🚨 زنگ خطر فقر و طلاق در آذربایجان؛ معضل کودکان کار عمیق‌تر می‌شود

آرازنیوز: بر پایه گزارش اداره کل بهزیستی آذربایجان‌شرقی، طی سال ۱۴۰۳ تعداد ۳۸۰ کودک کار و خیابانی در مراکز حمایتی این نهاد پذیرش شده‌اند؛ آماری که ابعاد نگران‌کننده‌ای از وضعیت اجتماعی، خانوادگی و آموزشی این کودکان را آشکار می‌کند.

طبق اعلام فرگل صحاف، مدیرکل بهزیستی استان، ۶۲ درصد از این کودکان در خانواده‌هایی با حضور هر دو والد زندگی می‌کنند، با این حال به کار در خیابان‌ها و مشاغل طاقت‌فرسا کشیده شده‌اند. این واقعیت بیانگر فقر ساختاری و ناتوانی خانواده‌ها در تأمین معیشت است؛ جایی که حتی حضور والدین نیز مانع بهره‌کشی اقتصادی از کودک نمی‌شود.

در این گزارش همچنین آمده است که ۸۱ درصد از کودکان کار در بازه سنی ۶ تا ۱۴ سال قرار دارند؛ یعنی در سنی که باید مشغول تحصیل باشند، نه کار. با اینکه تنها ۶ درصد از این کودکان ترک‌تحصیل کرده‌اند، اما ۷۰ درصد آن‌ها در مراحل اولیه تحصیل هستند که از احتمال بالای رها کردن مدرسه در آینده خبر می‌دهد. کار کودک فرآیند آموزش را متوقف کرده و چرخه فقر را بازتولید می‌کند.

🌎 آراز نیوز؛ گرچک خبرلرین آدرسی
🔗 @ArazNews

🚨 چرا استانی با بزرگ‌ترین بحران خشکسالی، قطب اول تولید سیب ایران است؟

✍️ آرازنیوز

استان آذربایجان‌غربی که در مرکز بحران زیست‌محیطی کشور قرار دارد و خشک‌شدن تدریجی دریاچه اورمیه را به چشم دیده، امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سیب در ایران شناخته می‌شود؛

👈 ادامه مطلب

مسئله‌ای که با توجه به وضعیت بحرانی منابع آبی این منطقه، پرسش‌های جدی در خصوص اولویت‌بندی‌های کشاورزی و سیاست‌گذاری منابع آب برمی‌انگیزد.

بر اساس آمار رسمی، آذربایجان‌غربی با تولید سالانه بیش از ۱.۲ میلیون تن سیب درختی، حدود ۳۰ درصد از کل سیب ایران را تولید می‌کند و جایگاه نخست را در کشور دارد. این در حالی‌ست که برای تولید هر کیلوگرم سیب، به‌طور متوسط ۷۰۰ لیتر آب مصرف می‌شود؛ آبی که عمدتاً از منابع سطحی و زیرزمینی در حوزه آبریز دریاچه اورمیه برداشت می‌شود.

در سال‌های گذشته، به جای ترویج محصولات کم‌مصرفی مانند انگور، گندم و جو، سیاست‌های کشاورزی به‌سمت کاشت محصولات آب‌بر مانند سیب، چغندرقند و یونجه سوق یافته‌اند. در نبود الگوی مشخص کشت، نظارت مؤثر بر چاه‌های کشاورزی، و با تشویق‌های نادرست دولتی، باغات سیب در منطقه به‌طور گسترده توسعه یافته‌اند؛ آن هم در شرایطی که دریاچه اورمیه نفس‌های آخر را می‌کشد.

پیامد این وضعیت، نه‌تنها کاهش چشمگیر آب‌های زیرزمینی و خشک شدن دریاچه، بلکه شور شدن خاک، فرونشست زمین و گسترش طوفان‌های نمکی در اطراف حوضه است. کارشناسان محیط‌زیست بارها هشدار داده‌اند که بدون تغییر فوری در الگوی کشت و توقف برداشت بی‌رویه از منابع آبی، هیچ پروژه انتقال آبی نمی‌تواند حیات را به دریاچه اورمیه بازگرداند.

در حالی‌که استان آذربایجان‌غربی با بحرانی‌ترین وضعیت کم‌آبی کشور و خشک‌شدن دریاچه اورمیه دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، ایران نیز در سطح جهانی به‌عنوان یکی از ده تولیدکننده و صادرکننده بزرگ سیب شناخته می‌شود. بخش قابل توجهی از این تولید و صادرات از باغات پرآب‌بر همین استان تأمین می‌شود.

تنها در سال ۱۴۰۱، بیش از ۷۰۰ هزار تن سیب از ایران به کشورهای منطقه صادر شده است. این واقعیت پرسشی اساسی را مطرح می‌کند: آیا نابودی اکوسیستم و منابع حیاتی آذربایجان‌ جنوبی، بهای قابل‌قبولی برای حفظ جایگاه ایران در صادرات جهانی سیب است؟

🌎 آراز نیوز؛ گرچک خبرلرین آدرسی
🔗 @ArazNews

آینده ایران؛ گسست یا گذار؟


✍️محسن سعادت


ایران در نقطه‌ای ایستاده است که بیش از هر زمان دیگر، با پرسش‌های بنیادین درباره‌ی آینده‌ی خود مواجه است. آیا ساختار سیاسی ـ اجتماعی کنونی توان پاسخ‌گویی به مطالبات جامعه متکثر ایران را دارد؟ آیا «ایران» به عنوان یک واحد سیاسی و تاریخی، قادر به ادامه حیات خواهد بود، یا آنکه روندهای فروپاشی، هم‌چون تارهای پنهان، از درون آن را می‌فرسایند؟ در این نوشتار تلاش می‌کنم از منظری تحلیلی، به این پرسش بپردازم که آینده ایران، میان گسست و گذار، به کدام‌سو متمایل خواهد شد.


ادامه مطلب👇👇👇

🌎 آرازنیوز، خبرین دوغرو یئری

🔗 @ArazNews

یک کشور، چند ملت

ایران یک کشور یک‌دست نیست. اگرچه گفتمان رسمی، از «ملت ایران» به‌صورت یگانه سخن می‌گوید، اما واقعیت جغرافیای انسانی این سرزمین نشان می‌دهد که ایران متشکل از چند ملت، چند زبان، چند هویت است. آزربایجانی‌ها، کردها، عرب‌ها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها، گیلک‌ها و لرها، هر یک با زبان، فرهنگ، تاریخ و خواسته‌های سیاسی خاص خود، بخشی از این ساختار هستند.

با این حال، نظام سیاسی ایران – چه در دوران پهلوی و چه در جمهوری اسلامی – بر بنیانی بنا شده که تنها یک ملت، یک زبان و یک روایت تاریخی را به رسمیت شناخته است: «ملت فارس، زبان فارسی، و تاریخ آریایی».


بحران مشروعیت و ناکارآمدی

از دل این بی‌عدالتی تاریخی، امروز با مجموعه‌ای از بحران‌های تو در تو مواجه‌ایم:

• بحران هویتی: مردمی که نمی‌توانند زبان مادری خود را در مدارس بیاموزند، چگونه می‌توانند خود را متعلق به این کشور بدانند؟

• بحران اقتصادی و تمرکز منابع: تمامی پروژه‌های بزرگ توسعه‌ای، همچون انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان، یا متروک ماندن دریاچه اورمیه، نشانه‌هایی از توسعه مرکزگرا و نابرابرند.

• بحران سیاسی: حاکمیت نه تنها مشارکت سیاسی را سرکوب می‌کند، بلکه از هر نوع سازمان‌یابی قومی و منطقه‌ای نیز هراس دارد. این امر به نوبه‌ی خود، احساس طردشدگی و تمایل به استقلال‌طلبی را تقویت می‌کند.


تجزیه؛ فوبیای حاکمیت یا پیامد گریزناپذیر؟

یکی از ترس‌های دیرینه‌ی حاکمیت‌های ایران، احتمال تجزیه کشور است. اما آنچه باعث فروپاشی سرزمینی می‌شود، طرح خواسته‌های هویتی نیست، بلکه نادیده گرفتن آن‌هاست. تجربه شوروی، یوگسلاوی، و حتی اتیوپی نشان می‌دهد که کشورهایی که به خواسته‌های اقوام خود پاسخ ندادند، دیر یا زود با گسست سرزمینی مواجه شدند.

در مقابل، تجربه‌هایی مانند کانادا، بلژیک یا سوئیس، نشان می‌دهد که دموکراسی فدرال و چندملیتی می‌تواند بنیانی پایدار برای وحدت اختیاری باشد، نه اجباری.


راه برون‌رفت؛ بازنگری در مفهوم ایران

آینده ایران تنها در صورتی می‌تواند امیدوارکننده باشد که گفتمان «ایرانیت رسمی» مورد بازنگری قرار گیرد. این گفتمان باید از یک ایدئولوژی تک‌زبانه و تک‌هویته به یک چارچوب سیاسی چندملیتی، چندفرهنگی و فدرال تبدیل شود.
به‌جای اصرار بر یکسان‌سازی فرهنگی، باید به سمت برابری فرهنگی و زبانی حرکت کرد.

فدرالیسم دموکراتیک نه تجزیه است و نه تهدید؛ بلکه فرصتی برای بازسازی وحدت بر پایه‌ی رضایت، عدالت و مشارکت است. همان‌گونه که ملت‌ها، اگر احساس کنند سهمی در تصمیم‌گیری و اداره کشور ندارند، دیر یا زود مسیر خود را از «ایران مرکزگرا» جدا خواهند کرد.

آنچه امروز در خیابان‌ها، دانشگاه‌ها، و حتی خانواده‌ها جریان دارد، نشانگر یک گذار بزرگ است. اما این گذار اگر با پذیرش تنوع، فدرالیسم و عدالت ملی همراه نباشد، به گسست خواهد انجامید.

ایران یا خود را بازتعریف می‌کند، یا تجزیه را تجربه خواهد کرد. این انتخابی است که پیش‌روی نسل کنونی است. آینده، دیگر جای انکار نیست؛ زمان تصمیم‌گیری فرارسیده است.


🌎 آرازنیوز، خبرین دوغرو یئری

🔗 @ArazNews

ترامپ: در صورت ازسرگیری برنامه هسته‌ای، جمهوری اسلامی را «آشکارا نابود می‌کنیم»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در کنفرانسی خبری در اسکاتلند عنوان کرد اگر جمهوری اسلامی ایران برنامه هسته‌ای خود را دوباره فعال کند، آمریکا «با رضایت و به‌طور آشکار» آن را نابود خواهد کرد.

دونالد ترامپ، روز دوشنبه در نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر بریتانیا، کی‌یر استارمر، در اسکاتلند، بار دیگر موضعی سخت علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرد. وی اعلام کرد که در دوران ریاست‌جمهوری‌اش «توان هسته‌ای جمهوری اسلامی را از بین برده» و هشدار داد:
«اگر رژیم ایران دوباره برنامه هسته‌ای‌اش را شروع کند، با رضایت و به‌طور آشکار آن را نابود می‌کنیم.»

ترامپ همچنین جمهوری اسلامی را به ارسال «پیام‌های بسیار بد» متهم کرد و گفت که مقامات ایرانی اخیراً «حرف‌هایی زده‌اند که نباید می‌زدند». او اظهار داشت که جمهوری اسلامی در مذاکرات مربوط به جنگ غزه نیز نقش داشته و به گروه حماس «دستور» داده است؛ امری که از نظر او «بسیار نگران‌کننده» است.


🌎 آرازنیوز، خبرین دوغرو یئری

🔗 @ArazNews

آذربایجان؛ در صدر مبارزات مدنی و در حاشیه جریان رسانه‌ای



✍️ سینا یوسفی؛ پژوهشگر حقوق بین‌الملل

آذربایجان در صف مقدم مبارزات مدنی، خشونت‌پرهیز و آزادی‌خواهانه در ایران قرار دارد؛ جنبشی ریشه‌دار که با اتکا به اراده ملی، تجربه تاریخی و آموزه‌های دموکراتیک، مسیر مقاومت مدنی را برگزیده و بهای سنگینی نیز برای این انتخاب پرداخته است. با وجود برخورداری از مشروعیت حقوقی در پرتو اصل تعیین سرنوشت در حقوق بین‌الملل—که حتی اشکال مسلحانه مقاومت در برابر استعمار (اعم از داخلی و خارجی)، تبعیض و نژادپرستی را نیز مجاز می‌شمارد—جنبش ملی-مدنی آذربایجان آگاهانه راه خشونت‌پرهیزی و کنش مدنی را انتخاب کرده است. این رویکرد نه‌تنها برخاسته از بینش سیاسی فعالان این جریان، بلکه برآمده از بستر تاریخی ملت آذربایجان است؛ ملتی که در دوران مشروطه از پیشگامان مبارزه مسلحانه برای برقراری اصل حاکمیت قانون و عدالت در ایران بود.

ادامه 👇👇👇

با این‌حال، حاکمیت در ایران همواره در مواجهه با این جنبش، رویکردی سرکوب‌گرانه و امنیتی اتخاذ کرده است. بازداشت‌های گسترده، محاکمات ناعادلانه، سرکوب تجمعات اعتراضی—از جمله اعتراضات محیط‌زیستی—محرومیت از حق تحصیل به زبان مادری، ممنوعیت‌های شغلی، احکام حبس طولانی مدت، تبعید و ممانعت از فعالیت‌های اجتماعی و صنفی، تنها بخشی از ابزارهای فشار علیه فعالان آذربایجانی است. تمامی اقشار جامعه آذربایجان، از اساتید، دانشجویان و معلمان گرفته تا روزنامه‌نگاران و کنشگران فرهنگی، هدف این فشارها قرار گرفته‌اند. در این میان، برخورد با وکلای دادگستری نیز شکلی ویژه یافته است. شمار قابل‌توجهی از وکلای منتسب به جنبش ملی-مدنی آذربایجان با ممانعت از تمدید یا صدور پروانه وکالت، محرومیت از اشتغال یا پیگرد قضایی مواجه شده‌اند. در حال حاضر، چهار تن از هفت وکیل زندانی در ایران—ابوالفضل رنجبری، طاهر نقوی، ییلماز مهرعلی‌بیگلو و محمدرضا فقیهی—از میان وکلای آذربایجانی و فعالان این جنبش هستند؛ واقعیتی که بیانگر برخورد هدفمند، ساختاری و سیستماتیک حاکمیت با مبارزات مدنی ملت آذربایجان است.
هم‌زمان با این سرکوب سیاسی و حقوقی، جنبش ملی آذربایجان با بایکوت رسانه‌ای نیز روبروست. رسانه‌ها تحت تأثیر منافع ژئوپلیتیکی (داخلی، منطقه‌ای و بین المللی)، ملاحظات سیاسی یا وابستگی به قدرت‌های ذی‌نفوذ، از پوشش واقع‌گرایانه و منصفانه این جنبش خودداری کرده‌اند. این سانسور آگاهانه و نادیده‌انگاری رسانه‌ای، یکی از دلایل اصلی غیبت این جنبش در روایت‌های غالب از مبارزات دموکراتیک در ایران است. با این‌وجود، حرکت ملی-مدنی آذربایجان با انسجام، بلوغ سیاسی و گسترش اجتماعی، به مسیر خود ادامه می‌دهد و بی‌تردید در آینده‌ای نه‌چندان دور، به نیرویی تعیین‌کننده در مسیر تحقق حق تعیین سرنوشت ملت آذربایجان و دیگر ملت‌های تحت ستم در ایران تبدیل خواهد شد.

‏🔗 @ArazNews

ضرورت تأسیس حزب فراملی آذربایجانی‌ها در ایران: از یادآوری گذشته تا نیاز فوری امروز از فدرالیسم تا گفت‌وگوی فراگیر درباره آینده

✍️ بابک چلبیانلی

در تیرماه ۱۴۰۳ (۲۱ ژوئیه ۲۰۲۴)، یادداشتی نوشته بودم با این دغدغه که اگرچه فعالیت‌های مجازی نقش مهمی در بیدارسازی ملی داشته‌اند، اما شاید زمان آن رسیده باشد که آذربایجانی‌ها گامی فراتر بردارند و با تأسیس یک حزب فراملی، ساختارمند و مستقل، مطالبات خود را به شیوه‌ای منسجم‌تر پیگیری کنند.

👈 ادامه مطلب

در آن یادداشت، صرفاً تلاشی بود برای طرح یک دغدغه: اینکه بدون همگرایی و سازمان‌یافتگی، امکان دارد آینده ما به دست کسانی شکل گیرد که نه تنها درکی از خواسته‌های ما ندارند، بلکه تعاریف تحقیرآمیزی مانند «آذری»، «قوم وحشی» یا «ایرانی اصیل» را بسته به منافع سیاسی‌شان به ما نسبت دهند.

در آن زمان، طبیعی بود که برخی این نگاه را زودهنگام یا حتی بدبینانه تلقی کنند. اما امروز، با گذشت یک سال و در پی جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، سستی نظم سیاسی و فعال شدن اپوزیسیون‌های عمدتاً مرکزگرا، شاید بهتر بتوان دریافت که آن یادداشت، بیشتر از آنکه پیش‌بینی باشد، دعوتی بود برای اندیشیدن به آینده‌ای ممکن.

📌 بیش‌تر بخوانید: ضرورت تأسیس حزب فراملی آذربایجانی‌ها برای تحقق حقوق ملی و اجتماعی در ایران

۱. از دغدغه‌های دیروز تا واقعیات امروز

در همان یادداشت آمده بود:
«اگر آذربایجانی‌ها نتوانند زیر یک چتر واحد گردهم آیند، حلقه‌های قدرت ضد آذربایجانی اجازه نفس کشیدن را نیز به آنان نخواهند داد…»

متأسفانه تحولات اخیر نشان داده‌اند که این نگرانی چندان بی‌راه نبوده است. در فضای پس از جنگ، نه‌تنها فضای سیاسی برای جریان‌های غیرمرکزگرا تنگ‌تر شده، بلکه برخی گروه‌های مرکزگرای اپوزیسیون نیز بار دیگر خواستار بازتولید همان ساختار یکپارچه و تک‌زبانه گذشته شده‌اند.

۲. فرصت‌های کوتاه در دوران گذار

تاریخ نشان داده که در بزنگاه‌های گذار، مللی که بدون ساختار و سازمان وارد میدان می‌شوند، معمولاً از صحنه حذف می‌شوند.
تشکیل یک حزب فراملی با پایگاهی در تبریز و شاخه‌هایی در سراسر آذربایجان جنوبی، دیگر یک توصیه نیست؛ بلکه ضرورتی است برای حفظ صدای ملت تورک، چه در ساختار آینده ایران و چه فراتر از آن.

۳. حق استقلال، بخشی از تنوع دیدگاه‌ها

در یادداشت سال گذشته تأکید شد که نباید از بازی سیاسی حذف شویم. امروز اما باید اضافه کرد که درون خود ملت آذربایجان نیز نباید هیچ صدایی حذف شود.
چه آن‌ها که به فدرالیسم و خودمختاری در چارچوب ایران باور دارند، چه آن‌هایی که به استقلال سیاسی می‌اندیشند، همگی باید بتوانند در یک ساختار حزبی مشارکت کنند.
بر اساس حقوق بین‌الملل، حق تعیین سرنوشت به‌رسمیت شناخته‌شده است، و گفت‌وگو درباره آن، به‌جای انکار یا حذف، می‌تواند راهگشای مسیرهای عقلانی باشد.

۴. تجربه پزشکیان و نقش ساختار

در همان یادداشت آمده بود که:
«پزشکیان بدون وجود حمایت سیستماتیک و تشکل‌های آذربایجانی بازیچه تمامیت‌خواهان خواهد شد.»
اکنون که او رئیس‌جمهور شده است، تجربه نشان داد که بدون فشار نهادینه، حتی سیاستمداران آذربایجانی نیز ممکن است در ساختار مرکزگرا حل شوند.
برای اینکه این روند تکرار نشود، نیازمند یک جریان مطالبه‌گر، منتقد، مستقل و متعهد به منافع ملی #آذربایجان هستیم. ریاست‌جمهوری #پزشکیان، شاید یک فرصت باشد، اما بدون سازماندهی، این فرصت هم می‌تواند از دست برود.

از یادداشت فردی تا بیانیه جمعی

امروز شاید زمان آن است که آن تأملات فردی، به یک گفت‌وگوی
جمعی و نقشه راه سیاسی تبدیل شود.

حزب فراملی آذربایجانی‌ها می‌تواند:

•‌ فضایی برابر برای همه طیف‌ها فراهم کند؛
•‌ بر پایه #فدرالیسم، خودمختاری و حتی استقلال، امکان گفت‌وگوی آزاد فراهم آورد؛
•‌ پایگاه خود را در #تبریز، و چشم‌انداز خود را منطقه‌ای و جهانی تعریف کند؛
•‌ در برابر مرکزگرایی، شوونیسم و انکار هویت ایستادگی کند.
در پایان، این یک ادعا یا راه‌حل قطعی نیست؛ تنها دعوتی است برای گفت‌وگو، هم‌اندیشی، و تلاش برای ساختن آینده‌ای که در آن، صدای ملت #آذربایجان خاموش نماند.
اگر امروز گامی برداشته نشود، فردا شاید دیگر مجالی برای ساختن باقی نماند.


🌎 آراز نیوز؛ گرچک خبرلرین آدرسی
🔗 @ArazNews

تانینمیش میلی مدنی فعال یوروش مهرعلی بیگلی‌نین قارداشی ییلمازین توتوقلانماسی‌نین سککیزینجی گونو ایله باغلی آچیقلاماسی

@ArazNews