Bunu önlemek için betonların üzerine çizikler çekiliyor, daha pütürlü bir yapısı olması sağlanıyor ama onun tesiri de kısa oluyor, sorunu çözmüyor. Neresinden bakılırsa bakılsın beton kullanılarak hayvan durakları yapılamıyor.

Bazı besiciler, durak sorunu çözmek beton zeminin üzerine sürekli olarak saman seriyorlar, bunu sık sık değiştiriyorlar ama yine de hayvanlar kendi idrarları, dışkıları üzerinde uyumak zorunda kalıyorlar. Yine ıslak, kirli, mikrop yuvası ve kaygan bir zemin üzerine kalıyorlar.

Bu hayvanların ahırlarında o kadar çok kara sinek ve sivri sinek toplanmasının baş sebeplerinden biri de bu... Bulundukları yerlerin hep gübre dolu olması.

Kendi atıkları kendi vücutlarının her yerine (en çok da arka kısımlarına) bulaşıyor, oralarda kalıp kuruyor, sonra sürekli olarak aynı kısımlar idrarla, dışkıyla kaplanmaya devam ediyor. Öyle ki bir süre sonra vücutlarının o kısımları, demir taraklarla taransalar bile çıkmayacak şekilde gübre bağlıyor.

Bu sırada hem ciltleri üzerinden vücutlarına mikroplar bulaşıyor, hem o pis ortamdaki sinekler üzerinden vücutlarına mikroplar bulaşıyor. Hem de ağız yoluyla vücutlarına mikroplar bulaşıyor. Devamındaki süreçte de bu hayvanlar hayatları boyunca hastalıklarla yaşıyorlar. Çok sık olarak da ishal oluyorlar.

Sürekli yaşanan hastalıkları önlemek için de onlarca farklı çeşit aşılar ve ilaçlar hep bu hayvanlara kullanılıyor. Deyim yerindeyse, bataklık kimseyi rahatsız etmiyor, bataklık kurutulmuyor ama sinekler ilaçlanıyor. Yani bir yandan pis ortam hala oluyor, sürekli olarak mikroplarla temas hala oluyor, yetmeyip üzerine bir de yoğun şekilde kullanılan aşılar ve ilaçlar da hayvanlara ayrıca zarar veriyor, sağlıklarını düşürüyor. Etlerini ve sütlerini bozuyor, lezzetleri de olmuyor.

Zaten günün büyük kısmında durakta hareketsiz beklemeleri de ayrıca bu hayvanları hasta ediyor. Hareketsizlik bile başlı başına bir sağlık sorunu.

Bazı besiciler son zamanlarda duraklarda kauçuk malzemeler kullanıyorlar. Kauçuk sistem, betonun kayganlığını ortadan kaldırsa ve biraz daha yumuşaklık sağlasa da temizliğe ciddi bir katkısı olmuyor ve sorunları çözmüyor

Kauçuklu sistemlerde de yoğun insan ve makine gücüne ihtiyaç duyuluyor. Hayvanların duraklarının insan ve araç/makine gücüyle temizlenmesi gerekiyor

Öyle ise, yüzbinlerce büyükbaş bir çiftlikte toplanacaksa, sağlıklı, hastalıkların yok denecek kadar az olduğu, hayvan kaybının asgariye indirildiği, masrafların düşürülebildiği, hayvanlara kötü muamelenin yapılmadığı, etin ve sütün veriminin yüksek olduğu, riskin asgariye indirildiği bir sistem yapılacaksa, bu sorunların çözülmesi lazım.

Her gün çalışanların ve de araçların durakları dolaşarak temizlemek zorunda kalmadığı... Çalışan, araç, yakıt, tamir ve bakım gibi masrafların asgariye çekildiği bir sistem lazım.

Izgara sistemi denilen bu sistem de sorunu çözemedi. Öncelikle hayvanlar bunun üzerinde rahat değiller. Kendilerini emniyette hissetmiyorlar. Uzanacakları zaman ızgaraların üzerine değil, kenar kısımlardaki tamamen kapalı zeminlere uzanıyorlar. Sonra, ızgaralı sistem de hayvanların atıklarının/gübrelerinin hemen uzaklaştırılmasını sağlamıyor. Üstelik ızgaralı sistem de ek olarak insan ve araç müdahalesi gerektiriyor. Yüzbinlerce büyük baş olacaksa bu, son derece istenmeyen bir şey...

Bazı besiciler ise durakların zeminine kum seriyorlar. Lakin kum ağır... Kumu sermek de toplamak da zor ve masraflı bri iş. Bu nedenle bu tekniği tercih edenler az.

Tercih edenlerin arasında da kumu gerekli sıklıkta değiştirenlerin sayısı çok az.

Aslında kum serilse ve gerekli sıklıkla değiştirilse, temizlik sorunu çok büyük oranda çözülüyor. Kum, hayvanlar için betondan, kauçuktan ve diğer malzemelerden daha uygun bir rahatlık da sağlıyor.

Bu nedenle sen, büyükçe bir çiftlik yapınca, duraklarda silisli kum kullanmalısın. Gerekli sıklıkta değiştirirken çok fazla işçilik, zahmet, masraf oluşmaması için de otomatik bir sistem kurmalısın.

Silisli kum, nemi/idrarı hemen aşağı/dibe çeker. Dışkının ise daha hızlı kurumasını sağlar. Üstelik silisli kum ile dışkı/gübre birbirinden kolayca ayrılabilir.

Şimdi ilk attığım lavaboya geri dönelim. Ondan fikir alarak hayvan durakları yapacaksın. Ortalama 20 cm derinliği olacak. Orta kısmında yine kapaklı bir deliği olacak. Hayvanlar sabah duraklarından çıkıp sağıma götürüldüğünde ya da bahçeye/meraya çıkartıldığında... Senin sistemin otomatik olarak çalışacak, silisli kumları her sabah duraklardan aşağı çekecek ve duraktaki hazneyi boşaltacak. Tıpkı suyunu dibe çeken lavabo gibi... Silisli kum, duraklardan dibe çekilince, aşağı kısımdaki boru hatlarının içinde akacak ve binanın dışında, aynı zamanda yer altında bulunan büyük tanka götürecek. İdrarla, dışkıyla karışmış olan silisli kum orada ısıtılacak, ısıya maruz kalınca kuruyacak, kururken biogaz da yayacak ve bunlar depolanacak. Sonra başka bir tanka aktarılacak ve o kısımda ise kum ile kurutulmuş gübre birbirinden ayrıştırılacak. Bu sırada silisli kumda azami yüzde beşlik bir kayıp olacak. Kuru gübrenin içinde çok az miktarda silisli kum kalması, gübreyi satarken sorun olmayacak. Çünkü araziye gübre atılınca arasındaki az silisli kum, toprağın daha iyi havalanmasını sağlayacak.

Yine, silisli kumun içinde çok az miktarda kurutulmuş gübre kalması da hayvanlar için sorun olmayacak. Çünkü kurutulmuş gübre hayvanlarda öyle kolay kolay hastalıklara sebep olmaz. Gübreden ayrıştırdığın kum, ertesi sabah duraklara dökülmek üzere depoya otomatik sistemle nakil edilecek. Bir önceki günün kurutulmuş ve arıtılmış silisli kumu ise, sistem sabah kumu çektiği gibi boş duraklara dökülecek. Bu kısımları da tesis otomatik olarak yapacak. Neredeyse hiç insan eli değmeyecek.

Paslanmaz çelikten ya da biraz bol çelikle kuvvetlendirilmiş YNP'den yapacağın o duraklarda, kumu tahliye borularına çekmenin de ayrıca dağıtıcı borulardaki kumu duraklara düzgün şekilde dökmenin/sermenin de türlü türlü yolları var. Bunları anlatmaya bile gerek yok, mühendisler, şu anda dünyamızda zaten kullanılmakta olan tekniklerle bile sorunsuz işleyen bir sistemi hemen yapabilirler.

Sonra, mühendislerin, içindeki kumla birlikte bu durakların titremesini kolayca sağlayabilirler. Hayvanın dışkıladığını anlayabilen sensörler kullanmak mümkün ve böyle bir sistem yapmak öyle uçuk bir maliyete de denk gelmez. Zaten bir kere yapılır, onlarca sene sorunsuz kullanılır. Hayvanın ihtiyaç giderdiğini anlayan sensörler, motoru harekete geçirecekler ve titretme motoru durağı titretecek. Bu, idrarın ve dışkının kumun iç hatta dip kısmına doğru düşmesini ve temiz kumun üste kalmasını sağlayacak. Birkaç dakika hafifçe titreyerek bunu sağlayacak.

Daha önce bahsettiğim kayan bant sisteminin daha dar olanı, hayvanların duraklarının ön kısmından kayıp gidecek. Bu hayvanlara insan ya da araç ile yem dağıtılmayacak. Bu defa 40x18 cm boylarında saksılar dip dibe kayan bantla ve yavaşça geçecekler. Üzelerinde yonca ve diğer malum bitkiler olacak. Doyana kadar yiyecekler. Çünkü sağlıklı hayvanlar, doyduklarında kesinlikle yemeyi keserler. Doydukları halde yiyorlarsa, rahatsızlıkları var demektir.

Daha toprağında olan bitkileri taze taze yiyecekler. Kurutulmuş yemlerden mümkün olduğunca kaçınılacak. Çünkü, açıkça itiraf edilmese de bu hayvanların sık rahatsızlanmasının ve doydukları halde yemeye devam ederek ayrıca rahatsızlanmalarının bir sebebi de çok yoğun olarak kurutulmuş yemle beslenmeleri. Oysa bu hayvanların taze yemlere/bitkilere, harekete, temiz havaya, güneşe ihtiyacı var. Bu nedenle, durakların ön kısmında sürekli olarak su akan bir de dar kanal olacak. İnekler durgun su içmeyecekler. Boru hatlarında beklemiş su da içmeyecekler.