Göçebe, yağmacı, soyguncu

📎 Kazak kelimesi hakkında yapılan tanımlamaların kesiştiği en dikkat çekici nokta ise “özgürlük” kavramında gelip düğümlenmektedir. Nitekim bu özgürlük mefhumu bazı kayıtlarda olumsuz anlamları doğuracak şekilde yağmacı, ipsiz sapsız dolaşıp duran, soyguncu (freebooter) manalarını çağrıştırmaktadır. Anlamı ve önemi çok fazla tartışmaya neden olan Kazak kelimesinin sonradan batı dillerine girdiği neredeyse tüm kaynakların üzerinde anlaştığı birkaç husustan biridir. Kelimenin Rus veya Slav kökenli olmadığı meselesi bugün tamamen kabul görmekle birlikte, yapılan geleneksel açıklama, bunun avarelik ve suç unsuru çağrıştıran “başıboş gezen kimseleri” veya konargöçer halkları ifade eden Tatarca (ya da Türkçe) bir kelime olduğu yönündedir. Bu terim Moskova Rusya’sında, sabit bir yaşam alanı veya mesleği olmayan, bir yerden bir yere dolaşan kişileri tanımlamak için kullanılmıştı. Daha sonra Moskova Devleti’nin sınır bölgelerinde yaşayan insanları tanımlamak için de kullanıldı, ancak gezgin ve yağmacı temel anlamı korundu.

📎 M. Khodarkovsky bir göçebe federasyonu olarak tanımladığı Kazakların tam anlamıyla kaçak, çapulculuk özellikleri barındırdıklarını düşünmektedir. J. P. LeDonne’a göre de güney ve doğu sınır bölgelerindeki türbülans karakteristik bir sosyal fenomen olan Kazakları yaratmıştı. Kazak kelimesi “çapulcu” anlamına gelmekte ve sınırın kenarında yaşayan, özgürlüklerine düşkün ve tehlikelerle yüzleşen adamları ifade etmekteydi.
. S. Auskiy de Kazakların askerlik hizmeti dışında topluma herhangi bir yükümlülükten yoksun “özgür” adamlardan mürekkep bir topluluk olduğunu dile getirmektedir.

Eskiden beri bu çapulcu yağmacıları kimse terbiye edememiş. Kimse bunlarla uğraşmaya güç yetirememiş. Bunlara "Siz askerlik yapın, beden gücü kullanın. Yiyin için yaşayın. Bize karışmayın, biz de size karışmayalım" denilmiş. Tıpkı Arap yarım adasında Arap zan edilen o yığınla bedevi topluluğa yapıldığı gibi bir muamele yapmışlar.

Kaynaktan aktararak konu etmiştim ki hz peygamberimiz de civardaki bedevilere böyle muamele etmiş. Bunlara, gerçek Araplara yüklenen türlü türlü mesuliyetleri yüklememiş. Bunlardan vergi de almamış. Hatta zaruret olmadan bunlara askerlik bile yaptırmamış. Orduya dahil ettiğinde asla bunlara güvenmemiş.

📎 Gerçekten de S. Plokhy’nin de vurguladığı üzere erken modern dönemde “vahşi alanlar” olarak bilinen güney Ukrayna’nın geniş bozkır bölgelerine komşu devletler tarafından kesin bir kontrol tesis edilemedi. Kiev Rusya’sı döneminde bu bölge, brodnyky olarak bilinen Doğu Slav kökenli sürgünler ve göçmen grupları tarafından işgal edilmiş durumdaydı. Moğol İstilasından itibaren bozkır, resmi bir statüye tabi olmayan ve “Kazaklar” olarak adlandırılmaya başlanan balıkçılar, avcılar ve haydut grupları tarafından gezinme ve mera alanı hâline geldi. Plokhy’e göre bu noktada Türk dillerinde
“özgür adam” veya “haydut” anlamına gelen bu tanımlama Kazak olgusunun sosyolojik kökenine işaret etmekteydi.

“Türk ya da Tatar çobanlarını soymak”

📎 Bu yaşam biçimine “Kazak Hayatı” (kozatstvo) adı verildi ve onu benimseyen insanlar “Kazak” olarak tanımlandılar. Başlangıçta “Kazaklık” balıkçılık, avcılık ve arıcılık gibi faaliyetlerle vahşi bozkır yaşamını keşfetmek anlamına geliyordu. Ancak kelimenin anlamı “Türk ya da Tatar çobanlarını soymak” olarak değişti. Bu Ukraynalı öncüler kendilerini yeterince güçlü hissettiklerinde Tatarlara saldırdılar. Tatar koyun sürülerini ele geçirdiler, Türk ve Ermeni tüccarların kervanlarına saldırdılar, padişah için hediyeler ile giderken Litvanyalı veya
Moskovalı ulaklara el koydular. Kazaklar, Türk ve Tatarların küçük kasabalarına sık sık saldırdılar ve yağmaladılar.

📎 Kazak ile aynı kökten türeyen bir sözcük olan kaz-kazyan (kazan), 550 yılları civarında yeni Türk hanedanının kuruluşu esnasında ortaya çıktı. Kök Türk Devleti’nin yıkılmasından sonra, halefleri, Uygurlar (740-840) ve Müslüman Karahanlılar (840-1220) yerleşik devletler haline geldiler ve Kazak ismi artık kullanılmadı. Ancak Babür’ün (ö. 1526) kendi imparatorluğunu kurmasından sonra Kazak kelimesi, Çağataylılar ile başlayan Türk edebî dillerine yeniden girdi. Netice itibariyle Pritsak’a göre Doğu Slav etimolojisi Kazak’ın XIV. yüzyıldan bir süre sonra Kıpçakça Kazak’tan (qaz-) ödünç
alındığına şüphe yoktu. Bu şekilde Doğu Avrupa’daki etimon Kazak göçebe Türk kökenliydi.

📎 Sonuç
Bugün dünya üzerinde kendilerini “Kazak” olarak tanımlayan halkların tıpkı adları gibi etnik kökenleri de tartışma konusudur. Hem konuştukları diller, hem de ırki özellikleri birbirinden farklı
olan bu toplumların neden ortak bir etnonimi benimsedikleri sorusu akıllara gelmektedir. Bu çalışma çerçevesinde ortaya konulmak istenen temel husus, aslında isteyerek ya da istemsiz olarak bozkır yaşamının içine çekilen farklı etnisiteden insanların aradan geçen uzun süre zarfında, coğrafi ve iklim şartlarının da tesiriyle ortak bir kimliğe bürünmüş olduklarıdır. Her ne kadar taşıdıkları “Kazak” adının etimolojik kökeni büyük olasılıkla Türk-Moğol orijininden kaynaklanıyor olsa da Rusya’nın XVI. yüzyıldan itibaren güneye ve batıya doğru genişlemesini takip eden yıllar Rusluk ve Ortodoks Hristiyanlığın baskın olduğu bu coğrafyadaki “Özgür Kazak” unsurunun yeni baştan şekillenmesine neden olmuştur. Zaten bu tarihten itibaren Kazak toplumu üzerinde Rus ırkının ve Ortodoksluğun bariz bir etkisi hissedilmektedir. Kendilerine Rusya’nın güney sınırını Lehistan, Osmanlı ve Kırım’a karşı koruma veya bu devletlere yağma akınları yapma görevi verildiği tarihten itibaren artık Kazaklar Rus tarihinin bir parçası hâline gelmişlerdir. Ancak yine de Rusların bu özgür insanları kolaylıkla kontrol altına aldıklarını söylemek doğru olamaz. Zira Razin, Bulavin, Mazepa ve Pugaçev gibi Kazak liderlerin etrafında kenetlenen Kazaklar, Rus efendilerine karşı kitlesel isyanlara sebebiyet vermişlerdir.

Akademik çalışmanın sonunda, çalışmayı yapan akademisyen, Kazak kelimesinin kökenini bile bulamadıklarını itiraf ediyor.

Yetmiyor, Kazakların, bilinen tarihte hep sorunlu, çapulcu, yağmacı, terbiye edilemez, ırkı belli olmayan kişiler olduklarına, sonu kısmında bir daha temas etmek zorunda kalıyor.

Adları belli değil, soyları belli değil, uzun zaman Türk dilinin ve kültürünün tesirinde kalmışlar, Türk zan edilmişler. Bazı devirlerde ise Rusların dini tesiri altında kalarak ortodoks hristiyan olarak yaşamışlar. Çoktan, asırlar öncesinde bile soyu kurutulması gereken bedevi, çapulcularmış.

Dilerim Allah'tan ki bu çok gecikmeli hayırlı faaliyet de bana nasip olur ve Türk oldukları zan edilen bu eşkıya soyunun tamemen kesilmesini sağlarım.

Şimdi dünyadaki bütün taraflar Kazakistan'dan acilen çıksınlar. Zaten aşırı kızgın olduğum bu insan görünüşlü hayvanları ve diyarlarını yerle bir edeceğim.

Gülben Ergen neden duruşmaya alındı?

Narin Güran'ın katledilmesine ilişkin davada duruşmaya alınmayan avukatlar, Gülben Ergen’in içeriye alınmasına tepki gösterdi:

“Avukatlar buradayken Gülben Ergen nasıl giriyor?”

Dünyanın her yerindeki gerçek Türkler, Türkiye'de toplanacaklar.

Sahte Türkler yok olacaklar.

Kazaklar, Azeriler, Kırgızlar, Tacikler, Orta Asya

İçişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre DEM Parti Siirt Milletvekili Tuncer Bakırhan hakkında yasal işlem başlatıldı.

“Kazak” Adının Tarihî ve Etimolojik Kökenleri

Dragos tepesi, Maltepe, hazine, korunanlar

Körler sağırlar, birbirini ağırlar

Trump ve Putin

Rusya’da Mi-8, garajı uçurdu: 2 ölü

Rusya’da Chukotavia şirketine ait Mi-8 tipi helikopter kalkış esnasında bir garajın uçmasına neden oldu.

Nunlingran’a inerken helikopterin rüzgarından metal garajın uçtuğu açıklandı.

6 yaşında bir kız ve büyükannesinin uçan garajın parçalarının altında kaldığı bildirildi.

Ekiplerin bütün müdahalelerine rağmen iki kişinin de kurtarılamadığı ve hayatını kaybettiği açıklandı.