهد.
در پست های بعد، سایر پارامترهای روشنایی معرفی خواهند شد. روشنایی باصرفه @ecowat
2⃣ شدت نور
شدت نور عبارتست از مقدار نور ساطع شده از منبع نور در هر ثانیه در یک جهت بخصوص. واحد اندازه گیری شدت نور "کاندلا" می باشد.
تولید کنندگان چراغ برای هر محصول خود یک منحنی توزیع نور ارائه می دهند که در آن شدت نور محصول در هر زاویه را نشان داده و بر اساس این مقادیر طراحی روشنایی انجام می شود. منحنی توزیع نور یکی مهمترین ابزارهای طراحی روشنایی می باشد؛ انتخاب و جایابی چراغها در یک پروژه و اینکه چه تعداد چراغ با چه فاصله ای در یک محل بایستی نصب شود تا نور مناسب تامین گردد همگی از کاربردهای این نمودار می باشد. همکنون نرم افزار "دایالوکس" با استفاده از نقشه سه بعدی مکانی، پخش نور را پیش از اجرای سازه محاسبه می نماید و انتخاب نوع چراغ و محل قرارگیری آنها را به دور از حدس و گمان ممکن می سازد.
میزان تمرکز نور یک چراغ بوسیله شدت نور معین می گردد. چراغ های اسپات (نور متمرکز) شدت نور چندین برابری در محور تقارن لامپ دارند درحالیکه لامپ های دیفیوزد (با نور غیر متمرکز) شدت نور نسبتا یکسانی در کلیه جهات دارند. شدت نور نیز مانند پارامتر قبلی، یک خصیصه چراغ بوده و در برگه مشخصات به شکل آن اشاره می شود همچنین تولیدکنندگان مطرح، فایل پخش نور را نیز در اختیار طراح قرار می دهند. لامپ های اسپات در بازار به لامپ های با پرتاب نور بالا معروف هستند.
همانطور که در بخش دوم شکل میبینید، شدت نور، میزان شار نوری در جهت زاویه فضایی ω می باشد، زاویه فضایی به مخروطی اطلاق می شود که زاویه رأس آن برابر با ω می باشد. این پارامتر یک فاکتور جهت دار می باشد و جمع مقادیر شدت نور در کلیه جهات، شار خروجی کل لامپ را بدست می دهد.
در پست های بعد، سایر پارامترهای روشنایی معرفی خواهند شد. روشنایی باصرفه @ecowat
تعریف چهار پارامتر اصلی نور پردازی
3⃣ شدت روشنایی
شدت روشنایی همانطور که در شکل مشخص شده، مقدار نور یا شار نوری تابانده شده بر واحد سطح می باشد. واحد شدت روشنایی "لوکس" نام دارد که معادل است با یک لومن شار نوری در یک متر مربع از سطح کار.
شدت روشنایی مستقل از جهت شار نوری تابیده شده می باشد و تفاوتی ندارد که این میزان شار نوری روی سطح کار از کدام سمت تابیده می شود. این پارامتر بستگی به تعداد و فاصله چیدمان چراغ ها در محل دارد؛ لذا بر روی محصول درج نمیگردد.
شدت روشنایی روی سطح کار به رنگ و بازتابش دیوار ها و سقف بستگی دارد؛ ضریب بازتابش رنگ های روشن بالا تر بوده و میزان کمتری نور را جذب می کنند. میزان شدت روشنایی در هر نقطه از مکان با استفاده از دستگاه لوکس متر بدست می آید که در پست های قبلی کانال اکووات به آن اشاره شد.
بسته به نوع فعالیت در هر مکان، یک میزان حداقل برای شدت روشنایی استاندارد مشخص شده است. علاوه بر این، یکنواختی روشنایی و عدم ایجاد خیرگی در طراحی روشنایی بهینه بایستی رعایت شود. بعنوان مثال اگر شدت روشنایی میانگین در یک مکان 300 لوکس باشد اما تمام نور در مرکز اتاق متمرکز باشد، این نورپردازی از نظر فاکتور یکنواختی مردود است. با افزودن چراغ های بیشتر میزان یکنواختی در همان اتاق افزایش می یابد. شدت روشنایی قابلیت جمع پذیری دارد یعنی شدت روشنایی در یک اتاق با تعدادی چراغ، حاصل جمع تک به تک شدت روشنایی هرکدام از چراغ ها در آن محل می باشد.
همراه ما باشید برای معرفی آخرین پارامتر مهم روشنایی و نورپردازی در پست بعد. روشنایی باصرفه @ecowat
3⃣ شدت روشنایی
شدت روشنایی همانطور که در شکل مشخص شده، مقدار نور یا شار نوری تابانده شده بر واحد سطح می باشد. واحد شدت روشنایی "لوکس" نام دارد که معادل است با یک لومن شار نوری در یک متر مربع از سطح کار.
شدت روشنایی مستقل از جهت شار نوری تابیده شده می باشد و تفاوتی ندارد که این میزان شار نوری روی سطح کار از کدام سمت تابیده می شود. این پارامتر بستگی به تعداد و فاصله چیدمان چراغ ها در محل دارد؛ لذا بر روی محصول درج نمیگردد.
شدت روشنایی روی سطح کار به رنگ و بازتابش دیوار ها و سقف بستگی دارد؛ ضریب بازتابش رنگ های روشن بالا تر بوده و میزان کمتری نور را جذب می کنند. میزان شدت روشنایی در هر نقطه از مکان با استفاده از دستگاه لوکس متر بدست می آید که در پست های قبلی کانال اکووات به آن اشاره شد.
بسته به نوع فعالیت در هر مکان، یک میزان حداقل برای شدت روشنایی استاندارد مشخص شده است. علاوه بر این، یکنواختی روشنایی و عدم ایجاد خیرگی در طراحی روشنایی بهینه بایستی رعایت شود. بعنوان مثال اگر شدت روشنایی میانگین در یک مکان 300 لوکس باشد اما تمام نور در مرکز اتاق متمرکز باشد، این نورپردازی از نظر فاکتور یکنواختی مردود است. با افزودن چراغ های بیشتر میزان یکنواختی در همان اتاق افزایش می یابد. شدت روشنایی قابلیت جمع پذیری دارد یعنی شدت روشنایی در یک اتاق با تعدادی چراغ، حاصل جمع تک به تک شدت روشنایی هرکدام از چراغ ها در آن محل می باشد.
همراه ما باشید برای معرفی آخرین پارامتر مهم روشنایی و نورپردازی در پست بعد. روشنایی باصرفه @ecowat
تعریف چهار پارامتر اصلی نورپردازی
4⃣ درخشندگی
درخشندگی یا لومینانس عبارتست از شدت نور ساطع شده در واحد سطح دیده شده از یک جهت بخصوص. واحد درخشندگی کاندلا بر متر مربع می باشد و همانطور که از نام آن پیداست، هرچه درخشندگی بیشتر باشد، نور در آن جهت متمرکز تر می باشد و برخی ترجمه ها نیز از آن به "تراکم نور" یاد کرده اند. درخشندگی معیاری است که بوسیله آن می توان میزان "درخشان" بودن یک سطح را مشخص نمود.
سطح مورد نظر در تعریف درخشندگی می تواند سطح عنصر نورانی درون لامپ باشد و یا سطح منعکس کننده نور یک جسم؛ که به حالت دوم منبع نور ثانویه اطلاق می شود. مثال های منبع نور ثانویه: دیوار، سقف، سطح جاده و ... می باشد. بطور معمول برای ما درخشندگی در جهت بیننده اهمیت دارد و اساساً شدت روشنایی مستقیما توسط چشم دریافت نمیگردد بلکه درخشندگی است که توسط چشم دریافت شده و باعث دیدن اشیاء و همچنین نوشته های کانال اکووات می شود! بطور خلاصه چشم انسان یک عضو برای سنجش درخشندگی است؛ سه پارامتر قبلی که در پست های قبل توضیح داده شد، هیچکدام توسط چشم درک نمی شوند. به همین جهت این پارامتر مهمترین کمیت در روشنایی و نور پردازی است. شار نوری، شدت نور و شدت روشنایی اصولا پارامتر های ساده تری برای انجام محاسبات روشنایی می باشند و هدف نهایی این محاسبات ایجاد درخشندگی مناسب در چشم انسان است.
ایجاد میزان مناسب درخشندگی در محیط برای کارکرد سلامت چشم حائز اهمیت ویژه می باشد، درخشندگی کمتر از توصیه استاندارد باعث عدم دید وایجاد حادثه می گردد (جاده ها یا محیط های تاریک) درخشندگی بیش از حد تعیین شده مجاز باعث آزار چشم و عدم تمرکز می شود (چراغ نور بالا خودرو روبرو یا دیدن تلویزیون در اتاقی که یک منبع نور قوی در آن روشن است) همچنین درخشندگی بالاتر از این نیز منجر به آسیب فیزیکی به شبکیه چشم می شود (نگاه کردن به نور خورشید یا لامپ های اسپات).
روشنایی و نورپردازی علمی را از اکووات بخواهید. روشنایی باصرفه @ecowat
4⃣ درخشندگی
درخشندگی یا لومینانس عبارتست از شدت نور ساطع شده در واحد سطح دیده شده از یک جهت بخصوص. واحد درخشندگی کاندلا بر متر مربع می باشد و همانطور که از نام آن پیداست، هرچه درخشندگی بیشتر باشد، نور در آن جهت متمرکز تر می باشد و برخی ترجمه ها نیز از آن به "تراکم نور" یاد کرده اند. درخشندگی معیاری است که بوسیله آن می توان میزان "درخشان" بودن یک سطح را مشخص نمود.
سطح مورد نظر در تعریف درخشندگی می تواند سطح عنصر نورانی درون لامپ باشد و یا سطح منعکس کننده نور یک جسم؛ که به حالت دوم منبع نور ثانویه اطلاق می شود. مثال های منبع نور ثانویه: دیوار، سقف، سطح جاده و ... می باشد. بطور معمول برای ما درخشندگی در جهت بیننده اهمیت دارد و اساساً شدت روشنایی مستقیما توسط چشم دریافت نمیگردد بلکه درخشندگی است که توسط چشم دریافت شده و باعث دیدن اشیاء و همچنین نوشته های کانال اکووات می شود! بطور خلاصه چشم انسان یک عضو برای سنجش درخشندگی است؛ سه پارامتر قبلی که در پست های قبل توضیح داده شد، هیچکدام توسط چشم درک نمی شوند. به همین جهت این پارامتر مهمترین کمیت در روشنایی و نور پردازی است. شار نوری، شدت نور و شدت روشنایی اصولا پارامتر های ساده تری برای انجام محاسبات روشنایی می باشند و هدف نهایی این محاسبات ایجاد درخشندگی مناسب در چشم انسان است.
ایجاد میزان مناسب درخشندگی در محیط برای کارکرد سلامت چشم حائز اهمیت ویژه می باشد، درخشندگی کمتر از توصیه استاندارد باعث عدم دید وایجاد حادثه می گردد (جاده ها یا محیط های تاریک) درخشندگی بیش از حد تعیین شده مجاز باعث آزار چشم و عدم تمرکز می شود (چراغ نور بالا خودرو روبرو یا دیدن تلویزیون در اتاقی که یک منبع نور قوی در آن روشن است) همچنین درخشندگی بالاتر از این نیز منجر به آسیب فیزیکی به شبکیه چشم می شود (نگاه کردن به نور خورشید یا لامپ های اسپات).
روشنایی و نورپردازی علمی را از اکووات بخواهید. روشنایی باصرفه @ecowat
واقعیت یا قصه؟! لامپ های LED گرما تولید نمی کنند؟!
معمولا یکی از مزایای لامپ های LED که زیاد از آن یاد می شود این است که این لامپ ها را می توان در حین کار لمس نمود و مانند لامپ های دیگر گرمای شدید ایجاد نمی کنند.
از یک زاویه این مطلب صحیح است: LED خنک است چراکه تشعشع مادون قرمز ندارد. مادون قرمز محفظه لامپ و اجسام اطراف لامپ را گرم می نماید و امکان استفاده از منابع سنتی در محل هایی که به گرما حساس هستند وجود ندارد؛ مانند نزدیک غذا و پارچه.
از زاویه دیگر خود قطعه LED در حین کارکرد گرما تولید می نماید. با در نظر گرفتن تلفات درایور و چیپ LED، در حدود 20 الی 40 درصد توان به انرژی تابشی قابل روئیت تبدیل میگردد و در نتیجه 60 تا 80 درصد توان ورودی به لامپ بصورت گرما تلف میگردد.
درصورتیکه این گرما از چیپ LED خارج نگردد دمای آن بالا رفته و اثرات تخریبی بوجود می آورد، از جمله:
طول عمر کوتاه تر
شدت نور کمتر
تغییر رنگ خروجی
و در نهایت سوختن لامپ
تعیین کننده ترین نقش در انتقال حرارت چیپ LED به محیط خارج را هیت سینک لامپ ایفا می نماید. این قطعه عموما از جنس آلومینیوم بوده و رسانایی گرمایی بالایی دارد. متاسفانه به دلیل قیمت بالای این فلز، برخی تولید کنندگان برای ارائه قیمت رقابتی، بدنه آلومینیومی را با بدنه پلاستیک جایگزین نموده و تنها به این مطلب بسنده می نماید که لامپ LED گرما تولید نمیکند!! غافل از اینکه گرمای لامپ LED – هرچند اندک – برای خود LED بسیار مضر بوده و در صورت عدم دفع مناسب، طول عمر و بازده نوری لامپ را بشدت کاهش می دهد.
روشنایی با صرفه @ecowat
معمولا یکی از مزایای لامپ های LED که زیاد از آن یاد می شود این است که این لامپ ها را می توان در حین کار لمس نمود و مانند لامپ های دیگر گرمای شدید ایجاد نمی کنند.
از یک زاویه این مطلب صحیح است: LED خنک است چراکه تشعشع مادون قرمز ندارد. مادون قرمز محفظه لامپ و اجسام اطراف لامپ را گرم می نماید و امکان استفاده از منابع سنتی در محل هایی که به گرما حساس هستند وجود ندارد؛ مانند نزدیک غذا و پارچه.
از زاویه دیگر خود قطعه LED در حین کارکرد گرما تولید می نماید. با در نظر گرفتن تلفات درایور و چیپ LED، در حدود 20 الی 40 درصد توان به انرژی تابشی قابل روئیت تبدیل میگردد و در نتیجه 60 تا 80 درصد توان ورودی به لامپ بصورت گرما تلف میگردد.
درصورتیکه این گرما از چیپ LED خارج نگردد دمای آن بالا رفته و اثرات تخریبی بوجود می آورد، از جمله:
طول عمر کوتاه تر
شدت نور کمتر
تغییر رنگ خروجی
و در نهایت سوختن لامپ
تعیین کننده ترین نقش در انتقال حرارت چیپ LED به محیط خارج را هیت سینک لامپ ایفا می نماید. این قطعه عموما از جنس آلومینیوم بوده و رسانایی گرمایی بالایی دارد. متاسفانه به دلیل قیمت بالای این فلز، برخی تولید کنندگان برای ارائه قیمت رقابتی، بدنه آلومینیومی را با بدنه پلاستیک جایگزین نموده و تنها به این مطلب بسنده می نماید که لامپ LED گرما تولید نمیکند!! غافل از اینکه گرمای لامپ LED – هرچند اندک – برای خود LED بسیار مضر بوده و در صورت عدم دفع مناسب، طول عمر و بازده نوری لامپ را بشدت کاهش می دهد.
روشنایی با صرفه @ecowat