Her gün çalışanların ve de araçların durakları dolaşarak temizlemek zorunda kalmadığı... Çalışan, araç, yakıt, tamir ve bakım gibi masrafların asgariye çekildiği bir sistem lazım.

Izgara sistemi denilen bu sistem de sorunu çözemedi. Öncelikle hayvanlar bunun üzerinde rahat değiller. Kendilerini emniyette hissetmiyorlar. Uzanacakları zaman ızgaraların üzerine değil, kenar kısımlardaki tamamen kapalı zeminlere uzanıyorlar. Sonra, ızgaralı sistem de hayvanların atıklarının/gübrelerinin hemen uzaklaştırılmasını sağlamıyor. Üstelik ızgaralı sistem de ek olarak insan ve araç müdahalesi gerektiriyor. Yüzbinlerce büyük baş olacaksa bu, son derece istenmeyen bir şey...

Bazı besiciler ise durakların zeminine kum seriyorlar. Lakin kum ağır... Kumu sermek de toplamak da zor ve masraflı bri iş. Bu nedenle bu tekniği tercih edenler az.

Tercih edenlerin arasında da kumu gerekli sıklıkta değiştirenlerin sayısı çok az.

Aslında kum serilse ve gerekli sıklıkla değiştirilse, temizlik sorunu çok büyük oranda çözülüyor. Kum, hayvanlar için betondan, kauçuktan ve diğer malzemelerden daha uygun bir rahatlık da sağlıyor.

Bu nedenle sen, büyükçe bir çiftlik yapınca, duraklarda silisli kum kullanmalısın. Gerekli sıklıkta değiştirirken çok fazla işçilik, zahmet, masraf oluşmaması için de otomatik bir sistem kurmalısın.

Silisli kum, nemi/idrarı hemen aşağı/dibe çeker. Dışkının ise daha hızlı kurumasını sağlar. Üstelik silisli kum ile dışkı/gübre birbirinden kolayca ayrılabilir.

Şimdi ilk attığım lavaboya geri dönelim. Ondan fikir alarak hayvan durakları yapacaksın. Ortalama 20 cm derinliği olacak. Orta kısmında yine kapaklı bir deliği olacak. Hayvanlar sabah duraklarından çıkıp sağıma götürüldüğünde ya da bahçeye/meraya çıkartıldığında... Senin sistemin otomatik olarak çalışacak, silisli kumları her sabah duraklardan aşağı çekecek ve duraktaki hazneyi boşaltacak. Tıpkı suyunu dibe çeken lavabo gibi... Silisli kum, duraklardan dibe çekilince, aşağı kısımdaki boru hatlarının içinde akacak ve binanın dışında, aynı zamanda yer altında bulunan büyük tanka götürecek. İdrarla, dışkıyla karışmış olan silisli kum orada ısıtılacak, ısıya maruz kalınca kuruyacak, kururken biogaz da yayacak ve bunlar depolanacak. Sonra başka bir tanka aktarılacak ve o kısımda ise kum ile kurutulmuş gübre birbirinden ayrıştırılacak. Bu sırada silisli kumda azami yüzde beşlik bir kayıp olacak. Kuru gübrenin içinde çok az miktarda silisli kum kalması, gübreyi satarken sorun olmayacak. Çünkü araziye gübre atılınca arasındaki az silisli kum, toprağın daha iyi havalanmasını sağlayacak.

Yine, silisli kumun içinde çok az miktarda kurutulmuş gübre kalması da hayvanlar için sorun olmayacak. Çünkü kurutulmuş gübre hayvanlarda öyle kolay kolay hastalıklara sebep olmaz. Gübreden ayrıştırdığın kum, ertesi sabah duraklara dökülmek üzere depoya otomatik sistemle nakil edilecek. Bir önceki günün kurutulmuş ve arıtılmış silisli kumu ise, sistem sabah kumu çektiği gibi boş duraklara dökülecek. Bu kısımları da tesis otomatik olarak yapacak. Neredeyse hiç insan eli değmeyecek.

Paslanmaz çelikten ya da biraz bol çelikle kuvvetlendirilmiş YNP'den yapacağın o duraklarda, kumu tahliye borularına çekmenin de ayrıca dağıtıcı borulardaki kumu duraklara düzgün şekilde dökmenin/sermenin de türlü türlü yolları var. Bunları anlatmaya bile gerek yok, mühendisler, şu anda dünyamızda zaten kullanılmakta olan tekniklerle bile sorunsuz işleyen bir sistemi hemen yapabilirler.

Sonra, mühendislerin, içindeki kumla birlikte bu durakların titremesini kolayca sağlayabilirler. Hayvanın dışkıladığını anlayabilen sensörler kullanmak mümkün ve böyle bir sistem yapmak öyle uçuk bir maliyete de denk gelmez. Zaten bir kere yapılır, onlarca sene sorunsuz kullanılır. Hayvanın ihtiyaç giderdiğini anlayan sensörler, motoru harekete geçirecekler ve titretme motoru durağı titretecek. Bu, idrarın ve dışkının kumun iç hatta dip kısmına doğru düşmesini ve temiz kumun üste kalmasını sağlayacak. Birkaç dakika hafifçe titreyerek bunu sağlayacak.

Daha önce bahsettiğim kayan bant sisteminin daha dar olanı, hayvanların duraklarının ön kısmından kayıp gidecek. Bu hayvanlara insan ya da araç ile yem dağıtılmayacak. Bu defa 40x18 cm boylarında saksılar dip dibe kayan bantla ve yavaşça geçecekler. Üzelerinde yonca ve diğer malum bitkiler olacak. Doyana kadar yiyecekler. Çünkü sağlıklı hayvanlar, doyduklarında kesinlikle yemeyi keserler. Doydukları halde yiyorlarsa, rahatsızlıkları var demektir.

Daha toprağında olan bitkileri taze taze yiyecekler. Kurutulmuş yemlerden mümkün olduğunca kaçınılacak. Çünkü, açıkça itiraf edilmese de bu hayvanların sık rahatsızlanmasının ve doydukları halde yemeye devam ederek ayrıca rahatsızlanmalarının bir sebebi de çok yoğun olarak kurutulmuş yemle beslenmeleri. Oysa bu hayvanların taze yemlere/bitkilere, harekete, temiz havaya, güneşe ihtiyacı var. Bu nedenle, durakların ön kısmında sürekli olarak su akan bir de dar kanal olacak. İnekler durgun su içmeyecekler. Boru hatlarında beklemiş su da içmeyecekler.

Bilmiyorum anlatabildim mi bu şekilde... Hayvanları temiz tutabilmenin basit bir yolu bu... Bu, aslında en basit yolu. Diğer teknikleri anlatır mıyım herkese açık olarak bilmiyorum ama şu anlatılan aslında öyle çok uçuk, zor, ileri seviye teknik değil. Beşer, onar hayvan besleyenler için bile bunların hazır sistemleri imal edilip satılabilir. Kamyon kasalarında taşınır, basit vinçlerle indirip yerlerine konulur. Ahırlarda öncesinde pek bir şey yapmaya da gerek olmaz. Köylerde kasabalarda bile imkanları düşük besiciler de bu sayede temizce hayvan bakabilirler. O kutu gibi sistemler kumu yine borulardan dışarı tahliye ederler de köylüler kumu güneşin altında da kurutabilirler. Kurumuş gübre ile silisli kumu ayrıştırmasalar ve yeniden yeniden hayvanların duraklarına serilse bile sorun çıkmaz. Ayrıca silisli kum yerine normal toprak da kullanbilir köylü besiciler. Kendi topraklarını tabii şekilde gübrelemiş olurlar. Bu vesile ile de saksıda ve çok katlı ziraat sistemine geçiş yaparlar.

Mühim bir husus da şu... Maliyeti düşürmek için duraklarda kullanılan galvaniz kaplamalı metaller de hiç sağlıklı değiller.

Şu videoya bir bakalım.
Türkiyenin her yeri kara yolu. Yolların gidiş geliş şeritleri arasında kalan o kısımlar, ziraat kabinleri için bulunmaz fırsat. Direkleri hatta bariyetleri sökmeye de gerek yok. Kamyonlarla getir ve hemen oraya bırak. Aynı anda hem güneş panelleriyle elektrik üretmeye başlasın. Hem küçük küçük rüzgar türbinleri ile eletrik üretmeye başlasın. Hem havadan temiz su üretmeye başlasın. Hem içinde türlü türlü bitkiler yetişmeye başlasın.

Ne var ki bunda... Çok basit bir iş.

Bak misal olması için bir video atayım

Şu gördüğün dünyanın her yerinde onlarca senedir kullanılan yürüyen bant.. Konveyör de diyorlar bu tekniğe ve türlü türlü değişik modelleri var.

Bu gördüğün model çok yüksek sayıda insanı ve dolayısıyla yüksek ağırlıkları çekebiliyor

Bir ineğin boyuna ve enine rahat edeceği kadar geniş ve aynı zamanda sağlam bir saksı yapacaksın. Buna bir kere masraf edip onlarca sene kırılmadan, bozulmadan kullanacaksın

Saksılar tek sıra halinde bir yürüyen bantta ilerleyecek, tepelerinden toprak dolduran sistemin olacak. Hiç insan eli bile değmeden saksılara otomatik robot kollar sayesinde toprak doldurulacak. İnsan dikkatiyle yapılamayacak şekilde, hepsi de istenen miktarda doldurulacak. Her şey serice, hızlıca da olacak

Sonra bant ilerleyecek, birkaç kenar köşe de dönecek ve o kocaman saksılar son kısımda bu videoda gördüğün gibi daha sağlam, daha güçlü bir yürüyen banta konacak. Lakin yan döndürülek, yan duvarları birbirine temas ederek konacak